Frjáls þjóð - 08.02.1968, Blaðsíða 4
eiiiiiiiiiiiiiiirtijtii«iiiiiifi»miiitli»:itiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiilitiiiiiii!imtiiiiiiiuuimmiiiiiiiimiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiimiiiiiiiitiiiitimiimiiiiiiitiiiittttttiititiuiiiiii«
ld í Grikkiandi ?
Gríska herforingjastjórnin
lét nýlega lausa pólitíska
fanga, sem hnepptir höfðu
verið í fangelsi um langa
hríð. Þeirra á meðal var einn
þekktasti stjórnmálamaður
Grfkkja, Andreas Papandreo,
sem er fyrrverandi prófessor
í hagfræði, en hinir aftur-
haldssömu og einræðis-
hneigðu stjórnendur Grikk-
lands hafa mjög haft af hon-
um beyg. Ákvörðun grísku
stjórnarinnar um að leysa
þessa pólitísku fanga var fyrst
og fremst af því sprottin, að
stjórnin taldi nauðsynlegt að
liressa við álit sitt í öðrum
löndum, sem ekki höfðu
stjórnmálasamband við Grikk
land eftir byltingartilraun
Konstantíns konungs. Þetta
virðist og hafa haft áhrif, því
að nokkur ríki hafa nú viður-
kennt herforingjastjórnina og
meðal þeirra eru Bandaríkin.
Olli þetta miklum vonbrigð-
um meðal andstæðinga her-
foringjastjórnarinnar, en með
al þeirra eindregnustu er ein-
mitt fyrrnefndur Andreas
Papandreo, sem nú er í út-
legð í París.
Blaðamaður bandaríska
vikuritsins NeWsweek átti þar
nýlega viðtal við Papandreo
og spurði hann um álit hans
á ákvörðun Bandaríkjastjórn-
ar um eðlilegt stjórnmálasam
band við Grikkland.
Ég held, sagði Papandreo,
ao þessi ákvörðun muni valda
miklum vonbrigðum með
grísku þjóðinni. Bandaríkja-
stjórn veit, þrátt fyrir allt, að
herforingjastjórnin er meða]
harðsvíruðustu einræðis-
stjórna í heiminum í dag og
jafnframt, að af henni stafar
hætta fyrir lýðræðið á megin-
landi Evrópu.
Hvaða aðgerðir hefðuð þér
kosið að Bandaríkin hefðu
haft í frammi?
Við ættum ekki aðeins að
tala um Bandaríkin í þessu
sambandi, heldur og hin vest
rænu ríki. Gríska þjóðin er á-
kveðin í því að berjast fyrir
frelsi sínu. Ef Ijóst verður, að
gríska herforingjastjórnin
verður ekki ómerk eða einskis
nýt fyrir aðgerðir (eða að-
gerðarleysi) vestrænna ríkja,
þá munu Grikkir sjálfir taka
að sér að gera það, en í raun-
inni þýðir það að lokum borg
arastyrjöld með geysilegum
fórnum mannslífa og fjár-
muna. Skipulögð andstaða í
þessum tilgangi er þegar á
veg komin.
Ef borgarastyrjöld brýst út
og ef andstaðan sigrar, haldið
þér þá að meiri hætta verði á
valdatöku kommúnista?
Þau ár, sem liðin eru síðan
borgarastyrjöldinni lauk, hef-
ur aldrei verið hætta á valda-
töku kommúnista. En þegar
borgarastyrjöld hefst, er mjög
erfitt fyrir okkur lýðræðis-
sinna að gefa tryggingu fyrir
því að við getum að henni
lokinni ráðið þróun mála.
Þér virðist álíta, að viður-
kenning Bandasíkjastjórnar
hafi breytt stjórnpiálaástand-
inu í Grikklandi verulegá. En
var þá ekki ætíð mjög Iíklegt,
að Bandaríkjastjórn myndi
viðurkenna nýju stjórnina?
í fyrsta lagi álít ég, að
þess hafi ekki verið nokkur
þörf að viðurkenna stjórnina.
Hvaða áhrif hefði það fyrir
Bandaríkin, ef þau viður-
kenndu hana ekki? Eru þau
hrædd um að Papadopolus,
forsætisráðheira, myndi taka
höndum saman við Rússa?
Sálfræðilega er þetta sigur
fyrir herforingjastjórnina. Við
getum ekki skilið, hvernig
vopn geta á vegum NATO-
samningsins verið send ríkis-
stjórn, sem mun nota þau tíl
að kúga þjóð.
Er konungur gerði tílraun
til uppreisnar virtust flestír
Grikkir sinnulausir um þá til-
raun. Nú er sagt, að þeir veití
herforingjastjórninni þegjandi
stuðning; Er þetta rétt?
Nei, það er algerlega rangt.
Hin misheppnaða uppreisn
konungs var ekki studd af
þjóðinni af því að konungur
hefur ekki stuðning hennar.
Hann er rangt tákn fyrir bylt-
ingu gegn herforingjastjóm-
;nni. Gríska þjóðin er tilfinn-
ingarík þjóð og andstaða
hennar gegn herforingjastjóm
inni er heit. Grikkir vilja vest
rænt lýðræði og vilja skipa
sér í flokk vestrænna ríkja,
svo lengi sem hinar vestrænu
þjóðir ýta þeim ekki út úr
þeim hópi.
Ef herforingjastjórnin yrði
sigruð og konungur myndi á
ný krefjast sterkrar pólitískr-
ar aðstöðu í Grikklandi,
myndi flokkur yðar, Mið-
flokkasambandið, veita hon-
um beina andstöðu og reyna
að afnema konungdæmið?
Við munum aldrei fallast á
valdamikinn kóÚung í Grikk-
landi á ný. Ef ekki hefði ver-
ið konunguí með mikil völd
í Grikklandi, væri ekki komið
svo þar, sem nú er raun á.
Andstaðan gegn herforingjastjórninni er sterk. Myndin sýn-
ir mótmælagöngu Grikkja í Berlín.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiitiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiii>iiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiinii>iiiiiii»iHii»iiiiuiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiitmiiiiiiuiiniii><
Nú er orðið auðvelt að
halda ræður á íslandi. Það
er gott því hér þarf að
halda feikn af ræðum og
hefur komið út svita á
mörgum manninum að
finna sér eitthvað að segja
við öll þau tækifæri sem
skilyrðislaust heimta ræð-
ur.
En nú er vandinn leyst-
ur. Tuttugu bréf til vinar
hennar Svetlönu Jóseps-
dóttur eru komin út. Það
meira að segja í íslenzkri
þýðingu svo að ræðumenn-
irnir þurfa ekki að slíta sér
eða orðabókum sínum við
að snar t heim á móðurmál-
ið.
Mörg bókmenntaverk
hafa verið notuð á landi
okkar til að fylla upp i
ræðutíma. Aldamótaljóð
Hannesar Hafsteins með
vísunni um drottin, sem
veitti frægð og heill til
forna kemur oft að góðu
haldi. Matthías Jochums-
son h«fur upp á margt að
bjóða í stólræður og Valdi-
PistLlinn skrifar Svetlana
mar Briem verður seint
þurrausinn. En allt er þetta
mesti tíningur og hvert
verk tæpast nothæft nema
í ræður af einhverri alveg
sérstakri gerð.
En Svetlönu má alls stað
ar nota. Ef áramótaræða
forsætisráðherra fæst ekki
til að fylla upp í þann stund
arfjórðung sem Ómar Ragn
arsson hefur skilið eftir ó-
notaðan í sjónvarpsdag-
skránni á gamlárskvöld má
alltaf fletta upp í Svetlönu
og lesa nokkrar síður þar
til markinu er náð. Ef prest
ur verður of seinn fyrir að
koma saman ræðunni fyrir
sunnudaginn er ekkert ann
að en taka 20 bréf með sér
í stólinn. (Slíka bók hefði
séra Sigvaldi líklega metið
á ófáa þorskhausa á sínum
tíma). Nú geta prestarnir
loksins hætt að reyna að
leggja út af bréfum Páls
postula, enda hefur gengið
misjafnlega að sækja anda-
kraft í þau. Vonandi eiga
bréf Svetlönu eftir að gef-
ast betur.
Ræðumönnum skal að-
eins óskað til hamingju
með þennan reka. Þeir hafa
lengi háð harða baráttu við
ræðutímann og eru vel að
hvíldinni komnir. Hitt leið-
ist mér þegar sífellt er ver-
ið að tönnlast á því að ein-
hver, sem enginn veit hver
er, hafi kallað 20 bréf
mesta bókmenntaviðburð
ársins 1967. Ekki hef ég
heyrt rök fyrir þessari stað
hæfingu sótt í innihald bók
arinnar. En höfundurinn.
Hann er dóttir Stalíns,
hljóp til Bandaríkjanna og
sagði að sovétskipulagið
væri ómögulegt. Slíkur höf
undur hlýtur á svipstundu
heimsathygli fyrir bók sem
ekki er betri en svo að
Bjarni tók henni fram í ára
mótaræðu þeirra. Jafnvel
menn eins og íslendingar,
sem þýða helzt ekki annað
á tungu sína en sjúkrahús-
rómana og lög eða reglu-
gerðir sem þeir hnupla frá
Skandinövum, þeir hlaupa
til og hafa bókina þýdda og
útgefna fyrir næstu jól. Og
lofinu ætlar aldrei að Iinna.
Meðan þessu fer fram
þekkja fáir íslendingar svo
mikið sem nöfn þeirra sem
fá bókmenntaverðlaun
Nóbels hverju sinni, nema
svo standi á að verðlauna-
hafinn sé annað hvort ís-
lendingur eða sovézkur
stjórnarandstæðingur.
Þegar sagt er að 20 bréf
séu mesti bókmenntavið-
burður ársins er það sjón-
armið fréttamennskunnar
sem ræður, ekki frétta-
mennsku um bókmenntir
heldur fréttamennsku um
pólitík. Ritverkið verður
ekki aðalatriðið, heldur sú
staðreynd að einmitt þessi
höfundur skuli hafa skrifað
þessa bók og selt hana út-
gefanda í þessu landi.
í taumlausu lofi og enda-
lausum tilvitnunum íslend-
inga hefur stjórnmálafrétta
mennskan orðið að láta 1
minni pokann. Sjónarmið
pólitísks áróðurs og of-
stækis hefur tekið við
stjórninni.
Valnastakkur
☆
IIIIIIMMMIIIMMMMMMMMMIMMMIMIIIIIMMMMMMIMMMMMMMMMMMMMMMMMIMMMMIMMMMIMMMMMIIMIIMIMMMIMMMMMMMIMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMUUUMIMMUMUIMMMMMMMMMMMMIMIMI''
4
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 8. febrúar 1968.
i
I