Frjáls þjóð - 30.07.1960, Blaðsíða 3

„Hverjura var það að kenna?“
spyrja menn enn, þó að mánuðir
séu umliðnir frá fundi „æðstu
manna“ sem „torpederaður“ var
á sjálfum setningarfundinum af
sjálfum frumkvöðli sínum,
Krúsév. Jú, við höfum svo sem
margheyrt hverjum það er að
kenna. Vestræn blöð, að undan-
skildum kommúnista-blöðun-
um, skella yfirleitt skuldinni,
formálalítið og formálalaust, á
Krúsév. Ýmsir telaj þó Banda-
ríkin meðsek — segja það hafi
verið heimskulegt eða klaufa-
legt af þeim, að senda njósna-
flugvél innyfir Sovétríkin rétt
fyrir fundinn.
En • meðal annarra orða:
Skyldi það örugglega vera rétta
lýsingin á þeirri sendingu, að
hún sýni heimsku eða klaufa-
skap? Er ekki allt-eins liklegt,
að hún lýsi slægvizku og hafi
Formaður téðrar . nefndar, sultarkeppni við Rússa og Kín-
George H. Mahon, komst m. a.
svo að orði um þetta í álitsgerð-
inni: „ ... við ættum að halda
her okkar þannig og með það
fyrir augum, að reki að því, að
augljóst sé, að árás á okkur eða
bandamenn okkar sé yfirvof-
andi, þá séum við færir um að
gera árásina sjálfir áður en ó-
vinurinn hefur lostið okkur eða
bandamenn okkar. Þetta er að-
ferð, til að halda aftur af árás,
sem Bandaríkin ættu ekki að
neita sér um. Engri annarri er
að fullu treystandi."3)
Um þetta segir Time sjálft
m. a.: „Ætla verður, að árásina
yrðu Bandaríkin að gera án
þess að þingið fengi tækifæri
til að leggiia blessun sína yfir
ófriðaryfirlýsingu. Og mikil
yrði ábyrgð þeirra, er tækju af
skarið — forsetans og æðstu
verið af ráði ggrð beint til að hershöfðingja — að vera vissir
torvelda starf fundarins eins og!1 sinni sök um fyrirætlanii og
Rússar halda fram? Ég geri að athafnir óvinarins .. . Ef upp sama yfirlýst af Rússum): að
verja! En það eru nú e. t. v.
ekki aðrir en hið ramváxlaða
Time, sem dregið hafa þessa
ályktun af hinni nýju kenn-
ingu?)
Svo mörg eru þau orð! Eins
og nærri má geta falla yfirlýst-
ar ráðagerðir hermálanefndar
fulltrúadeildar Bandaríkjaþings
ekki í alveg þundirbúinn jarð-
veg ...
Nú víkur sögunni til íslands.
Það er eins og Morgunblaðinu
— ég les ekki önnur Reykjavík-
urblöð að staðaldri en Morgun-
blaðið og Frjálsa þjóð — já
það er eins og Morgunblaðinu
finnist það engar fréttir, að
Bandaríkin eru, í fyllstu alvöru,
með bollaleggingar um að
hverfa frá þeirri margyfirlýstu
fyrirætlun, sem hingað til hefur
verið eitthvert helzta lífakkeri
vonar mannkynsins (enda hinu
vísu ráð fyrir, að Eisenhower,
og jafnvel Herter, hafi ekki
staðið beinlínis fyrir því tilræði.
En yfirmaður ,,leyniþjónustu“
Bandaríkjanna er bróðir Dulles-
ar heitins, sem lengst og harð-
vítugast stjórnaði utanríkis-
pólitik þeirra. En „leyniþjón-
ustan“ og loftherinn og sjóher-
inn og landherinn starfa nokk-
uð sjálfstætt innan um og sam-
an við í Bandaríkjunum — eins
og „leyniþjónustan" og' herinn
hafa sjálfsagt gert í fleiri rikj-
um. En ýmis merki um vald
í þesara aðila hafa upp á síð-
kastið færst mjög í aukana í
Bandaríkjunum, svo að ástæða
er til að stinga við fótum og
reyna að gera sér gleggri grein
fyrir, hvað þar sé eiginlega um
yrði tekin þessi forkaupsréttar-] her þeirra muni aldrei verða]
Bandarísk eldflaug.
Björn 0. Björnsson:
Alþjóöleg stjúrnmál
og islenzk yfirsýn
stefna, þá hefði það í för með fyrri til að hefja ófriðaraðgerð-
að vera. Og takist það ekki, þá sér eirdaskipti á afstöðu Banda-
ír.
Já, mér finnst það ákaflega
götótt, og að því leyti óáreiðan-
reyna að færa sig fjær — reyna ríkjanna;2) svo og ákvæði þess
, til vonar og vara að losa sig úrlað steinhætta að segja heimin-
öllum nánari tengslum við ríki om, að Bandaríkin ætli ser að leg, fiettaþjónusta af Moigun-
, með svo ískyggilega tilburði. !taka við fýrsta högginu, hvenær, blaðsins hálfu, að láta lesendur
jsem styrjöld kynni að bera að. jsína ekki fá hið minnsta að vita
I vikufréttablaðinu banda- Einnig myndi hin nýja stefna af svö óumræðilega dskyggilegri
ríska, Time, ei 9. maí sl., sagt hafa ; för með sér nauðsyn yf- ráðagerð voldugra aðila um
frá, að hermálanefnd fulltrúa- irburða í vopnabúnaði.“4) (M. gerbreytingu í viðhoríi Banda-
deildar Bandarikjaþings hafi í 5 0 - uér yrði nauðsynin svo ríkjanna til málefnis, er várðar
nýlegii álitsgeið sett fram þá inikil, að nauðsynin, sem hingað mannkynið — og ekki hvað sizt
spuiningu, hvoxt Bandaríkin fjf hefur talizt ærin, svo sein þjóð Keflavíkur-flugvallai’ins
— lífi og dauða.
Mér leiðist það ákaflega að
geta ekki treyst Morgunblaðinu
til alhliða fréttaflutnings um
mikilvægustu alþjóðleg mál-
eigi alla tíð að vera dæmd til aikunna er, telst ekki meii'i en
(af sjálfum sér) að gera ráð fyr- þag j samanburði við þessa, að
í.5 ,^V1 að ^aka sjálf við fyrstu nþ er svo sem hún hafi alls eng-
ái ásinni í komandi styi'jöld- jn nauðsyn verið! Með enn öðr-
um.Maður skyldi ekki halda
að það væi'i víðlesnasta frétta-
um oi’ðum: Nú á að bjóða
Bandaríkjamönnum (og þá auð- efni, eins og treysta má t. d.
b!að heimsins, er með sliku vjfag bandamönnunum) upp á öndvegisblaði Bandaríkjanna,
orðalagi segði frá, eftir að vera j----- |New York ximeS) og vafalaust
margbúið að lýsa gereyðingar-1 „... we sliould maintain fieiri bandarískum blöðum svo
mætti vetmsvopna — sbr. t. d. 0ur armed forces in sucli a -vay' sem New York Herald Tribune
hina nýju yfirlýsingu Kennedys: and Witlx suclx an understanding Qg christian Science Monitor,
að neitt valdi annað en einlæg-
ur vilji til að þjóna málstað
frjálsra þjóða“ — sem vissu-
lega er, út af fyi’ir sig, allrar
virðingar vert, svo að segja
mætti um Morgunblaðið líkt og
Páll postuli skrifaði um Gyð-
inga í 9. kapítula Rómvei’ja-
bi’éfsins: „Það ber ég þeim,
að þeir eru vandlátir ... en ekki
með skynsemd.“
skuli fylla flokk Atlantshafs*
bandalagsins og leyfa Banda-
ríkjunum hei’stöðvar innan
sinna vébanda. Já, Mbl. trúir
því vafalaust af einlægni, að
frelsi það, sem með „frjálsum
þjóðum“ ríkir, sé mannsæmi-
legra og framtiðarvænlegra en
lögregluréttarfar „Austursins".
Hins vegar er sjóndeildarhring-
ur Moggans ekki víðari en svo,
að hann veit ekki aðra túlkun
hollustunnar við þetta sjónar-
mið en þá, sem fram kemur í
afstöðu Repúblikana-flokksins í
Bandaríkjunum gagnvart al-
þjóðlegum stjórnmálaviðhorf-
um (segjum: á meðan sá flokk-
ur hefur stjórn Bandaríkjanna
á hendi), — sem þó líklega
framkvæmist þannig hvers-
dagslega, að Mogginn láti sér
nægja að fylgjast með fram-
setningu hinna bandarísku
sjónarmiða eins og þau koma
fram í Tinxe — en auglýsir þó
sjálfstæði sitt gagnvart Tirne
með því að sleppa grandaleys-
isfrásögnum þess blaðs af
bandariskum hugsunai’hætti
þeirrar tegundar sem Mogginn
finnur af innri spektinni að
vei’kað gæti nokkuð svona
„a/Íokkerandi“ á íslenzka kjós-
endur.5)
Til dæmis um það, hvernig
Mogginxx hefst stundum uppá
herkænskustig Nelsons flotafor-
ingja hins fræga og setur eins
og hann kíkinn fyi’ir blinda
augað — og sér þá auðvitað
ekkert misjafnt —, mætti nefna
það, er Twining, þá yfirmaður
flughers Bandaríkjanna, tók,
fyrir fáum árum, við yfirstjórm
alls heraflans. Þá birtu blöð
(vafalítið urn víða veröld —
samt ekki Mbl.) frásögn af tali
hans við blaðamenn, þar sem
hann lét í ljós þá skoðun að
Bandai’íkin ættu umsvifalaust
að dernba kjai’noi’kuspi’engjum
yfir (austrænan) aðilja að stað-
bundnu smástríði (jafnvel inn-
anlands-styi’jöld, að mér skild-
ist), ef til sliks kæmi. Annars
hafði sú kenning verið níkj-
andi, að „staðbundin smástríð“
ætti að jafna án þess að beita
Með þvilíku held ég, að kjarnorku. Twining áleit hitt
Morgunblaðinu væri rétt lýst. j miklu einfaldaiT og fljótvirk-
Auðvitað ber Mbl. (þ. e. að- ara.
standendur þess og blaðamenn) ______________
einlæga löngun í brjósti til þess,l 5) Mogginn ætti að hætta að
að Bandaríkin og Rússland birta (méð einkalcyfi!) þýðingar
myrði ekki mannkynið eða á greinum liins fræga Crank-
framtið þess með vetnis- ] sliaws, þvi að þar er flestu hnekkfc
sprengjustyrjlöd — sem auk sein hann flytur frá eigin brjóstí
annai’s miklar líkur eru til að um a,ÞjÓSleg ^tjórnnxál og Krús-
év sér í lagi. Þo aldrei nema
Mogga þyki fordild i að flytja
greinar svo
yrði einna fyrst beint að
Reykjanesskaganum. Og Mbl. "m^“ einkakyfx”*'
Raunar skiptir það ekki miklu that, should it ever beconxe ob- Qg fenskum blöðum eins og The trúir því vafalaust einlæglega, ’f’rægs WaðamannS) niá hann c'kk£
ma!i, að Txme vxrðist dalitið vxous that an attack upon us and Times Qg The Guardian) og að það geri nákvæmlega það, kaupa það sliku verði, þvi að eitt-
vixlgengt á skeiðvelli röksam- our a he* ^.^hefnre Tbe vafalítið einnig helztu blöðum sem í þess valdi stendur til að hvað er það spaugilegra cn við-
Jegrar hugsunar. Hitt er aftur á ‘ ‘ ‘ . . ‘0 á Norðui’löndum En ée held é° afstýra heimshruninu, með því sýni, seni þvi veldur, að Mogg-
motx alvaxlegt, vxðhorfxð, sem a]]ies This jg an e]ement of de.‘mUni það rétt, að ég hafi oftar að styðja af aleflx þa stefnu lyð- inn flytur Cranksliaw-greinarnatv
fram kemur j þessari Time-um-
terrence wliich tlie U.S. should rekið mig á þetta um Morgun-
sögn, þai eð al því má ráða a. nof dcny itself. No other förm of blaðið. Ég segi ekki önnur reyk
m. k. hvert vei'ið er að reyna að deterrence can be fully relied visk dagblöð betri — enda er ég
stefna bandai’ísku almennings-
áliti: „Eigum við alltaf2), (sér
er nú hver áfergjan!) í styrjöld-
iim framtíðarinnar, að ætla
okkur þann hlut, að standa und-
ir fyrsta högginu?“ — hvernig
væri að bxæyta svo sem einu
orði
þessu
veita fyrsta höggið?
upon.
4) „Pi-esumably, tlxe U.S. at-
tack might liave to be delivered
without benefit of congressional
declai’ation of war, and a heavy
responsibility would be 011 the skiPa svipað sæti, gagnvart al-
decisionmakers — thc President þjóðlegum viðhorfum, og áður'
| þeim ókunnugri, svo sem að
framan getur.
1 Mér þykir það hreint út sagt
hastarlegt að sjá Morgunblaðið
ræðisflokka alþingis, að ísland
Framh. í nacsta blaÖi.
Frh. af 1. síðu.
fiskmatið er nú orðið þátttak-
andi í beinum vörusvikum.
í þættinum „Um fiskinn"
and the top military — to be sure nefnt vikublað, Time, sem að kom Þa® auk Þess
fram, að
>i í yfiilýsingum okkar að that they were not wrong about vísu er stói’fróðlegt blað, en á gæðamati á fiskinum sem seld-
ssu lútandi og ráðgera að the enemy’s intentions and act- bag til ag hlauixa meinleea út- ur er í búðum hér í Reykjavik,
er nTög ábótavant. Óheimilt er
i) „Must the U.S. ahvays plan
to take the first blow in future!
Wars?“ Auðkenning siðasta stafs
mixi. B. O. B.
enemy’s mtentions and act- þag ti! að hlaupa meinlega út'
ions ... Adoption ol the doctrine undan sér í þágu utanríkisráðu-
of premptive war would rcquirc neytis Bandaríkjanna — að að selja annað en 1. flokks fisk
í Reykjavík, en
fréttamannanna
a reversal2) of pi’eviously
held U. S. policy and a decision to
sjálf sögðu án þess að ég hafi í búðum hér
Stop teíhng the world that the U. neina aðstöðu tU að Sera mér á'
S. rntends toubsorb the first blow, kveðnar hugmyndxr um hvað
in any future-war. It should atso^valdi. Að því er Morgunblaðið
2) ,4«aki»nninff .min B. O. B.-'l*»íui»*5»Mþ«rfoT'rweapi>n62) ...“ ( snertir,' dettur- mér ekki í hug,
við athugun
kom í ljós að fiskurinn var allur
,3. og 4. flokks. Mbl. nefnir þetta
atriði á miðvikudag en þegir.
um vörusvikin á Spáni, semx
eru miklu alvarlegri mál. Önn—
ur blöð hafa ekkert sagt.
Fiskmat ríkisins getur ekkfi
setið þegjandi undjr slikum
ásökununi. AUt bendir til, aft-
það hafi gert sig sekt »m>
vítaverða linkind gagnvarfc
erlendum fiskkaupmönnuim
og einokunarhringnum SIF..
sem hingað til hefur sfcýlfc:
sér með þögninni við ádeiltti
FRJÁLSRAR ÞJÓÐAR. Er-
fiskmatið meðsekt um vöru—
svik? Þeirri spurningu ver.ð-
ur ekki svarað með þögninni
einni.
Frjálgþjéð — .,1