Frjáls þjóð - 30.01.1960, Blaðsíða 2

cHauparelaginu 3.0: janúai: /960 FRJALS Þ J DO
Unga fólkið og
tómst u iidi r nar
í seinasta tölublaði Frjálsrar
þjóðar birtist grein um æsku-
lýðinn með yfirskriftinni „Róst-
urnar í Austurstræti". Um tvö
atrið'i í greininni langar mig til
að fara nokkrum orðum.
Hið fyrra er, þar sem verið
er að ræða um þá aðila, sem
gefið hafi unglingunum í
Reykjavík kost á að eyða tóm-
stundunum á gagnlegan hátt.
Þar segir: ,.Hér í Reykjavík
hefur þessu ekki verið sinnt, ef
frá eru talin íþróttafélögin,
skátafélögin, kristileg félög
ungs fólks og sá vísir slíks
starfs, sem hafinn er á vegum
Æskulýcferáðs Reykjavíkur.“
Hér hefur þeim góða manni,
sem greinina reit, orðið það á
að láta m. a. ógetið þess félags-
skapar, sem lengst allra félaga
í-landinu hefur starfað að æsku-
lýðsmálum. Á ég þar við Góð-
templararegluna. Enn fremur
má í þessu sambandi minna á
starf Farfugla, Ungmennafé-
lagsins og Þjóðdansafélagsins,
að ógleymdum Tómstundaþætti
ríkisútvarpsins, svo að eitt-
hvað sé nefnt.
■ Hér á eftir verður einkum
fjallað uni æskulýðsstarfsemi
Góðtemplara, þar sem mér er
sú starí'semi vel kunn.
Æskulýðsstarf á vegum Góð-
templarareglunnar hefur ver-
ið rekið i Reykjavík frá því ár-
ið 1886, en það ár var barna- og'
unglingastúkan Æskan nr. 1
stofnuð. Ekki mun vera þöi’f
á að kynna blaðið Æskuna, sem
Góðtemplarareglan gefur út,
en blaðið átti, sem kunnugt er,
60 ára afmæli á síðastiiðnu ári.
í dag eru starfandi í Reykja-
vík 10 barna- og ungmenna-
stúkur og ungtemplarafélög.
Sambandið íslenzkir ungtempl-
arar var stofnað árið 1958, til
þess að sinna, enn betur en áð-
ur hefur verið gert. þörfum og
óskum 'fólks á aldrinum 14 til
25 ára. Starfsemi ungtemplara
er. í þremur höfuðgreinum, í
fyrsta lagi funda- og skemmti-
starfsemi, í öðru lagi útistarf
og ferðalög og í þriðja lagi
tómstundastarf (föndurflokk-
ar). í funda- og skemmtistarf-
inu er lögð áherzla á, að félags-
menn sjálfir hafi veg og vanda
af starfinu, með því að flytja
ræður, lesa upp, syngja og leika,
og gefa ungu fólki lcost á á-
fengislausum skemmtunum.
Haldin hafa verið mörg svoköll-
uð gestakvöld fyrir nemendur í
gagnfræðaskólunum í bænum,
en Áfengisvarnanefnd Reykja-
víkur hefur stutt þá starfsemi
drengilega. Og dansskemmt-
anir unga fólksins eru um
hverja helgi í Góðtemplara-
liúsinu. Á vegum ungtemplara
starfar Tómstundaheimili ung-
templara. Þar er ungu fólki
leiðbeint að nota hug og hönd
við fjölbreytta tómstundaiðju.
En sérstakar leiðbeiningar með
föndurflokkasniði hófust á veg-
um templara í Reykjavik árið
1953.
Seinna atriðið er að finna
þar, sem höfundur segir: „Ekki
er heldur til neinn dansstaður
æskulýðsins, þar sem gætt sé
umgengnismenningar og sóma-
samlegra hibýlahátta, en jafn-
framt stillt svo til, að hún geti
skemmt sér við sitt hæfi gegn
hóflegu gjaldi og út af fyrir
sig.“ Hér er ekki rétt með far-
ið, eins og ofanritað sýnir. Til
viðbótar má geta þess. að
Æskulýðsráð Reykjavíkur og
Áfengisvarnarnefnd Reykja-
víkur hafa undanfarin þrjú ár
efnt til dansleikja ungs fólks.
Dansskemmtanir þessar hafa
verið til fyrirmyndar um stjórn
og umgengni, enda hefur sér-
lega góður danskennari leið-
beint þar og stjórnar dansi.
Nefnist félagsskapur áður-
greindra aðila Dansklúbbur
Æskufólks.
Hitt er aftur á móti rétt, að
æskulýðsstarísemin í bænum
þyrfti að vera í miklu ríkari
mæli en nú er. Starfsemi æsku-
lýðsfélaganna þarf að aukast
verulega, því að of mörg ung-
menni standa enn utan við hina
félagslegu starfsemi. Þess má
geta, að rannsóknir í Svíþjóð
hafa sýnt, að ófélagsbundnu
Æskan er
f hollu félagsstarfi öðlast æskan heilbrigða framtíð. Efling
þess starfs er því þjóðarnauðsyn. Því rná aldrei gleyma.
sagt með sönnu, að höfuðborg-
in okkar eigi glæsilegt æsku-
fólk. Þetta kemur oft fram í
ræðum stjórnmálamannanna
fyrir kosningar. Ég hygg, að
æskunni væri kærara að heyra
minna hrós um sig úr þeim
herbúðum, en meira væri gert
til þess að skapa henni sem
allra bezta aðstöðu til að sinna
Hallærisráðstafanirnar -
Framh. af 1. síðu.
legur og mjög mikið af honum
kæmi ekki til skila. Hins vegar
þóttu líkur til þess, að eftirliti
yrði með auðveldari hætti kom-
ið við um heildsöluviðskipti.
Meðgjöf með
fyrsía harni.
Skgmmtun er danskennsla verði fastur lið-
ur í starfsemi skólanna. Það er sjálfsagt, að
án áfengis ungt fólk komi saman og dansi.
fólki er sex sinnum hættara við
að ienda í óreglu og komast
undir mannahendur, heldur en
félagsbundnu. Þess vegna er
þátttaka í félagslegu starfi á-
gæt vörn gegn hættum þeim,i
sem steðja að unga fólkinu.
Allir þyrftu því að leggjast á
eitt með að efla betur félögin í
bænum, en nú er gert, bæði
með siðferðislegum stuðning'i
almennings og blaða og fjár-
stuðningi ríkis og bæjar, til
þess að félögin geti gegnt sem
bezt hlutverki sínu, hvert á
sínu sviði.
1 æskulýðsmálum gegna blöð-
in mikilvægu hlutverki. Þau
geta áorkað miklu í að beina
unga fóikinu í rétta átt, með því
að leggja ávallt gott til mál-
arma. Því miður hefur það gerzt
í seinni tíð, að sum blöðin hafa
farið út ó braut, sem stuðlav
að spillingu æskunnar. Var nóg
fyrir af tímaritum, sem stund-
uðu slíka iðju, þó að dagblöðin,
sem koma inn á flest heimili í
landinu, létu ekki hafa sig xit á|
þessa braut.
Stundum er í blöðunum og
víðar rætt um hina spilltu
æsku bæjarins, og það fylgir
venjulega með, að æskan hafij
aldrei fyrr verið jafn slæm.
Satt er það, víða er pottur
brotinn. Hitt er einnig óft
hollum og heilbrigðum áhuga-
málum í fristundum sínum.
Enginn má taka orð min svo,
að ég sé að vanþakka það, sem
gert hefur verið fyrir æskuna
í Reykjavík í þessu tilliti. En
betur má gera ef duga skal.
E. II.
Húseigendafélag
Reykjavíktir.
Þá boðaði ráðherrann að pér-
sónufrádráttur við ákvörðun
tekjuskatts, skuli vera sjötíu
þúsund fyrir hjón og síðan tíu
þúsund krónur fyrir hvert barn
á framfæri.
Um einskæra ívilnun er þó
ekki að ræða, því að íram-
færslukostnaður hækkar
stórlega. Þetta mun heldur
ekki eiga að ná til útsvara,
heldur skulu þar gilda
hinar gömlu reglur, sem
verða enn fjær veruleikan-
um en áður eftir gengisfell-
inguna.
Barnalífeyrir og ellilaun eiga
að liækka, og skal nú greiða
þegar með fyrsta barni, 2600
krónur á ári. Tryggingarstofn-
un ríkisins greiðir nú 180 millj-
ónir króna á ári, en þegar þessi
breyting er á komin, er búizt
við, að sú fjárhæð tvöfaldist,
svo að greiðslur þær, sem hún
á að inna af höndum, nemi
360 milljónum króna á ári.
VerðJagsákvæÖi
og verðlagseftirlit.
Enn eitt er það, að ekki skal
leyfð verzlunarálagning á alla
þá verðhækkun erlends varn-
ings, sem hlýzt af gengisfell-
ingunni og ráðstöfunum þeim,
sem henni eiga að fylgja. Verð-
ur verðlagseftirlitð því ekki
lagt niður, heldur sennilega
endurskipulagt.
Vaxtahækkun sú, sem í bí-
gerð er, er ékki löggjafaratriði,
heldur háð ákvörðun bankanna,
en margir ætla, að útlánsvextir
kunni að verða 10—11%, fyrst
í stað að minnsta kosti.
Kaupsýslumönnum á aftur
að gera gott í munni með af-
námi innfutni£.gf;hafta, en tii
þess að það verði meirh ‘en' été-
in tóm, þarf að taka stórkost-
legt neyzlulán erlendis.
Enginn sparnaður
hjá ríki og bæjaríélögum.
Af þessu yfirliti má Ijóst vera,
að skatta og álögur á að auka
gífurlega, til viðbótar þeim
þunga, sem á alla leggst vegna
gengisfellingarinnar. Þótt ekki
sé litið á það fé, sem innheimia
þarf til þess að hækka ellilaun
og barnalífeyri, eins og nýjan
skatt, þar sem um millifaérslu
er fyrst og fremst að ræða, þá
er Ijóst, að ríkið ætlar að
heimta meira en áðúr til sinna
þarfa. Jafnframt er einnig ætl-
azt til þess, að bæjarfélögin
taki meira til sín en áður hef-
ur verið.
Það er því síður en svo að að
því sé stefnt, að opinberir aðil-
ar taki upp sparnað. Þeir eiga
að hafa miklu meira úr að moða
en áður. Það segir sig sjálft,
hvaða óhrif fordæmi ríkisins og
bæjarfélaga um meðferð ’íjár-
muna muni hafa, þegar svo er
að farið.
Þetta talar og sínu máli um
það, hvað stjórnmálamennirn-
ir hugsa sér að leggja hart að
sjálfum sér, því að sinn hlut
sækja þeir undantekningarlít-
ið á miðin hjá ríkinu og bæjar-
félögunum.
Vísir nvrra
úlflutningsuppbóta.
Hinn nýja útflutningssjóð
ætlar ríkisstjórnin sýnilega að
nota til þess að hygla þeim, sem
nauðsynlegast ér að friða. Það
er að sjálfsögðu alltaf háskalegt,
þegar stjórnarvöldin hafa til
umráða stórfé, sem þau geta
ráðstafað, án ákvörðunar þings-
ins. En þessi sjóður er líka
háskalegur að því leyti, að
hann ber í sér þá hættu, að hið
illræmda kerfi útflutningsbóta
verði aftur komiö í sitt fyrrá
horf, áður en við er litið. Hon-
um fylgir einnig sú hætta, að
innan tíðar verði gripið til þess
að jafna vinnudeilur með því
að sletta í atvinnurekendur
peningum úr þessum sjóði5 í
formi verðuppbóta og ábyfgð-
inni af töpum og hallá þánnig
velt sem áður yfir á ríkið.