Frjáls þjóð - 27.02.1960, Blaðsíða 4

cíaugarclafyinn 2 7. fblrúar
1960* FR: JÁ LS ÞJ O O
JON DR VOR
1940
ísland hernumlð í tuttu gu ár
1960
1940. — Langt er nú síðan
það ártal var nýtt í heiminum.
10. maí í vor verða 130 dagar
liðnir af árinu 1960, og þá get-
um við haldið upp á 20 ára
afmæli hertöku íslands. Þá
höfum við í 20 ár lifað undir
verndarvæng erlendra herja. í
svipinn man ég ekki eftir neinu
ríki öðru á jarðkringlunni, sem
á okkar tímum hefur búið við
svo langt hernám, nema þá þau
lönd, sem hreiniega hafa verið
innlimuð í önnur ríki eða ríkja-
sambönd.
Verður nú ekki hinn 10. maí
í vor haldin mikil fagnaðar-
hátið á Þingvöllum? Munu
skáld vor, þau er bezta æfingu
hafa frá 17. júnídögum síð-
ustu ára, ekki yrkja ný verð-
launaljóð fyrir þjóðina til að
syngja á þessari hátíðastund?
Munum við ekki bjóða
ti’yggðavinum okkar Bretum
og Bandaríkjamönnum til sam-
fagnaðarins?
„Sjálístæðisbaráttan
er ævarandi“.
Er ekki ástæða til þess fyrir
okkur íslendinga að litast um
á þessum tímamótum?
Lýðveldisárið 1944 var dr.
Björn Þórðarson forsætisráð-
herra íslands, gagnmerkur og
vitur maður, grandvar og
virðuiegur embættismaður
þjóðarinnar um áratugi, merk-
ur fræðimaður um sjálfstæðis-
baráttu og sögu lands og þjóð-
ar. 1944 mótaði hann setn-
jngu, sem í fagnaðarvímu lýð-
Jón úr Vör mun rita þrjár
greinar hér í blaðið í tilefni af
20 ára hernámi íslands. Hann
spyr: Höfum við rekið stjálf-
stæða utanríkispólitík síðustu
árin? Hvert stefna íslenzkir
vinstri menn?
veldistökunnar greipti sig í hug
og hjörtu íslendinga. Hann
sagði: „Sjálfstæðisbaráttan er
ævarandi."
Þetta voru mikil alvöruorð
á fagnaðar- og hátíðastund.
Þetta voru líka eggjunarorð.
Hér talaði lífsreyndur, aldur-
hniginn maður með mikla
ábyrgðartilfinningu. — Unga
kynslóðin 1944 hlaut að taka
eftir þessum orðum.
En ísland 1945 í lok síðari
heimsstyrjaldarinnar var ann-
að land og í öðrum heimi en
það ísland, sem feður vorir
höfðu í árhundruð verið að
frelsa úr ánauð danskra vald-
hafa. íslendingar voru fljótir
Hin mikla iðnsýning og
kair-pstefna í Hannover
fer fram 24. apríl til 3. maí.
Þar sýna 4000 fyrirtæki allt það lielzta, sem vestur-
þýzki iðnaðurinn framleiðir, en þó einkum vélar,
rafmagnstæki, sjóntæki, járn- ög stálvörur, verk-
færi, gúmmívörur og skrifstofuvörur.
AUar upplýsingar gefur umboðshafi:
FERÐASKRIFSTOFA RÍKISINS
Sími: 1-15-40.
að nema stafróf hins nýja tíma.
íslendingar höfðu ekki einu'ng-
is endurfundið sína týndu vest-
urálfu, Ameríkumenn höfðu
líka fundið ísland.
Stafróf hins nýja tíma.
Eins og kunnugt er var það
aldrei ætlun Bandaríkjamanna
að stýrjöldinni væri lokið
1945. — Kjarnorkusprengjan,
sem Ameríkumehn vörpuðu yf-
ir borgir Japans var ekki ein-
ungis hefndarskot vegna árás-
arinnar á Pearl Harbour, held-
ur jafnframt fyrsta skot þriðju
heimsstyrjaldarinnar. Það var
öllum ljóst, að skeytinu var í
raun og veru stefnt að þeirra
eigin bándamönnum, Rússum.
Þetta var hvorutveggja í senn
aðvcrun og ögrun. Með þessari
sprengju skapaðist hinn mikli
gígur, sem á ný skipti heimin-
um i tvennt. Nýtt vígbúnaðar-
kappblaup og taugastríð var
hafið.
Margir hafa gagnrýnt Banda-
ríkjamenn fyrir að varpa þess-
ari sprengju, svo ómannúðleg
sem þessi ráðstófun var í styrj-
aldarlok. En fáum mun þó hafa
verið ljóst á þeirri tíð hve frá-
munalega vanhugsað glappa-
skot þetta hryllilega sprengju-
kast var. Einmitt vegna þess
hve Rússar voru lamaðir eftir
viðureignina við nazista hlaut
skelkur þeirra að verða mjög
afdrifaríkur. Þeir tóku sér þeg-
ar vígstöðu á ný. Rússar gættu
þess eins og sjáaldur auga síns,
að missa ekki af nokkru peði
á taflborði hinnar nýju víg-
stöðu. Þeir hrifsuðu 1 stríðs-
lok það sem þeir gátu í náð
— og skal sú saga ekki rakin
hér. Bandaríkjamenn hófu
þegar stríðssönginn og töldu
sig sjálfkjörna verndara hinna
frjálsu Evrópuþjóða.
Fóstbræðralag
við helsprengjumenn.
Það mun í minnum haft, að
íslendingar voru í hópi fyrstu
Evrópuþjóðanna, sem sórust í
fóstbræðralag við helsprengju-
mennina í vestri. I lok fyrri
heimsstyrjaldarinnar gerðum
við ckkur fræga um alla heims-
byggðina með því að lýsa yfir
ævarandi hlutleysi okkar í
vopnaátökum þjóða. Nú urð-
um við gunnreifasta þjóð
Norðurlanda, vorum fyrst
þeirra til að ganga í Atlants-
haísbandalagið, hina illa dul-
búnu krossfaratjaldbúð vest-
urveldanna. — Að þessu frum-
hlaupi stóðu borgaraflokkarn-
ir þrír: Sjálfstæðisflokkurinn,
!%ramsóknárflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn og þóttust hafa
á bak við sig meginhluta þjóð-
arinnar. Það var áðeins verka-
lýðsflokkur sósíalista, sém,
skipulega ándmælti þessari
helstefnu. Tiltölulega fáir menn,
sem staðið höfðu utan raða
sósíalista, risu upp gegn hinu
nýja hernámi. Þó voru þeir til.
Þetta gerðist örfáum árum eft-
ir lýðveldisstofnunina. ísland
var gert að víghreiðri Banda-
ríkjanna. . Gullið rann í
stríðum straumum frá móður-
landi dollarans 1 gegnum hend-
ur valdhafanna hér, og ís-
lenzku þjóðinni var beinlínis
mútað. Um það var ekkert
skeytt þótt við brytum hér í
bág við margyfirlýsta friðar-
stefnu og ættum von á því á
hverju augabragði að verða
þurrkuð út af jarðarkringlunni
í fyrsta skoti, ef ný styrjöld
brvtist út.
Hlutverk
Þjóðvarnarflokksins.
Hernámsandstaðan undir
forystu sósíalista átti í vök að
verjast. Voru kommúnistar
ekki á móti hernáminu ein-
ungis vegna þess að ísl. þjóðin
hafði skipað sér í varnarstöðu
gegn útþennslustefnu Rússa? —
Til þess að slá þetta vopn úr
hendi borgaraflokkanna efndu
óháðir vinstri menn til þjóð-
varnarsamtaka og síðan var
Þjóðvarnarflokkurinn stofnað-
ur. Hann vakti þjóðina til um-
hugsunar um stöðu hennar og
steínu. Það kom hik á Fram-
sóknarflokkinn og Alþýðu-
flokkinn. Þeir hétu því fyrir
kosningarnar 1956 að reka
Bandaríkjamenn burt. Þjóð-
i'n gaf þeim ásamt sósíalistum
sigur. Þessir þrír flokkar
mynduðu vinstri stjórnina svo-
kölluðu og gerðu samning um að
láta herinn fara. En banda-
rískur áróður og mútufé réði
enn úrslitum, loforðin voru
svikin og Bandaríkin hafa aldr-
ei setið fastari í sessi en nú.
Og hvernig er nú yfir þjóð-
líf okkar að iíta í dag eftir 20
ára hernám, á 15 ára afmæli
hins íslenzka lýðveldis? Eru
aðvörunarorð forsætisráðherr-
ans frá 1944 okkur rík í huga?
Eru þau ekki flestum gleymd?
Farsæl friðarþjóð.
Við lýðveldisstofnunina sung-
um við hátíðaljóð Huldu
skáldkonu:
„Hver á sér meðal þjóða þjóð
er þekkir hvorki svei’ð né blóð,
en lifir sæl við ást og óð
og auð, sem friðsæld gaf“.
„Og auð, sem friðsæld gaf“.
Erum við íslendingar auðugir
í dag fyrst og fremst vegna
okkai friðsamlegu starfa? Er
ekki mest af því fé, sem stjórn-
málagarparnir kaupa atkvæði
sín og vinsældir fyrir, ame-
rískir blóðpeningar? Það fé,
sem ísl. vinnulýður hefur aflað
til sjávar og sveita með heið-
arlegum hætti myndi einungis
nægja til hófsamlegs lífs og
hæfilegrar uppbyggingar í
landinu. Með þyí fé gætum við
ekki haldið uppi hinum fjöl-
menna afætulýð. Hann lifir á
mútufénu.
Rifjum enn upp söng Huldu
skáldkonu:
„Ó, ísland, fagra ættarbyggð,
um eilifð sé þín gæfa tryggð,
öll grimmd frá þinni ströndu
styggð
og stöðugt allt þitt ráð.“
Hér hljómar hver ljóðlína
sem öfugmæli gagnvart þeim
staðreyndum, sem blasa við.
„Hver dagur líti dáð á ný.
Hver draumur rætist verkum í,
svo verði íslands ástkæi' byggð
ei öðrum þjóðum háð.
Svo aldrei framar íslands býggð
sé öðrum þjóðum háð.“
Farið í þveröfuga átt.
Skáldkonan hafði trúað því,
að við yrðum frjáls af okkar
eigm verkum, afrekum okkar
í friðsamlegu starfi í gjafmildu
og góðu landi.
En við íslendingar höfum
Framh. á 7. síðu.
mmim loftifba
milii New York og Reykjavíkur
Frá og með 24. febrúar 1960 verða fluggjöld Loftleiða
milli New York. og Reykjavíkur sem hér segir:
Aðra leið Báðar leiðir
Sumarfargjöld ......... 6.096,00 10.973,00
Vetrarfargjöld ........ ................. 9.373,00
Innflytjendafargjöld .. 5.266,00 .......
Fjölskyldufargjöld..... 2.357.00 4.775,00
Farmgjöld bi’eytast einnig frá sama tíma til samræmis við
hina nýju gengisskráningu.
Loftleiðir h.f.