Frjáls þjóð - 03.12.1960, Blaðsíða 2

■sgsPi-wB
WBfiTZrS.'i .
Theodóra Thoroddsen: RIT-
SAFN. Sigurður Nordal sá
um útgáfuna. Bókaútgáfa
Menningarsjóðs, Reykja-
vík 1960.
Stórum væri bókmenntaak-
ur vor fáskrúðugri en hann er,
ef engar konur hefðu erjað j)á
jörð. Vér skuluin liugsa oss, að
þær Ólöf frá Mlöðum, systurn-
ar Herdis og Ólina Andrésdæt-
ur, Hulda, Kristin Sigfúsdótt-
ir, Theodóra Thoroddsen og
Guðfinna frá Hömrum liefðu
ekkert eftir sig látið, svo að
einungis nokkur skáldkvenna-
nöfn frá fyrra liluta 20. aldar
séu néfnd. Mundum vér ekki
sakna margs? .4 því leikur
enginn vafi: Þær og niargar
fleiri liafa ræklað sinn reit
með sóma.
Ritsafn frú Theodóru, sem
hér liggur fyrir, er ekki mikið
að vöxtum, en gæði jæss eru
ótviræð. Þulur hennar konmst
nálcga á hvers manns varir,
þegar eftir að þær birtust,
prýddar myndum eftir Guð-
mund Thorsteinsson, fyrir
nærfellt 4 áratugum siðan.
Smásagnasafnið Eins og geng-
ur, sem út kom um svipað
lcyti, varð og mörgum minnis-
stætt, að ógleymdum visna-
þáttum og þjóðháttafróðleik i
Skírni og viðar.
Nú hefur jæssu verið safnað
saman og ýmsú fleiru, svo sem
kvæðum og lausavísum, bætt
við. Sýnir allt þetta fljúgandi
hagmælsku, tilþrif og listatök
frúarinnar á islenzku máli,
dómgreind, vizkú og óskeikult
minni. Hugmyndaflug hennar
og' skáldleg innsýn dylst held-
ur elski. Kvæðið Að vestan og
listir • bókmenntir
smásagan Bolladómar eru t. d.
hvort tveggja dálitlar perlur.
Sama máli gegnir að sjálfsögðu
um beztu þulurnar. En þær
munu halda nafni frú Tlieo-
dóru lengst á loft bókmennta-
vcrka hennar.
þjást, óbilandi kjark, miklar
vinsældir, táp og lífsfjör fram
á gralarbakkann, um niræðis-
aldur. Marga drætti leggur
frúin til sjálf með verkum sin-
um, er lýsa henni injög vcl.
Svo gera meðal annars þessar
vísúr:
Sitt af hverju öfugt er
og ei til lyndisbóta,
en heimurinn þegar lilær
við mér,
hans ég reyni að njóta.
Held eg litla harmabót,
þá heiniur er flár og
striðinn,
að ganga út á gatnamót
og gráta framan i lýðinn.
THEODÓRA THORODDSEN
Að loknum lestri Ritsafns-
ins verður j)ó frú Theodóra
sjálf, mynd liennar og per-
sónuleiki, rikust í huga. Sú
mynd er af óvenjulegri konu
með'dult, en heilsteypt skap,
djúpa samúð með öllum, sem
En grein Sigurðar Nordals
um frú Theodóru Tlioroddsen
gefur jiessum dráttum lieild-
arsvip, enda styðst hann jöfn-
um höndum við persónuleg
kynni, upplýsingar frá skyld-
mennum, livassan skilning
sinn og alkunna frásagnar-
snilld. Betri mannlýsingu hef
ég i langan tima ekki lesið en
þetta æviágrip Tlieodóru eft-
ir Sigurð.
Frú Theodóra hefur verið
mikil kona af sjálfri sér. Auk
eðliskosta fékk lmn einnig
prýðilega inenntun i lieiman-
rnund. Ilún eignaðist frábær-
an mann, sem liún bar djúpa
virðingu fyrir og unni mjög,
naut fullkominnar hjóna-
bandshamingju og sérstaks
barnaláns, aðdáunar og lieilsu-
hreysti fram á elliár.
Virðist þvi frú Theodóra
liafa verið sannkallað óska-
barn hamingjunnar. Fór hún
þó ekki varhluta af sorg og
öðru mótlæti. Ásamt bónda
sinum gekk hún i gegnum eld-
raun Skúlamálsins, varð að sjá
honum á bak löngu fyrir ald-
ur fram og missti tvo efnilega
syni upp komna. Hverju, sem
að höndum bar, tók hún samt
með æðrulausu þreki.
Mikils liefur verið um vert
að kynnast henni. Það auðn-
aðist þó vitanlega fáum. Þeir
samtimamenn, sem fóru þess
á mis, svo og yngri og' óbornar
kynslóðir, fá j)ó nokkuð i stað-
inn, þar sem eru mannlýsing
hennar, orðstír og verk: fröð-
leiksþættir, sagnabrot, j)ulur
og ljóð. Þau eru tær sem upp-
sprettuvatn, hlý eins og suð-
ræna vorsins, ranimislenzk líkt
og stórhrið á vetri eða brim-
liljóð við strönd.
Hafi þau öll, frú Theodóra,
Sigurður Nordal og Bókaút-
gáfa Menningarsjóðs héiður og
þökk fyrir Ritsáfnið.
Þóroddur Guðmundsson.
tlintH; "lUSHÍIÍ’iíiliiniaim’iiíniniliSINtHinfiiHiiiisIStffliftSBuiStHiUtcyíisHHSáR SlllniiHUtiHil

i!iHas^iigtæi3mHj|jgEnign{ggigiaaiiiay!5Ha!ii«gimiaaseeiagaaguaaasHaiaaH3tfgH^ilgaa^SHliiBaiailBI!m!SEHiHMffi^^j8Bi^isiaignisgjráHBiiH3nHi-3aSjliBjisnSiffljKíafflæBBaaeaHiffii^iíiHiijniHihT!
óskast sóttar
sem fyrst.
Höfum'nú "yrirliggjandi nokkrar samlagningavélar
af hinni a’kunnu gerð, EVEREST.
Handvélarnar eru mjög ódýrar.
8x9 Cr. — 4.864.00.
10 x 11 Cr. — 5.632.00
Vélar þessar eru sérlega hentugar fyrir verzlanir og
afgreiðslur, og eru í senn mjög snotrar, liprar og
handhægar.
SKFiífSTOFUVÉLAR
Laugavegi 11,
sími 18380 — 24202.
Jólin nálgast
KARLMANNAFÖT í glæsi-
legu úrvali.
EFNI valin frá heims-
þekktum vefnaðarverk-
a- mhhééhi.ú .^asaNisi'
smiðjum.
SNIÐ samkvæmt
nýjustu tízku.
Leitið til okkar og valið
verður auðvelt.
ANDERSEN & LAUTH H.F.
Laugaveg 39 —
Vesturgótu 17.
- Lausardaginn 3. aesember