Vikublaðið - 22.12.1994, Blaðsíða 3

I
VIKUBLAÐIÐ 22. DESEMBER 1994
3
Græn smiðja sunnlenskra kvenna
Eitt elsta hús í Hveragerði gekk í endurnýjun lífdaga liðið vor þegar nokkrar sunnlenskar konur opnuðu Grœnu smiðjuna við
Breiðumörk 26 þar sem Mjólkurbú Ölfusinga byggði árið 1929.
Græna smiðjan er allt í senn
báð, verkstæði, vettvangur
mennta og menningar þar
sem boðið er upp á margskyns nám-
skeið og ekki síst er smiðjan félags-
miðstöð skapandi kvenna.
Þóra Þórarinsdóttir og Eva Þor-
valdsdóttir bera ábyrgð á upphafinu.
Þær eiga hugmyndina að fyrirtækinu
og fengu aðrar konur í lið með sér til
að standsetja jarðhæðina í gamla
mjólkurbúinu sem einnig hefur
þjónað hlutverki ullarþvottastöðvar
og trésmíðaverkstæðis. í þrjá og
hálfan mánuð unnu konumar að
endurbótum húsnæðisins og luku
verldnu í maí. Omældar vinnustund-
ir fóm í það að koma Grænu smiðj-
unni á laggimar og allt unnið í sjálf-
boðavinnu.
Virðing fyrir plöntum og skyn-
samleg nýting náttúrunnar em ein-
kunnarorð Grænu smiðjunnar og
þessa hugsun er hvarvetna að finna í
starfi kvennanna. Kvöldið sem
blaðamann og ljósmyndara Viku-
blaðsins bar að garði bundu sumar
konur jólavendi úr korn- og línstrá-
Fínar sunnlenskar frúr með hatta frá smiðjukonunni Helgu Sigríði. Myndir: ÓI.Þ.
Starfsamar konur í Grænu Smiðjunni: Ragnheiður Jónasdóttir, Helena Guttormsdóttir, Sigurbjörg Ólafsdóttir, Sigríður Gests-
dóttir, Kolbrún Valvesdóttir, Helga Sigríður Sveinsdóttir og Kristín Ellen Bjarnadóttir. Á myndina vantar Evu Þorvaldsdóttur, Þóru
Þórarinsdóttur og Hólmfríði Skaftadóttur.
um á meðan aðrar settu saman og
skreyttu jólatré að gömlum sið. Þá
var aðkomumönnum boðið upp á
blóðbergs- og myntute sem braggað
var úr sunnlenskum laufum.
- Þetta em áberandi ráðríkar kon-
ur, sem segja sína meiningu hreint
út, segir okkur ein konan aðspurð.
En hvað ef karlmaður vildi fá inn-
göngu í félagsskapinn?
- Þá yrði boðað til fúndar um mál-
ið, segir Sigríður Helga Sveinsdóttir.
- Og tillagan líklega felld, botnar
Ragnheiður Jónasdóttir.
Aðrar konur samsinna og segjast
vilja vera í fríi frá karlmönnum þótt
sumar segi að afstaða þeirra myndi
ráðast af því hvemig karlmaðurinn
væri sem sæktd um.
Eini starfsmaður Grænu smiðj-
unnar er Helena Guttormsdóttir
sem nýkomin er í Hveragerði frá
Akranesi en smiðjukonumar em all-
ar frá Hveragerði og nágrenni. Hel-
ena segir starfið enn vera í mómn en
fyrsta kastið verði lögð áhersla á að
kynna starfsemina.
- Við höfum markað okkur sér-
stöðu með tilliti til þess að við gemm
strangar gæðakröfúr til þeirra muna
sem við bjóðum til sölu. Sumir á-
þekkir staðir hafa þróast útí það að
vera flóamarkaðir. Það mun ekld
gerast hjá okkur. En, bætir Helena
við, góðir hlutdr gerast hægt.
Fyrir utan að selja handverksmuni,
bæði til skrauts og nytja, er nám-
skeiðahald snar þátmr í starfseminni.
Meðal þeirra námskeiða sem boðið
er upp á er pappírsgerð, blóma-
skreytdngar, landgræðsla, þömnga-
nytjar, körfugerð úr viðartágum og
námskeið um íslenskar tejurtdr.
Konunar hafa fengið opinbera
styrki en mest þurfa þær að treysta á
sig sjálfar, hér eftir sem hingað tdl.
Og af smttum kynnum að dæma er
engin ástæða til annars en að æda
það Græna smiðjan festi ræmr í
byggðinni fyrir neðan Kambana.
Meiðyrðalögin notuð til Qárplógsstarfsemi
að er grundvallaratriði að
menn geti tjáð sig án þess
að eiga það á hættu að
verða fyrir stórkosdegum fjár-
hagslegum skakkaföllum og því er
nauðsynlegt að setja ný lög um
tjáningarfirelsið. Sérstaklega með
hliðsjón af því að vissir menn - ég
sleppi nöfhum til að forðast meið-
yrðamál - eru að misnota gildandi
lög til fj árplógsstarfsemi. Það er
skelfilegt að horfa upp á hvemig
þessir vissu menn elta uppi allt
sem um þá er sagt með meiðyrða-
mál í huga. Slík vinnubrögð setja
mönnum pólitískar skorður, segir
Svavar Gestsson.
Svavar er fyrsti flumingsmaður
þingsálykmnartillögu um endur-
skoðun laga um tjáningarfrelsi, em
meðflutningsmenn er Ingi Bjöm Al-
bertsson, Sjálfstæðisflokki, Jón
Helgason, Framsóknarflokki, Krist-
inn H. Gunnarsson, Alþýðubanda-
lagi \og Kristín Einarsdóttir,
Kvennalista. Enginn úr Alþýðu-
flokknum er með.
Svavar bendir á að með frumvarpi
um breytingar á stjórnskipunarlög-
um sé verið að breyta ákvæðum
stjómarskrárinnar um prentfrelsi
mjög í frjálsræðisátt og því blasi við
að fylgja þeim breytingum eftir með
almennum lögum um tjáningarfrelsi.
„Það er óskaplegt hvemig hin úrelta
meiðyrðalöggjöf hefúr verið misnot-
uð á umliðnum áram, með einhvers
konar hápunkt í málaferlunum
vegna Varins Lands. Það er nóg
komið af þessu og með tillögunni er
því beint að ríkisstjórrúnni að hraða
endurskoðun meiðyrðalöggjafarinn-
ar í hegningarlögum, þannig að á-
kveðnar tillögur liggi fyrir næsta
haust.“
Á síðustu þingum hafa verið flutt
mál er kveða á um að fella brott úr
hegningarlögum 108. grein þeirra
sem kveður á um sérstaka vernd fyr-
ir opinbera starfsmenn. Kristinn H.
Gunnarsson hefur flutt þetta mál á-
samt Ingibjörgu Sólrúnu Gísladótt-
ur. Þau töldu að Hæstiréttur hefði
túlkað þessi lagaákvæði of rúmt.
Mannréttindadómstóll Evrópu hef-
ur og kveðið upp þann úrskurð að
þessir dómar Hæstaréttar séu í raun
brot á mannréttindasátmiála Evrópu
sem Island er aðili að. Kveikjan að
þingmáli Kristins og Ingibjargar var
ekki síst mál Þorgeirs Þorgeirssonar
og Halls Magnússonar. I greinar-
gerð með tillögu Svavars kemur
fram að dómsmálaráðherra hafi haft
þessi mál til athugunar en ekki talið
ástæðu til að breyta gildandi lagaá-
kvæðum.
Salome
Salome hugsar á skipulegan hátt
og ber mál sitt fram með
svipuðum hætti. Hún er jafnan
þokkalega klædd og mátulega snyrt.
Þegar hún fer á mannamót gengur
hún með glettnislegan hatt á
höfðinu, ef hún kernur því við. Þá
brosir hún líka í stíl við hann.
Andlitið á henni er dregið ákveðnum
dráttum, yfirbragðið virðulegt og ber
vott um vissa sorg sem aginn heldur í
skefjum. Hreyfingar hennar era
útmældar, og það hendir sjaldan að
hún fari úr jafnvægi, þótt áhyggjusvip
kunni að bregða fyrir. Þetta er
alþingiskonan Salorne Þorkelsdóttir.
Hún er sögð vera afar borgaraleg og
ekki sérlega aðsópsmikil í stjóm-
málum, af því hún virðir fremur flokk
sinn en kyn. Þeir sem dirfast að sjá í
fari hennar eitthvað annað en íhaldið
uppmálað era útskúfaðir fyrirffam úr
ríki ffamsæknúmar.
En vinstrimenn gæm lært ýmislegt
af Salome Þorkelsdóttur, t.d. það að
vera ekki stöðugt með upphlaup sem
enda á gönuhlaupi. Um daginn var
hún í prófkjöri og komst ekki þangað
sem hún ætlaði sér. Einhver tók sætið
af henni. Við það þykknaði í henni.
Einu sinni eða tvisvar var hún með
yfirlýsingar sem bára vott um viss
sárindi. Þetta gekk svo langt að hún
brá sér yfir á væng kynsins og varði
sig með því að hún væri misvirt kona.
Einnig fór hún að tala um aldur og
gefa í skyn að fólk sem væri komið á
þann vissa mætti litluin skilningi, því
væri jafnvel útskúfað og látið sitja
heima. „Hún hefur víst stofumar til
að sitja í,“ sögðu hinir réttlátu og
bættu því við að samt öfunduðu þeir
hana ekki.
Nú kemur að affeki Salome og því
sem er til eftirbreytni: Hún fór ekki í
það mikla fylu að hún stofnaði stjóm-
málaflokk kringum gremju sína. Inn-
an skamms hafði hún náð jafnvægi og
hélt áffam að starfa á Alþingi með
gleraugun á nefinu eins og ekkert
væri. Engum hefði dottið í hug að
hún hefði nússt stjóm á skapsmunum
sínum eða konúð ffam sem „einstak-
lingur en ekki partur í flokksvélimú“.
Þetta hef ég heyrt afskaplega
vinstrisinnaðan rnann segja, en mig
langar að spyrja:
Er róttækt að rífa vélar sundur? Já,
eflaust, svara ég sjálfúm mér. Vélar
era til þess að áhugasanúr menn
rannsaki þær, tæti þær sundur lið fyr-
ir lið til að athuga hvemig þær era
gerðar. En það verður að setja þær
saman á ný. Sundurtætt vél hefúr
aldrei verið manrú til gagns og því
síður þjóðfélagi. Þaimig vélar lágu
áður eins og hráviði út um sveitir og í
þorpum með það í huga að hægt yrði
að nota einhvem tímann eitthvað úr
þeiin sem varahluti. Það gerðist þó
sjaldan. Hirðuleysið ríkti.
I samfélagi þar sem vinstrivélar
liggja sem hráviði út urn allt eða í
skötulíki og flokksvél Sjálfstæðis-
flokksins ein er gangfær, hættir
kjósendum til að leggja traust sitt á
hana. Hins vegar dreynúr jafnvel
ryðgaða varahluti að komast í hana,
ef eitthvað skyldi nú bila. Færri kom-
ast en vildu.
Er rétt af vinstrivélunum að vera
stöðugt með brak og bresti út í loftið,
því þær vita undir niðri að borgara-
legu vélinrú hennar Salome
Þorkelsdóttur verður alltaf að treysta
á sínurn stað?