Frjáls þjóð - 23.04.1960, Síða 2

LISTIR

BOKMENNTIR
h \Hé n rif
IIÍHHIHf ÉlsHl aM.W ^T-jj
ALDAMÚTAMENN
eftir
JONAS JÚNSSON
frá Hriflu
Einum manni á íslandi hefur
tekizt að rita svo um stjórn-
mál að staðaldri, að unun var að
lesa sökum stílsnilli og mynd-
auðgi. Það er Jónas Jónsson frá
Hriflu. Virtist jafnvel að engu
baga hann, þótt hann skrifaði
greinar sínar í bútum, þegar
hlé gafst frá öðrum önnum, eða
hripaði þær undan setningar-
vélinni og skilaði að henni hand-
riti jafnóðum blað fyrir blað. í
höndum hans lék hið beitta
sverð, sem klauf í herðar niður,
og hin netta ör, sem hæfði beint
í mark. Þetta hljóta menn að
viðurkenna, hvort sem þeir
voru eða eru honum sammála
um þau málefni, er hann barð-
ist fyrir.
Um síðustu áramót kom út
fyrsta bindi rits eftir Jónas
Jónsson og nefnist Aldamóta-
menn, gefið út af Bókaforlagi
Odds Björnssonar á Akureyri.
Þetta eru, eins og nafnið bendir
til, ritgerðir um karla og kon-
ur, er stóðu í fylkingarbrjósti
þeirrar sveitar, sem þungi við-
reisnarbaráttu íslendinga fyrir
og eftir síðustu aldamót, hvíldi
mest á. Er vafasamt, að nokkur
kynslóð hafi átt á að skipa
mönnum, sem auðnaðist að inna
af höndum meira starf í hlut-
falli við aðstöðu alla en sú,
sem uppi var á þessu skeiði.
Hennar beztu manna er því vert
að minnast.
Jónasi Jónssyni fatast ekki
tökin, er hann lýsir þessu fólki,
verkefnum þess og viðhorfum.
í stuttum þáttum leiðir hann
kaxda og konur fx-am á sviðið og
bregður upp svo lifandi mynd-
um, að nálega má segja, að fólk-
ið sjálft birtist:
„Þorbjöx’g, Benedikt og Ein-
ar skáld Benediktsson voru
þjóðræknir íslendingar, svo að
þess mun lengi minnzt, en
margt var f eðli þeirra og lund.
sem minnti á suði’ænan hita í
skaphöfn og athöfnum. Þegar
Þorbjöi-g var í skautbúningi,
líktist hún frönskum hershöfð-
ingja, sem lengi hefur stýrt
mannmöi’gum hersveitum í
stórum hei’stöðvum. Hún var
skapheit og skaphörð. Fylgd
hennar og stuðningur við menn
og málefni var'óbilandi og und-
andráttarlaus. Ást hennar og
óvild minnti á Brynhildi og
Guðrúnu Gjúkadóttur og fleiri
skörungskonur fornaldarinnar.
En þegar Þorbjörg sinnti dag-
legum skyldustörfum og hjálp-
aði sængui’konum, var hún í
senn djörf, úi’ræðamikil og mild
í öllum tiltektum við að hlynna
að móður og barni“.
Þannig er myndin dregin af
Þorbjöi-gu Sveinsdóttur, og
mai’gar fleiri myndir eru jafn-
lystilega gerðar í þessari bók.
Þar er ekkert þurrt né stirt,
heldur líf á hveri’i síðu, mynd-
auðgi og snjallar samlíkingar,
er gera jafnvel það, er alla
jafnan verður ekki neinn
skemmtilestur í höndum þeirra,
sem minna kunna til verka,
girnilegt og laðandi.
Jón Helgason.
frjáls þjóð
Utgefandi: Þjóðvarnarflokkur' Islands.
Ritstjórn annast; Jón úr Vör Jónsson, ábm.
Gils Guðmundsson.
Framkvæmdastjóri: Ingiberg J. Hannesson.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 8. — Sími 19985. — Pósthólf 1419.
Áskriftargj. kr. 12,00 á mán. Árgj. kr. 144.00, í lausas. kr. 4,00.
Félagsprentsmiðjan h.f.
■ . tó-i . ■-lli" 1'.' ", " T ' -:hbs.aanffljiij;jS'i! :i''■’5,- w r11. ■ :■ ,-1 ■ ,,', ,1-
Sigurður Guðmundsson, ljósmyndarí.
Sjómannaíslag Reykjavíkur
9
óskar»’lum meðlimum sínum
(JiL já óvunará
og þalckar veturínn.
/
eoiie jt áamav:
Matardeildin, Hafnarsíræfi 5.
Matarbúðin, Laugavegi 42.
Kjcfbúðin, Skóiavörðustíg 22.
Kjötbúð Vesturbæjar, Bræðraborgarstíg 43.
Kjötbúð Austurbæjar, Réttarkoltsveg 1.
Kjötbúðin, Brekkulæk í.
Kjötbúðin Greítisgötu 64.
J§»
SLÁTURFÉLAG
SUÐURLANDS
Hliðstæða
Guðrúnar frá Lundi
í Ameriku
Guðrún frá Lundi er, eins og
allir vita, mestlesni rithöfund-
ur landsins um þessar mundir,
og svo lxefur það raunar verið
í þau 10 eða 12 ár, sem hún hef-
ur sent frá sér bækur árlega.
Það ei’ og mörgum kunnugt, að
það var hreinasta tilviljun að
Guðrún fi’á Lundi „uppgötvað-
ist“. Handritið að Dalalífi —
fyrri hluta verksins, hafði geng-
ið á milli forleggjara og enginn
þeirra nennt að lesa það. Loks
réðist Gunnar í ísáfold sjálfur á
skrudduna, þegar hún hafði
legið hjá honum í tvö ár. Hann
þurfti ekki að lesa nema tvo
fyrstu kaflana. Þá gaf hann
skipun um að byrja að setja
bókina, og þeim stundarfjórð-
ungi, sem hann varði tíl þess-
arár ígluggunar í handritið hef-
ur hann víst aldrei séð éftir.
Hann mun sjaldan hafa unnið
fyrir betra kaupi, því enginn
íslenzkur rithöfundur mun hafa
fæi’t útgefanda sínum fjöimenn-
ari og öruggai’i kaupendahóp.
Nýlega hefur véríð opinber-
að amerískt útgefendaleyndar-
mál, sem er hliðstætt þessu
Guði’únarmáli hér.
Margir kannast við ameriska
skáldsögu, ‘sem heítir Forever
Amber. Hún er eftir skaldkon-
una Kathleen Winsor. Bók þessi
kom fyrst út í Bandaríkjunum
Framh. á 9. s£6u.
Guðmuntiur Halldórsson:
Þjóðmálaþankar
Haglélið lemur gluggann,
dagsbirtan þverr og nóttin fær-
ist yfir, dimm, köld og löng.
Innan stundar heyri ég þul-
inn í útvarpinu lesa veðurfrétt-
irnar: Vestfirðir til Norðaust-
urlands og Vestfjarðamið til
Norðausturmiða: Hvass norð-
austan, snjókoma.
Jæija, enn spáir hann stórhríð,
og mér verður hugsað til fólks-
ins, sem byggir Hornstrandir.
Ég las fyrir skömmu grein í
Frjálsri þjóð eftir bónda í Tré-
kyllisvík á Ströndum. Hann var
kvíðinn. Fimm fjölskyldur
höfðu yfii’gefið sveitina hans
s.l. ár og flutt alfarnar brott,
auk þeii’ra nokkrir einstakling-
ar. Já, svona er í’aunasaga f jöl-
margra blómlegra byggða á
þessu landi. Fólkið flytur þang-
að, sem lífsþægindin eru fyrir
hendi. Framh. á 3. síðu.
HJÖKRUNARKONA
óskast í Sjúkrahús Hvítabandsins frá 1. júní n.k.
Upplýsingar gefur yfirhjúkrunarkonan.
Sjúkrahúsnefnd Reykjavíkur.
Tilkyimmg
Athygli er vakin á því, að skv. samþykkt nr. 90/1957,
er verzlunum heimil vörusala eftir lokunartíma sÖlúhuða,
nema sérstök heimild bæjarráðs sé fyrir hendi.
Samsvarandi ákvæði gilda um veitingastaði.
Borgarstjóraskrifstofan, 13. apríi 1969,
2