Frjáls þjóð - 03.12.1960, Blaðsíða 8
-jtj r
-
jrj';
jtj 3
fC.r;
íts
■ Eiris og Kúnniigt ’er vildu
nokkrir fjármálamenn inn-
I léndir, utan SÍS og innan,
j: komast yfir hlutafé Áburðar-
j vérksmiðjunnar þegar hún
var byggð. Ffá þeirra sjónar-
miði var þetta mjög hag-
kvæm ráðstöfun, þar sem
búið var að ákveða, að hluta-
fé verksmiðjunnar skyldi
vera aðeins 10 milljónir kr.,
enda þótt það kostaði 130
milljónir að byggja hana.
Vitanlegt var að bændur
yrðu að borga stofnkostnað
verksmiðjunnar allan á 20
árum í áburðarverðinu, auk
viðhaldskostnaðar, vaxta af
lánum o. s. frv. Það var því
mjög skynsamleg fjármála-
ráðstöfun að leggja fram 10
milljónir, sem á 20 árum
yrðu a. m. lc. að 130 milljón-
um, ekki sízt, ef það var haft
á bak við eyrað, að bændur
yrðú örugglega látnir kaupa
framleiðslu verksmiðjunnar,
þótt fá mætti ódýrari áburð
erlendis, þegar verksmiðjan
var til í landinu og nóg ann-
j að méð erlendan gjaldeyri að
gefa en að ráðstafa honum að
þarflitlu í áburðarkaup.
Herhláúp fjármálamanna
utan SÍS og innan í Áburð-
arverksmiðjuna tókst að á-
kveðnu marki í fyrstu til-
! raú’n, og náðu þeir undir sig
% hlutabréfanna; en hróp
bænda hindruðu að meira
yrði að gert að því sinni.
ÁburðarverksmiSjan
og bændur.
Nú hefur Áburðarverk-
smiðjan algjöra sérstöðu
meðal innlendra fyrirtækja.
Ekkert fyrirtæki annað fram-
leiðir eingöngu fyrir eina
stétt landsmanna, og engin
stétt er um afkomu sína jafn
háð Ábuiðarverksmiðjunni
og bændastéttin. Það hlaut
því að liggja í augum uppi
þegar í upphafi, ef sanngirni
kommúnistar. Þeir vildu; að
verksmiðjan væri hreint
ríkisfyrirtæki' og hafa oft
borið fram frumvörp um það
á Alþingi. Var það í sam-
ræmi við kenningar þeirra
um ríkiskapítalisma.
Svo gerðist það, þegar
Þjóðvarnarflokkurinn hafði
fengið menn kjörna á þing,
að þeir báru fram frmnvörp
imi, að ríkið innleysti öll
hlutabréf Áburðarverksmiðj-
unnar og gæfi bændum eða
nú, að sýnilegt er að nú
hyggfast fjármálamennirnir
nota tök þau, sem þeir hafa
á ríkisstjórn og á alþingi og
landskunnan fjandskap krata
í garð bænda til að sölsa und-
ir sig yfirráð í Ábui'ðarverk-
smiðjunni.
Kemur þetta berlega fram
i tillögu þeirri til brevtingar
á lögum um Ábmðarverk-
smiðjuna, sem Gísli Jónsson
hefur nú fyrir nokkru lagt
fram á Alþingi. Er þar svo að
og réttsýni var beitt, að ætti
verksmiðjan að vera eitthvað
anru.ð en hreint ríkisfyrir-
tæki, þá átti fyrst af öllu að
gefa bændum eða samtökum
þeirra kost á að leggja fram
hlutafé verksmiðjunnar
Tillögur
|íjóðvarnarmanna.
Þetta var þó ekki gert,
heldur fengu íjármálamenn-
irnir sínum vilja fram komið.
Fyrst í stað höfðu engir neitt
við þetta að athuga nema
Hallöpr Pétursson:
iármála-
íslenzk tunga er okkar
stolt og manni hlær hugur,
meðan hún myndar svo
„diþlomatisk“ orð. Þrátt fyr-
ir þetta, þykir nú bera á
skuggá, séu menn ‘kenndir
við þessi hugtök og þó eink-
um og sér í lagi i hinu hátt-
virta ríkisútvarpi.
Kannski ætlar siðvæðingin
að fara með sigur af hólmi
og.- við að eignast Sjankæ-
sékk og Syngman Ree á
landsvísu.
Ei skal lastað þó útvarpið
hafi hlutleysi á stefnuskrá
sinni, en vanalegum mönnum
kemur hlutleysi þess oft ein-
kennilega fyrir eyru og sjón-
ir.. Sundum virðist þjóni
þeim, er að völdum situr,
vera frjálst að segja fulla
meiningu um andstæðinga
s.ína, án þess að þeir séu til
, andsvara.
Þá koma klerkar og hella
s,ér yfir einhverja, sem þeir
kaHa kommúnista, hvar sem
er á jarðkringlunni. Þessa
Stundina virðast þeir hafa
gleymt Jesú, enda rak hann
fjáraflamenn Jerúsalems út
úr.musterinu með svipu; en
það er nú annað hérna í
Bugtinni. Hið háa alþingi
samdi, að mig minnir, lög
um okur, en nú mun vera
skákað í því skjóli, að núver-
andi ríkisstjórn hafi yfirtek-
ið þessi lög í sína þjónustu.
Má kannski laumast að öll-
um mönnum öllu megin,
nema okrurum Og öðrum
þeim, sem tekizt hefur að
'i'aka saman íé og ég uda irá
ekki um ef það heíur kom-
izt á flug?
Ég veit ekki betur en lög-
gæzlumönnum sé levfilegt
áð nota hvaða brögð sem er,
til að komast fyrir afbrot og
giæþi og skal það sízt last-
áð. H.eyrzt hefur að lögi-egl-
an geri út menn með merkta
seðla gegn sprúttsölum og
líkast til verða þeir stundum
að dubba upp menn úr
„strætinu" sem látast vera
sjómenn og fala svo áfengi
af bílstjórum.
Ég set hér til gamans sögu
sem var fleyg fyrir nokkru.
Verið var að glíma við þjófn-
aðarmál og grunur féll á
ákveðinn mann, en sönnun
fékkst engin. Einn úr lög-
gæzlunni komst að því að sá
gruriaði átti ,,hjásvæfu“, og
ráðið. varð að hann kastaði
k.læðum, þ. e. a. s. þeim
borðalögðu og gerði hosur
sínar grænar fyrir „hjá-
svæfu“ þess grunaða. Svo fór
að hann upplýsti málið á
þennan hátt, hvort sein hann
hefur slegið tvær flugur í
einu höggi.
Með. viðtali sinu við okr-
■ar-ynn vann Stefán Jónsson
fréttamaður það réttlætis-
verk, sem löggæzian átti fyrir
löngu að vera búin að vinna.
Gat nokkrum heilvita manni
í hug komið, að hin stand-
andi auglýsing um vaxta-
laus lán, gæ'ti verið á heiðar-
-legum grundvelli. Var bessi
Framh. á 10. síðu
samtökum þeirra kost á að
kaupa þau á nafnverði.
Studdu . þjóðvarnarmenn
þessar tillögur sínar augljós-
um rökum, enda varð þess
greinilega vart að bændur
lairdsins höfðu hinn mesta
hug á þessari lausn málsíns.
Framsókn
drap málið.
Við umræður um tillögur
þjóðvai’narmanna kom í ljós,
að kommúnistar og jafnvel
kratar hefðu þá fengist til
að styðja þessa lausn málsins,.
ef Framsókn hefði viljað
tryggja framgang þess. En á
þeim tíma var Framsókn í
H 30'ittbergi íhaldsins og
f, uinvö p þjóðvarnarmanna
vorn ál'af svæfð i nefnd af
F 'sú og'íhaldi.
Mú s! a3 að vinna.
Þvi er þessu máli hreyft
kveðið að auka megi hlutafé
verksmiðjunnar óákveðið,
og beinlínis tekið fram, að
eignist fjármálamennirnir
með þessu meirihluta í
verksmiðjunni, skuli þeir og
hafa þar ráðstöfunarrétt
samkvæmt því.
Sporin liræða.
Menn skyldu varast að á-
líta að tillaga þessi væri
marklaust hjal, af því að
Gísli Jónsson frá Bíldudál
hefði borið' hana fram. Það
er nú sannreynt, að sum-
ar verstu fjarstæður hans
hefur Alþýðuflokkurinn tek-
ið upp og' gert að sínum að-
albaráttumálum, sbr. afnám
beinna skatta (þó íhaldið
neyddi þá til undanhalds í
því máli).
Þá er þess skemmst að
minnast, að núverandi rikis-
stjórn hefur sýnt í verki að
hún er reiðubúin til að af-
sala ríkisfyrirtækjum í hend-
ur annarra. Er þar skemmst
að minnast sölu á Fiskiðju-
veri ríkisins og beinna hót-
ana um sölu annarra ríkis-
fyrirtækja. En ef Áburðai'-
verksmiðjan kæmist í hend-
ui' fjármálamannanna, er
hætt við, að „mörgum kot-
bóndanum þætti þröngt fyr-
ir dyrum“ á eftir.
Þess vegna skulu bændur
nú hvattir til að ræða þetta
mál í samtökum sínum og
gera um það samþykktir til
Alþingis. Jafnframt skal
Framsóknarflokknum bent á
að taka upp frumvarp þjóð-
varnarmanna og flytja það
á þessu þingi. Ætti þeim ekki
að verða fyrir því, þar sem
bæði þeir og aðrir flokk-
ar hafa góðu heilli tekið upp
sum þau mál á Alþingi, sera
þjóðvarnarmenn báru þar
fyrstir fram, eins og t. d.
um byggingu heymjölsverk-
smiðju, svo dæmi sé nefnt.
En bændum skal að lokum
á það bent, þó óþarft sé, að
hér er um eitt brýnasta hags-
munamál þeirra að ræða, og
mikil hætta á ferðum.
Flekkaður hendur.
Það er svo sjálfsagt til-
viljun, að jafnframt því,
sem fjáraflamennirnir fara
nú enn á flot með það að
sölsa undir sig Áburðar-
verksmiðjuna, flytur ríkís-
stjórnin langan lagabálk til
að opna mönnum með
„flekkað mannorð", leið inn
í stjórn hlutafélaga og
möguleika á að gerast end-
urskoðendur slíkra fyrir-
tækja. Þó gæti orðið þarna
nokkurt samband ó milli í
reynd síðar.
b. s.
æmsssEisœsmmmsmms
JÚLAGETRAUN
S'a'gtílsrur þjóðsir
8
Hver af hpRsum rnönnum er somir Guanars Gunnars-
souar rithöfundar.
a) Ó’afur Guiinarsspn frá Vík í Láni.
b> Gúwnar Gunnarsson,. listmáíari.
c) Jón Gunnarsson, sölustjóri S.If.
<I) Gunnar Hall, forstjári.
> l . jjiffffaaiy %
> óLa < II
Á> <
< Gunnar Gunnarsson rith.
> <
) Verðlann að verðmœti 9000 <- 'Uifn .............................................
> kr. — Fliigfar með LoftleiO- <
> um til Kn- pma:rhahafnar < i knnvTÁÍruig .......................................
> fram og aftui og vtkuupp'i- (
'V hal*. ;<. ................................
\ /
/ V"-/, V Vv"V'
Se'i ð •krnssf- vlð- vát't. sva-r, klipjMð m ð nn út oR sendiS 611 sviirin. þegar ■ get-
moninm ‘týkiir í desémber trl afgreiðsíu Fr. þj. Laugavegi 31, Reykjavík.
Frjáls þjóð - Laugardaginn 3. desember 1%0