Frjáls þjóð - 05.03.1960, Blaðsíða 4

oCauqardt
aucjaraciyinn
5. tnarz (960 ~ FRJALS ÞJOO
★ KVEMNASÍÐAM ★
Talað
■ Á flestum islenzkum heimilum
eru pottablóm til prýði og hafa
konur oft mikla ánægju af að
annast þau. En það tekst mis-
jafnlega, þó viljinn sé fyrir
hendi. Hér og á Norðurlöndum
hafa blóm lengi verið algeng í
heimahúsum, en smekkurinn hef-
ur breyzt með nýrri húsaskipan
og þar með val blómanna. Áður
voru rósir og aðrar blómstrandi
plöntur vinsælastar, en núna er
mest um stórgerðar, sígrænar
plöntur. Það er kannske fleirum
farið líkt og mér, að lesa allt um
þetta efni, sem þeir af tilviljun
rekast á, en hafa ekki framtak í
sér til að afla sér beinlínis upp-
lýsinga um það. Ýmislegt er
manni líka' sagt af þeim, sem
hafa reynsluna og er sjálfsagt
margt af því rétt, þó eitthvað
skolist með af hindurvitnum. En
nú á tímum eru oft að uppgötv-
ast „sannindi", sem almenningur
hefur vitað öldum saman. Eitt
af þessum alþýðuráðum er það,
að fólk eigi að tala við potta-
blómin sín til að þau þrífist. Hef
ég hingað til haldið að það ætti
ekki að takast bókstaflega og
væri átt við, að sýna ætti hverju
einstöku blómi umhyggju og
mærgætni, því eins og allir vita
þarf hver jurt sina sérstöku með-
ferð og ekki alltaf þá sömu á
hverjum degi, þvi þar hafa veð-
urfar og hiti innanhúss sitt að
segja. En svo fór ég að lesa hina
undarlegustu hluti um blómin, t.
d. að þau hefðu yndi af tónlist
og þá aðallega kvenröddum og
fiðlutónum og í fyrra las ég stór-
furðulega grein i einhverju
dönsku blaði, minnh’ mig, um til-
finningalíf jurta og viðbrögð
þeirra gegn ýmsu utanaðkom-
andi. Sjálfsagt er þetta of flókið
mál til þess að hægt sé að gera
því skil í stuttu máli, en í trausti
þess, að forvitni lesenda sé jafn-
mikil og mín hafði ég tal af Ey-
þóri Einarssyni, magister í grasa-
fræði og var hann svo vingjarn-
legur að svara fáfræðilegum
spurningum mínum.
„Hafið þér lesið eða heyrt um
þennan nýfundna Tónlista-áhuga
jurtanna?" „Nei, þessa blaða-
grein sá ég nú ekki, enda er lílið
á slíkum greinum að græða og
oftast eru það villandi fréttir,
bæði viljandi og óviljandi, stund-
um af fákunnáttu og stundum
verður löngun blaðamannsins til
þess að gefa lesendum sínum ný-
stárlegt lestrarefni, sannleikan-
um yfirsterkari. En hvorki í
mínu námi eða seinna í fagtíma-
ritum hef ég séð á þetta minnzt.
Ég veit ekki til að plönturnar
hafi nein þau líffæri, sem geri
þeim kleift að skynja hljóð." Ég
vildi nú ekki gefast alveg upp
og lýsti því með miklum fjálg-
leik fyrir honum hve mikið plönt-
urnar í Japan, að ég held, hafi
vaxið eftir að þær hlustuðu á
fiðlukonsert eftir Tschaikowski í
mánuð. „Já, það kom líka fyrir
nokkrum árum frétt í dagblöð-
um um allan heim og fylgdu ljós-
myndir með „til sönnunar“ um
að plöntutegund ein í Ameriku
skyti upp ca. 3 m. hárri blþm-
skipan 'á~ örfáúrií ’sekundum.
JÞessu ti-úði fóik strax, enda
blómin —
Talað við blómin
hafði það séð það á prenti, en
fréttin var uppspuni og mynd-
irnar falsaðar.“ Vonbrigði mín
voru svo augljós, að varkárni
vísindamannsins vék um stund
fyrir greiðvikninni. „Jæja, það
eina, sem ég með nokkru móti
gæti hugsað mér, er að þarna
væru að verki hljóðbylgjur, sem
hefðu óbein áhrif á jurtina, þ. e.
a. s. hún skynjar ekki hljómlist
sem slíka, en áhrif hljóðbylgna
næðu þeim á einhvern hátt.“ „Og
þá frekar háir tónar?“ „Háir
tónar hafa stuttar bylgjur og
gæti það, ef maður væri að tala
um þetta í alvöru, haft einhver
áhrif. Litir eru líka á vissum
bylgjulengdum og gengur plönt-
um misjafnlega að nýta ýmis
konar ljós, eftir þvi hvernig það
er litt.“ Við erum þá í rauninni
komin út í annað en grasafræði,
en allir vita að þrýstingur af
mjög háu hljóði getur verið
mjög sterkur, t. d. sé það alveg
við hljóðhimnuna getur það bein-
línis sprengt hana.“
Nú fannst mér ég vita orðið
töluvert líka og minntist á háa
c-ið og kristalsljósakrónurnar og
hljóðbylgjur til lækninga og var
þetta þá, að því er virtist, útrætt
mál. En það var fleira, sem mig
langaði til að vita. „Er nokkuð
til sem heitir plöntusálarfræði?“
„Nei, það er af og frá, að minnsta
kosti ekki í grasafræðinni og ég
hef aldrei heyrt um það.“
„En hvað getið þér sagt mér
um þá fingerðu jurt, sem heitir
mimósa og virðist vera svo tilfinn-
inganæm, að hún kippist við jafn-
vel áður en hún er snert?“
„Venjulega er það nú við snert-
ingu og þó sérstaklega sársauka,
að mimosan hreyfir sig, en það
er hugsanlegt að við mjög
snögga hreyfingu nálægt henni,
verki loftstraumur sem snerting.
Blöð mimósu eru tví- og þrifjöðr-
uð og smáblöðin mjög fíngerð
og liðir á stilkum þeirra og við
snertingu leggjast blöðin saman
um þessa liði á stilkum smáblað-
anna og ekki bara það blað, sem
snert var, heldur öll blöð plönt-
unnar, ef snertingin er nógu mik-
il. Hreyfingar þessar verða
vegna breytingar á vökvaþrýst-
ingi plöntunnar við snertinguna
og berast um hana með ákveðnu
efni um viðaræðar hennar. En
þessi viðkvæmni hennar er styrk-
ur hennar, t. d. myndu þessi fín-
gerðu blöð án efa brotna í rign-
ingardembum hitabeltislandanna,
ef ekki væri h£égt að leggja þau
saman. Og til gamans má geta
þess, að sú mimósa, sem er allra
mimósu viðkvæmust fyrir snert-
ingu, Mimósa pudica, er mjög á-
leitið illgresi víða i hitabeltis-
löndunum, og er þeim þar varla
mjög umhugað um „tilfinningar"
hennar."
„Er það rétt að plöntur keppist
hvor við aðra að vaxa, standi
þær saman, jafnvel pottaplönt-
ur og þó skýra mætti kepphina
úti, sem lífsbaráttu eða að þær
heíðu skjól hvor af annarri,
hvernig má það vera með potta-
plöntur?"
þann-
þétt sam-
an vasri það barátta tun birtuna."
Ég Iief tekið að mér, fyrst
um sinn, að sjá um kvenna-
síðu „Frjálsrar þjóðar". Ég
vona, að mér takist a, m. k.
öðru hvoru að hitta á efni,
seni Iesendur liafa áhuga fyr-
ir. Kvennasíðan verður ópóli-
tísk, og mér J>ykir rétt að
taka það fram, ekki vegna
þess, að þau mál, sem hér
verða tekin fyrir séu líkleg
til ágreinings, eða sérstaks
flokksbragðs megi vænta af
matnum, sem lagður verður
eftir leiðbeiningum síðunnar.
Heldur er það vegna þess, að
til þess að gera efnið fjöl-
breyttara, mun ég öðru livoru
leita til fólks um fróðleik,
fólks, sem á engan hátt er rétt
að bendla við flokkinn, þó
ekki sé lieldur meiningin að
sneiða lijá þjóðvarnarfólki.
I>að væri kennasíðunni auð-
vitað mikill stuðningur, ef
lesendur vildu Iiafa samband
við hana um fyrirspurnir og
efni, sem liklegt væri til að
vekja áhuga almennt.
Utanáskriftin er „Kvenna-
síðan“ Frjáls þjóð, Ingólfs-
stræti 8.
Guðríður Gísladóttir.
„En ef um væri að ræða t. d. tré
úti, sem árum saman hefði lítið
vaxið, en svo brygði við að það
tæki stórum meiri framförum ef
það fengi félagsskap fleiri
trjáa?" „Það er þannig t. d. með
sumar belgjurtir, að á hnúðum
á rótum þeirra lifa bakteríur,
sem framleiða köfnunarefni og
er þvi kostur að þeim i námunda
við aðrar jurtir af svipaðri teg-
und. Svipað getur skeð með ræt-
ur trjánna og hafa rætur þeirra
mikið „samband" sín á milli, ef
þau standa nærri hvert öðru.“
Lauk nú samtali okkar og eins
og þið sjáið fékk ég ekki stað-
festingu á þvi að rétt væri að
tala við' blómin. Eitthvað situr
þetta þó í mér, því þegar ég í
morgun var að dást að ræktar-
legu blómi og sagði við við-
stadda: „Sjáið þið bará hvað
þessu hefur farið vel fram“, varð
mér litið á blómið, sem stóð við
hliðina á því og bætti við i skyndi
„og þér líka.“
Afskorin blóm eru sjaldséður
munaður á heimilum almennt og
reynir fólk auðvitað að láta þau
endast sem lengst. Eitt ráðið til
þess, hefur verið talið að setja
sykur í vatnið. Nú hefur það ver-
ið rannsakað í Svíþjóð hver á-
hrif þetta háfi og eftir tveggja
ára tilraunir kom i ljós að þetta
hefur góð áhrif á sumar tegund-
ir, en er beinlínis skaðlegt fyrir
aðrar. Fyrir rósir og nellikur er
þetta heillaráð og er talið að rós-
ir lifi 5—T daga í stað 4—5 daga
í venjulegum stofuhita og eru
þar að auki fallegri þennan tíma,
hvað lit og annað sneriir. Enn
þá betri árangur hefur náðzt
með nellikur, því þajr endast 2—
3 sólarhringum lengur, eða 8 —
11 daga I stað 7—8. Og það er
^ Ritstióri Guðríður Gísladóttir
V W H h ;ná Q,
J V
V / A n \
T m m n * fA 5 fK

!* $ r~

’4• M m rrr r ■Q ■ —
oy
fi/ FJ
/ , /
jL. n j A9\ TS m S . A
Rjðfrítt
Ryðfrír stálborðbúnaður liefur
að vísu ekki tekið við af silfur-
borðbúnaði, en á vaxandi vin-
sældum að fagna, bæði hér og er-
lendis, og ekki sízt meðal ungs
fólks. Kemur þar bæði til, að
ungt fólk vill hafa hlutina sterka
og ekki vandmeðfarna og finnst
það hafa annað við tímann að
gera en að fægja silfur og svo
hitt, að þannig borðbúnaður fer
ákaflega vel við nýtízku húsgögn
og annan borðbúnað á nútíma
heimili.
Oftast er bara talað um ryð-
frítt stál, á Norðurlandamálum
„rustfri" og á ensku „stainless",
en fæstir vita að gæðamunur get-
ur verið þarna mikill. Að vísu
ryðgar ekkert af því, sem selt er
með ryðfríu merki.
Allir vita, að þeir kaupa ekta
silfur ef á þvi stendur „830“, en
stálið hefur líka sína einkennis-
stafi og er nauðsynlegt fyrir fólk
að vita lika þar hvað það kaupir.
Langbezta og um leið langdýr-
asta stálið hefur einkennistölurn-
ar 12/12. Það þýðir, að stálið
innihaldur 12% nikkel. Það stál
heldur sér marga mannsaldra og
hefur ákaflega fínan hvítleitan
glans og það, sem meira er, sá
glans helzt hvernig sem farið er
með það. Stál af þess gæðaflokki
held ég að hafi verið sjaldgæft
hér í verzlunum, enda mjög dýrt.
Ryðfritt stál 18/8 inniheldur
króm og 8% nikkel. Það er líka
forlátagott stál, en það hefur
ekki sama silkimjúka glans og
12/12. Það endist lika næstum
endalaust og heldur góðu útliti
mjög vel. Þessi gæðaflokkur er
notaður á ýmsum stofnunum,
svo sem góðum hótelum, sjúkra-
húsum o. s. frv. Þar sem notk-
hreint ekki svo lítill sykur, sem
þau þurfa og meiri en hyggju-
vitsmenn mundi gruna. Vatnið á
að innihalda 4% sykur, en það er
um 13 venjulegir sykurmolar í
einn pott af vatni.
★
En ef við snúum okkur aftur
að gráum hversdagsleikanum,
skulum við, sem höfum verið að
kafna af ryki hér í höfuðstaðn-
um undanfarið, eins og oft áður,
athuga, að þvo pottablómin okk-
‘ ar oft. Það er ekki siður érfitt
fyrir þau að anda, en okkur, í
þessum rykmekki, sem heitir
Reykjavik.
Matrósakragar hafa verið og
eru enn í tízku, að ég nú ekki tali
um viðar, síðar blússur, svo að
þessi flík ætti að falla í ungra
stúlkna smekk. Og það sem betra
er, maður þarf bókstaflega ekk-
ert að kunna að sníða og .varla
að sauma, til þess að gera svona
flík. Hægt er að nota pappir með
10 cm. stórum reitum á hvern
veg og teikna stykkin inn á, eins
og á myndinni og þá eru sniðin
komin. Ef efnið er röndótt, at-
hugið þið að leggja sniðin rétt
á efnið. Á slaufunni eiga kant-
arnir margtir „a“ að snúa saman
og „b“ saman. Annars er það
smekksatriði hvort maður kærir
sig um svona langa slaufu og má
auðvitað sleppa henni og hafa
aðra minni.
un og meðferð krefst þess að
hlutirnir séu sterkir og útlitið
endingagott. Á því sést, að með
góðri meðferð í heimahúsum, er
þetta fyrsta flokks stál og mætti
því kalla 12/12 luxusvöru. Svo
kemur ryðfrítt stál 14/—, en það
hefur engan nikkel í sér, en 14%
króm. Þetta eru sterk hnífapör,
en ekki nærri eins falleg og hin.
Þau hafa harðan stálglans á sér
og haldast ekki sem ný, nema
stuttan tíma. Þetta eru ágætis
eldhúshnífapör enda ódýr.
En nú er það svo, að oftast
stendur ekkert á þessum stál-
hlutum annað en að þeir séu úr
ryðfríu stáli. En kaupandinn á
rétt á að fá allar ofangreindar
upplýsingar hjá kaupmanninum,
sem hlýtur að vita hvaða vöru
hann hefur keypt og er að selja,
og skulið þið ganga ríkt eftir því.
Alltaf úrval
af afskornum blómum og
pottaplöntum.
BLOM OG GRÆNMETI
Skólavörðustíg 3 A.
Langholtsvegi 128.
Sími 16711.
Afskorin blóm 09
tækifærisgjafir
BLÚM 06 ÁVEXIIR
Hafnarstræti 5, sími 12717.