Frjáls þjóð - 25.06.1960, Blaðsíða 6

Fyrir meir en fjörutíu árum
beindist athygli heimsins að
friðarfána, er lítil þjóð dró að
hún — á degi fullveldis. Þetta
friðartákn lýsti einstæðu áformi
fátækrar smáþjóðar, er hún hóf
sjálfstæða þátttöku í samskipt-
um þjóðanna. Það gat raunar
ekki talizt marka nein meiri
háttar þáttaskil í sögu stráðs og
friðar. En bak við það mátti
sjá í hillingum þá framtíð, sem
var dýpsta þrá alls mannkyns.
Það munu sumir segja, að
yfirlýsingin um ævarandi hlut-
leysi íslands hafi borið vitni um
nokkra glámskyggni á fram-
vindu samgangna og hertækni.
Vera má hún lýsi þó framar
cillu trú einnar kynslóðar á
manndóm og giftu afkomend-
áslenzki þjóðfáni við návist er-
lends herfána; að sá fáni, sem
eitt sinn var vígður ævarandi
hlutleysi, hann hefur nú í meir
en ellefu ár orðið að prýða hí-
býli herbandalags; að sá fáni,
sem vera skyldi um aldur merki
vopnlausrar þjóðar, hann hef-
ur nú í full níu ár orðið að horfa
yfir vígbúnar sveitir útlendinga
á íslenzkri grund.
Nú, eigi síður en fyrir fjórum
áratugum, þráir mannkynið ör-
yggi og frið.
j Friði til varðveizlu bíða óvíg-
ir milljónaherir kallsins að
fara í stríð.
| Öryggis vegna rísa himinhá-
ir kestir kjarnavopna í austri
og vestri og bíða kveikjunnar,
!að tortíma öllu lífi.
stutt, að herstöðvar á íslandi
séu sú friðarvernd, sem ekki
megi án vera, hitt miklu frem-
ur, að stofnazt gætu af þeim
atburðir, er leiddu til styrjald-
ar. Þær eru næsta hæpið fram-
lag til friðar.
En hlutlausir og vopnlausir
gætum vér hins vegar með fullri
vissu innt af hendi einstakt
hlutverk í þágu varanlegs
heimsfriðar. Því að undirstaða
friðarins, endanleg lífsvon þessa
mannkyns, er ekki fólgin í vilja
og afli þjóðanna að benjast fyr-
ir friðinn, heldur í sérhverri
viðleitni þeirra að lifa saman í
bróðerni. Og lítil þjóð, sem af-
neitar trúnni á vopnin, þjóð sem
heima fyrir helgar sig friðsam-
legu starfi, en á alþjóðavett-
Þorvaröur Örnólísson:
Gefum öðrum
þjóðum fordæmi
anna. Víst er það, að ekki geta
allir íslendingar svarið af sér
ábyrgð þess, hvert orðið hefur
hlutskipti hins fagra merkis,
sem eitt sinn var svo nátengt
hugsjóninni um frið á jörð.
Það er nokkur bót í máli, að
sú atburðarás hófst án tilverkn-
aðar íslendinga sjálfra og án
þess þjóðin fengi um það ráðið.
Fyrir tuttugu árum var það, að
morgni hins 10. maí. Þann dag
fyrstan hékk útlendur gunn-
fáni við hliðina á áslenzku frið-
artákni.
Þessa atburðar megum við
nú minnast, og muna hitt þó
betur, að enn í dag býr hinn
j f skugga þeirra hnípir þjóð-
fáni íslendinga, fagurlitur sem
fyrr, blár, hvútur, rauður, en nú
jlöngu ræntur þeim einstæða
ljóma, sem hann eitt sinn átti,
merki hinnar hlutlausu og
vopnlausu þjóðar.
Þann Ijóma gæti hann öðlazt
aftur. Hvort svo fer, það er und-
ir engum komið nema oss sjálf-
^um.Hér er engu að tapa — allt
I að vinna. Og það væri meira en
íslands ávinningur. Allar þjóð-
ir hefðu ástæðu að fagna, ef vér
legðum niður herstöðvar og
lýstum á ný yfir ævarandi hlut-
leysi þessa lands. Það verður
alls ekki neinum rökum
vangi stuðlar að réttlæti og
varanlegum sáttum, hún gefur
öðrum þjóðum fordæmi, sem er
heiminum meira virði en sam-
anlagðir herir stórveldanna.
Keflavikurgöngu er lokið.
Megi minning hennar lifa og á-
hrif hennar flýta fyrir þeirri
stund, að vér öll íslendingar
göngum saman, undir einu
merki, endurrisnu tákni ævar-
andi hlutleysis og vopnleysis —
þjóðfána vorum.
Þökk fyrir samfylgd.
Þökk fyrir komuna.
UtanIandsferð ársins
ódýr spennandi
Gils Guömundssoo:
í þjónustu lífs og friðar
Góðir fundarmenn!
Sá atburður, sem hér hefur
gerzt í dag, gangan frá her-
stöðinni í Keflavík til Reykja-
víkur, er áfangi á vegferð, sem
þegar er orðin nokkuð löng.
Enn ein dagleið er að baki, og
ég trúi því, að hún hafi skilað
I vekjandi. Og þá er að halda
förinni áfram af endurnýjuð-
um þrótti. Og þó að einri og
einn þreyttur maður dragist
eitthvað aftur úr eða heltist
, jafnvel úr lestinni, mun áfram
i haldið á leiðarenda. Það munu
líka margir bætast í hópinn.
Kjarni íslenzkrar æsku, allir
þeir, sem eiga það skap og þann
metnað að fyrirlíta morðtól og
mútufé, hljóta að taka undir
kröfuna um brottför hersins og
friðlýsingu landsins.
Keflavíkurgangan hefur und-
anfarna daga vakið mikið um-
tal hér í Reykjavík og vafa-
laust víðs vegar um land. Eg
tel víst, að þorri hernámsand-
stæðinga hafi skilið, hvað fyrir
forgöngumönnunum vakti: að
þeir vildu leitast við með bar-
áttuaðferð nýstárlegri hér á
landi að vekja þá, sem dottað
hafa á verðinum, og sýna jafn-
framt og sanna, að þeir vildu
nokkuð á sig leggja, til að mót-
mæla með eftirminnilegum
hætti 20 ára hernámi. — Og
mótmælagangan hefur einnig
vakið ærna athygli og nokkurn
taugaóstyrk í röðum hernáms-
sinna. Þvá þó að þeir viti, að
okkur drjúgum áfram að settu hár s£u friðmenn á ferð, flýgur
marki: Frjálsu og fríðlýstu þeim máski j hugi hver orðið
^anc^- jhafa örlög Bandaríkjaleppanna
Þó að við, sem hér erum í Suður-Kóreu og Tyrklandi —
saman komin, séum misjafnlega
miklir göngugarpar, höfum við
sjálfsagt öll einhvern tíma
ævinnar kennt ferðaþreytu og
fundið mjög til þess, hve seint
okkur sóttist leiðin. Slíkrar
þreytu hefur gætt í röðum
okkar hernámsandstæðinga nú
hin síðustu missiri. Yfir bar-
áttu okkar hefur hvílt slen og
drungi, líkt og stundum sækir
á ferðamenn í lognmollu, þeg-
ar haldið er á brattann. En þá
er þess gott að minnast, að
jafnskjótt og komið er upp á
nýjan sijónarhól, þar sem sval-
ur andvari brekur burt moll-
una, vex göngumanninum ás-
megin að nýju. Eg trúi því, að
Keflavikurgangan í dag hafi
verið slíkur gustur, hollur og
að ógleymdum þeim atburðum,
sem eru að gerast í Japan. Inn
í hugskot þeirra mætti gjarna
læðast sá grunur, að engin þjóð
þoli endalaust smán erlendrar
íhlutunar. Dagar reikningsskil-
anna koma, fyrr eða síðar, og
þá verða innlend handbendi
hins erlenda valds umkomu-
lausari og aumkunarverðari en
nokkrir aðrir.
Sá dagur, sem nú er að kvöldi
kominn, hefur sýnt það og
sannað, að íslenzkir hernáms-
andstæðingar eru að hrista a£
sér værðarmók síðustu missira.
Þó að skoðanir okkar séu skipt-
ar um margt, megum við ekki
láta það hindra sameiginlega
baráttu fyrir því, sem við hljót-
Framh. á 2. síðu.
Eysirasaltsvikan 1960
3. — 10. júlí í sumar verður
haldin alþjóðleg kynningar-
vika á hinni fögru baðströnd
Rostockhéraðs við Eystra-
salt í Austur-Þýzkalandi.
Þátttakendur verða frá
Þýzkalandi, Danmörku, Nor-
egi, íslandi, Svíþjóð, Finn-
landi, Póllandi, Sovétríkj-
unum o. fl.
Þátttaka er öllum
heímil, yngri sem eldri.
FJÖLBREYTT DAGSKRÁ:
íþróttamót — listsýningar —
þjóðdansar — leik- og óperu-
sýningar — tónleikar —
, kappsiglingar og reiðhjóla-
keppni — iðnaðar- og land-
búnaðarsýning — dansleikir
ÞÁTTTÖKUGJALD
(ferðir og uppihald innifalið) — 7500 kr.
og útiskemmtanir á baðstöð-
um við ströndina — heim-
sóknir í verksmiðjur, skipa-
smíðastöðvar, fiskiðjuver og
útgerðarstöðvar í Rostock-
héraði.
Einstakt tækifæri til
að kynnast Austur-
Þýzkalandi.
íslenzki hópurinn fer með
flugvélum 1. og 2. júlí til
Kaupmannahafnar. Þaðan
með lest og ferju til Warne-
múnde. — Flogið heim frá
Kaupmannahöfn 12. og 13.
júlí.
Þeir, sem þess óska geta
fengið ódagsettan farseðil
heim.
Hópurinn mun búa á góð-
um hótelum.
Þátttaka tilkynnist undir-
búningsnefnd Eystrasalts-
vikunnar, Tjarnargötu 20,
sem gefur allar nánari upp-
lýsingar.
Opið virka daga kl. 1—7.
Sunnudaga kl. 4—5.
Tilkynnið þátttöku
sem fyrst.
UNDIRBÚNIN GSNEFND
EYSTRASALTSVIKUNNAR
Tjarnargötu 20. - Sími 17511
íslenzkar stúlkur á Eystrasaltsviku 1958.
6.
Frjáls þjóð — Laugardaginn 25. júní 1%0