Frjáls þjóð - 12.03.1960, Qupperneq 3

zjCau^ardaqfnn /2. marz 1960
þjóö
AFGREIÐSLA:
INGÓLFSSTRÆTI 8
SÍMI 19985
PÓSTHÓLF 1419
TJtgefandi:
ÞjóÖvarnarflokkur fslands.
a Ritsjjórin ^nnastt-, -
Giís Guðmundssohl
Jón úr Vör Jónsson, ábm.
Framkvæmdarst jóri:
Ing'iberg J. Hannesson.
Áskriftargjald kr. 9.00 á mánuði.
árgjald 1960 kr. 108.—.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Listin að reikna rétt
T^egar, er hinar umdelidu
,,viðreisnartillögur“ nú-
verandi ríkisstjórnar komu
fram, töldu reikningsglöggií
menn sig sjá ærin missmíði
á útreikningum þeim, sem
lagðir voru til grundvallar
ýmsum hinna fyrirhuguðu
ráðstafana. Var ekki laust
við, að eitt ræki sig þar á
annars horn. Þó að yfirlýstur
og augljós tilgangur efna-
hagsráðstafananna væri sá
að draga stórlega saman allt
efnahagskerfi þjóðarinnar,
skera niður um allt að 20%
notkun á innfluttum varn-
ingi, takmarka bygginga-
framkvæmdir og draga úr
margvíslegri annarri fjár-
festingu, var eftir sem áður
reiknað með óstjórnlega
hárri heildarveltu þjóðfé-
lagsins. Við þá veltu var síð-
an miðað, þegar áætlaðar
voru tekjur ríkisins af fyrir-
hugaðri skattheimtu.
Ýmsir áttu bágt með að
trúa því. að svo lærðir menn
og reikningsglöggir, sem
undirbúið höfðu efnahags-
málatillögurnar í hendur
stjórninni, létu henda sig
slíkar skyssur á þeim vett-
vangi, sem þó var sérgrein
þeirra, skrifstofuvinnu við
tölulegar áætlanir og út-
reikninga. Fyrir þær sakir
hugsaði margur sem svo, að
þó að heildarstefnan, sem
mörkuð var með efnahags-
málatillögunum, væri næsta
umdeilanleg, hlytu sjálf hin
tölulegu dæmi að vera nokk-
urn veginn rétt samin og
reiknuð.
★
'17' n nú hefur verið frá því
skýrt oþinberlega. að
ríkisstjórnin og sérfræðing-
ar hennar hafi gert sig seka
um stórfellda reiknings-
skekkju í áætlunum um
söluskattinn nýja. Á með-
an rikjs9tjórnin og reikn-
ingsmefstarar hennar sveit-
ast við að leita uppi nýjar
skattheimtuaðferðir til að
fá innbyrtar i ríkiskass-
ann þær 100 milljónir, sem
á skortir söluskattinn, brýt-
ur landslýður um það heil-
ann, hvort ekki séu fleiri
reikningsskekkjur í hinum
stóru og flóknu viðreisnar-
dæmum. Mörgum sýnist deg-
inum ljósara, að svo sé og
þurfi raunar ekki mikla.
stærðfræðikunnáttu til að
sjá slíkt. Hér verður aðeins
vikið að einni skekkiu, sem
að vísu er ekki tölfræðileg,
en hins vegar svo stórfelld,
að hætt er við hún raski öll-
um grundvelli fýrirhugaðra
aðgerða í efnahagsmálum.
Frumskilyrði þess, að al-
menningur í landinu taki á
sig möglunarlítið þær byrð-
ar, sem óhjákvæmilegar
Hvaö ferðamenn mega ekki vita
kunna að vera til að greiða
úr öngþveiti fjármála- og
efnahagslifs, eru eftirfar-
andi:
1) Að sem flestir hafi gert
sér ljósa nauðsyn rót-
tækra ráðstafana.
2) Að byrðunum sé skipt
milli þjóðfélagsþegnanna
af sem mestu réttlæti.
3) Að handhafar almanna-
valds, sem marka stefn-
una og deila niður byrð-
um, gangi á undan með
góðu eftirdæmi og hiki
sízt við að axla sjálfir
bagga hliðstæða þeim,
sem öðrum er ætlað að
bera.
Sé þessum atriðum ekki
nokkurn veginn fullnægt, má
telja vonlitið eða jafnvel von-
laust með öllu, að róttækar
efnahagsráðstafanir, sem
víða koma harkalega við,
nái tilgangi sínum.
★
TTér er ekki um að ræða
erfitt reikningsdæmi,
heldur einfaldar staðreynd-
ir, sem ættu að vera hverj-
um manni, er við þjóðmál
fæst, nokkurn veginn 'ljósar.
Ekki ætti það heldur að ver'a
torskilið, að ráðamenn, sem
virða þessar staðreyndir að
vettugi, byggja reiknings-
dæmi sín á röngum forsend-
um, svo að útkoman hlýtur
að verða skökk, jafnvel þótt
rétt væri reiknað á pappírn-
um.
Alvarlegasta reiknings-
skekkja núverandi ríkis-
stjórnar er sú, að hún hefur
ekki haft vilja eða getu til
að byggja efnahagsaðgerðir
sínar á grundvelli fyrr-
greindra staðreynda.
Að því er varðar þau at-
riði. sem nefnd voru hér að
frarnan, er þetta að segja í
sem skemmstu máli:
Árum saman hafa þjóð-
varnarmenn varað við því
með þungum ^alvöruorðum,
hveiýa óheillabraut íslenzkir
valdhafar gengu, er þeir létu
verðbólguna leika lausum
hala, kepptust hver við ann-
an um gegndarlausan fjár-
austur úr almannasjóðum og
horfðu á það sljóum augum,
að þjóðin lifði um efni fram
— ýttu jafnvel undir þá bró-
un með aðgerðum sínum.
Margir aðrir hafa séð, að
þessi varnaðarorð voru fylli-
lega réttmæt, en í lýðskrums-
kapphlaupi sínu og kjósenda-
veiðum stigu forystumenn
gömlu flokkanna æ trvlltar
verðbólgudansinn, eins og
ekkert væri að. Bera núver-
andi stjórnarflokkar þar sízt
minni ábyrgð en aðrir. Með
orðum sínum og gerðum hafa
þeir að sjálfsögðu haft mikil
áhrif á mótun almennings-
álitsins og viðhorf fjölda
Þessi óhugnanlega svipmynd frá ranghverfu „hins
irjálsa heims“ þarfnasi engra útlistana. En vera mætti
hún áminning um það, að leiðtogum okkar, sem lifum í
hinum svokallaða vestrœna heimi, vœri hollt að leiða
oftar en þeir gera hugann að þvílíkum dœmum um œvi-
kjör manna undir handarjaðri þeirra — og reyna eftir
mœtti að bœta þvílíkt böl. — Mafia-hreyfingin á Sikiley,
sem minnzt er á hér, er eins konar óskipulögð leynisam-
tök og vinnur að því að halda við kúgun alþýðunnar, m.a.
með hermdarverkum, sem þeir jafnan eiga yfir höfði sér,
er viðleitni' sýna til umbótastarfsemi. — Einum manni,
Danilo Dolci, hefur þó hin síðari ár tekizt að vinna nokk-
urn veginn óáreittur að framförum á eynni með undra-
verðum árangri. Frá honum verður nánar sagt hér í
blaöinu innan skamms. — Greinin er þýdd úr Orienter-
ing, málgagni vinstri-sósíaldemókrata í Noregi.
þá sveit úr sveit og borg úr borg.
Svo og að sjálfsögðu: loka pútna-
húsunum.
Pyntingar
kukl.
þegar við tölum um að standa
vörð um hinn frjálsa heim,
liversu oft verður okkur þá hugs-
að til Sikileyjar? Hversu margir
ferðamenn vita, að meðal betl-
aranna, sem lialdið er frá aðal-
götunum þeirra vegna, eru ófáh-,
sem alls ekki eru vinnufærir sak-
ir misþyrminga þeirrar sömu lög-
reglu, sem rekur vesalingana af
almanna færi? Hversu margir
okkar eru viðbúnir að játa, að í
okkar kristna, vestræna þing-
ræðisheimi lifir fólk við misk-
ujmarlausa kúgim, sem háldið er
við ineð spillingu, rógi, hjátrii,
ofbeldi og því, sein er öllum teg-
undum stjórnarfars til hneisu:
pyntingum?
Litum á borgirnar og veljum
nokkur dæmi af handahófi. 1
einu hverfi Palermo deila með
sér að meðaltali 8,14 manns
manna gagnvart þeirri
hættu, sem að steðjaði. Það
er því naumast von, að varn-
aðarorð af þeirra munni
sannfæri alla í svip, er þeir
söðla nú skyndilega um og
taka að lýsa ástandinu með
sem dekkstum litum. Þegar
þar við bætist, að í engu
sjást þess merki, a<$ á hærri
stöðum og í opinberum
rekstri verði nokkur króna
spöruð né dregið úr gegndar
hverju herbergi, 4,2 hverri hvílu.
14 af hverju hundraði manna
hafa rennandi vatn, en fyrir það
er lokað á sumrin, svo að hægt
sé að vökva lystigarðana og
halda götunum hreinum fyrir
ferðamennina. Að ganga hús úr
húsi og kaupa appelsínu- og
sitrónubörk, er viðurkennd at-
vinugrein. Miklum vandkvæðum
er bundið að ganga örna sinna
að hætti siðaðra manna.
I annarri borg hefur, að því er
opinberar hagskýrslur herma,
fátæktin aukizt um nálega 70%
á fjórum árum. Hinir ólæsu geta
ekki fyllt út eyðublöð, en spiccia
(leigður skrifari) má ekki fara
í erindum þeirra í opinbera skrif-
stofu. Hann verður að múta ein-
hverjum til þess að hljóta áheyrn
hjá yfirvöldunum. Þegar hinir
fátæku betla hjá fátækum, verða
þeir fegnir að fá að súpa spag-
hetti-soðið?- Frá ströndinni við
Palermo fara daglega 125.000
smyglaðir vindlingapakkar á-
fram til Napóli.
Fáfræði — spilling.
f sveitunum er fólk, sem heldur
* að Ráðstjórnarríkin séu lítil
ey, að skýin séu reykur frá jörð-
inni, að sólin sé Jesús Kristur og
að tunglið sé María mey. Þegar
maður biður til þéirra, koma þau
fram og verma hann eða ekki.
lausri eyðslu, missir prédik- Fjölskyldufaðir getur vænzt að
unin um nauðsyn þess að^ fá vinnu nálægt 120 dögum á ári.
herða fastar mittisólina og I annan tíma er sniglatínsla góð
færa fórnir í bili allan kraftj tekjulind, en yfirleitt eru jarð-
og áhrifagildi. Slíkar ræður, eigendur ófúsir á að láta tina
taka menn ekki hátíðlegar en sniSla eða villi3Ui'tir á lendum
boðskap embættismannsins sinum' Mannyig haía
, , | deilum um slikan eígnarrétt. Til
nafnkunna, sem var nogu1 . .. ., . , , , A
_ , i eru born, sem aldrei hafa seð
brjostheill til að morabsera hjól> og ungir menn> sem fyrst
í útvarp urn eyðslusemi sj^ uppbúið rúm, þegar þeir eru
verkamanna, sjómanna og hnepptir í fangelsi — trúlega fyr-
bænda sama daginn og hann ‘ ir að hafa hirt korn á ökrum
fékk sjálfur á hafnarbakk-
ann einhvern dýrasta lúxus-
bíl, sem til landsins hafði
komið.
Hliðstæð
temja íslenzkir valdhafar sér
nú. Það er miklu alvarlegra
en 100 milljón króna reikn-
ingsskekkja á söluskatti, þótt
óþægileg kunni að þyltja.
Enn einu sinni gera ráða-
menn á íslandi allár kröf-
urnar til annarra — meiri
kröfur og harðari en dæmi
eru til áður — en engar til
sjálfra sín. Sú er rciknings-l
skekk.ian alvarlegri en allar
aðrar. Hún veldur því ekki
sízt, að viðreisnar-dæmið
jarðeigandans.
Svar jarðeigandans? Fangelsi,
eignaupptaka, byssukúlur. Lög-
reglustöðvarnar eru fast við hús
vinnubrögð 3arðeigendanna á Sikiley, og ef
b það skyldi ekki reynast nóg, er
þeim heimilt að koma sér upp
og vopna eigin lögreglu. Jarðeig-
endurnir á Sikiley eru hrein-
ræktaðir ræningjar eða álíka fá-
fróðir og rustalegir, en ekki jafn
svangir og vesalingarnir, sem
þeir þrælka.
Svar kirkjunnar? Aflát og bar-
átta gegn kommúnismanum.
Nunnurnar vilja ekki taka að sér
hvítvoðunga kommúnista, af því
að þeir eru fæddir í banni. Það
fer ekki dult, að kirkjan á Sikil:
ey er pólitískt verkfæri.
Svar stjórnarvaldanna? I kosn-
Rlgengasta pyntingartækið er
n casetla — kassinn. Það er
plankahleri, sem fórnarlambið er
reyrt á nakið. Carabinere (lög-
reglumaður) hellir saltvatni
gegnum slöngu á gasgrímu, þar
til magi fórnarlambsins er orð-
inn fullur, og þrýstir svo á mag-
ann til þess að fá vatnið upp aft-
ur. Endurtakist eftir þörfum, en
annar carabinere kreistir á með-
an eistu hans. Hann játar svo að
hafa stolið sniglum jarðeigand-
ans eða hafa myrt hann, hverju
skiptir það?
I kirkjunni á næsta leiti fræð-
ir klerkurinn iðrandi skriftason
sinn á því, sjálfsfróun lami
mænuna og heilann, og afleiðing-
in verði þannig skammlífi — og
að samræði valdi krabbameini,
berklum og lungnabólgu. Siðan
staðfestir læknirinn kenningu
klerks, ef hann vill halda starfi
sínu; enda mun hann jafnan ekki
vita betur, þvi að hann hefur
keypt próf sitt fyrir fúlgu, sem
faðir hans greiddi Mafia . . .
Á Sikiley eru fleiri íbúar en I
Noregi. En þeim er þjappað sam-
an á landsvæði, sem er þrettándi
hluti af flatarmáli Noregs, og
helmingur þess er einnig óbyggi-
legunr.
Fólkið býr í stóru borgunum:
í Palermo með hálfa milljón,
Catina. Messina, Trapani, Sira-
cusa og Agrigento, á mjórri
ræmu við ströndina, og á stóru
sléttunum og í hlíðunum um-
hverfis Etnu.
Iðnaðurinn er hverfandi lítill.
Og landbúnaðurinn er svo frum-
stæður, að húsdýraáburðinum er
brennt, i staðinn fyrir að koma
örníddri jörðinni að notum. Al-
þýða manna heldur, að áburður-
inn saurgi jörðina!
Eitt af hverjum ellefu börnum
deyr á fyrsta ári — í Svíþjóð
deyr eitt af hverjum 50. Fátæk
hjón eignast oft meira en tíu
börn. 46 prósent af þjóðinni eru
ólæsir.
Partinico heitir bær nokkur á.
stærð við Drammen, 40 krh. frá.
Palermo. Fyrir nokkrum árum
kom i ljós, að fullorðnu karl-
mennirnir í einni af sóðalegu
götunum þar áttu að baki 300 ára
skólagöngu til samans, en 3000
ára tugthúsvist. Hugsið ykkui'
hlutfallið milli skólakostnaðar og
lögregluútgjalda á slíkum stað.
Til jafnaðar eru 20 menn á ári
' myrtir í þessum bæ.
Norðausturhorn eyjarinnar er
aumast allra, og þar hefur Dolcí
hafizt handa. Þar er margt fólk,
sem ekki fær nema 15 daga
sómasamlega vinnu á ári. Það er
um vínuppskcrutímann, en það
er fullkomin ráðgáta, á hverju
þetta fólk annars lifir.
Á fimmtán ára tímabili voru
1472 menn myrtir i þessum lands-
j hluta. Eitt af örfáum blöðum
iSikileyjar, l’Ora (Stundin) í Pal-
J ermo lét til skarar skríða, gegrt
| þessari morðöld, en þá voru rit-
J stjórnarskrifstofur þess sprengd-
ar í loft upp. Og Mafiunni er
kennt um þetta allt, með réttu og
röngu.
mikla er skakkt seti: upp. I ingabaráttunni: loforð. Milli
samræmi við það mun út-
koman verða.
kosninga: murka lífið úr svöng-
um og sjúkum með því að hrekja
Lesið
Friálsa bjóS.
Kaupið
Frjálsa bjóð.