Frjáls þjóð - 25.01.1968, Blaðsíða 4

Flokksvald og deilumál Alþýðubandalagsins
Fyrir nokkrum mánuð-
um ritaði ég langhund í
þetta blað um framtíð Al-
þýðubandalagsins og leiðir
til lausnar á því öngþveiti,
sem þar hefur ríkt um
skeið. Ég ól ekki með mér
neina dul um, að ég hefði
meira til þeirra mála að
leggja en hver annar, nema
síður væri. Hins vegar var
það skoðun mín, að banda-
lagið yrði ekki læknað af
sundrungarmeini sínu,
nema til kæmu opinskáar
og hreinskilnar umræður
um ágreininginn og ann-
marka bandalagsins. Úr því
að ég átti innangengt í
blað, fannst mér ábyrgðar-
hluti að þegja um þetta.
BOÐAÐ TIL UMRÆÐNA
Grein þessi vakti litla at
hygli og engar opinberar
umræður. Menn virtust
ekki ætla sér að leysa
vandamálin á þann hátt.
Það er ekki fyrr en 19.
janúar, að ég les í grein
eftir Jóhann Pál Árnason
í Þjóðviljanum nokkurn
veginn það sem ég vildi
sagt hafa í Frjálsri þjóð í
sumar: „Ágreiningsmálin
innan Alþýðubandalagsins
eru nú komin á það stig, að ■
öllum ætti að vera Ijóst, að
engin leið er að leysa þau
án opinskárra umræðna,
þar sem ólíkar skoðanir
fengju að koma fram og
ekki yrði reynt að fela mál
efnalegan ágreining, held-
ur þvert á móti leiða hann
sem skýrast í ljós.“
Áhugamenn um loðdýra-
rækt hafa enn vegiS í sama
knérunn mecS frumvarpi sínu
á Alþingi um að minkaeldi
verði heimilað hér á landi
á ný.
Forsenda þessa er, eins
og áður, að slíkt eldi hafi
511 skilyrði til að verða at-
vinnuvegur, sem muni gefa
af sér verulegar tekjur, jafn-
framt því sem starfsemin
muni veita sjávarútvegi og
landbúnaSi verulegan hagn-
acS , en fyrir fiskúrgang og úr-
gang frá sláturhúsum muni
með tilkomu minkabúanna,
fást gott verS.
Ég fæ ekki komið auga
á þann stigmun, sem nú
geri málefnalegar umræður
óhjákvæmilegar, ef þær
voru óþarfar í vor og sum-
ar. Allt frá því ágreining-
urinn opinberaðist í klofn-
ingi um framboðin í Reykja
vík í vor og fram undir
þetta hefur Þjóðviljinn
hamrað fast á því, að mál-
efnaágreiningur væri eng-
inn. Deilurnar stæðu að-
eins um, hver tiltrú skyldi
sýnd Hannibal Valdimars-
syni og niðjum hans. Síð-
ast á Þorláksmessu í vetur
bar Magnús Kjartansson
sig illa undan því í Þjóðvilj
anum, að Alþýðubandalags
menn réðust á sig í stað
þess að beina öllum vopn-
um að Bjarna og félögum
hans. Má nærri geta, hvern
álitshnekki bandalagið hef-
ur beðið af slíkri rangtúlk-
un.
En nú virðist blaðinu
hafa verið snúið við, og er
þá ekki rétt að sakast um
orðinn hlut. Að vísu fjall-
ar grein Jóhanns Páls Árna
sonar ekki um málefnahlið
deilnanna, en Magnús
Kjartansson hefur nýlega
ritað athyglisverða grein í
Þjóðviljann (10. jan.), þar
sem virðist koma fram,
hvað hindrar pólitíska sam
stöðu hans — og væntan-
lega þeirra, er fastast sóttu
að afla honum þingsætis —
við þá Hannibal Valdimars-
son, Björn Jónsc'on og fjöl-
marga fleiri AT’-vðubanda-
lagsmenn. Síðar ^20. jan.)
Fyrir nokkru voru umræS
ur um þetta mál í sjónvarp-
inu og áttust þar viS Ásberg
Sigurðsson, sýslumaður
BarSstrendinga og dr. Finn-
ur GuSmundson, dýrafræS-
ingur. Hinn fyrrnefndi virS-
ist vera einnmesti áhugamaS
ur um minkaeldi hér. Hann
lét mörg og hástemmd orS
falla um ágæti minkaeldis
fyrir land og þjóS, án þess
þó aS skjóta styrkum stoS-
um undir fullyrSingar sínar,
enda var satt aS segja hálf-
gerSur ofsatrúarbragur á lát
æSi mannsins, eins og svo
margra þeirra manna, sem
kemur Magnús að þessu
sama í Austrapistli sínum,
en bætir litlu við og virð-
ist jafnvel tekinn að draga
í land aftur.
STEFNA í VERKI
Þeir svonefndu hannibal-
istar virðast hafa kosið að
boða stefnu sína í verka-
lýðsmálum á borði fremur
en í orði og ekki veit ég
annað en þeir hafi náð þar
ágætri samstöðu með mönn
um, sem ekki hafa sýnt því
sérstakan áhuga að lyfta
Hannibal og sonum hans til
metorða. Ekki er mitt að
segja, hvers vegna þeir
völdu þessa aðferð, en hún
kann að vera fullt eins
giftudrjúg og hin. En þeir
sem ekki standa í trúnaðar
stöðum fyrir stéttarfélög,
en hafa fyrir blöðum að
ráða, hljóta að velja sér
aðra leið.
Það er fjarri mér að
mikla þær kjarabætur, eða
uppbót fyrir kjararýrnun,
sem launþegásamtökin hafa
knúið fram í haust ög vet- :!
ur. Ég kann ekki heldur að
meta, hvort frammistaða
þeirra hefur verið eins
glæsileg og Verkamaðurinn
vildi einhvern tíma vera
láta. Hitt ættu allir að vera
menn til að viðurkenna, að
aðstaða iaunþega til að
halda kjörum sínum var af-
ar erfið, og verkalýðssam-
tökin knúðu ríkisstjórnina
til að hopa af þeirri leið,
sem launþegum var mestur
þyrnir í augum. „Erfiðu
vilja fá alimink á ný til lands
ins. SýslumaSur gerði m. a.
samanburcS á verSlagi minka
fóðurs hér og á Norðurlönd-
unum, sem hann kvacS mjög
hagstæðan okkur. I sömu
andrá benti hann á, hve
minkaeldicS gæti orcSicS fisk-
vinnslustöcSvunum mikil
lyftistöng meS hækkuðu
verSi á fiskiúrgangi frá því,
sem nú væri. Þegar maður
lagcSi þétta saman, kom í
Ijós acS væntanleg staSa okk
ar í minkaeldinu yrSi sízt
betri en annarra NorSur-
landaþjóSa. hvaS hráefnis-
verS snerti. 1 þessu sam-
tímarnir11 eru ekki lengur
mál launþega einna, og jafn
vel kaupmannastéttin hef-
ur verið knúin til að
„spara“.
ORÐALEIKUR
Ákttarðanir um þessar að
gerðir voru — að því er
mér er bezt kunnugt —
teknar í löglega kjörnum
fulltrúasamkomum stéttar-
samtaka, og ríkti um þær
víðtæk samstaða. Brátt
kom í ljós, að þetta var
ekki öllum verkalýðssinnuð
um stjórnmálamönnum
fagnaðarefni, og kom það
gleggst fram í ritsmíðum
Magnúsar Kjartanssonar í
Þjóðviljanum.
Á þessi vinnubrögð rit-
stjórans og alþingismanns-
ins var deilt í Frjálsri þjóð.
Meðal annars kom ég að
þeim í ritstjórnargrein 4.
janúar. Magnús Kjartans-
son reynir að gera þau orð
merkingarlaus í grein sinni
í Þjóðviljanum 10. janúar.
Til að gera þann leik auð-
veldari kállar hann rök-
stuðning minn „fræðileg-
an“. Það voru ekki mín orð.
Greininni var ekki ætlað
að vera fræðileg, og ég set
ekki fyrir mig, þótt menn
leiki sér að orðum mínum
slitnum úr réttu samhengi.
Ég var að ræða um það til-
vik, þegar „stærsta stuðn-
ingsblað Alþýðubandalags-
ins undir forystu eins af
þingmönnum þess ræðst á
sameinaða forystusveit Al-
þýðusambands íslands og
bandi má minna á, acS stuSn-
ingur samtaka útgercSar-
manna og fiskvinnslustöcSva-
eigenda nú viS minkaeldið
er bundinn því, að hráefnis-
verð hækki stórlega. Myndi
því ekki standa á kröfum
um hækkaS jverS frá hendi
þeirra, ef minkaeldi hæfist
hér á landi. Þetta ættu þeir
aS athuga, sem gera sér von-
ir um, aS minkaeldi muni á
sinn hátt eiga þátt í aS leysa
fjárhagsvanda frystihús-
anna.
Dr. Finnur GuSmundsson
gerSi, í nefndum sjónvarps-
þætti, lj ósa grein fyrir viS-
gefur í skyn, að miðstjórn
þess taki ákvarðanir í þágu
ríkisstjórnarinnar gegn
hagsmunum launþega . . .“
En þessi orð tók Magnús
ekki með í langa tilvitnun
sína í greinina.
Það virtist ýmislegt
meira aðkallandi um ára-
mót en leggja fram grund-
vallarhugmyndir um verka
skiptingu í hagsmunabar-
áttu íslenzkra launastétta.
Þar hafði ákveðin stefna
verið boðuð og stunduð um
árabil, án þess að nokkur
mælti alvarlega á móti.
Kemur enda fram í rit-
stjórnargreininni, að höf-
undur hennar taldi skrif
Þjóðviljans ekki merki um
grundvallarágreining: „Lík
legra er, að þar hafi af
skammsýni verið reitt of
hátt til höggs í dægur-
þrasi.“
En nú ét ég þessa álykt-
un ofan í mig. Magnús
Kjartansson hefur lýst
sjónarmiðum sínum nægi-
lega skýrt til þess, að á-
greiningurinn í Alþýðu-
bandalaginu verður stórum
skiljanlegri en áður. Hætt
er við, að þar takist á ó-
sættanleg öfl, og er þar
loksins komið að mergi
málsins.
STJÓRNMÁLAFLOKKAR
OG LÝÐRÆÐI
Ég vona, að ég mistúlki
skoðanir Magnúsar ekki al-
varlega, þótt ég dragi þær
saman í stutt mál. (En grein
hans í Þjóðviljanum 10. jan
horfum sínum í þessum efn-
um. Hann benti á sérstöcSu
landsins, dýralífið, sem væri
hér fábreyttara hvacS tegund
ir snerti en vícSast hvar ann-
ars stacSar, og einstætt í
sumu tilliti. SérstaSa lands-
ins í þessu efni væri viSur-
kennd af erlendum vísinda-
mönnum. Dr. Finnur kvaðst
óttast, ef minkaeldí yrði
leyft hér, aS dýrin slyppu
út og yllu usla í náttúru
landsins. UtilokaS væri aS
t^yggja þaS, aS dýr gætu
ekki sloppiS. Þá taldi dr.
Finnur, aS greinargerS frum
varpsins væri afar ófullkom-
in og raunverulega hefSi
ekki veriS boSlegt aS leggja
þetta mál fyrir þingiS jafn-
illa úr garSi gert, sem raun
MINKADRAUGUR ENN Á FERÐ
4
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 25. janúar 1968