Frjáls þjóð - 30.07.1960, Blaðsíða 8

TILKYNNINGIN KOM OF SEINT
Framkoma ríkisstjórnar-
innar í máli Vilhjálms Þórs,
er hann var látinn víkja frá
störfum, hefur vakið nokkuð
umtal manna. Fyrst dregur
ríkisstjórnin í heila viku að
taka ákvörðun um, hvort
Vilhjálmur skuli víkja eða
ekki á meðan alþjóð veit, að
maðurinn er orðinn flæktur
tí stórfellt gjaldeyrissvikamál.
Síðan er Vilhjálmur látinn
gefa út yfirlýsingu, þar sem
segir, að hann fari frá til
þess að auðvelda rannsókn-
ina. (Sem sagt: seðlabanka-
stjórinn þykist hætta störf-
um til að geta aðstoðað yf-
irvöldin í leitinni að söku-
dólgunum. Skrítinn skolla-
leikur það!) en síðan stein-
þegir ríkisstjórnin og engin
greinargerð eða yfirlýsing
birtist frá henni, enda þótt
sá stóratburður hafi gerzt,
að æðsti yfirmaður gjaldeyr-
ismála sé látinn hætta störf-
um fyrst um sinn. Þess hátt-
ar feimni hjá ríkisstjórn gæti
víst hvergi átt sér stað nema
á íslandi.
Togstreitan um örlög Vil-
hjálms bankastjóra og sá
seinagangur hjá stjórninni,
sem af því leiddi, hafði sín
áhrif út á við. í grein í síð-
asta blaði, sem rituð var áð-
ur en Vilhjálmi var vikið frá
. og bar heitið „Tiginn gestur
áhyggjuefni ríkisstjórnar“,
var um það rætt, hvort
stjórnin kysi heldur að setja
seðlabankastjórann af dag-
inn áður en forseti alþjóða-
bankans, Eugene Blaek,
kæmi, en hann mun vera
faðir „viðreisnarinnar“ hér
á landi, eða að eiga það á
hættu, að Vilhjálmur yrði
dreginn úr miðjum hátíða-
höldum í réttarhöld frá aug-
um hins fræga útlendings.
Ríkisstjórnin tók eins og
kunnugt er fyrri kostinn
— en þó aðeins of seint. Hr.
Eugene var sem sé líka bú-
inn að gera ráðstafanir til
öryggis. Hann var lagstur í
rúmið. Að sjálfsögðu hefur
hann haft spurnir af ástand-
inu hér heima, enda beið
hann fram á síðustu stund,
en sendi þá afboð. Sama
kvöldið var tilkynningin frá
Vihjálmi lesin í útvarp.
Að sögn Mbl. var Hr. Black
svo óheppinn daginn eftir,
að fréttamaður á Englandi
fór að spyrja hann nánar um
sjúkdóminn, sem hann hefði
allt í einu fengið. Black víldi
ekkert segja, var reyndar
nógu hraustur til að sitja á
fundi með brezka fjármála-
ráðherranum, en sagðist þó
áreiðanlega ekki geta far-
ið til íslands. Sumir hafa
látið sér koma til hugar, að
Hr. Black sé hálfhræddur við
lærisveina sína, íslenzku her-
mangarana, — hræddur um
að verða fyrir illum áhrifum.
En hvað um það, húsbóndinn
hætti við að koma og munu
fáir Islendingar, sem ein-
hvers meta sjálfstæði þjóðar-
innar, þurfa að harma þau
máialok.
FRJÁLS NÓÐ
LÍTIÐ FRÉTTABLAÐ
Langurdaginn i 15. viku sumars.
FRJÁLS ÞJÓÐ vill ítreka það
við kaupendur þá, sem enn hafa
ekki greitt blaðgjaldið að gera
það sem allra fyrst. Þeir áskrif-
endur utan Reykjavíkur, sem
enn hafa eigi sent póstávísan-
ir vegna gjaldsins, ættu að gera
það nú þegar. Blaðið okkar á
mikið undir skilvísi kaupenda,
og vegna væntanlegrar stækk-
unar erenn meira knýjandi, að
áskrifendur greiði blaðið reglu-
lega. Sem betur fer á þetta blað
marga góða stuðningsmenn, og
sem dæmi má nefna það, að fyr-
ir skömmu kom ung kona á af-
greiðslu Frjálsrar þjóðar,
greiddi 300 krónur til blaðsins
og keypti auk þess tvo miða í
happdrættinu, eða lagði af
mörkum samtals 500 kr. Þetta
er ekki einsdæmi og forsvars-
mönnum blaðsins mikil uppörv-
un i starfi og gefur ástæðu- til
bjartsýni í því átaki, sem nú er
verið að gera. Við skulum því
öll leggjast á eitt, tíl að ná
þeim áfanga, sem stefht er að.
Þess má geta, að það jværi vel
þegið ef menn vildu taka miða
til sölu og nægir þá aífi hringja
í síma 19985, og miðarhir munu
verða sendir heim.
frjáls þjóð
Laug'ardaginn 30. júlí 1960
FUNDARHÖLD HAFIN
Fundahöldin gegn hernáminu eru nú í þann veginn að hefjast.
Fyrsti fúndurinn var á fimmtudagskvöld að Hrolllaugsstöðum
í Suðursveit, en þar töluðu þeir séra Skarpliéðinn Pétursson í
Bjarnarnesi, Steinþór Þórðarson, bóndi á Hala, Þorsteinn Þor-
steinsson frá Re^mivöllum og Einar Bragi, en hann kom úr
Rekjavík á miðvikudag og mun halda fundi í flestufn stærri
byggðarlögum á Austurlandi nú á næstunni ásamt Jónasi Arna-
syni rithöfundi. Myndin hér að ofan er tekin af þeim Einari
og Jónasi skömmu áður en Einar Bragi hélt austur í Suðursveit.
Á fundinum í Höfn í Hornafirði á föstudagskvöld verða ræðu-
nienn Þorsteinn Þorsteinsson frá Reynivöllum, séra Skarphéðinn
Pétursson, Einar Bragi og Jónas Árnason.
í næstu viku hefjast einnig fundahöld á Noröausturlandi
og verður skýrt frá þeim síðar.
Siðferðisblaðið
Mánudagsblaðið á
það til að vanda um
við Frjálsa þjóð stöku
sinnum. 1 síðustu viku
urðu forráðamenn
,þess óvenjureiðir,
•enda hafði Lítið
fréttablað álpazt til
að segja frá þvi, að
Kristmann Guðmunds
son hefði gift sig í átt-
unda sinn og auk þess
óskað honum til ham-
ingju.
1 næsta sinn ætlar
blaðið ekki að segja
frá því.
Umvandanir Mánu-
•dagsblaðsins hafa
valdið því, að L. F.
blygðast sín niður i
tær, enda erfitt að
liggja undir ákúrum
Mánudagsblaðsins, er
mun hafa náð hærri
siðferðisþroska en
önnur blöð á Islandi.
Þessu til skýringar
má benda á, að fá
blöð munu eiga jafn I
göfugar hugsjónir og I
Mánubagsbl.. Má þar
fil nefna það hjartans
mál blaðsins, sem það
hefur hvað oftast klif-
að á í vor, að skyggn-
in á umferðaljósunum
í Reykjavík séu tekin
Mikil heppni
Maður einn í Lands-
smiðjunni hefur al-
deilis haft heppnina
með sér að undan-
törnu. Hann fékk með
fárra daga millibili
tíu þúsund króna
vinning í happdrætti
SlBS og bifreið i
happdrætti DAS. Hon-
xmi voru strax boðnar
130 þúsund krónur í
toílinn.
á brott. Skyggni þessi
gera að visu hvorki
gagn né skaða, en mál
þetta stendur nú þann-
ig, að Mánudagsbl.
hefur hafið sókn, en
Erlingur Pálsson
stendur fastur fyrir,
að sögn blaðsins, og
neitar að taka skyggn
in af. L. F. vill lýsa
yfir því, að það stend-
ur af heilum hug með
Mánubagsbl. — og
gegn Erlingi, og það
leyfir sér að skora á
Mánubagsbl. að sækja
fastar á og lina nú
ekki sóknina fyrr en
hugsjón þess er orðin
að veruleika.
Annað ágætt dæmi
um siðferðisþroska
biaðsins er hið ná-
kvæma eftirlit, sem
Viðreisnargler
Mikill hörgull hefur
að undanförnu verið
á rúðugleri. Verða
menn að bíða vikum
og mánuðum saman
eftir því að fá pantan-
ir afgreiddar.
Verra er þó hitt, að
úrgangsgler, sem áður
fékkst fyrir litið verð,
og jafnan var notað
til bráðabirgða á
meðan hús v'oru í
byggingu, er nú selt
fullu verði. Þýðir nú
ekkert að mögla þótt
í sumum rúðunum séu
stórar i-ispur og loft-
bólur. Svarið er æ hið
sama: Við getum ekki
skaffað annað.
Glerverð stórhækk-
aði; vegna aðgerða
ríkisstjómarinnar,
eins og aðrar bygging-
arvörur.
það hefur á kynlifi ís-
lenzkra leikara. Það
er ekki sjaldan, að
blaðið hefur orðið að
fórna sér fyrir gott
málefni og eyða dýr-
mætri forsiðu til að
útlista fyrir lesendum
sínum skrítilegt kyn-
líf nokkurra einstak-
linga innan þessarar
stéttar. Þessa fín-
gerðu siðgæðistilfinn-
ingu og einstöku ár-
vekni á blaðið fyrst
og fremst að þakka
ritstjóra sínum, hin-
um kunna mannvini,
Agnari Bogasyni, sem
hlotið hefur frægð
um allt Island fyrir
heiðarleik í starfi.
Vale Agnar siða-
meistari!
H.K.L. og
útvarpió
Rödd H. K. L. mun
ekki hafa heyrzt í út-
varpi nema þá í
fréttaauka, siðustu
tvö árin. Ástæðan
mun vera þessi: Það
var í einum af hinum
föstu þáttum útvarps-
ins, að gestur einn
hellti yfir landslýðinn
úr skálum reiði sinnar
vegna ritstarfa Nó-
belsskáldsinS. Voru
það þessir venjulegu
orðaleppar, sem
prýddu öll borgara-
blöðin fyrir nokkrum
árum, og allir voru
þá hættir að kippa sér
upp við.
En nú vildi svo
til, að Haildór hlust-
aði á þetta sjálfur i
stofu sinni. Hann
mæltist til þess við
ráðamenn útvarpsins,
að stofnunin bæði sig
optnberlega afsökun-
ar. Or þvl hefur ekki
orðið enn.
Setja þarf reglur um mann-
virkjagerö á jaröskjálftasvæðum
í hvert sinn sem fréttir berast úr eldfjallalöndum
af stórkostlegum náttúruhamförum, sem þar hafa
orðið, minnir það okkur Islendinga á þá staðreynd, að
við búum einmg í landi, þar sem jarðskjálftar hafa
valdið stórtjóm á hvern öld frá upphafi íslandsbyggðar.
Þrátt fynr vitneskjuna um þetta skortir mjög á að
jarðskjálftahættan sé höfð nægilega í huga við bygg-
ingu mannvirkja á mestu jarðskjálftasvæðunum.
Fyrir nokkrum árum var að mismunandi hér á landi. Sums
tilhlutan Rannsóknarráðs ríkis- staðar er hún svo mikil, að
ins ákveðið að fela þremur sér- [brýn þörf er að taka tillit til
fræðingum að safna upplýsing- hennar við mannvirkjagerð, en
um urri jarðskjálfta og jarð-
skjálftahættu á íslandi og semja
skýrslu þar að lútandi, er verða
mætti grundvöllur undir reglu-
gerð um styrkleika mannvirkja
gegn verkunum jarðskjálfta.
annars staðar er hættan á jarð-
skjálftum hverfandi lítil, svo ó-
þarft virðist að leggja þar í
nokurn aukakostnað við bygg-
ingar til að styrkja þær gegn
jarðskjálftum.
Jarðskjálftasvæðin.
Tvö eru mestu jarðskjálfta-
svæði hér á landi. Nær annað
yfir Rangárvalla-, Árnes-, Gull-
bringu- og Kjósarsýslur, og
hafa þó náttúruhamfarirnar
jafnan verið miklu meiri austan
Framh. á 2. síðu.
Nefndin.
I nefnd þessa voru skipaðir
Eysteinn Tryggvason, jarð-
skjálftafræðingur, Sigurður
Thoroddsen, verkfræðingur og
Sigurður Þórarinsson, jarðfræð-
ingur. Nefnd þessi leysti af
höndum ágætt starf og samdi
mjög fróðlega greinargerð um
þetta efni. Helztu niðurstöðui'
hennar voru þessar:
Jarðskjálftahætta er mjög
Kötlugosi fylgja oft háskalegir jarðskjálftar.
1