Frjáls þjóð - 28.05.1955, Side 6

6
FRJÁLS ÞJÓÐ
Laugardaginn 28. maí 1955
JFulUioittituri rœhtuss :
kjólbelti myndu stórbæta
ræktunarskilyrðin
ÁmssarÉ uppskera í skjóti Kmgirðiiiga
VíSa um lönd, sem em miklu hlýrri og veðursælli
en Island, er nú lagt hið mesta kapp á það að rækta
skjólbelti, að margsannað er með bæði mörgum og
umfangsmiklum tilraunum, að með góðum skjólbeltum
má stórauka uppskerumagn flestra nytjajurta. Tvær
af stórþjóðum heimsins, Rússar og Bandaríkjamenn,
hafa þegar framkvæmt stórfellda skjólbeltarækt á óra-
víðum svæðum, og því aðeins hafa þær ráðizt í þessar
rniklu ræktunarframkvæmdir, að fullkomlega er sann-
að, hversu mjög skjólbeltin bæta skilyrði til landbún-
aðar.
Eins og ljóst má vera, eru
skjólbeltin þó mikilvægust,
þar sem veðrátta er næðings
söm og sumarhitinn á tak-
mörkum þess, aS hann nægi
tii lífsþroska jurtum þeim,
er rækta á. Þar geta skjól-
beltin algerlega riðið bagga-
muninn um það, hvort rækt-
unin er árviss og uppsker-
J
an viðunandi. Þetta mal er
í því rtvjög mikilsvert fyrir
íslendinga, er búa í vinda-
sömu berangurslandi þar
sem sumarhitinn er að
jafnaði lágur.
Skjól og hlýja.
Skjólbeltin veita ekki aðeins
skjól, heldur helzt hitinn miklu
betur í skjóli en á berangri.
Sérstaklega gætir þessa mik-
jð móti sól, og hefur verið
sannað með mælingum, að
stundum getur hiti í skógar-
skjóli verið tvöfalt meiri en á
berangri. í öði-u lagjl nýtur
jarðrakans miklu betur í skjól-
inu, og víð hæga uppgufun
helzt hitinn betur í moldinni
en ella. Loks verða svo jurtir
í skjóli fyrir ólíkt minni
skakkaföllum en jurtir á ber-
svæði, þar sem stormar slíta
af þeim blöð og blaðhluta og
skerða þannig öndunar- og
meltingarfæri plantnanna og
draga úr vexti þeirra.
Á vetrum safnast líka meiri
snjór i nánd við skjólbeltin en
á bersvæði, og það skýlir jörð-
inni og miðlar henni raka.
Fjórðungsauki
uppskerunnar.
Meðal þeirra, sem gert hafa
rækilegar tilraunir um nyt-
semi skjólbeltanna, eru Danir.
Á Jótlandi er talið, að upp-
skeruauki af skjólbeltum sé
oftast 20—30 af hundraði og
mestur, þegar verst árar. Gras-
og smárauppskera er talin auk-
ast um 24% til jafnaðar, korn-
uppskera 11—21%, rófnaupp-
skera 30—35% og kartöfluupp-
skera allt að 58%. í harðbýl-
um héruðum hefur uppskeru-
aukningin reynzt meiri en í
góðviðrasömum sveitum.
Skjólbelti á Islandi.
Hér á landi hafa óvíða ver-
ið gerð skjólbelti, en það er
þó engum vafa undirorpið,
hvaða gagn yrði að heim, bæði
á túnum og garðlöndum, auk
þess sem telja má víst, að korn-
yrkja á skjólbeltalandi í sæmi-
lega hlýjum héruðum yrði al-
veg árviss.
Jafnvel þótt landþröngt sé,
borga skjólbeltin sig, því að
uppskeran eykst meira en svar-
ar því landi, er þarf undir þau.
Sérstaklega myndi það auka
uppskeru allra garðjurta og
rótarávaxta, ef garðlöndunum
væri búið skjól.
Tómlæti aS hafast
ekki aS.
Við getum með margvísleg-
um hætti gert land okkar betra
og byggilegra. Margt, sem ætti
að gera, er alviðurkennt, en
eigi að síður ríkir um það tóm-
læti og sinnuleysi.
Ræktun skjólbelta er eitt
af því, sem gera ber til þess
að tryggja betri, fjölbreytt-
ari og öruggari uppskcru af
því landi, sem við ræktum.
Það er kominn tími til þess,
að hafizt sé handa á skipu-
legan hátt uni ræktun skjól-
belta í stórum stíl. Við þurf-
um að vísu að bíða svo sem
einn áratug eftir fullum ár-
angri af þeim störfum, en
það er ekki langur tími, þeg-
ar þess er gætt, að við er-
um að leggja í þann sjóð, cr
mun skila okkur og niðjunt
okkar ríkulegum vöxtum.
-----•-----
r
A. förnunt rvgi —
Framh. af 5. síðu.
hvanngrænir á sumrin, njólinn
eins og dularfullur frumskóg-
ur i fjallahlíðum, en undir-
gróðurinn arfi. Og skurðirnir
miklu cru farnir að líkjast
jarðföllum. Engin rök verða
færð fyrir þvi, en mönnum
finnst samt, að tímabil sjálfra
byggingarframkvæmdanna sc
enn nokkuð langt undan.
Æskuíýðurinn fær ekki einu
sinni að kljást við rúður i
hálfgerðri bvggingu, eins og
þegar sundhöllin og þjóðlcik-
húsið voru i uppsiglingu forð-
mn. Æskulýðshöllin þrjózkast
nefnilcga við að koma niður
á jörðina, ckki síður en Kjar-
valshúsið, sem alþingi ætlaði
að íáta i-íkið byggja licr cnd-
u r fyrir löngu.
Klængur.
MUNIÐ ÁSKRIFENDA-
SÖFNUN FRJÁLSRAR
ÞJÓ3ÐAR. HEFJIZT STRAX
HANDA.
Oldin okkar I.—II.
Hið merka og margeftirspurða rit, ÖLDíN OKKAR I.—II., samtíðar-
saga í fréttaformi, prýdd mörg hundruð myndum, fæst nú aftur.
Hér er þó aðeins um mjög takmarkaðan eintakaf jölda að ræða, og
áður en varir verður þetta stórfróðlegá rit ófaahlegt aftur, eins og
það hefur verið undanfarin ár.
Ötdina okkar má ekki vanta í bókaskápinn
á neinu íslenzku heimili
IÐUNNARÚTGÁFAN
/ SkóIavbrSustíg 17. — S!mi 2923.
Jón frá Pálmholti:

Bliöur fer blærinn um hliðar,
er birtir af vori.
Flytur hann sunnan um sœinn
suörœna hlýfu.
Fagna því fjallgrös og mosar,
er fannirnar bráðna,
og lyngið á algrónum ásum
angar að nýju.
Sefur söngfugl i runni
og sóley i túni,
fífill og fjóla í brekku
og fjalldrapi á heiðum,
lömbin i lautum og hvammi
og lyngið í holti,
sefur og folald á fjalli
og fiskur í lœkjum,
og döggin grœtur í grasi
og gigjan i hamri,
því vindurinn ber út í vorið
veikburða andvörp
blóma, sem kremjast und
köldum
kúgarahœlum,
og fugla, sem fallbysur drápu,
á flugleiðum heimsins.
En hlývindur suðrœnna sœva,
sigra þú megir,
svo trúin á landið og lífið
lifi og blómgist.
íslandið, eyjan mín dýra,
anga þú fögur,
og mlnntu nú svikula syni
á söguna þína.
Eftirhreytur frá Klakksvík
Framh. af 8. síðu.
Einn kvað:
O feðranna andi
ið varðveitti landið
á fornum víggjum —;
vend hatur til gleði;
ger vónbrot til megi;
gev Föroyingum Föroyar
av nýggjum!
Annar kvað:
Her norður í víkini eingin vil
teg siggja,
slepp tær niður til örnaríki,
har hinir fimmamir flýggja.
Aðrir lögðu fram lið sitt á
áþreifanlegri hátt. Talið er, að
Klakksvíkingar hefðu komið
sér upp 900—1000 manna
vopnuðu liði til þess að taka á
móti danska lögregluliðinu, ef
það freistaði landgöngu í
Klakksvík. Þeir fengu send högl
og púður, riffla og byssur víðs
vegar úr eyjunum, og sumt af
þessu vissu þeir alls ekki hvað-
an kom. Kynstrin öll voru bú-
in til af handsprengjum, og
var sagt í frönskum og hol-
lenzkum blöðum, að það væri
starfi barna í Klakksvík að
ganga frá handsprengjum.
Hafnarmynninu var lokað með
gömlum skipum, og komu þar
einkum að góðu haldi togarinn
Barmur, sem einn landstjórnar-
mannanna, Hákon Djurhuus,
hafði fengið til Klakksvíkur, en
orðið þar að viðlíka gagni og
Höfðaborgin fyrir Skagstrend-
inga og Dýrfirðingur fyrir
Þingeyinga. Úti í þessum gömlu
skipum var komið fyrir
sprengiefni og lagðir í það raf-
magnsþræðir úr landi, svo að
hægt væri að sprengja þau
þaðan í loft upp. En meðan
Klakksvíkingar stóðu vörð með
alvæpni lék lúðrasveit hressi-
Ieg lög, svo að fólki leiddist
síður biðin.
Danska lögregluliðið, sem
beið suður á Skálafirði í Parke-
ston, smjörflutningaskipi frá
Esbjerg, hafði, aúk venjulegs
lögreglubúnaðar, 9 millimetra
Húskvarna-skamirfbyssur,
Otterup-vélbyssur, sem geta
skotið 480 skotum á mínútu,
Madsens-handsprengjur, riffla
af mörgum gerðum, reyk-
sprengjur, táragassprengjur,
lögreglubíla og sporhunda.
En sem betur fór, kom alcb'ei
neitt af þessu til Klakksvík-
ur. Nokkrir menn fóru hiiis
vegar á land i Sólmundarfirði
til að sækja vatn, en Færeying-
ar brugðu við og tæmdu brunn-
inn. Urðu lögreglumenn að
standa vörð við hann, þar til
aftur kom í hann vatn.
FERÐARITVÉLIN
fyrirUggjandi.
Verð kr. 1490.00.
IÍORGARFELL h.f.
Klapparstíg 26, sími 1372.
JWWWW^XV1.\WJWJV^WUWUV.V.V.".VAW.W.W1
| STAOA
C yfirhjúkrunarkonu við Arnarholt á Kjalarnesi er laus til í
<! umsóknar frá 1. okt. n.k. Laun samkvæmt launasam-5
■! þykkt Reykjavíkurbæjar. 5
í >
C Umsóknir sendist undirrituðum fyrir 1. júlí n.k. .«
BORGARL.EKNIR.
f I 'V: :.f *.I'íiiíÁ'; t í i\ < k . I ».» h *<• II *j •