Frjáls þjóð - 18.09.1964, Blaðsíða 3

FRJÁLS ÞJÖÐ
Málgagn Þjóðvarnarflokks fslands
Útgefandi: Huginn h.f.
Ritnefnd: Bergur Sigurbjörnsson (ábm.),BjarniBenediktsson
Einar Bragi, Gils Guðmundsson, Haraldur Henrysson, Her-
mann Jónsson, Einar Hannesson, Einar Sigurbjörnsson, Vé-
steinn Ólason.
Framkvæmdastjóri: Þorvarður Örnólfsson.
Auglýsingar: Herdís Helgadóttir.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 8. Sími 19985. Pósthólf 1419.
Áskriftargjald kr. 150,00 fyrir hálft ár; í lausasölu kr. 7,00.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Sundrungaröflin láta
til skarar skríða
AlþýSubandalagiS var
stofnaS áriS 1956. Raunar
má segja aS þaS hafi átt
upptök sín á AlþýSusam-
bandsþingi áriS 1954, er
samstaSa tókst milli sósíal-
ista og vinstri jafnaSar-
manna, undir forystu Hanni
bals Valdimarssonar, um aS
hnekkja valdi íhalds og at-
vinnurekenda í háborg ís-
lenzkrar verkalýSshreyfing-
ar. SamstaSa sósíalista og
vinstri jafnaSarmanna í
verkalýSshreyfingunni getur
því halditS uppá tíu ára af-
mæli sitt á AlþýSusambands
þingi í haust. ÞaS er því
vert aS staldra viS og íhuga
framtíS þessa samstarfs á
tímamótum,
AlþýSubandalagiS var
myndaS á sínum tíma til
þess fyrst og fremst, aS
koma í veg fyrir hægfara
uppflosnun og pólitískt á-
hrifaleysi íslenzkrar Vinstri-
hreyfingar. Sú samstaSa sem
í upphafi tókst innan þess,
forSaSi verkalýSshreyfing-
unni frá því aS verSa aS
þægum þjóni atvinnurek-
enda og flokka þeirra. Ef
þaS hefSi ekki tekizt væri
íslenzkur verkalýSur vissu-
lega verr á vegi staddur, en
hann þó er í dag.
ÞaS var frá upphafi ljóst,
aS innan hins nýstofnaSa Al
þýSubaridalags voru saman-
komnir menn af mjög ólíku
pólítísku sauSahúsi, eins
og reyndar innan Sósíal-
istaflokksins sjálfs.1' ÞaS hef
ur alltaf veriS mikiS djúp
staSfest milli heittrúaSra
kommúnista og lýSræSis-
sinnaSra vinstri-jafnaSar-
manna, hvort sem þá er aS
finna innan Sósíalistaflokks-
ins eSa utan. En þrátt fyrir
gjörólíka grundvallaraf-
stöSu í stjórnmálum virSist
vera raunverulegur grund-
völlur íyrir samstöSu um
flest hin þýSingarmestu inn
anlandsmálefni. Sameiginleg
ir hagsmunir beggja áSilá,
aS forSa verkalýSshreyfing-
unni frá aS verSa aS áhrifa-
lausri utangarSsstofnun í ís-
lenzkum stjórnmálum, rak
mjög á eftir þessari sam-
stöSu og styrkti hana.
Stofnendur AlþýSubanda
lagsins tengdu þær vonir
viS þaS, aS smátt og smátt
tækist aS gera þetta sam-
starf varanlegt, þannig aS
myndun AlþýSubandalags-
ins yrSi fyrsta skrefiS til
varanlegrar Vinstrisamein-
ingar. VitaS var, aS Sósíal-
istafl. var þá þegar á hraSri
niSurleiS og aS innan hans
voru sterk og vaxandi öfl,
sem raunverulega vildu taka
þátt í því aS hasla íslenzkri
Vinstrihreyfingu völl á ný]%
um grundvelli. Upphaflega
tókst þetta samstarf vonum
framar. AlþýSubandalagiS
vann umtalsverSan sigur í
kosningunum 1956, er skap
aSi skilyrSi fyrir myndun
V-stjórnarinnar. Framsóknar
flokkurinn var knúinn til aS
sækja á vinstriværig og hef-
ur ekki getaS snúiS af þeirri
braut síSan. SkilyrSi voru
aS skapast fyrir öflugri sókn
til vinstri í íslenzkum stjórn-
málum.
En þegar nokkuS tók aS
IíSa á Vinstristjórnartíma-
biliS fór aS bera æ meir á
sundrungarstarfsemi innan
Sósíalistaflokksins. Þar var
aS verki hinn gamli kjarni
kommúnista í Reykjavík
undir forystu þeirra Einars
og Brynjólfs. Fyrst í staS
varS þeim lítt ágengt. AS
baki þeim stóS, og stendur
enn, tiltölulega fámenn
klika einangrunarsinna i
Sósíalistafélagi Reykjavíkur.
Þessir aSilar hafa samþykkt
aS AlþýSubandalagiS beri
aS leggja niSur. Þeir eru yf-
irlýstír andstæSingar raun-
verulegrar vinstrisameining-
ar. Þeim er fyrir mestu aS
fá aS varSveita sína póli-
tísku kreddu ómengaSa.
Þeir vilja aSeins einhvers
UPPVAKNINGAR
eftir Arnór Hannibalsson
Við stofnun Kommúnista-
flokks íslands 1930 var því
m. a. lýst yfir, „að landið
verður aldrei raunverulega
sjálfstætt fyrr en verkalýður
og bændur'' (les: Flokkur-
inn) „hafa tekið völdin og
gengið í bandalag við alþýðu
ríki annarra landa" þ. e.
Sovétríkin). Flokkurinn taldi
höfuðmark sitt „að kollvarpa
auðvaldsskipulaginu og
skipuleggja verkalýðsvöld
með ráðstjórnarfyrirkomu-
lagi" (sjá bókina: „Hvað vill
KFÍ ', 1931, bls. 51).
SOVÉT—ÍSLAND
Kommúnistaflokkurinn
rak ætíð mikinn áróður fyrir
verzlunartengslum íslands
við hinn „kreppulausa þjóð-
arbúskap Sovétríkjanna."
Ofan á alla eymdina, sem
kreppan skapaði á íslandi,
bættust óöruggir og lélegir
markaðir erlendis. Það var
því — og er enn þann dag í
dag — brýn nauðsyn, að
skapa trausta markaði erlend
is fyrir útflutningsvörur ís-
lendinga. Kommúnistar
hömruðu þá á því, að eina
leiðin út úr ógöngunum. væri
verzlunartengsl við Sovét-
ríkin. „Verzlun íslands er að
líða undir lok", sagði Einar
Olgeirsson í tímaritinu
„Rétti'' árið 1935. Núverandi
sjálfstæði íslands væri ekki
annað en vald auðvaldsins.
Því þyrfti að gera byltingu.
Yfirvofandi væri gjaldþrot
ríkisins og enski imperíal-
isminn gæti tekið ísland.
Byltingin væri „leið út úr
kreppunni". Eftir byltinguna
yrði ísland raunverulega
sjálfstætt. England þyrði
ekkí að gera árás á landið
— Sovét—ísland — vegna
inngöngu þess í Sovét-banda
lagið og vegna hættu á styrj
öld. („Réttur" 1935, nr. 5).
AMERÍSKI MAMMON
Árið 1937 segir sama rit:
„Nú eru Norðurlönd óðum
að sjá, að Sovétríkin eru eina
trygga stoðin, sem þau geta
treyst til verndunar þeim
gegn yfirgangi Þýzkalands''.
¦*"' Arnór Hannibalsson
Eftir seinni heimsstvrjöld-
ina var hinn „ameríski
Mammon" kominn í stað
Þýzkalands. Sósíalistaflokkn-
um bar þá að „hindra að
járnhæll hins ameríska
Mammons fái traðkað gæfu
íslenzku þjóðarinnar í svað-
ið, eyðilagt frelsi vort og
gert ísland að flagi fyrir
stríðsnaut sín" („Réttur'-
1949). Á sama ári !ýsír rit-
stjóri „Réttar" yfir andstöðu
við Marshall-áætlunina,
vegna þess, að hún gerði
ekki ráð fyrir viðskiptum í
austuíveg. Hann ræðir þar
um hinn „kreppulausa þjóð-
arbúskap' og telur markið,
að helmingur af útflutningi
íslendinga fari til alþýðu-
ríkja.
NÝJAR BÆTUR
Á GAMALT FAT
Þær hugmyndir, sem rit-
stjóri „Réttar" hefur verið
að lýsa undanfarna daga í
málgögnum sínum, eru því
langt frá því að vera nvjar.
Að vísu er talið um ..bylt-
ingu" fallið úr sögunni, en
kjarninn er sá sami.
„Baráttan stendur um
hvort ísland skuli halda efna
hagslegu sjálfstæði sínu eða
verða á ný undirorpið er-
lendu auðvaldi'", heitir grein
eftir ritstjórann í „Þjóðvilj-
anum" þann 15. sept. sl.
Auðvaldið, sem barizt er
gegn heitir nú ekki hinn „am
eríski Mammon" heldur olíu
hreinsunarstöð og alúmín-
íumverksmiðja. Sé þessi kal-
eikur burtu tekinn, blasir
við markaðsöryggi og björt
framtíði Sovézkt lán til raf-
orkuframkvæmda gegn því
að vélar séu keyptar þar og
greitt í íslenzkum afurðum,
allt að því ótakmörkuð kaup
á niðurlagðri síld. Þar með
væri hinni „íslenzku stefnu''
borgið og viðskiptin við Sov
étríkin aftur orðin „horn-
steinn efnahagslegs sjálf-
stæðis vors".
AÐGÖNGUMIÐI
AÐ RÍKISSTJÓRN?
Vel er, ef íslenzku atvinnu
lífi getur orðið að gagni slíkt
efnahagssamstarf, sem þarna
er lofað. Enn hefur ekkert
Frh. á bls. 7.
konar óljósa „samfylkingu",
þar sem þaS er tryggt, aS
kommúnistar hafi tögl og
hagldir.
Mikíll meirihluti sósíalista
úti um allt land á ekki leng-
ur neitt sameiginlegt meS
þessum hópi einangrunar-
sinna í Reykjavík. Þeir vilja
ekki rjúfa samstarfiS innan
AlþýSubandalagsins og
hverfa ásamt meS Einari Ol-
geirssyni aldarfjórSung aft-
ur í tímann. Þeir hafa gert
hverja ályktunina á fætur
annarri á flokksþingum Sósí
alistaflokksins um aS efla
beri og styrkja AlþýSu-
bandalagiS, skipulagslega og
á annan hátt. í' hvert skipti
hefur formanni flokksins,
rrieS aSstoS Sósíalistafélags
Reykjavíkur, tekist aS koma
í veg fyrir aS nokkuS yrSi
úr framkvæmdum.
Sundrungaröflin innan
Sósíalistaflokksins búa sig
nú undir a3 láta til skarar
skríSa. Þau búast viS aS
verSa í meirihluta á næsta
flokksþingi Sósíalistaflokks-
ins, í fyrsta sinn frá því aS
samstarfiS innan AlþýSu-
bandalagsins hófst. Moskvu
viSræSur Einars Olgeirsson-
ar og félaga, í algeru um-
boSsleysi flokksins, sýna, aS
þeir svífast einskis og eru
reiSubúnir aS hverfa 25 ár
af tur í tímann og gera Sósíal
istaflokkinn aftur aS ómeng-
uSum kommúnistaflokki.
Þeir menn innan Sósíalista-
flokksins, sem af eínlægni
vilja raunverulega vínstri-
sameiningu, verSa nú aS
kunna aS draga af þessu
réttar ályktanir. AlþýSu-
bandalagiS í sinni núverandi
mynd, er ekki varanlegt.
Þeir verSa aS vera undir
þaS búnir, aS senn dragi til
stórtíSinda. J.
Frjáls þjóíS — föstudaginn 18. september 1964.