Frjáls þjóð - 12.03.1960, Blaðsíða 1

Ætlar ríkisstjórnin að iáta
kaupa sig til þagnar i
réttlætismálum Njasalands?
íslenzka þjóðin heimtar að við sýnum
hér manndóm
Söluskattsfrumvarpib setnr allt
efnahagskerfiit ur skorðum
Pólitískum ráðherra fengið
vafd tii að ákveða sektir.
AEfir útreikningar sérf ræð-
inganna gerðir að markíeysu
Frumvarp ríkisstjórnarinnar um söluskatt hefur nii
loks venð lagt fram á alþingi eftir langan meðgöngu-
tíma. Verði það óbreytt að lögum, fær fjármálaráð-
herra raunverulegt einræðisvald í fjármálum þjóðar-
mnar. Þá eru sérfræðmgar þeir, sem dyggilegast unnu
í þessum málum fyrir ríkisstjórnina gerðir að þeim ver-
aldar viðundrum, að óheyrt má teþast, þar sem allir
útreikmngar þeirra um prósentur, verðhækkun og
kjaraskerðmgu eru gerðir að marklausum þvættingi.
Fjölmenn samtök rithöfunda
óg menntamanna hafa gert
samþykkir vegna málaleitana
Kenyama Chiume þingm. frá
Njasalandi um að ísland kæri
brezk stjórnarvöld fyrir brot á
mannréttindaskrá Sameinuðu
þjóðanna. vegna handtöku og
fangelsunar forystumanna sjálf-
stæðishreyfingar Njasamanna.
Enn hefur ríkisstjórn íslands
ekki látið neitt uppskátt um
það hvort hún hyggst láta mál-
ið til sín taka, en viðtökur þær
sem hr Chiume fékk hér á landi
hafa þegar vakið alheimsat-
hygli. En því miður virðast
fréttamenn erlendra blaða ,jafn-
an sjá ísl. stjórnmálamenn og
ísl. þjóðina í hinu eina og sama
ljósi, mútuþegans. Þeir setja
viðtökur þær sem hr. Chiume
fékk hér í sambandi við deilu
okkar um landhelgina og ætla
ViðbrÖgð
verkalýðs-
félaganna
Eins og kunnugt er hafa flest
eða öll 1 aunþegasamtök og
verkalýðsfélög á landinu haft
lausa samninga undanfarna
mánuði. — Uppsagnarfrestur
sumra þeirra er aðeins örfáir
dagar.
Ríkisstjórnin mun hafa gert
ráð fyrir því að til verkfalla og
kjarabaráttu myndi skjótt draga
eftir gildistöku ,,viðreisnar“-
laganna, enda er öllum Ijóst að
þessar nýju ráðstafanir mæða
mest á launamönnum og verka-
lýð.
Verkalýðsfélög í Reykjavík,
Hafnarfirði og á Akureyri hafa
síðustu daga haldið fundi um
þessi mál og sum þeirra þegar
sagt upp samningum.
Jafnvel stjórn Sjómannafé-
lags Reykjavíkur, en þar ráða
stjórnarflokkarnir lögum og
lofum, hefur lagt til að félag-
ið geri kröfur um 35% kaup-
hækkun.
okkur að við ætlum að nota
þetta mál sem grýlu á Breta.
Landhelgisdeila íslending'a
og Breta kemur þessu máli ekk-
ert við. Hitt er annað mál hvort
samskipti fslendinga við banda-
lagsþjóðir okkar og gamlar og
nýjar mútur Breta og Banda-
rikjanna í sambandi við her-
stöðvamálin hér, duga þeim
enn, einnig í þessu máli. Erum
við íslendingar hættir að hugsa
eins og frjálsir menn, eða það
sem kannske verra væri: Höf-
um við enn samúð með sjálf-
stæðisbaráttu kúgaðra þjóða, en
veljum okkur sjálfum jafnan til
forystu menn, sem gleyma því
í. veizluglaumi nýlendukúgar-
anna, að þeir eru synir þjóðar,
sem í aldaraðir hefur háð sína
frelsisbaráttu, lítilsvirt vegna
smæðar sinnar og fátæktar?
Sýnum nú í þessu réttlæt-
ismáli, að við eigum erindi í
alþjóða samtök, sem hafa
mannréttindamál á stefnu-
skrá sinni. Látum hana ekki
vera dauðan bókstaf.
Satt að segja dettur mönnum
helzt í hug við lestur þessa
frumvarps, að það hljóti að
hafa svipuð áhrif á almenning,
eins og stjórnarandstöðunni
hefði tekizt að koma fyrir
tímaspi-engju í herbúðum rík-
isstjórnarinnar
Króinn
meðgenginn.
Það, sem menn reka fyrst af
öllu augun í er, að ríkisstjórnin
meðgengur króann, sem öll
landsbyggðin hefur hlegið að
undanfarnar vikur, þ. e. a. s.
reikningsskekkju sína á sölu-
skattinum um 100—140 milljón-
ir króna.
Aftan við síðustu grein frum-
varpsins er sem sé hnýtt ofur-
litlum „ákvæðum til bráða-
birgða“, sem kveða svo á, að
söluskattur í tolli skuli hækka
úr 7.7% í 16.5%, sem þýðir a.
m. k. 140 milljón króna álögur,
það sem eftir er af árinu 1960.
Og þetta er gert þrátt fyrir
það, að í fjárlagafrumvarpinu
sjálfu er það skýrt tekið fram,
að þessi • skattur skyldi EKKI
HÆKKAÐUR!
Þessi hækkun'á söluskatti í
tolli jafngildir því, að hin upp-
haflega áætlun um veltu til
söluskatts í smásölu, hafi verið
reiknuð skakkt um 4500 millj-
ónir, og mun það heimsmet í
vitlausum útreikningum, þegar
ekki er um stærri tölur að ræða
en í okkar litla þjóðarbúskap.
Allir útreikningar
séríræðinga endileysa.
Hér eru þó engan veginn öll
kurl komin til grafar. Þessi gif-
urlega hækkun á söluskattinum
í tolli til viðbótar 3% söluskatti
í smásölu, eins og reiknag hafði
verið með, táknar ekkei-t minna
en það, að allir hinir flóknu og
hávísindalegu útreikningar sér-
fræðinganna hafa hrunið til
grunna eins og spilaborg, enda
vissulega ekki traustari frá
upphafi en það, að ekki var við
því að búast að þeir stæðust
svona áfall. — Nú er því svo
vísdómslega fyrirkomið að sölu-
skatturinn leggst ofan á alla
tollafúlguna og er því m. a.
tollur af tollum.
Hvað halda menn að verði þá
um þau 15—20%, sem vöru-
verðið átti að hækka að meðal-
tali? Hvað verður um hina hár-
fínu útreikninga á hækkun vísi-
tölunnar? Og hvað skyldi verða
um þá 3—4% kjaraskerðingu,
sem efnahagsmálafrumvarp rík-
isstjórnarinnar átti að hafa í
för með sér fyrir barnafjölskyld-
urnar? Loks mætti spyrja,
hvort þessi litla skekkja geri
ekki nýja gengisfellingu nauð-
synlega strax, samkvæmt út-
reikningum sérfræðinganna?
Fyrir hálfum mánuði gerði
Frjáls þjóð það að tillögu sinni,
að forysutmenn þingflokkanna
sýndu nú alheimi samheldni ísl.
þjóðarinnar um landhelgismálið
með því að velja oddamenn úr
röðum sínum til Genfarfarar.
Nú hefur svofelld frétt borizt
frá utanríkisráðuneytinu:
„Eins og kunnugt er hefst í
Genf hinn 17. marz n.k. á veg-
um Sameinuðu þjóðanna önnur
alþjóðaráðstefna um réttarregl-
ur á hafinu, og er hlutverk ráð-
stefnunnar að setja reglur um
víðáttu landhelgi og fiskveiði-
lögsögu.
Sannleikurinn er ofureinfald*
lega sá, að þessi nýi söluskatt-
ur setur úr skorðum allt hið
„nýja og trausta efnahagskerfi“
áður en það er komið til fram-
kvæmda.
Völd
fjármálaráðherra.
En svartasti bletturinn á
þessu frumvarpi er þó vafalaust
sú grímulausa tilraun, sem þar
er gerð til að afhenda einum
ráðherra vald, sem hann ekki
á að hafa og ekki má hafa.
Samkvæmt nokkrum grein-
um frumvarpsins getur fjár-
málaráðherra bókstaflega haft
í hendi sér á hverrja söluskatt-
ur skuli lagður og hverja ekki.
Þá skal hann einnig vera dóm-
ari, sem ákveður að eigin geð-
þótta sekt eða sýknu fyrir brot
á lögunum.
í 18. grein frv. segir:
„Ráðherra er heimilt með
reglugerð að undanþiggja
tilteknar vörutegundir sölu-
skatti...“
Og enn fremur segir í sömu
gr.: . .
„Þá er ráðherra og lieimilt
að endurgreiða innflutnings-
söluskatt. . .“
í 20. grein segir:
., . . . getur f jármálaráðherra
ákveðið að undanþiggja
söluskatti tilteknar tegund-
ir vörusölu ... Ráðherra er
einnig heimilt að ákveða, að
innflytjendur olíu og benzíns
skuli TAKA söluskatt...
Ráðherra kveður nánar á
um, hvaða tegundir olíu
skuli falla undir ákvæði þess-
arar málsgreinar.“
í 25. grein frumvarpsins seg-
„Nú skýrir skattskyldur
aðili af ásetningi eða stór-
felldu gáleysi rangt frá því,
er máli skiptir um söluskatt
hans, og skal liann þá greiða
sekt. .. Fjármálaráðherra
ákveður sektina. nema hann
eða sá, sem í hlut á, óski eft-
ir að málinu sé vísað til dóm-
stólanna.“
Grímulaust
einræðisbrölt.
Þau dæmi, sem hér eru talin
um völd ráðherra til ákvarðana
Framh. á 8. síðu.
í sendinefnd íslands á ráð-
stefnunni eiga þessir menn
sæti:
Guðmundur I. Guðmundsson,
utanríkisráðherra, formaður,
Bjarni Benediktsson, dómsmála-
ráðherra. Hans G. Andersen,
ambassador, Davíð Ólafsson,
fiskimálastjóri, Henrik Sv.
Björnsson, ráðuneytisstj., Her-
mann Jónasson, fv. forsætisráð-
herra, tilnefndir af Framsókn-
arflokknum, Jón Jónsson fiski-
fræðingur, Lúðvík Jósepsson,
fv. ráðherra, tilnefndur af Al-
þýðubandalaginu.“
KENYAMA CHIUME FORYSTUMAÐUR NJASAMANNA.
Foringjar þingflokkanna
fara til Genf