Frjáls þjóð - 06.08.1960, Blaðsíða 6

íslenzk stjórnmál —
Framli. af 3. síSu.
Stefnir í hnattrænan voða, —
þó aldrei nema maður hafi í
upphafi þeirrar þróunar verið
samþykkur öðrum, í því sem
þá var aðalatriðið, en andstæð-
nr hinum. Er það og sitthvað
að styðja fremur annan en
hinn og jafnvel vera bandamað-
ur hans, en þó svo bezt að mað-
ur láti sér það ekki lynda að sá
þrói með sér, í metingsákafan-
um, illar artir í þeim mæli, að
í raun og veru sé hinn uppruna-
]egi bandalagsgrundvöllur úr
sögunni — a. m. k. ef banda-
maðurinn bætir sig ekki fljótt
og vel.
En verra getur það ekki orð-
ið en það, að; stefna vísvitandi
mannkyninu sem heild í glötun
heldur en vægja í jafnvel til-
tölulega lítils háttar atriðum
fyrir hinum. Og þó jafnvel, að
„Vestursins“ menn tryðu því,
að ,,Austrið“ myndi sigra í
„friðsamlegri samkeppni“, þá
eiga þeir ekkert með að taka
sér það dómsvald, sem Guðs er
eins, að úrskurða að mannkyn-
inu væri þá betra að farast al-
veg. Því að svo er Guði fyrir að
þakka, að mannkynssagan sýnir
að eðli mannsins er að hlíta
engri harðstjórn til lengdar. Og
að öll harðstjórnarríki leysast
upp innanfrá á sínum — m. ö.
o. Guðs — tíma. Maðurinn hef-
ur hingað til, með Guðs hjálp,
alltaf ré.tt sig sjálfur, fái hann
aðeins lífi haldið.
Það skal að lokum tekið fram
— til að fyrirbyggja misskiln-
ing — að enda þótt ég í undan-
förnu máli hafi deilt á Mogg-
ann einan, líslenzkra aðilja, þá
er samt hundstryggð hans við
Repúblikana-flokkinn hreint og
beint virðingarverð í saman-
burði við þann hátt Framsókn-
arflokksins, og hans nóta, að
gera landvarnamál íslands inn-
ahlands að kjötkatla- og kosn-
ingabrellu-máli, en erlendis að
alþjóðlegu mútumáli, og þar
með ekki einungis sóma þess
meðal þjóðanna sem skækju á
torgi, heldur og beinlínis lífs-
öryggi þjóðarinnar, og þá alveg
sérstaklega höfuðborgarsvæðis-
ins, að verzlunarvöru til ábata
ekki rishærri hugsjónar en
þeirrar að gera ríkisstjórn —
sem mynduð var á grundvelli
pretta og yfirlýsingasvika og
hélt sínu striki með samkvæmi
sem á sinn hátt var aðdáanleg
allt til enda — fært að lafa ein-
hvern óákveðinn tíma lengur en
annars hefði orðið. Og mun sú
skömm uppi, meðan nafn Fram-
sóknarílokksins er nefnt. Þá eru
kommúnistar skárri, þótt í
,,vinstristjórninni“ sætu með
Frarrisókn, því að rakki er þó
alltaf rakki. Og geri ég þess
ekki mikinn mun, hvort rakka-
tryggðin beinist í austur eða
vestur, enda þótt ég, fyrir mitt
leyti, vilji í lengstu lög verj-
ast Kirke-stjórnarháttum
kommúnismans — án þess þó að
ganga á hönd ómennsku her-
valdi í þjónustu ómennsks auð-
valds, sem heldur vill stofna
mannkyninu í allar hættur, sem
hugsanlegar eru, en missa víg-
búnaðar-spóninn úr askinum
sínum.
Skrifað í Egilsstaða-kauptúni,
um Jónsmessu-leytið 1960.
Björn O. Bjömsson.
■■■■■■■■■■■■■■■■■»■■»■*»■■■■*■■!
Frjáls Þjóð
um hverja helgi.
Hnngið í síma
1 -99-85
og gerizt fastur
áskrifandi.
!■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Skrifstofa
Þmgvallafundarins
Mjóstræti 3, sími 23647
Hernámsandstæðingar, hafið samband
við skrifstofuna!
Viljið þér eignast Volkswagenbifreið ?
Viljið þér fljúga til Kaupmannahafnar ?
Viijið þér eignast nýtízku skrifborð?
Ef svo er, þá freistið gæfunnar og kaupið miða í
Happdrætti Frjálsrar þjóðar. — Auk fyrrgreindra
vinninga, eru 7 aukavmningar að verðmæti 500
kr. hver.
Lægsta miðatala — mestar vinningslíkur.
Happdvíviti Frjálsrur þgúður
iKltBII)
EIPSPÝTUR
ERU EKN
BARKALEIKFÖNfr!
Huseigendafélag
Reykjavíkur
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■«■■■»
Stórt úrval af karlmanna-
fötuni, frökkum, ckengja-
fötum, stökum buxum. —
Saumum eftir máli.
lUtima
ii
IBI
Bifreiðasalan
BÍLLINN
Varðarhúsinu
sinti 13 -8- 33
Þar sem flestir era
bílarnir, þar er úrvaKS
mest.
Oft góðir greiðslu
skilmálar.
mn

:;:i;Í
í.!,?i.hrn->
KJALLARAPISTILL
< Það er kunnara en frá
j. þurfi að segja, að nú í vor,
í þegar skáld og aðrir lista-
, menn fengu útþorgað, skall
* yfir þorg og bý andlegt
i manndrápsveður. Fellibylur
1 með skömmum og fúkyrðum
'< gekk yfir úthlutunarnefnd
i; og niðgreinum snjóaði yfir
] dagblöðin, atómsskáld fengu
i á kjaftinn, laumukommún-
I istar voru dregnir fram i
dagsljósið, heimspólitíkin
1 komst í spilið og sumir
i misstu mannorð sitt fyrir lit-
1 ið.
- Listamenn þjóðarinnar
T voru reiðir, mjög reiðir og
vonzka þeirra beindist fyrst
i og fremst að þeim, sem skipt
* höfðu fénu. Þeir voru sem sé
* flestir á ednu máli, að nefnd
! þessí væri skipuð hálfvitum.
x Röksemdirnar voru að vísu
átti ekkert að fá og fékk
heil ósköp. Og hvei's vegna
fékk þetta skáld ekki neitt?
Þannig var hamazt og böl-
sótazt, oft af talsvert meiri
skriftagleði e.n viti, og enn
sannaðist, að margur verður
af aurum api. Góðir menn
hentu pólitískum skít hver i
annan, engin tilraun var
gerð til að leita að rótum óá-
nægjunnar, en sú fátækt
andans, sem skein úr þessum
umræðum, var til þess, eins
fallin að stækka þann hóp
manna, sem vilja svipta öll
skáld ríkislaunum.
Hvað er að athuga við út-
hlutun listamannalauna?
Fyrst og fremst það, að upp-
hæðin, sem ríkið veitir, er
skorin við nögl, hún er ná-
nasarleg og til skammarþjóð
inni. Um þetta eiga skáldin
að sameinast og rita langar
Við erum rik þjóð og höf-
um efni á að greiða skáldum
þokkaleg laun. Því til sönn-
unar má benda á, að íslend-
ingar geta leyft sér, að drita
niður átta sendiráðum á litl-
um bletti í Evrópu, sem ligg-
ur á milli Oslóboi-gar og Par-
ísar; Lundúa og Bonn.
Starfsmenn við annað
sendiráðið í París eru fjórir
auk sendiherra, kostnaður á
ári samkvæmt fjárlögum
2.518.500 krónur. En á fjár-
lögum er skáldum og lista-
mönnum ætlað að fá saman-
lagt 1.260.000 krónur. Sendi-
ráðið í París er sem sé metið
tvöfalt á við öll skáld og alla
listamenn á íslandi. Og þó
fær sendiráðið tollfrítt
brennivín en skáldin ekki.
Þegar fjárveitingin hefur
v^ri$ aukin, má fiiúia ótal
jeiðir til a3 skipta fénu. En
meðan nirfilshátturinn er
enn ríkjandi á auðvitað fyrst
að ákveða, að menn eins og
Halldór Kiljan fái ekki neitt.
Eða til hvers er verið að
styrkja listamenn, sem búnir
eru að afla sér gnægð fjár
með verkurn sínum, og
sneiða þannig stæi’sta part-
inn af klínunni sem rikið
veitir, en bláfátækir efnis-
menn standa uppi auralaus-
ir. Við verðum sem sé að at-
huga að sumir eru fátæk
gení og aðrir rík geni. Ef
þingmönnum finnst, að stór*
skáldin verði að fá einhver
laun, má stofna sérstakan
heiðurslaunaflokk, ekki 33
þúsund króna styrki, heldur
laun eins og bankastjórar og
ráðherrar hafa. En styrktar-
fé eiga þeir að fá, sem það
þurfa.
Qg styrkina .þarf a,ð- hækka
margfalt. Hvað skyldu. refa-
skyttur og rrtinnkabanar fá
ái’lega frá ríkinu? Þrjár
milljónir — næstum þrefalt
meir en listamenn!
íslendingar eru sjálfstæð-
ir, af því að menning þeirra
og tunga varðveittist, þrátt.
fyrir fátækt og niðurlægjngu
í sex myrkar aldir. Það var
skáldunum að þakka. Og enn
eru fslendingar frægir fyrir
skáld sín, lífs og liðin, og
ekkert annað. — Refir og,
minkarvoru fluttir inn i land
ið fyi’ir nokkrum áratugum
til þess að græða á þeim.
Nokkrir þeirra sluppu úr
haldi og afkomendur þeirra
fara nú huldu höfði um land-
ið, griðlausir og hundeltir.
Svo er þá komið fyrir Al-
þingi, að allir þeir menn á
íslandi, sem yrkja á bók, all-
ir þeir, sem semja úr litum
og tónum, allir þe.ir, sem
flytja og túlka listaverk eru
metnir til rúmlega þriðjungs
á við refaskyttur og minka-
bana. Og þó eru víst áreiðan-
lega fleiri pkáld en refir í
flestum sýslutn.á vpru.Iajrfj.
Eilífur Öm.
nokkuð ólíkar og mjög oft
! andstæöar, en kjarni þejrra.
var eá sami: Þessi leirbullari
gremar j stað þess að skrifa
níð hvert um arinað.
UM LISTAMENN
OG REFASKYTTUR