Frjáls þjóð - 06.02.1960, Blaðsíða 1
9. árg. Laugardaginn 6. febrúar 1960 5. tbl.
a
Fjöldi stúdenta hlýtur að gefast
upp við nám erlendis
Við því má búast, að margir
stúdenta þeirra, sem nú eru við
nám erlendis, verði að hverfa
frá því og halda heirn innan
tíðar sökum þess, hve náms-
og dvalarkostnaðurinn eykst
gífurlega við gengisfellinguna.
A námsmannagjaldeyri hefur
t*i't s tt tt tírötlti tt r) hruíet tt íttt t»tt tt itttjs:
Strangan sparnað hjá
ríki og bæjarfélögum
DeiSa um iífeyris-
sjdð verzíunar-
manna
Talsverð ókyrrð mun nú
vera í kringum lífeyrissjóð
verzlunarmanna, sem stofnað-
ur var fyrir nokkrum árum.
Vilji verzlunarmanna er sá, að
lífeyrissjóðurinn verði. notaður
til útlána handa félagsmönnum,
gegn tryggingu í fasteignum, á
svipaðan hátt og lífeyrissjóður
ríkisstarfsmanna. Hins vegar
mun núverandi sjóðstjórn, sem
skipuð er fulltrúum beggja, at-
vinnurekenda og vinnuþega,
hafa haft þann hátt á að kaupa
skuldabréf með afföilum af að-
ilum, sem eru félaginu óvið-
komandi. Um þetta hafa risið
deilur, því að með þessum hætti
yrði sjóðurinn verzlunarmönn-
um aðeins til hagsbóta sem eft-
irlaunasjóður, en gæti auk þess
orðið þeim til mikils léttis við
húsbyggingar og húsakaup, ef
það fé, sem i hann safnast, væri
notað til fasteignalána handa
þeim.
Hið margboðaða frumvarp ríkisstjórnarinnar er nú
komið fram á alþingi, og er þar með staðíest allt það,
sem áður hefur verið sagt um fyrirætlanir hennar.
Frásögn FRJÁLSRAR ÞJÖÐAR af þeim hefur reynzt
rétt í öllum atnðum. Ennfremur er boðað, að ríkis-
stjórnin hyggist taka að láni í útlöndum einn milljarð
króna til kaupa á neyzluvörum, og hlýtur menn að
setja hþóða við þann boðskap.
Það var fyrirfram vitað, að
ráðstafanirnar myndu mjög
þrengja að fólki og engum
dylst, að svo hlýtur að verða
almennt séð, þótt reynt sé að
gera sem minnst úr því í grein-
argerð þeirri, sem frumvarp-
inu fylgir. Hitt mun skyni-
bornum mönnum einnig ljóst,
að ekki er hægt að koma við
neinni lækningu á efnahags-
meinsemdum okkar, án þess að
hún snerti nokkurn mann. Það,
sem deilt verður um, er, hversu
réttlátlega komi niður þær
fórnir, sem krafizt er, og hversu
líklegt sé, að þær komi að haldi.
Auk hinnar nýju skuldasöfn
unar, sem yfir vofir, hljóta
menn að reka augun í það, að
hvergi sjást þess nein merki,
að leitast eigi við að koma á
sparnaði og bættum vinnu-
Stjórn Cudoglers lýsir al-
ranga fregn um fjárdrátt
í síðasta tölublaði FRJLSR-j
AR ÞJÓÐAR var í tveimur
greinum að því vikið, að fjár-j
dráttur hefði átt sér stað hjá
Cudogleri og fyrrverandi for-
stjóri þar hafður fyrir sökum.J
Þetta var á því byggt, að eitt af |
dagblöðum bar?jarins hafði hinn
28. janúar . sagt þessar fréttir^
og tilgreint nafn þess, sem sök-
um var borinn, og fjárhæðina,
sem átti að hafa misfarizt. Var
af hálfu þessa blaðs litið svo á,
að slík frétt gæti ekki birzt, án
þess að óyggjandi heimildir
væru fyrir sanngildi hennar, og
þess var ekki gætt að grennsl-
ast betur fyrir um það.
Stjórn Cudoglers hefur hins
vegar borið þetta algerlega til
baka í hlutaðeigandi dagblaði,
og er yfirlýsing hennar svo-
látandi:
,,í tilefni af frétt í blaði yðar
í gær varðandi fyrirtæki okkar,
Cudogler h.f., leyfum við undir-
ritaðir stjórnarmer.n fyrirtæk-
isins okkur að taka fram, að
frétt þessi er alröng. Treystum
við því, að þér leiðréttið þetta
á áberandi stað í heiðruðu biaði
yðar á morgun.
Það eina rétta er, að Ingvar
S. Ingvarsson sagði upp starfi
sínu hjá fyrirtæki okkar þann
1. desember síðastliðinn.
Stjórn Cudoglers h.f.
Þorvaldur Þorsteinsson.
Jóhann Pálsson.
Eiríkur Bjarnason.“
FRJÁLS ÞJÓÐ harmar, að
hún skyldi í grandaleysi henda
þetta á lofti, án þess að leita
frekari staðfestingar á fréttinni,
svo þungar sakargiftir, sem um
var að ræða, og færir fram af
sakanir sínar við þann, sem
það bitnaði þyngst á, jafnframt
því sem yfirlýsing stjórnar fyr-
irtækisins er tekin hér upp til
birtingar.
brögðum hjá ríki og bæjarfélög-
um. Þeim er sýnilega ætlað að
taka til sín meira fé en áður,
án þess að nokkra endurskoðun
eigi að gera á starfsháttum og
meðferð fjármuna. Það virðist
hvergi eiga að nema af bitlingi,
hvað þá fella neitt slíkt niður.
Það á hvergi að fækka um emb-
ætti eða leitast við að komast af
með færri starfsmenn. Það á
ekki að létta af neinu sendi-
herraembætti, enda þótt við
höfum tvo sendiherra í París og
þrjá á Norðurlöndum. Það á
yfirleitt hvérgi að hrófla við
neinu af því, sem tildrað hefur
Frh. á 2. síðu.
verið greitt aðeins 30% álag,
en við gengisbreytinguna verð-
ur hann að greiðast sama verði
og annar gjaldeyrir.
Styrkir til námsmanna er-
lendis eru að vísu hækkaðir úr
tveimur milljónum króna í 3,625
þúsund krónur í fjárlögum
þessa árs, með öðrum orðum
um rúmlega 50%, en gengis-
fellingin veldur miklu meiri
hækkun á dvalarkostnaði en
því nemur.
Til dæmis má geta þess, að
hingað til hefur ársfjói'ðungs-
yfirfærsla til námsmanna í
Noregi verið greidd með 6500
krónum íslenzkum, en eftir
gengisbreytinguna þarf 11 500
krónur íslenzkar til þess að
standa undir sömu yfirfærslu.
Hin hækkuðu framlög til náms-
manna erlendis vega þetta
hvergi nærri upp, riema ætlun-
in sé að fækka styrkjunum til
mikilla muna. Á hinn bóginn
mun fjárhagur margra náms-
manna, sem ekki eiga að efna-
fólk, er getur lagt þeim fé, mefr
þeim ætti, að þeim er ofraun
að bæta á sig þungum byrðum.
Afleiðingin getur vart orðið
önnur en sú, að talsverður hóp—>
ur hlýtur að hverfa frá námi,
þótt sárt sé, einkum fyrir þá,
sem komnir e.ru alllangt áleiðis.
Sagan segir:
Beinagrind úr manni
í hitaveitugeymi
Skrifstofustjóri hitaveitunnar
segir: Þetta er rangt
Furðuleg og óhugnanleg saga fer — hinn mikli hiti sjái fyr-
flýgur um Reykjavíkurbæ. Það
gengur staflaust, að fyrir
nokkru hafi beinagrind af
manni fundizt niðri í einurn
hitaveitugeyminum á Öskju-
hlíð, þegar hann var tæmdur
vegna hreinsunar.
Húsmæður, sem hafa haft
þann sið að renna hitaveitu-
vatni í þottinn, þegar þær ætla
að fara að sjóða, eða á ketilin’n,
þegar þær ætla að hella á könn-
una, hafa fyllzt hryllingi við
þær hugsanir, sem saga þessi
hefur vakið. Fólk gerir að vísu
ráð fyrir ,að ósaknæmt sé í
s,jálfu sér, hvað sem í geymana
l\lilljón dollara lygi
ir því. En þekkilegt er það ekki
tilhugsunar, jafnvel þótt um
annað væri að gera en manns—
lík.
Þessi saga hefur verið á
kreiki um mánaðartíma, og síð-
ustu viku virðist hún hafa
magnazt mjög. Foráðamenn
hitaveitunnar eða bæjarins
hafa samt sem áður hvorki bor-
ið hana til baka né staðfest
hana ótilkvaddir.
FRJÁLS ÞJÓÐ átti því, í
fjarveru hitaveitustjóra, tal við
skrifstofustjóra hitaveitunnar
og spurði hann, hvort þetta væri
satt.
Skrifstofustjórinn svaraði
stutt og laggott:
— Nei. Þetta er rangt.
— En þið hljótið þó að vita
um þessa sögu?
— Já. Við heyrðum hana
fyrst fyrir rúmum mánuði. Það
er ekki orðinn stundlegur frið-
ur fyrir upphringingum og fyr-
irspurnum. En ég vil fullvissa
yður um, að þetta hefði ekki
getað gerzt. Á hverjum hita-
veitugeymi er aðeins einn
hleri, og hann er boltaður aft-
ur. Þessa hlera er ekki hægt að
opna, nema kæla geymana
fyrst. Væru þeir opnaðir án
þess, myndi sjóðandi vatnið
gubbast upp úr gevmunum og
dembast yfir þann, sem það
gerði. Hann myndi soðna utan
geymanna.
í Washington var reist risastórt líkneski til minningar um
bandaríska hernienn í síðustu heimsstyrjöld. Bak við það er
saga um liið mesta svindl. — Sjá grein á 5. síðu.
Frsmboðslisti úr
ísafofd
Stjórnarkosning stenduj?*
nú fyrir d.vrum hjá Hinu ís—-
lenzka prentarafélagi. Tveir
pólitískir listar verða að
sjálfsögðu bornir fram að
venju, en auk þcss er hafin.
söfnun meðmælenda að sér-
lista, sem prentarar í Isa—
foldarprentsmiðju standa