Frjáls þjóð - 25.04.1954, Side 4

4
FRJÁLS ÞJÖÐ
Sunnudaginn 25. apríl 1954.
Brennumál Tímans
Framh. af 3. síðu.
fram í deildinni og þingmenn
Þjóðvarnarflokksins voru m. a.
flutningsmenn að. Hitt um
brunatryggingar utan Reykja-
víkur, samkv. framansögðu.
Frumvarpið um brunatrygg-
ingar UTAN Reykjavíkur var
fyrst tekið á dagskrá í neðri-
deild og samþykkt við 1. og 2.
umræðu ÓBREYTT eins og það
kom frá efri deild. Var þá sýni-
legt, að því frumvarpi VAR
TRYGGÐUR FRAMGANGUR
Á ÞINGINU, og ofsi Framsókn-
armanna út af því, að hér væri
um sýndarfrumvarp eitt að
ræða orðinn markleysa.
(Enda fór 3ja umræða um
frumvarpið fram sama dag og
2. umræða, og var það þá af-
greitt sem lög frá alþingi.)
Á þessu stigi málsins gat af-
staða þingmanna Þjóðvarnar-
flokksins, samkvæmt þeim
málsatvikum og rökum, sem að
framan greinir (sbr. sérstaklega
töluliði 1—3 og það sem segir
um frv. um brunatryggingar
utan Reykjavíkur) ekki orðið
nema ein og aðeins ein, þ. e. að
tryggja framgang beggja frum-
varpanna eins og þau þá lágu
fyrir neðri deild.
Gerðu þeir svofellda grein
fyrir þeirri afstöðu, að þeir
teldu óeðlilegt að stefna frv.
um brunatryggingar í Rvík
í hættu með því að breyta
því enn á síðustu dögum
þingsins og senda það efri
deild, þegar vitað væri, að
hún mundi fella þær breyt-
ingar öðru sinni, og
teldu ástæðulaust að breyta
frv. um brunatryggingar í
Rvík þannig, að bað gilti fyr-
ir allt landið, þegar fyrir
lægi annað frumvarp um
brunatryggingar utan Rvík-
ur og vitað væri, að þvi væri
TRYGGÐUR FRAMGANG-
UR. Auk bess teldu
þeir sanngjarnt, að, gef-
Nýtt hkitverk
íslenzkar kvikmyndir eru að
vonum ekki fyrirferðarmiklar,
hvorki að fjölda né gæðum,
enda er íslenzk kvikmyndagerð
á algeru byrjunarstigi.
Ekkert væri auðveldara en
fylla nokkra dálka með gagn-
rýni á mynd Óskars Gíslasonar,
„Nýtt hlutverk“, sem gerð er
eftir skáldsögu Vilhálms S.
Vilhjálmssonar. Hins vegar
væri slíkt ekki réttlátt, þar eð
aðstæður allar hafa verið svo
erfiðar, að ekki er sanngjarnt
að krefjast sama árangurs að
sinni og af erlendum kvik-
myndatökumönnum. Hins vegar
geta íslenzkir kvikmyndatöku-
menn ekki skákað í þessu skjóli
til langframa.
En þótt gallarnir á mynd-
inni séu á flestum sviðum auð-
fundnir, skilur hún samt tals-
vert eftir hjá áhorfendum. Við
sjáum í henni lífsbaráttu fólks-
ins eins og hún var fyrir stríð.
Seiglan og sjálfsbjargarhvötin
hjá Jóni gamla Steinssyni er
gamalt, íslenzkt aðalsmerki.
Alúð tengdadótturinnar og um-
hyggja sonarins fyrir fölskyld-
unni þekktist líka vel í litlum
húsum við Grettisgötuna á þeim
árum, og gerir það vonandi
enn. Kaffikannan og kerlinga-
slúðrið er á sínum stað, og
karlarnir, sem tala um landsins
gagn og nauðsynjar á Arnar-
hóli, eru sjálfum sér líkir.
Krummi.
inn væri eins árs
frestur til að undirbúa og
ganga frá lögum Brunabóta-
félagsins og öðrum sökum í
sambandi við brunatrygging-
ar utan Rvíkur, sem hefðu
verið bundnár með lögum
áratugum saman hjá einu
ríkisfyrirtæki.
Því skal einnig lýst yfir, að
þjóðvarnarmenn hafa enga
löngun til að leggja niður eina
ríkisfyrirtækið, sem annast
tryggingar hér á landi. Miklu
fremur vildu þeir efla það sem
mest þeir mættu, þó því aðeins,
að það veitti í hvívetna beztu
fáanlegu þjónustu.
Þetta er þá allur „snarsnún-
ingur“ þingmanna Þjóðvarnar-
flokksins í þessum málum, sem
Tíminn og Þjóðviljasmánin
hafa verið að býsnast út af að
undanförnu, af þeim eiginleg-
um velvilja í garð þjóðvarnar-
manna.
Það er svo á hinn bóginn rétt
í skrifum þessara blaða, að
þingmenn Þjóðvarnarflokksins
tryggðu framgang beggja þess-
ara laga um brunatryggingar,
sem samþykkt voru á síðasta
þingi.
Það væri svo efni í heila grein
og hana langa, að Framsóknar-
menn börðust fyrir því opin-
berlega og feimnislaust, að
sjálft alþingi skipaði þessum
málum og setti lög með einka-
hagsmuni eins fyrirtækis fyrir
augum.
Sú „hugsjón“ þeirra náði
ekki fram að ganga, og verður
að skilja skrif þeirra í ljósi
þeirrar vitneskju.
B. S.
Úr víðri veröld
Framh. af 2. síðu.
Sem betur fór fékk Dulles ekki
vilja sínum framgengt að öllu
leyti, cn vann þó halfan sigur.
Meðal annars hafði Bandarikja-
stjórn i hótunum við Frakka að
svipta þá allri fjárhagsaðstoð frá
Bandaríkjunum, ef þeir beygðu
sig ekki.
Slíkar hótanir við bandamenn
eru þó harla tvíeggjaðar, og illa
mun franska þjóðin sætta sig
við ]>að að selja sjálfsákvörðun-
arrétt sinn fyrir fémútu, og mun
svo fleirum fara. En valdamenn
í Bandaríkjunum virðast illa
skyggnir á það, að sá, sem fjár-
þurfi er, eigi sér sæmdartilfinn-
ingu, sem sé fjármunum dýrmæt-
ari.
Vetnissprengja og valdahroki.
nefnt er þó það, sem hvort
tveggja i senn hefur vakið
mesta andúð i garð Bandarikja-
stjórnar í fjölmörgum löndum, er
verið liafa á bandi vesturveld-
anna, og aukið tortryggni komm-
únistaríkjanna meira en flest
annað. Það eru vetnissprengjutif-
raunirnar á Kyrrahafi, er haldið
er stöðugt áfram, þrátt fyrir liá-
værustu mótmæli og ófyrirsjáan-
legan liáska, er af þeim getur
stafað. Skip liafa farizt, tugir
manna beðið óbætanlegt heilsu-
tjón, óravíð hafsvæði eitrazt og
grunur um röskun á hafstraum-
um, sem geta breytt, með ófyrir-
sjáanlegum afleiðingum, lífsskil-
yrðum í mörgum þjóðlöndum og
truflað aldagamalt jafnvægi í
veðurfari.
En slikt virðist Bandarikja-
stjórn telja sig hafa efni á að
meta að engu. Líftjón og heilsu-
brest á að bæta með dollurum,
og siðan er hinum geigvænlegu
tortímingartilraunum haldið á-
fram. Og markmiðið er ógnun og
ögrun við andstæðinginn, keppi-
nautinn um heimsyfirráðin —
einmitt nú, áður en Genfarfund-
urinn hefst.
'JVWUVWJWVWUVUWWWVWVWVWgVUWrtJ'WWVWWWW'
Tllkynning frá skattstofu Reykjavíkur
Vegna þeirra breytinga á skattalögunum, sem Alþingi
hefur nú samþykkt, og gilda eiga við. skattálagningu á
þessu ári, er framteljendum hér með bent á að kynna sér
þessi nýju ákvæði. Skattalögin í heild, ásamt leiðbein-
ingum um framkvæmd hinna nýju ákvæða, hafa nú verið
sérprentuð og fást gögn þessi á skattstofunni.
Nokkrar þeirra auknu frádráttarheimilda, sem lögin
ákveða, eru þess eðlis að frekari upplýsinga er þörf en í
framtali greinir. Er hér á eftir getið þessara nýmæla og
þeim tilmælum beint til allra þeirra, er telja sig eiga rétt
til skattlækkunar samkvæmt þeim, að láta skattstofunni í
té nauðsynlegar upplýsingar eftir því sem bent er á um
hvert einstakt atriði.
1. Skattfrelsi sparifjár.
Samkvæmt 7. grein d-lið og 22. grein laganna er viss
hluti af innstæðum í bönkum, sparisjóðum og innláns-
deildum félaga, og vextir af sömu innstæðum, undanþegið
framtalsskyldu og tekju- og eignaskatti. Skattfreisið gild;r
um allar innstæður þeirra skattgreiðenda, sem ekkert
skulda hinn 31. desember ár hvert, eða sé um skuldir að
ræða, er skattfrjáls sá hluti heildarinnstæðu, sem er um-
fram heildarskuldir. í þessu sambandi skal þó draga frá
heildarskuldum fasteignaveðlán sem tekin hafa verið til 10
ára eða lengri tíma og sannanlega verið tekin til kaupa
eða endurbóta á fasteignum skattgreiðandans.
Allir þeir, sem telja sig eiga að njóta skattfrelsis af
sparifé samkvæmt ofanskráðu, en hafa talið fram skuldir,
og einhver hluti skuldanna er lán gegn veði í fasteignum
til lengri tíma en 10 ára, verða að gera grein fyrir eftir-
farandi varðandi hvert einstakt fasteignaveðlán.
Á hvaða fasteign hvílir lánið?
Hvenær var lánið tekið og til hve langs tíma?
Hverjar voru eftirstöðvar lánsins hinn 31. desember
1953? Tilgreina skal sérstaklega áfallna vexti frá
síðasta gjalddaga til ársloka.
Vegna kaupa, byggingar eða endurbóta á hvaða
fasteign var lánið tekið?
a.
b.
c.
d.
2. Húsaleigufrádráttur.
í 10. grein, m-lið eru eftirfarandi ákvæði um húsaleigu-
frádrátt:
„Nú færir leigutaki í íbúðarhúsnæði sönnur á að
hann borgi hærri húsaleigu en því nemur, sem afnot hús-
næðisins mundu talin til tekna, ef það væri sjálfsibúð,
og er honum þá heimilt að telja hálfan muninn til frá-
dráttar tekjum, áður en skattur er á þær lagður. Frá-
dráttarheimild þessi gildir þó ekki fyrir einhleypa, og
húsaleigufrádrátturinn má ekki nema meiru en kr.
600.00 á ári á hvern mann, sem framteljandi hefur bæði
á framfæri og í heimili“.
Þeim leigutökum sem eiga kunna rétt á leigufrádrætti
samkvæmt ofangreindu. en hafa ekki gert fulla grein fyri
húsaleigugreiðslum sínum, eða stærð leiguhúsnæðis, eins og
krafizt var í skattframtali, er hér með gefinn kostur á að
bæta úr þeirri vanrækslu.
3. Iðgjöld a£ lífsábyrgðum.
Hámark frádráttarbærra iðgjalda hefur verið hækkað
í kr. 2.000.00.
4. Iðgjöld af ólögboðnum lífeyristryggingum.
í. 10 grein d-lið er heimilað að draga frá tekjum til
skatts iðgjöld af ólögboðinni lífeyristryggingu, er nemi alh
að 10% af launum eða hreinum tekjum, þó ekki meiru en
kr. 7.000.00 á ári.
Þeir, sem á s.l. ári hafa greitt slík iðgjöld, verða að
gera grein fyrir fjárhæð iðgjaldsins og hjá hvaða sjóði
eða stofnun lífeyristryggingin er keypt.
Öllum eftirlauna- og lífeyrissjóðum og öðrum stofnun-
um, er slíkar tryggingar annast, er bent á að kynna sér
þau skilyrði, sem sett eru í d-lið 10. greinar laganna og
uppfylla verður til þess að iðgjaldagreiðslur til þeirra megi
draga frá tekjum.
5. Ferðakostnaður.
Samkvæmt 10. grein, staflið i, mega þeir skattgreið-
endur, sem fara langferðir vegna atvinnu sinnar, draga frá
ferðakostnað eftir mati skattyfirvalda.
Það telst því aðeins langferð að ferðakostnaður milli heim-
ilis og atvinnustaðar nema a. m. k. kr. 250.— fram og til
baka, enda sé miðað við venjuleg og óhjákvæmileg útgjöld.
Auk fargjalds má taka tillit til fæðis- og gistingarkostnaðar.
Frádráttur þessi hjá hverjum gjaldenda kemur að jafnaði
aðeins til greina vegna einnar slíkrar langferðar á ári
hverju.
Hver sá, sem telur sig eiga rétt til frádráttar samkvæmt
þessum lið, verður að gera nákvæma grein fyrir ferðakostn-
aði sínum.
6. Hlíföarfatakostnaður fiskimanna.
í 10. grein h-lið er heimilað að veita fiskimönnum frá-
drátt vegna sérstaks hlífðarfatakostnaðar.
Af skipverjum á togurum njóta þessa frádráttar: há-
setar, bátsmaður og 2. stýrimaður og nemur frádrátturinn
kr. 300.00 fyrir hvern mánuð, sem skipverji er lögskráður.
Á öðrum fiskiskipum njóta allir skipverjar frádráttar-
ins, kr. 200.00 fyrir hvern mánuð, sem skipverji er slysa-
tryggður í skiprúmi.
Þeir, sem frádráttarins eiga að njóta, leggi fram vottorð
um, hve lengi þeir hafi verið í skiprúmi, annað hvort frá
lögskráningaryfirvaldi eða hlutaðeigandi útgerð.
7. Frádráttur vegna stofnunar heimilis.
í 10. grein k-lið er ákveðinn sérstakur frádráttur þeim
til handa, sem gifzt hafa á skattárínu. Þar sem skattstofan
hefur í höndum aðeins takmarkaðar upplýsingar um hjóna-
vígslur, er nauðsynlegt, að í framtölum hlutaðeiganda séu
fullnægjandi upplýsingar þetta varðandi.
8. Frádráttur vegna keyptrar heimilisaðstoðar.
Samkvæmt 10. grein j-lið, skal með vissum takmörkun-
um, veita frádrátt vegna keyptrar heimilisaðstoðar:
1. Ef gift kona, sem er samvistum við mann sinn, vinn-
ur fyrir skattskyldum tekjum og kaupir í staðinn
heimilisaðstoð.
2. Ef einstæð móðir, sem framfærir börn sín eða aðra
ómaga á heimili sínu kaupir heimilisaðstoð vegna öfl-
unar skattskyldra tekna.
3. Ef ekklar og ógiftir menn, sem hafa börn eða ómaga
á framfæri á heimili sínu kaupa heimilisaðstoð þess
vegna.
Keypt heimilisaðstoð telst í þessu sambandi laun og
hlunnindi ráðskonu eða vinflukonu og greiðslur fyrir börn
á dagheimilum.
9. Söluhagnaður.
Vakin er athygli á hinum breyttu ákvæðum í 7. grein
e-lið um skattskyldu söluhagnaðar af fasteignum.
Þá er og atvinnurekendum bent á að kynna sér hinar
nýju reglur í sömu lagagrein um skattlagningu á fyrning-
um af seldu lausafé, enn fremur fyrirmæli í framannefnd-
um leiðbeiningum varðandi þessi efni. Af ákvæðum þessum
leiðir m. a. að öll skattskyld fyrirtæki verða nú og fram-
vegis að láta nákvæmar fyrningarskýrslur fylgja ársreikn-
ingum sínum.
Þeir, sem telja sig eiga rétt til skattlækkunar samkvæmt
einhverju framangreindra atriða, verða að hafa komið nauð-
synlegum upplýsingum þar að lútandi til skattstofunnar,
skriflega eða munnlega, — ekki í síma, — í síðasta lagi
fimmtudaginn 22. þ. m.
Þeir, sem senda upplýsingar bréflega, tilgreini fullt
nafn, fæðingardag og heimilisfang nú og á fyrra ári.
Shattstjórinn i Hcykgarih
Ritgerðir mínar
Undir titlinum „Til vor komi þitt ríki“ fást í bókaverzlun-
um hér í bænum og ýmsum verzlunum úti um land. Verð
kr. 8.00. Ef einhver ágóði verður af útgáfu þessari, með
áföllnum tilkostnaði, þá rennur hann sem stofnfé í félags-
heimilasjóð hinna nýstofnuðu Menningarsamtaka Héraðs-
búa.
Guðrún Pálsdóttir.
Karlmannaföt,
mikið og gott úrval. Meðal annars FERMINGARFÖT.
Föt eftir máli með stuttum fyrirvara — FRAKKAR,
SPORTJAKKAR, STAKAR BUXUR.
Úrvalið mest,
verðið bezt
una
Lf
Laugavegi 20.