Frjáls þjóð - 14.05.1960, Blaðsíða 1

^ 4, ma» 5 960
laugardagur
19. tölublað
9. árgangur
FRJÁLS ÞJÓÐ minnist þess í dag að tuttugu ár eru nú Iiðin.
síðan erlendur her steig hér fyrst á land. Myndir sýnir brezka
hernienn ganga í Dómkirkju Reykjavíkur, til þess að hlýða
messu, vopnum búnir.
Er Keflavíkurfiugvöllur
njósnastöð ?
Getur íslenzka ríkisstjórnin svarað
þeirri spurningu ?
mynd haft um þessa njósn. Nú
mun sumum ef til vill þykja
vorkunn, þótt Bandaríkjafor-
seti hafi ekki nefið niðri í öll-
AShlátur og mögnuS gagnrým -— þaS voru viS- um hiutum, og öðrum finnst
brögS blaSamanna og alls almennings um víSa veröld, jsjaífsagt undarlegt, að gerður
þegar Bandaríkjastjórn játaSi á sig um síðustu helgi
En segir þessi atburður þá ar spurningar síðustu dagana.
ekkert annað? Fjölmargir ís- Kann ekki að vera, að atburð-
Iendmgar hafa spurt sig þeirr
um annan. Og þó er málið ekki
svo einfalt.
njósnir yfir rússnesku landi og hóf síSan aS afsaka sig |iijar séu stöðúgt að njósna hvor
á hinn klaufalegasta hátt. Flestir gera sér ljóst* aS'
atburSur þessi kann aS hafa hm alvarlegustu áhrif á
fund æSstu manna, sem senn mun hefjast, og mörgum
stjórnmálamanm á Vesturlöndum ægir viS því, aS
Bandaríkjamenn skuli færa Krústjoff slíkan áróSurs-
sigur upp í hendurnar einmitt nú.
Háskaleg
ogrun.
í rúman áratug hefur heim-
urinn staðið á barmi styrjald-
ar. Menn hafa óttazt og óttast
enn, að Mtill neisti verði til
' ur þessi sé einnig vísbending til Þess að kveikja hið stóra bál.
okkar íslendinga? Hvað aðhaf-.Njósnaflug slíkt sem hér um
Gerðardómurinn í Hellumálinu
kallar milljónakröfur
yfir ríkissjóð
Hæstiréttur hafnaöi skaðabótakröfu í hliöstæöu máli árið 1947
FRJÁLSRI ÞJÖÐ hefur borizl gerSardómur sá, sem
gerSur var aS umtalsefm í síSasta blaSi. Honum fylg-
ir og athugasemd frá fjármálaráSuneytinu, en vegna
rúmleysis og þar sem plagg þetta hefur bæSi birzt í
blöSum og útvarpi, verSur þaS ekki birt sérstaklega,
í jiess staS skal dómnum gerS frekari skil.
sem
ekki aðeins
mjog o—
ast Bandaríkjamenn á Kefla-, rssðir er
víkurflugvelli? Stunda þeir heppilegt nú skömmu fyrir fund
njósnir sínar cinnig þaðan? | aeðstu manna og heldur illa ti^l
Hver er fær um að svara því? Þess fallið að auka horfurnar á
en
Mlálsmeðferð.
Það verður að teljast ærið
hæpin ákvörðun að láta gerð-
ardóm skera úr í máli þessu,
en sniðganga gjörsamlega dóm-
stólaleiðina, og eru rök ráðu-
neytisins fyrir því haldlítil.
Þar er m. a. talað um að úrslit
hafi fengizt fyrr með þvd móti,
og að þessi málsmeðferð sé ó-
dýrari.
Þetta eru helber falsrök, enda
þessum aðilum engin vorkunn
að leggja ágreining sinn undir
úrskurð hinna lögskipuðu dóm-
stóla landsins, enda engin
rök færð fyrir því, að þessi
móismeðferð hafi verið nauð-
sj.nieg. Þá mun það einsdæmi,
arj slcaðabætur séu dæmdar fyr-
irfrám eins og þarna er gert,
þar eð hin nýja brú verður ekki
tekin í notkun fyrr en einhvern
táma á þessu ári og má gera ráð
fyrir, að ríkissjóður verði þá
þegar búinn að greiða fúlguna.
Dómurinn.
Úrskurður g'erðardómsins
mun þó 'hafa vakið hvað mesta
furðu manna, og ekki sízt fyr-
ir þá sök, að gerðardóminn
skipuðu þrír hæstaréttardóm-
arar.
FRJÁLS ÞJÓÐ ætlar því að
geta hér dóms, sem fpll í hæsta-
rétti árið 1947 í mjög hliðstæðu
máli. Þar voru málsatvik þessi:
Kaupmaður nokkur í Vest-
mannaeyjum hafði um langan
tíma rekið verzlun í húsi sínu,
sem stóð á horni einnar helztu
götu bæjarins.
Nú gerði skipulag bæjarins
ráð fyrir því, að gata þessi yrði
lögð niður og vegalagningu
breytt mjög frá því er verið
hafði. Þegar sú breyting var um
garð gengin höguðu tilvik því
þannig, að áður nefnt verzlun-
arhús varð bakhús og ekki nóg
með það.heldur vísaði bakhlið
hússins að hinni mýju götu, en
af henni var ekki einu sinni
gangstígur að húsinu auk held-
ur akfær vegur.
Eina leiðin að húsinu var
um 2 metra sund, sem lá að bak-
hlið þess. Eftir þessar breyt-
ingar mun þvd hús þetta lítt eða
ekki hafa verið fallið til verzl-
unar, og höfðaði því eigandinn
skaðabótamál á hendur bæjar-
stjóra Vestmannaeyja f. h. bæj-
arsjóðs.
Sýknun hæstaréttar.
I héraði urðu úrslit þau, að
bæjarsjóður Vestmannaeyja
var talinn bera fébótaábyrgð á
tjóni þvi,'er stefnandi varð fyr-
ir vegna framangreindra ráð-
stafana. Málið fór fyrir hæsta-
rétt, sem sýknaði bæjarsjóð al-
gerlega af kröfum kaupmanns-
ins.
í dómsniðurstöðu hæstarétt-
ar segir orðrétt: „I annan stað
telur hann (kaupmaðurinn),
að hús sitt hafi vegna skipulags-
ákvarðanna um breytingar á
gatnaskipun orðið bakhús og
því óhæft til verzlunarreksturs
og miður fallið til íbúðar en
áður.“ .....„að því er hið
síðarnefnda atriði snertir verð-
Framfi. á 2. síðu.
Kannski íslenzka ríkisstjórnin
þekki það mál. Og gerir þá rík-
isstjórnin sér nokkra grein fyr-
ir þeirri hættu, sem bandariskir
hershöfðingjar draga máski
daglega yfir íslenzkt land?
Kom af
fjöllum.
Eisenhower Bandapíkjafor-
seti var staddur á búgarði sín-
um í Gettysburg, þegar fréttin
um njósnaflugið alræmda barst
vestur þangað. Hann virtist
I koma af ájöllum ofan, og svo
lítur út sem hann og utanríkis-
ráðherra hans hafi enga hug-
samkomulagi. Það er í eðli sínu
háskaleg ögrun við heimsfrið-
inn. Margoft hafa sérfræðingar
Ibent á þá hættu, sem fólgin er
í ýmiss konar misskilningi, t.
d. þegar geimflaugar og
njósnaflugvélar eða gervitungl
eru yfir landi andstæðingsins:
óvinaríkið er tortryggið og veit
ekki, hvort um árás er að ræða
eða ekki. Hættan er sú, að það
geri þær gagnráðstafanir, sem
valda kunni friðslitum.
Ummæli Krústjoffs nú fyrir
skömmu, þegar hann hótaði
smáríkjum þeim, sem lána
Bandaríkjamönnum land undir
Framh. á 2. síðu.
Opinber sendimaður fær
2000 kr. í vasap. á dag
Pétur Guðmundsson flug-
vallarstjóri er nú á ferðareisu
um Evrópu ásamt frú sinni. Til
reisu þessarar, sem gert er ráð
fyrir að standi í hálfan þriðja
mánuð, er stofnað með þeim
myndarbrag, að þau hjón ættu
ekki að þurfa að líða skort
þann tíma, sem ferðin varir.
För þessa fer Pétur á vegum
flugmálastjórnarinnar, og er
tilgangurinn sá, að reyna að ná
samkomulagi við erlend flug-
félög um að farþegaþotur þeirra
lendi hér á leið milli heimsálfa.
Til þess að Pétur komist leið-
ar sinnar milli helztu borga álf-
unnar, Iiefur honum verið lát-
in í té Mercedes Benz bifreið
af beztu gerð. En til þess að
greiða fæði og húsnæði fær
hann 50 dollara — tæpar 2000
krónur — á dag. Standi reisan
í 75 daga, svo sem ráð er fyrir
gert, yrði skildingur þcssi ná-
lægt 150 þúsund krónum. Með
góðri ráðdeild, og þó án alltof
mikillar sjálfsafneitunar, ætti
að mega vænta þess, að sendi-
hoði flugmálastjórnar komist
leiðar sinnar, jafnvel þótt frú-
in sé með í för.
Þetta litla dæmi um ráð-
deild og sparsemi opinberrar
stofnunar verður vafalaust
hvatning öllum almenningi til
að sætta sig við auknar álögur
og rýrnandi Iífskjör. Ætti það
að vera mikil huggun að vita
féð, er rennur til hins opinbera,
í góðra og grandvarra manna
höndum, þar sem þess er vand-
lega gætt, að engin króna fari
Framh. á 8. síðu.