Frjáls þjóð - 17.12.1960, Síða 7

' er slysið varð. Aðeins um
borð í skipi er hægt að von-
ast til að finna svo marga
hluti, sem notaðir voru í
hinu daglega lífi, suðupotta,
myllusteina, lampa og mat-
arílát ýmiss konar, og svo
bætist við hinn dýrmæti
farmur, sem þetta skip bar
í sinni hinztu ferð. Það er
eins og hluti hins daglega
lífs hafi allt í einu sokkið nið-
ur á botn hins bláa Miðjarð-
arhafs.
TTið mikla takmark forn-
ieifafræðinnar er að
gæða gleymda og dauða hluti
lífi, og marmara- og bronz-
hlutir, sem finnast á sjávar-
botni eru þar að sjálfsögðu
engin undantekning. Vegna
þess hversu heillegt skipið og
farmur þess voru, getum við
að nokkru getið okkur til um
sögu þess, brottfararstað, á-
kvörðunarstað og hvenær
kafarabúningur er cþarfur.
hinzta ferðin hófst.
Við vitum hvers konar
skip hér var um að ræða. Það
var nálega 120 fet á lengd og
breiddin var 36 fet. Það var
'sem sagt verzlunarskip með
seglum en ekki galeiða.
Skipsgerð þessi var þekkt
við Miðjarðarhafið í 5 eða 6
aldir. Skipið hefur greinilega
ekki verið nægilega sterk-
byggt og hefur byggingu
slíki'a skipa farið aftur und-
ir stjóx'n Rómverja. Hin stóru
" ■' ■ 3.- >"■ , ‘i y < ,r =■ HnOlfifjS
ferköntuðu segl og mikil yf-
irbygging hafa gert skipið ó-
hæfai'a í sjó en skip Grikkja
og Föníkumanna, en af skip-
um þeirra hefur þessi skips-
gerð vafalaust þi'óazt. Bui'ð-
armagnið hefur hins vegar
verið meira og þegar það fór
saman við lélega sjóhæfni,
hefur vissulega verið hætta á
ferðum.
Mahdia-skipið hefur hrak-
ið undan stþrmi drekkhiað-
ið og sokkið snögglega og að
minnsta kosti einn af áhöfn-
inni hefur fylgt skipi sínu
niður á hafsbotn, því eitt
mannsbein fannst í flakinu.
Auk þess fundust þar bein úr
dýrum sem áhöfnin hefur
haft uin boi'ð í skipi sínu.
TTvaðan kom svo skipið?
Svo er þi'autseigju Al-
fred Merlins við fannsóknir
hans fyi'ir að þakka, að hægt
er að ákvai'ða úr hvaða höfn
skipið lét í þessa öriagaríku
for. í skipinu fundust marg-
ar hellur með grískri áletrun.
Vera má að þær hafi verið
notaðar sem ballest, en vel
getur einnig vei’ið, að þær
hafi verið verzlunarvara,
ætluð til að selja söfnurum.
Tvær þessara áletrana eru
tiiskipanir útgefnar af Para-
loi, Aþenuborgurunum, sem
voru yfirmenn á galeiðunni
• Paralos, en hún var önnur
hinna helgu skipa, sem ávallt
voru -höfð reiðubúin til sigl-
inga og voru flaggskip í
stríði, en notuð til ýmissa
skyndiferða á friðartímum.
Listaverkin og húsbúnaðar-
hlutirair, sem í flakinu
íundust virðast líkrar ætt-
ar, og um sumt af því er
þar fannst er hægt að full-
yrða, að því var skipað út
,í hafnarborg Aþenu, Pira-
eus. Minnismerkið í líki
skipsstefnis, ski'eytt höfðum
Dionysos og Ariadne, hefur
vafalaust staðið i vopnabúri
borgarinnar. í Piraeus var
hof tileinkað Asklepios og
þafean er hún komin ínyndin
af guðinum, þar sem hann
hvílist í legubekk fyrir fram-
an stórt borð hlaðið mat-
föngum, gegnt dóttur sinni
Hygieiu, umkringdur þjón-
ustufóiki. Marmarinn, sem
súíurnar eru úr, er einnig
þannig, að ekki er vitað til að
hann geti verið unninn ann-
ars staðar en í Hymettus.
Það bendir því til, að
brottfararstaðurinn hafi ver-
ið Piraeus. Látum því þetta
nægja um hann.
Einnig er hægt að ákvarða
með nokkurri vissu hvenær
siysið hefur átt sér stað. Einn
þeirra hluta, sem fannst í
'flakinu er mjög þýðingar-
mikiil í þessu sambandi. Það
er lampi, sem auðsjáanlega
hefur tilheyrt innanstokks-
munum skipsins. Af hinni
sérkennilegu lögun hans má
ráða að hann hafi verið bú-
inn til i lok annarrar aldar
fyrir Krist. Hefur hann því
verið notaður á fyrra hluta
fyrstu aldar f. Kr. Einnig er
vitað um sögulegan atburð,
sem kemur ágætlega heim
við það, sem áður er sagt um
■- sgKÉ W'jniM i Éá&asi
suma þeirra hluta, er í skip-
inu fundust; það er að Sulla
rændi Aþenu árið 86 fyrir
Krist. Vitað er, að þá voru
vopnabúr og vöruskemmur
Pii-aeus rænd og brennd, og
gæti það skýrt tiikomu minn-
ismerkisbrotsins og guða-
myndarinnar úr hafnarborg
Aþenu. Við getum því nokk-
urn vegin slegið því föstu, að
brottförin hafi átt sér stað á
fyi'ra helmingi fyrstu aldar
f. Kr.
1%/B'eiri vafi leikur hins veg-
ar á um ákvöi'ðunar-
staðinn. Hvernig stendur á
farmi af grískum listvarningi
á Gaoes-flóa við Túnisströnd?
Átti hann að fara til Rómar? |
Við vei'ðum að gera ráð fyr-
ir að svo hafi verið, nema
við getum fundið annan stað,
sem líklegur er. Hafi Róm
verið ákvöi’ðunarstaðurinn,
vei'ðum við að gera ráð fyrir
því, sem er síður en svo ó-
sennilegt, að stormur hafi
hrakið skipið m,íög af fyrir-
hugaðri leið. Siglingaleiðin
frá Aþenu hefur legið milli
Ítalíu og Sikileyjar, um Mess-
ínasund. Skipið hefur hreppt
norðan storm og hi'akið suð-
ur á Gabes-flóa. En hafi.svo
vei'ið, hefur vindáttin breytzt
skyndilega og snúizt til suð-
lægari áttar. Þetta sést af því
að akkerin sem fundust á
sjávarbotninum eru land-
megin við flakið og hafa því
átt að varna því, að skipið
hrekti til hafs. Fimm akk-
erum hafði venð varpað, þar
á meðal skutakkerinu, sem
ekki var notað nema í ýtr-
ustu neyð. Þessi stefna akk-
ei'anna virðist því benda til
þess, að skipið hafi ætlað til
Mahdia og áhöfnin hafi vilj-
að koma í veg fyrir, að skip-
ið hrekti frá landi. Merlin
telur, að ekki verði komizt
hjá því að draga þá ályktun
af hinu xnikia misræmi í
verðgildi farmsins, að hér i jj
hafi verið um verzlunarvöru
að ræða, en ekki ránsfeng
Sulla. Hefði svo verið, mýndi
farmurinn hafa verið betur
valinn, og eins og Merlin
segir, þá gat Aþena vissu-
lega veitt hinum volduga
Sulla miklu verðmeiri hluti
en þessa, sem líkjast óneit-
anlega verzlunarvöru. Mikið
af fai'mi Mahdia-skipsins var
óumdeilanleg listaverk, en
ekki má gleyma því, að marg-
ir marmarahiutir, sem fund-
ust í skipinu höfðu lítið list-
rænt gildi og voru sumir
tæplega fullunnir, einnig'
fundust þar ljóskrónur, sem
ekki var búið að mála og'
fleira bendir til þess sama:
að hér hafi verið um verzl-
unarvöru að ræða.
Týmsir fi'æðimenn halda
-®- því fram, að þetta skip
hafi átt að fara til Rómar og
færa ýmis rök fram máli
sínu til sönnunar.
Þeir benda til dæmis á, að
upp úr þessu hafi farið að
gæta áhrifa í ítalskri list,
sem séu komin frá líkum
varningi og þarna fannst.
Framh. á bls. 3.
GLEÐILEG JOL!
I'arsælt komundi ár!
Sælgætisgerðin Víkingur h.f,
Svanu? h.f.
GLEÐILEG JOL!
Farsælt komandi ár!
Tryggingarstofnun ríkisins
GLEÐILEG JOL!
Farsælt komandi ár!
Kexverksmiðjan Fi'ón h.f.
GLEÐILEG JOL!
Fársælt komandi ár!
GLEÐILEG JOL!
Farsælt komandi ár!
Verzlunin Pfaff, Skólavörðustíg 1
GLEÐILEG JOL!
Fursæll komandi ár!
A. Jóhannsson & Smith h.f,
Brautarholti 4.
GLEÐILEG JOL!
Leíur s.f.,
Hverfisg. 50, sími 23857
GLEÐILEG JOL!
Farsælt komandi ár!
Egill Árnason, umh,- og heildverzl.
GLEÐILEG JOL!
Fursælt komandi áir!
GLEÐILEG JOL!
Farsælt komandi ár!
Bókabúð Máls og menningar,
Skólavörðustíg 21.
Í'T jáls þjóð - Laugardaginn l?. desembty-1960
1