Frjáls þjóð - 20.08.1960, Blaðsíða 4

frjáls þjóð
n-r'i
I«C i
Ötgefandi: Þjóðvarnarflokkut lslantís.
Ritstjórar: Ragnar Árnalds,
Gils Guðrnundsson, ábm.,
Framkvæmdastjóri: Kristmann Eiðsson.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 8. — Sími 19985. — Pósthólf 1419.
Áskriftargj. kr. 12,00 á mán. Árgj. kr. 144,00, I lausas. kr. 4,00.
Félagsprentsmiðjan h.f.

Hrósa rænmgjarnir sigri ?
Undanfarna daga hefur höfundur þessa pistils hitt að máli
allmarga menn á Vesturlandi og rætt við þá um þjóð-
mál. Þó að dvöl erlends hers i landinu væri þar efst á dag-
skrá, höfðu persónulegar viðræður sjaldan staðið lengi, þeg-
ar heimamenn vörpuðu fram spurningu, sem auðheyrilega
var þeim ríkt í huga. Hún var þessi: Hvað er að gerast i
landhelgismálinu? Margir bættu við: Eigum við að trúa því,
að ríkisstjórn íslands sé í þann veginn að semja við Breta
um undanhald í því máli? Ekki voru það stjórnarandstæo-
ingar einir, sem þannig spurðu. Fréttin um að boðaðar hefðu
verið viðræður um fiskveiðilögsoguna, vakti einnig undrun
og ugg margra, sem fylgt hafa stjórnarflokkunum að mál-
um. Hinar sömu fregnir berast úr öð'rum landshlutum. Hvar-
vetna bera menn nú kvíðboga fyrir því, að fyrirhugaðar við-
ræður við Breta séu undanfari mikilla ótíðinda.
Tj'nn liggja ekki fyrir nægileg gögn um eðli þessara við-
-*-i ræðna til þess að íullyrt verði, hvaða stefnu ríkisstjórn-
in hyggst taka. Upplýsingar þær, sem hún hefur gefið um
málið, eru hins vegar svo óljósar, að hvers konar getgátur
og grunsemdir fá byr undir vængi. Svo mikið er vist, að
ákvörðun íslenzkra stjórnarvalda um viðræður við Breta
hefur verið fagnað ákaft í Englandi og hiklaust talin stór-
sigur fyrir hinn brezka málstað. Er það út af fyrir sig ærið
umhugsunarefni íslendingum, að engir hælast nú meir um
en þeir leiðtogar brezkra útgerðarmanna, sem verið hafa
ólmastir í okkar garð og sýnt okkur mestan fjandskap.
■jVTú kunna einhverjir að segja, að ekki þurfi viðræður endi-
- ' lega að skaða, enda sé það æskilegur umgengnisháttur
þjóða, áð rökræða ágreiningsmál og leita að friðsamlegri
lausn þeirra. Slíkt er að sjálfsögöu hverju orði sannara. En
hér horfa mál þannig við, að fiskveiðilögsaga okkar er ekki,
samkvæmt islenzkum skilningi, samningamál við einstakar
þjóðir. Allar okkar aðgerðir höfum við reist á þeim grunni,
að um stærð fiskveiðilögsögu gildi einhliða ákvörðunarréttur,
að svo rniklu leyti sem slík ákvörðun fer ekki í bága við ál-
þjóðalög. Nú hafa ekki, þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir, feng-
izt settar slíkar alþjóðareglur. Þær eru engar til. Á þessum
grundvelli verðum við að heyja baráttu okkar áfram, af hon-
um er stórháskalegt að hverfa.
TTikisstjórnin hefur þegar stigið það örlagaríka spor að
hefja samningaviðræður við Breta. Sú ákvörðun er óskyn-
samleg, frá hvaða sjónarmiði sem á hana er litið. Hafi stjórn-
in ekki í hyggju að ganga til samninga um skertan rétt til
tólf mílna fiskveiðilögsögu, eru viðræður að sjálfsögðu alger-
lega þýðingarlausar. Þær væru þá einungis til þess fallnar,
að efla enn þá skoðun meðal Breta, að með hótunum og of-
beldisaðgerðum sé hægt að kúga íslendinga til undanhalds.
Þar þurfi einungis að beita vaxandi frekju, þá hljóti þeir að
guggna. En sé það ásetningur ríkisstjórnarinnar, sem margir
óttast, að gera sérsamning við Breta um - fiskveiðiréttindi
þeim til handa innan tólf mílna markanna, er hinum ís-
lenzka málstað stefnt í algert óefni. Þó að á pappírnum yrði
trúlega um tímabundin réttindi að ræða, yrði Bretum vafa-
laust auðveldari eftirleikurinn að fá þau framlengd _ með
hótunum og ofbeldisaðgerðum, ef ekki vildi betur til. Því
má heldur ekki gleyma, að fleiri þjóðir en Bretar hafa mót-
mælt útfærslu fiskveiðilögsögu við ísland. Fleiri þjóðir en
þeir hafa veitt fisk á ísiandsmiðum og myndu fúsar til að
halda því áfram. Eftir að Bretar hefðu öðlazt hér fríðindi
með samningum við íslendinga, myndu margar aðrar þjóðir
vafalaust krefjast þess að fá hér hliðstæð réttindi. Og hvern-
ig væri aðstaða okkar til að neita þeim um þau? Vissulega
aiit annað en góð. Sjá væntanlega allir, hversu fráleit sú
pólitík væri, að veita friðindi innan landhelgi þeirri þjóð
einni, sem beitt hefur okkur ofbeldi og sýnt hóflausan yfir-
gang og frekju.
Tjó að núverandi ríkisstjórn vilji vafalaust ærið til þess
* vinna, að öðlast sem mesta hylli Bandaríkjamanna og
Breta, svo að aftur yrði litið á ísland sem þæga barnið inn-
an Atlantshafsbandalagsins, er henni nú ráðlegt að athuga
vel sinn gang. Þó að íslenzk þjóð hafi oft sýnt mikið lang-
lundargeð og verið furðu gleymin á misgerðii stjómarvalda
sinna, eru þeim eiginleikum jeinhver takmörk sett. Skaplaus-
ir eru islendingar þá orffnir, ef þeir láta fara með sig eins

ÞAÐ ER nokkrum dögum
áður en við leggjum upp í:
siglinguna til eyjanna. Við'
höfum skoðað rústir Akró-
pólis undir leiðsögn fræði-
konu og sitjum nú á pall-
skörinni austanundir Par-
þenon nokkrir útlendir
blaða- og útvarpsmenn ásamt
bandarískum milljónamær-
ingi. Hann heitir Albert
Broad, og á fyrirtækið, sem
sér Aþenu fyrir vatni. Albert
er giftur útvarpskonunni
Ruth Hagy, og hún hefur
hann með sér.
Ruth útvarpskona er ný-
búin að láta manninn taka
mynd áf sér í miðju hofinu,
þar sem Pallas Aþena stóð
forðum. Einhver hefur
hlaupið eftir pepsíkóla handa
öllum hópnum. Andrés Revez
alvitringur og ritstjóri ABC
í Madrid skorar árangurs-
laust á okkur hvern á fætur
öðrum að leggja fyrir sig
spurningu. Menn sötra svala-
drykkinn, allir nema Albert,
— hann er að bisa við að
hella viskí saman við hann.
Og meðan þessu fer fram
fyllist allt í einu súlnatröð
Parþenons af gagnsæju, ið-
andi gulli kvöldsólarinnar,
svo meira að segja Andréz
Revez þagnar.
Menn láta frá sér flösk-
urnar á marmaraþrepið, var-
lega svo ekki komi styggð að
myndinni. — Fransmaðurinn
Lacamp hættir við að bera
•eldspýtuna upp að ságarett-
unni. — Það er upphafning í
ekki smáfríðum en röðul-
gylltum svip Ivars Harrie,
sem er doktor í forngrískum
fræðum og skynjar liðin æv-
intýri þessa staðar. Ég bíð
þess eins að heyra hann svara
■ Aristófanesi.
Gellur þá ekki við Aibert
ríki fullum rómi í miðri
stemningunni, og segir að
það megi hafa verið „one hell
of a task“ að bera allt neyzlu-
vatn hingað upp á Akrópólis.
Hámark hófseminnar.
Og þar fór það. Ljósið
slokknar. Parpenon fyllist af
bláu kvöldrökkri. Við stönd-
um á fætur. Dr. Harrie seg-
ir Alberti án nokkurrar
gremju að Hellenar hinir
fornu hafi varla borið
drykkjarvatn upp á Akró-
pólis. Þeir hafi ekki drukkið
annað en vín, og verið há-
þróaðir ofdrykkjumenn. Að
vísu segir hann að þeir hafi
talið hófsemi til dyggða, en'
hámark hófseminnar hafi
ekki verið að drekka Mtið,
heldur að drekka þindar-
laust — án þess að verða ölv-
aðir.
Á leiðinni ofan marmara-
þrepin, vestanundir rústun-
um, heldur Svíinn svo áfram
og segir að Albert megi vera
viss um að hér hafi háls-
brotnað í hverri tröppu fjöl-
margur Forngrikkinn, sem
hafi reynt að iðka þá dyggð
að drekka þindarlaust án
þess að verða ölvaður.
Og þá rann upp fyrir Al-
bert Broad það \jós, sem
næstum eitt átti eftir að
biakta í vitvrnd hans næstu
daga.- Nú segist hann skiija.
Hanrv háfi éinu sinni leigt
propperty, sem hann * átti" í •
' . ' «< •••
nánd við Time Squarc undir
félagsstarfsemi drykkfelldra
bankamanna. Þar hafi allt
verið lagt í rúst líka.
Fræðikona okkar, sem
heyrir þetta, upphefur nú að
nýju ýtarlegar lýsingar á
því,hversu Tyrkir geymdu
púðurtunnur í Parþenon, og
stórskotaliðar Feneyinga
skutu af gnýpunni þarna fyr-
ir handan og hittu þessar
púðurtunnur í Parþenon. Að
það hafi sem sagt alls ekki
verið svoleiðis að Grikkir
hafi eyðilagt Akrópólis í öl-
æði.
Til Krítar.
Svo leggjum við upp á
laugardegi með farþegaskip-
inu Semíramis í viku sigl-
ingu um Eyjahaf.
Á leiðinni til Krítar gengur
Andrés Revesz milli bols og
höfuðs á' okkur öllum. Hann
er ósigrandi. Hann man ut-
anað alla marskáíka, sem
hafa verið í Perú. Hann þyl-
ur upp öll þorp í Ungverja-
landi, sem hafa fleiri en eitt
þúsund íbúa. Hann þylur fyr-
ir Lacamp útgáfusögu dag-.
blaða í Fraklandi. Hann bið-
ur dr. Harrie að spyrja sig
um sænskar bókmenntir, og
svo þylur hann upp öll sænsk
skáld sem nöfnum tjáir að
nefna og verk þeirra að auki.
— Hann hefur mjög sterka
aðstöðu, því hann talar
frönsku, þýzku, ítölsku og
ensku auk ungversku og
spönsku. Hann sækir mest að
Ivari Harrie af þvií að -hann
er doktor og mest gaman að
vita ýmislegt, sem hann veit
ekki. Andrés Revesz er sex-
tíu og þriggja ára gamall,
með hvítan stríðan hárlubba
yfir háu enni. Hann er lítill
og svo léttur í spori, að ef
hann króar menh ekki af úti
í horni á meðan hann lætur
þá spyrjá sig, þá getur hanh
umkringt þá úti á miðju
kvenfólk og ástir. Hinar um
konungaættir Evrópu. Hann
espast við það að við skulum
ekki vita neitt, sem hann
veit ekki. Ég slepp einna
bezt, af því að af öllum sínum
tungumálum kann hann
ensku einna verst.
Þó kemur að því að Andrés
Revesz króar mig af úti við
borðstokk í sólbaði og manar
mig að leggja fyrir sig spurn-
ingu. Ég þykist hafa hitt á
eina góða, og spyr hvernig
standi á því, að Ólafur Nor-
egskonungur Hákonarson
kalli sig fimmta þótt hann sé
sjötti konungurinn í Noregi,
sem ber þetta nafn. — Jú,
það er af því, að „king Magn-
Stefán Jónsson:
ús the barfooted had a son
“ Það er af því að Magnús
konungur berfættur—'— og
svo framvegis.
Og ég gefst upp.En það er
honum ekki nóg. Hann geng-
ur eftir þvi að honum sé
hrósað, og spyr hvort mér
þyki minni hans ekki merki-
legt. En í þessu læt ég ekki
undan honum. Ég segi að
mér finnist það ekki merki-
tegt. — „Nú er ég hissa,“
segir Revesz. „Það finnst öll-
um það merkilegt. Ég er
meira að segja stundum svo
hissa á því hvað ég man
margt, að ég trúi því varla.
-— Og Einstein var hissa á
því. VeiztU hvað hann sagði
við mig? — Hanri sagði éinu
gólfi. Hann hefur skrifað 24 sinni. við mig; „Þú manst of
bæfeur, — ^éllefu'þeirra um mfiígt Áfldrés Revesz!“ -