Frjáls þjóð - 04.06.1960, Blaðsíða 3

Djúpivogur -
Framh. af 5. síðu.
fyrir það um páska að hann
messaði nokkurs staðar um
hvítasunnuna — því hún
bæri nú Upp á laugardag.
A morgunflóðinu gat ver-
ið svo kyrrt á Djúpavogi að
maður heyrði lognölduna
snerta hvern einstakan stein
í flæðarmálinu. — Á flóðinu
er sjávarmálið fallegast, —
mölin hrein og hlý, landið
þurrt eins og það á að vera,
aðeins sjórinn blautur. Á
fjörunni er sjávarmálið ó-
hreint og b lautt, þakið
gróðri, sem aldrei veit hvort
hann á heldur að vera gras
eða þari, og dýrum, sem eru
hvorki fugl né fiskur.
Ég minnist þess sem strák-
ur, að marflærnar þarna
voru svo ferlegar, að ver-
menn austan af fjörðum
borguðu okkur krónu á
stykkið fyrir að gleipa þær
Þá var tímakaupið ein og
tuttugu á verkamannavinnu^
og sterlingspundið kostaði1
átján krónur.
Nú er Djúpivogur sem sagt
kominn í þjóðvegasmband,
þorpið hefur verið raflýst,
komið hraðfrystihús, og út-
gerð á stórum fískibátum
með blóma. Tuttugasta öld-
in er komin þangað.
Síðan endurreisn íslenzks at-
vinnulifs hófst seint á síðustu
öld, hefur það verið draumur
margra hugsjónamanna okkar,
að gjöfulir kornakrar mættu
hylja íslenzka jörð. Síðustu ára-
tugi hafa tilraunir Klemenzar
Kristjánssonar á Sámsstöðum
sýnt, að skilyrði eru til þess, að
þessi draumúr geti ræzt. Þrátt
fyrir þann árangur, sem Klem-
enz hefur náð með kornrækt
sinni á Sámsstöðum og á sönd-
unum á Rangárvöllum, hefur
kornrækt ekki náð að skipa
fastan sess í íslenzkum land-
búnaði.
Nú í vor hefur sá atburður
gerzt, sem ef til vill á eftir að
marka þáttaskil í sögu korn-
ræktar á íslandi. Fyrir atbeina
nokkurra áhugasamra - land-
búnaðarmanna hefur verið haf-(
in tilraun með kornrækt á
Skógasandi undir Eyjafjöllum,
Kristinn Jónsson.
Myndin sýnir grasrækt á Skógasandi.
KORNRÆKT
A SKOGASAND!
VIÐTAL VIÐ KRISTIN JÓNSSON, HERAÐSRÁÐUNAUT
Lýðræðisvinir -
Frh. a11. síðu.
þar um, hvernig frelsið og lýð-
ræðið í heiminum verði bezt
varið. Það verður einnig að
teljast mjög senmJeg ágizkun,
að Bjarni og Guðmundur í. hafi
^engið þar tækifæri til að ræða
persónulega við Menderes, for-
sætisráðherra, og er þá líklegt.,
að þeir hafi skálað við hann til
þess að minnast þeirrar hjarta-
gæzku, lýðræðisástar og rétt-
lætiskenndar, sem svo mjög
þefur fengið að blómstra inn-
an Atlantshafsbandalagsins í
seinni táð og alls staðar lýsir
sér jafnvel, h.vort heldur í við-
skiptum ráðherrans við Tyrkja-
íýð, í góðmennsku Frakka við
Alsírmenn eða framferði Breta
á Islandsmiðum.
Bjarni Benediktsson og Guð-
tnundur í. Guðmundsson voru
komnir heim til íslands, áður
en byltingin í Tyrklandi brauzt
út. Landar þeirra eru mjög
fegnir, að þeir skyldu sleppa
svo vel úr þeim lífsháska, sem
þeim var búinn, meðan á ráð-
herrafundinum stóð. En um
leið og menn fagna komu þeirra,
er það von flestra íslendinga,
að þeir félagar hafi sem allra
minnst numið af tyrkneskri
lýðræðisást við kynni sín af
þarlendum valdamönnum. Hafi
þins vegar svo illa viljað til og
enn sitji nokkuð eftir, er það
einlæg ósk þjóðarinnar, að þeir
gleymi þeim lærdómi hið
jyrsta.
og er að því miðað Eið þar megi
síðar hefja kornyrkju í stórum
stil. Blaðið snéri sér í tilefni a'f
þlissu til Kristins Jónssonar,
héraðsráðunautar á Selfossi, til
þess að fá fregnir af þessu ný-
mæli, en Kristinn er einn helzti
hvatamaður að því, að þessi til-
raun er gerð.
— Kristinn. Hvað varð til
þess að stofnað var til þessarar
tilraunar?
Endurteknar tilraunir hafa
sýnt, að korn þroskast í flestum
árum á Suðurlandi. Nú hefur
verðlag á kolvetnafóðri farið
mjög hækkandi, en það hefur
gert þá spurningu enn brýnni,
hvort ekki væri hægt að fram-
leiða fóðurkornið innanlands á
hagkvæman hátt.
Er hér einkum miðað við
framleiðslu fóðurkorns?
— Fyrst og fremst er miðað
við það, enda stefnt að ræktun
byggs og ef til vill einnig hafra.
— Hvers vegna varð Skóga-
sandur fyrir valinu?
— Tilraunir Klemenzar
Kriatjánþsonar háfa sýnt, að
korn þroskast fyrr á sandjörð
en moldarjarðvegi, en hann
hefur m. a. flramkvæmt til-
raunir sínar á Rangárvalla-
sandi. Ástæða er til að ætla, að
á Skógasandi væri kornþroski
enn árvissari en .á söndunum á
Rangárvöllum, þar sem Skóga-
sandur liggur í hlé fyrir norð-
anátt og mjög lágt yfir sjávar-
máli. Grasræktin á Skógasandi
hefur einnig sýnt, að þar grær
fyrr að vorinu en annars stað-
ar á Suðu^landi. Auk þessa er
Skógasandur mjjög vel lagaður
til kornræktar í stórum stil,
stórt, samfellt hallalítið og auð-
unnið land.
— Er jarðvegurinn á sandin-
um ekki ófrjór?
— Jú. Eins og annar sand-
jarðvegur krefst hann tiltölu-
lega mikils áburðar, en þegar
hafa verið teknar til túnræktar
260 ha af sandinum, og hefur
það gengið vel og áfallalaust.
Hvað stór er sandurinn alls?
— Hann er talinn vera um
3300 ha. Það er að segja sand-
urinn frá Skógará að Jökulsá
á Sóleimasandi. En austan Jök-
ulsár er Sóleimasandur, sem er
álíka stór og sams konar land.
Hér er því um að ræða land-
svæði, sem er á 7. þús. ha. að
stærð.
— Hvernig er tilrauninni
hagað?
— Sáð var í tveggja ha
spildu 20. apríl, tveimur af-
brigðum af byggi, Dönnes-
byggi og Flöjabyggi, sinn hekt-
arann af hvoru. Jarðvinnsla var
ekki önnur en sú, að sáðkorn-
ið var herfað niður. Borið var
jafnt á allt landið 275 kg af
Kjarna á ha, 150 kg af þrífos-
fati og sama magn af kalíáburði.
Þegar kornið er komið vel upp,
verður landinu skipt í reiti og
bornir á til viðbótar mismun-
andi stórir skammtar af köfn-
unarefnisáburði. Það er mjög
mikilvægt til að fá úr því skor-
ið, hvað mikið köfnunarefnis-
magn henti þessum jarðvegi. En
í kornrækt er undirstöðuatriði
að nota eins mikið köfnunar-
efni og kornið þolir án þess að
stráin leggisþ
— Hvaða erfiðleika óttist þið
helzt í sambandi við kornrækt
á Skógasandi?
— Aðalhættan, sem korni er
búin þarna, eru hvassviðri af
suðaustri, en eins og kunnugt
er, þá er mjög stormasamt und-'
ir Eyjafjöllum. Við vonum þó,
að ekki sé eins hvasst og byljött
niðri á sandinum og upp við
fjallgarðinn. En þetta er eitt
þeirra atriða, sem við fáumj
skorið úr með þessari tilraun.
— Ef yrði úr kornvrkju
þarna á stórum stíl, hvernig
yrði henni þá hagað?
— Það er skoðun mín, að
kornyrkja eigi því aðeins réit
á sér hér á landi, að hún sé rek- ]
in á samfelldu viðáttumiklu
þurrlendi, því að aðeins með því'
móti er hægt að koma við fulJ-
kominni véltækni, en það hef-|
ur meira að segja en uppskeru-
magn á flatareiningu. Sáðvél-
ar þurfa að vera þannig, að þær
sái korninu, felli það niður,
dreifi áburðinum og valti í einni
og sömu umferð. Uppskeruvél-
ar þurfa að geta þreskt kornið
um leið og það er slegið og
bundið hálminn jafnframt. Þá
þarf að vera fyrir hendi að-j
staða til að þurrka kornið strax
eftir þreskinguna. En þessij
verktækni hefur rutt sér til
rúms, þar sem kornyrkja erj
stunduð í einhverjum mæli.
Korngeymslur þurfa einnig að
vera þannig, að ekki þurfi að
geyma kornið sekkjjað. Venju-
lega eru notaðir háir turnar, og
er í botni þeirra komið fyrir.
blásturskerfi til að fyrirbyggja,
að hitni í korninu.
— Yrði slík kornræktarstöð
ekki mjög dýr í uppbyggingu?
— Jú. Slík stöð, sem gæti
annað ræktun á 5—6000 ha,
myndi kosta nokkrar milljónir.
— Hvað mætti búast við
mikilli árlegri uppskeru af svo
stóru landi?
— Ékki ér hægt að búast við
mikilli uppskeru á flatarein-
ingu af Sandinum. Við mynd-
um þó ekki telja viðunandi. cf
uppskeran færi niður fyrir 15
tunnur á ha, en hún gæti veí
farið upp í 20 tunnur. Ef við
reiknum með 15 tunnu meðal-
uppskeru af ha. og 5 þús. ha
landstærð, yrði heildarupp-
skeran 75 þús tunnur, en eftir
því verðlagi, sem néi er á inn-
fluttu kornfóðri, væri verðmæti
þeirrar uppskeru yfir 20 millj.
kr.
— Hvaða aðilar standa fyrir
þessari tilraun?
— Búnaðarsamband Suður-
lands og Búnaðarfélag íslands,
en fleiri aðilar hafa styrkt þessá
starfsemi.
— Og þú sérð um fram-
kvæmd tilraunarinnar?
— Við Einar Þorsteinsson,
ráðunautar Búnaðarsambands
Suðurlands og Agnar Guðná-
son, ráðunautur Búnaðarfélags
Islands önnumst um þessa
framkvæmd.
— Vildir þú taka eitthvað
sérstakt fram að endingu?
— Já. Ég vildi vekja athygli
á því, að kornrækt rekin eins ög
hér er gert ráð fyrir, útheimtir
svo mikið fjármagn, að ofvaxið
er einstaklingum að leggja það
fram. Það þyrfti því að koma
til kasta þess opinbera að styðja
þá framkvæmd á einhvern hátt.
En að sjálfsögðu verður ekki
lagt í slíka fjárfestingu, fyrr en
nokkurra ára tilraunir eru
búnar að sanna, að um öruggt
fyrirtæki sé að ræða.
Við þökkum Kristni fyrir
samtalið og kveðjum með ósk-
um um, að gifta megi fylgja því
framtaki, sem hér hefur vexúð
sýnt- ... j i
fjjáls þjöð — Laugardagiim 4. júní 19<?0