Frjáls þjóð - 19.03.1960, Qupperneq 1

■ 1 -\mj3
Skammbyssum smyglað
Um það bil, sem blaðið var
að fara í prentun bárust því
þau tíðindi, að nú væri farið
að smygla skammbyssum til
landsins. Sagði heimildar-
maður blaðsins, að með einu
skipi hefði nýlega verið
smyglað 300 skammbyssum
og þær seldar hér á 600 krón-
ur stykkið. Kaupendur hér
væru aðallega strákalýður,
sem síðan svindluðu sér út
skot liér í verzlunum á fölsk-
um forsendum.
Hér er um mjög alvarlegt
mál að ræða, sem viðkorn-
andi yfirvöld þurfa að láta
til sín táka. Hér er í fyrsta
lagi um tvöfalt lögbrot að
ræða, þar eð sérstaka heirn-
ild þarf frá lögregluyfirvöld-
um til að hafa skotvopn und-
ir höndum.
I öðru lagi hefur lausingja-
og afbrotahneigð farið hér
sívaxandi sem beinn fylgi-
kvilli hersetunnar, og gæti
því orðið stórliættulegt, ef
slíkur lýður fengi skotvopn
í hendur frá smyglurum, sem |
hann mundi ekki að öðrum |
kosti komast yfir.
Er því brýn nauðsyn að 1
viðkomandi yfirvöld geri allt, |
sem þau geta til að stemma jjj
hér á að ósi.
Á vinstri
spássíu
Jón Óskar skáld ritar grein-
ina á vinstri spássíu að þessu
sinni. Jón liefur undanfarna
vetur, lengri eða skemmri tíma
eftir ástæðum, dvalið í Frakk-
landi og á Ítalíu og lagt stund
á rómönsk mál. Hann hefur
þýtt merkar bækur af frönsku
og ítölsku, auk fjöida ljóða-
þýðinga eftir ýmis fremstu nú-
tímaskáld, frönsk og ítölsk. —
Hann hefur lieitið Frjálsri þjóð
fleiri greinum.
Kvöld
í Leningrad
Tlior Vilhjálmsson leyfði
Frjálsri þjóð að birta bókar-
kaflann Kvöld í Leningrad sem
kom í nýútkominni bók hans,
Undir gerfitungli. Fyrri hluti
kaflans kom í síðasta blaði. Síð-
ari hlutinn mun birtast næst.
Ummæli atvinnurekanda
„Vinnuafl á fslandi kostar ekkert“
jr
Islenzkur verkamaður er 30
tíma að vinna fyrir skóm, sem
bandarískur verkamaður vinnur
fyrir á 5 tímum
Þess er þegar að verða vart, að hlakkandi tónn
heyrist í auðmönnum Sjáflstæðisflokksins, vegna þess
að nú kosti vinnuafl á íslandi lítið. Bjargráð ríkisstjórn -
arinnar muni hafa þá blessun í för með sér fyrir þá,
sem byggja auðvon sína á striti alþýðunnar, að vinnu-
afl hér á landi verði ódýrara en víðast annarstaðar.
í þeirra huga er það fagnað-
arefni, að íslenzkur verkamað-
ur hafi ekki nema hálfan doll-
ar á tímann og afgreiðslustúlk-
ur í verzlunum og konur, sem
vinna við iðnað ekki nema 30
—35 cent á tímann, svo að not-
uð sé sú mynt, sem þessum
herrum þykir nú geðfelldast að
að mæla allt verðgildi í.
Rangur
mælikvarði.
Nú er samanburður á tíma-
kaupi vinnustétta í tveim lönd-
um algjörlega óhæfur mæli-
kvarði, ef bera á saman lífskjör
fólksins.
Það segir að vísu nokkuð ef
tímakaup verkamanns í Banda-
ríkjunum er iy2 dollar en að-
eins hálfur dollar á íslandi. Hitt
skiptir þó öllu máli, hve mikið
af nauðsynjavörum hvor um sig
fær fyrir þá peningaupphæð,
sem hann fær í kaup fyrir unna
vinnustund, eða hve margar
vinnustundir verkamaðurinn
þarf til að vinna fyi'ir ákveð-
inni vörueiningu.
Það er hinn eini raunhæfi
samanburðarmælikvai'ði á lífs—
kjör fólks í tveim löndum, og
hinn eini raunhæfi mælikvarði
á það, hvort vinnuafl í ein-
hvei'ju landi er dýrt eða ódýrt.
5 tímar —•
30 tímar.
Á íslandi er skófatnaður til-
tölulega lítið tollaður miðað við
ýmsai' aði'ar nauðsynjavöi-ur.
Nú er skófatnaður að sjálfsögðu
á mjög misnaunandi verði vegna
Á að hækka heildsölu-
álagningu um 10-15%?

í lögum þeim um söluskatt,
sem nú á að fella úr gildi
þegar frumvarp ríkisstjórn-
arinnar um söluskatt verður
að lögum, voru ákveðin á-
kvæði, sem bönnuðu heild-
sölum að leggja á söluskatt-
inn sjálfan. Þessi ákvæði
voru í 26. grein frv. og hljóð-
uðu þannig: „Verð vöru og
þjónustu má hækka, sem
söluskatti nemur, en ÓHEIM-
ILT ER AÐ HÆKKA Á-
LAGNINGU VERZLANA
EÐA FYRIRTÆKJA
VEGNA HANS “
En í frumvarpi ríkisstjórn-
arinnar, sem nú er til um-
ræðu á alþingi, segir svo í
23. grein: „Verð vöru, vinnu
og þjónustu má liækka, sem
söluskatti nemur.“ Seinni
hluti greinarinnar úr gild-
andi lögum er sem sagt felld-
ur niður.
Það er nú þegar ljóst orðið,
að heildsalarnir skilja þessa
breytingu á þann hátt, að
þeim verði lxeimilt að hækka
álagningu vegna söluskatts-
ins, ef lögunum verður breytt
á þennan hátt.
Þetta jafngildir þ\á, að
heildsalar fengju 10—15%
hækkun á álagningu sinni,
þrátt fyrir gefnar yfirlýsing-
ar ríkisstjórnarinnar um, að
laun þeirra skyldu ekki
hækka að krónutölu frekar
en laun verkamanna og ann-
arra launþega við efnahags-
ráðstafanirnar.
Sú spurning hlýtur því að
vakna, livort hér sé verið að
svindla inn stórfelldri tekju-
liækkun handa heildsölun-
um.
En það eitt er ljóst, að
stjórnarandstaðan á alþingi
verður að krefja f jármálaráð-
herra og viðskiptamálaráð-
herra um skýlausar yfirlýs-
ingar á alþingi uxn þetta at-
riði, áður en frumvarpið er
orðið að lögum. Að öðrum
kosti verður stjórnarand-
staðan grunuð um aðild að
því að niðast á almenningi til
hagsbóta fyrir heildsala og
hraskara.

mismunandi gæða. Þannig kosta
t. d. góðir skói' í Bandaríkjun-
um um 20 dollara í búð, en
lúxusskór allt að 40 dollara.
Sé hins vegar gengið út frá
því að verkamenn i Bandaríkj-
unum vei'ði að sætta sig við lé-
legri og ódýraid skó, eins og ís- [
lenzkir verkamenn vepða ör-
ugglega að gera, mætti ganga
út frá skóm, sem kosta t. d. 7y>
dollar í búð í Bandaríkjunum.
Ef tímakaup verkamanna þar
er IV2 dollar, er hann 5 klst. að
vinna fyrir þessum skóm. Nú
má reikna með. að íslenzkur
innflytjandi gæti fengið skó,
sem kosta 7V2 dollar í smásölu
í Bandai'íkjunum á 5 dollai’a.
Þegar búið er að umi’eikna þessa
dollara á nýja genginu, bæta
ofan á flutningsgjöldum, tollum,
sölusköttum í heild- og smá-
sölu, öllum venjulegum kostn-
aði og álagningu í heildsölu og
smásölu, þá kosta þessir skór
um 570 krónur.
Ef tímakaup verkamanns
hér er 19 kr. (V2 dollar)j
gefur það auga leið, að hinn
íslenzki verkamaður er 30
klukkustundir að vinna fyr-
ir nákvæmlega sama skópari,
og tekur stéttarbróður hans 5
Framh. á 2. síðu.
Njassalandsmálið.
Hvað sagði
Guðmundur?
Áður en Guðmundur í. Guð-
mundsson fór til Genfar var
fundur haldinn í utanríkis-
málanefnd og var þar m. a. tek-
ið fyrir hvort íslendingar
skylduverða við áskorunNjassa
landsmanna um að skjóta máli
þeirra til mannréttindanefnd-
arinnar. Ekki hefur verið gei't
uppskátt um það hver afstaða
ríkisstjórnar íslands er, en sú
þögn, sem ríkir um málið, þyk-
ir benda til þess að enn sem
fyrr séu lítil geð hinna pólitísku
guma.
En ættu mannréttindasamtök
á íslandi ekki að láta málið til
sín taka?
Átök í þingflokki
Sjálfstæðisflokksins
Það bar.við fyrir skömmu
á þingflokksfundi hjá Sjálf-
stæðisflokknum, að Birgir
Kjaran veittist af mikilli
hörku að fjármálaráðherra
fyrir það, að frumvörp af
hendi fjármálai’áðherra væru
illa undirbúin og flokknum
til skammar. Meðal annars
lagði Birgir til, að frumvarp-
inu um lækkun á pei’sónu-
frádi'ætti einstaklinga vegna
tekjuskatts yi’ði fi’estað til
haustþingsins, þar sem ekki
væi-i ætlunin að bera fram
frumvai’p um félagaskattinn
fyrr en þá.
Gunnar Thoroddsen svar-
aði Bii'gi Kjaran fullum
hálsi og kvað það sízt sitja
á honum að fárast um illan
undirbúning mála, þar sem
hann væri einn af helztu sér-
fræðingum flokksins í efna-
hagsmálum og hefði haft
margfalt tækifæri til að
koma sínum spaklegu at-
hugasemdum á framfæri.
Bii’gi væri fullljóst. að
f j ármáláráðherra yrði um
kennt, ef ekki yi’ði staðið við
lofoi'ðið um ívilnun á tekju-
skattinum og vera mætti, að
frestunartillaga Birgis
byggðist á því.
Ui’ðu um þetta allsnai'par
deilur milli Bii’gis og Gunn-
ars, þar sem hvorugur spar-
aði hinn, og sátu þeir Ólafui’
og Bjai’ni gneipir undir ræð-
unum. En svo lauk, að Gunn-
ar bar sigúr af hólmi að
þessu sinni.