Frjáls þjóð - 04.01.1968, Blaðsíða 3

Ritstjórnargrein
FRJALS ÞJOÐ OG ALÞYÐUBANDALAG
Frjáb þjóð er óháð blacS,
en hefur mótað sér ákveíSna
meginstefnu. Hún mitSar atS
því atS vemda sjálfstætt
þjótSfélag á landi okkar,
vara þatS vitS ytri og innri
hættum og gera þatS hæfara
tii atS standast þær.
I reyndinni setur þessi
stefna blatSinu ekki ströng
efnisleg takmörk. AtS sjálf-
sögtSu fjallar þatS jafnan
mikitS um þá annmarka,
sem nú eru á sjálfstætSi okk-
ar, og þær hættur, sem því
stafa af drottnunartilhneig-
ingum Bandaríkja NortSur-
Ameríku. En sjálfstætSisbar-
átta getur veritS margt
fleira. Framfarir í mennta-
málum og atvinnuefnum,
barátta gegn fjármálaspill-
ingu og hvers kyns innra ó-
heilbrigtSi, réttlát skipting
þjótSarautSs og þjótSartekna
getur einnig falIitS innan
verkahrings blatSsins.
AtS sjálfsögtSu er vemdun
íslenzks sjálfstætSis of stórt
hlutverk til þess atS lítitS og
fátækt vikublatS geti lagt
mikitS af mörkum til lausnar
þess. Aldrei vertSur heldur
metS öllu komizt hjá því, atS
blatS, sem lítt etSa ekki getur
launatS höfunda sína til
starfa, geri fljótfæmisskyss-
ur. Þó er þatS von blatSsins,
a?S verka þess sjáist nokkur
merki, og í trausti þess hef j-
um vitS einn árgang enn,
þrátt fyrir mikla örtSugleika.
ÓHÁÐ EN PÓLITlSKT
BlatSitS er óhátS stjóm-
málaflokkum. Engu atS sítS-
ur hlýtur þatS atS skipta sér
verulega af starfsemi þeirra.
ÞatS er í meira lagi pólitískt
blatS, enda rátSast örlög sjálf
stætSis okkar atS verulegu
leyti á svitSi stjórnmálanna.
Á undanförnum árum
hefur einn starfandi stjóm-
málaflokkur, AlþýtSubanda-
lagitS, átt vemlega samleitS
metS Frjálsri þjótS í stjóm-
málum. AlþýtSubandalagið
hefur veritS í skýlausri and-
stötSu vitS aíSild okkar atS
Atlantshafsbandalaginu og
barizt gegn bandarískri her-
setu, bandarískum áhrifum
og yfirdrottnun hér á landi.
AlþýtSubandalagitS hefur
einnig flokka eindregnast
statSitS gegn innlimun okkar
í evrópsk efnahagsbandalög
og innrás erlends autSmagns
í landitS. SviputS öfl eiga sér
atS sjálfsögtSu statS í ötSrum
flokkum, einkum í Fram-
sóknarflokknum, en hvergi
hafa þau enn nátS atS móta
stefnu og störf í neitt líkum
mæli og í AlþýtSubandalag-
inu.
Þess vegna hefur Frjáls
þjótS IátitS sig mjög skipta
málefni AlþýtSubandalags-
ins. BlatSitS hefur rætt skipu-
lagsmál þess, reynt atS halda
á Iofti baráttu bandalagsins
í sjálfstætSisstefnu og stutt
atS sigri AlþýtSubandalags-
manna í kosningum.
MetS þessu er Frjáls þjótS
autSvitatS ekki skuldbundin
til atS fylgja AlþýtSubanda-
laginu í hverju máli etSa
verja gertSir forystumanna
þess í blindni. Oft hefur
blatSitS halditS uppi strangri
gagnrýni á starf bandalags-
ins. Til dæmis hefur því jafn
an veritS halditS fram hér í
blatSinu, atS bandalagitS ætti
atS taka skýra afstötSu gegn
kommúnistaeinrætSi Austur-
Evrópuríkja, og sýnt fram á,
atS þatS yrtSi bandalaginu til
mikils framdráttar.
ÞatS skal fúslega vitSur-
kennt, atS slík sjálfbotSalitSe-
starfsemi getur autSveldlega
unnitS stjórnmálasamtökum
bjarnargreitSa. Miklu heppi-
legra og etSliIegra væri, atS
AlþýtSubandalagitS ætti
sjálft öflugt málgagn. Þá
þyrfti þatS ekki atS eiga allt
sitt undir blatSakosti, sem
ýmist er gefinn út af einstök
um AlþýtSubandalagsfélög-
um og kjördæmisrátSum etSa
blötSum óhátSum bandalag-
inu, eins og ÞjótSviljanum og
Frjálsri þjótS. Á þessari
skotSun hefur heldur ekki
veritS legitS í blatSinu. Þar
hefur hvatS eftir annatS veritS
bent á nautSsyn þess fyrir
bandalagitS atS eignast eigitS
málgagn, þótt öllum hljóti
atS vera Ijóst, atS aukinn
blatSakostur metS svipatSa
stefnu gæti ortSitS Frjálsri
þjótS dýr.
TREYST Á TAKMARK-
AÐA ÚTBREIÐSLU
Þótt blatSitS hafi áhuga á
málefnum AlþýtSubandalags
ins, þarf þatS ekki atS taka
afstötSu til allra mála, sem
þar ber á góma etSa eru jafn
vel efst á baugi um stundar-
sakir. BlatSitS skiptir sér atS
sjálfsögtSu einkum af þeim
stefnumálum bandalagsins,
sem eru blatSinu sameigin-
leg» °g reynir atS auka hæfni
bandalagsins til atS fylgja
þeim fram.
ÞatS er vafalaust atS
nokkru Ieyti af þessum sök-
um, hve oft blatSinu og ein-
stökum höfundum þess eru
bomar á brýn skotSanir, sem
þeir hafa aldrei halditS fram.
Er oft autSvelt atS halda slíku
atS fólki metS nokkrum ár-
angri vegna takmarkatSrar
útbreitSslu blatSsins. Til dæm
is er ekkí langt sftSan því var
halditS fram í ÞjótSviIjanum,
atS blatSitS tilbætSi einhver
átrúnatSargotS í forystuIitSi
bandalagsins. Slíkar ásakan-
ir hljóta atS vera ætlatSar til
lestrar handa þeim einum,
sem ekki lesa Frjálsa þjótS.
Einnig hefur þatS yeritS
breitt út atS undanfömu —
ekki á prenti, heldur á þjótS-
legan íslenzkan hátt — atS
núverandi ritstjórn blatSsins
hafi róitS undir klofningi í
bandalaginu. Allir, sem lesitS
hafa blatSitS í sumar og
haust, fordómalaust og metS
leitSa til þess, atS stærsta
stutSningsblatS AlþýtSubanda
lagsins undir forystu eins af
þingmönnum þess rætSst á
sameinatSa forystusveit Al-
þýtSusambands Islands og
gefur í skyn, atS mitSstjóm
þess taki ákvartSanir í þágu
ríkisstjómarinnar gegn hags
munum launþcga, þá getur
enginn þagatS, sem áhuga
hefur á þróun AlþýtSubanda
lagsins. Slíkar ásakanir em
ekki atSeins sitSfertSiIéga ó-
hæfar, heldur -einnig mjög
hættulegar framtítS banda-
lagsins, og ber til þess allt
etSli þessara samtaka.
BANDALAG ALÞÝÐU
AlþýtSubandalagitS er
stofnatS í nánum tengslum
vitS AlþýtSusamband ís-
lands. Gengi sitt á þatS atS
mestu leyti því atS þakka, atS
FRJÁLS ÞJÓÐ
Útgefandl: HUGINN HF.
Rltstjórn:
Gunnar Karlsson (ábm.),
Einar Hannesson. Haraldur Henrýsson
Áskriftargjald kr. 400.00 á árl. Verð : lausasölu kr. 10.00.
Prentsmiðjan Edda prentaðl
athygli, hljóta at> vitSur-
kenna, atS þar hefur ver;:tS
leitazt vitS atS sameina frem-
ur en sundra. Þar hefur ekki
veritS fjölyrt um, hverjum
ortSin óhöpp væru atS kenna,
heldur hvatt til, atS menn
legtSu af karp um slíkt. Bent
hefur veritS á nautSsyn þess
atS halda kröftunum samein-
utSum, lagtSar fram hug-
myndir um leitSir til atS
koma á varanlegri einingu
og dregin fram sameiginleg
hugtSarefni AlþýtSubanda-
lagsmanna. Ekki hafa önnur
stutSningsblötS AlþýtSubanda
lagsins sýnt neinu af þessu
hinn minnsta áhuga.
HÆTTULEG ÁRÁS
Til eru þó þau ágreinings-
mál innan AlþýtSubandalags
ins, sem velviljatS blatS eins
og Frjáls þjótS hlýtur atS
taka afstötSu til, og er dæmis
um þatS ekki Iangt atS leita.
Átök forystumanna í
stjómmálasamtökum um
skipun í trúnatSarstöíSur eru
etSlileg og sjaldnast mikilla
umrætSna vertS utan þeirra
hóps. En þegar slík átök
þar hafa valizt í forystusveit
menn, sem almenningur hef-
ur reynt atS forystuhæfni i
launþegasamtökunum. Mik-
itS veltur á gótSum flokks-
starfsmönnum og snjöllum
árótSursmeisturum, en þegar
til kastanna kemur, hljóta
launþegar atS treysta þeim
bezt, sem hafa risitS undir
ábyrgtS í kjarabaráttunni
Fátt er því hættulegra fram
títS bandalagsins en ef for
ysta þess getur ekki átt sam
leitS metS leitStogum laun
þegasamtakanna í kjaramál
um.
Enginn skyldi skilja þessi
ortS svo, atS Frjáls þjótS telji
leitStoga alþýtSusamtakanna
hafna yfir gagnrýni. Þeir
gera vafalaust skyssur eins
og aSrir og láta ýmislegt ó-
gert, sem gera þyrfti. Hér
er raunar bagalegur skortur
á heilbrigtSri, rökstuddri og
velviljatSri gagnrýni á for-
ystu stéttasamtaka. En ÞjótS
viljinn hefur ekki í>ætt á
nokkurn hátt úr því. Þar var
ekki um annatS atS rætSa en
afskræmingar á fréttum og
dylgjur, settar fram í því
skyni atS gera einstaka nienn
tortryggilega.
Ekkert væri heldur vitS
þatS atS athuga, þótt ritstjór-
ar ÞjótSviljans reyndust ekki
eiga pólitíska samleitS metS
leitStogum launþega. En sé
svo, er hæpitS, atS þeir eigi
sér starfsvettvang í AlþýtSu-
bandalaginu. Ef flokkslaun-
atSir atvinnustjómmála-
menn, sem aldrei hafa ná-
lægt verkalýtSsbaráttu kom-
itS, ætla atS taka rátSin af
ábyrgum IeitStogum laun-
þega um stefnu bandalags-
ins í kjaramálum, eru sam-
tökin ortSin allt annatS en
þeim var ætlatS, og þarf því
atS kanna allan tilverugrund
völl þeirra atS nýju.
AtS vísu hefur vonandi
ekki veritS stefnt svo Iangt
í skrifum ÞjótSviljans atS und
anförnu. Líklegra er, atS þar
hafi af skammsýni veritS reitt
of hátt til höggs í dægur-
þrasi. En hættan á einrætSis-
hneigtSum atvinnustjórn-
málamanna í pólitískum sam
tökum er alltaf fyrir hendi,
og full ástætSa til atS vara
vitS henni í tíma.
MISSKILNINGUR
Því hefur afstatSa Frjálsr-
ar þjótSar til AlþýtSubanda-
lagsins veritS rakin hér svo
rækilega metS dæmum úr
nýjustu atburtSum, atS gætt
hefur nokkurs misskilnings
um hana atS undanförnu.
Sumir hafa legitS blatSinu á
hálsi fyrir atS blanda sér ekki
af fullri atorku í öll innan-
flokksmál þess. AtSrir hafa
talitS, atS blatSitS gæti ekki
kalIatS sig óhátS AlþýtSu-
bandalaginu, þar sem þatS
tæki afstötSu í málefnum
þess og sýndi því títSum
mikla velvild-
Þessi misskilningur er
etSlilegur af þeim sökum, atS
fólk er óvant mátefnalegum,
óhátSum blötSum hér á landi.
Hins vegar eru þau voldugt
afl í mörgum lýtSvætSisIönd-
um. VítSa eiga þau mikinn
þátt í atS móta stefnu stiórn-
málaflokka og ekki sítSur atS
hindra algjör yfirrátS flokk-
anna yfir skotSanarmmdun
almennings. ÓhátS blötS
virtSast nautSsynlegur hemill
á flokksrætSi þingrætSísríkja.
Væri lýtSrætSi okkar mikill
styrkur atS því, atS hér gætu
þróazt slík hlötS, en til þess
þurfa þau atS njóta skilnings.
Því eru bessi mál tíJkin hér
til metSfertSar vitS upohaf
árs. gk.
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 4. janúar 1968
3