Frjáls þjóð - 23.05.1968, Blaðsíða 1
FIMMTUDAGUR
23. MAÍ 1968 — 15. TÖLUBLAÐ
~ 17. ÁRG.
EIGENDUR HRADFRYSTI
HÚSA HÓTA STÖÐVUN
Ríkisvaldið verður að grípa í taumana
Nú fer í hönd sá tími, sem
um langt skeið hefur verið
mesta athafnatímabil ársins.
Samt eru atvinnuhorfur á þá
lund, að talið er að hundruð
eða jafnvel þúsundir fram-
haldsskólafólks, sem er að
leita fyrir sér á vinnumarkað-
inum, hafi enga möguleika til
að fá handtak að gera. Hér
er mikill háski á ferðum,
hvort heldur litið er á málið
frá uppeldislegu eða fjárhags
legu sjónarmiði. Horfur eru
á, að síldveiðar hefjist síðar
og verði meiri vandkvæðum
háðar en verið hefur. Ekki er
útlit fyrir mikla sumarvinnu
við hraðfrystiiðnaðinn, svo
framarlega sem ekki verða
gerðar sérstakar ráðstafanir
til að tryggja rekstur hrað-
frystihúsanna.
Þau uggvænlegu tíðindi h^ifa
nú gerzt, að samtök hraðfrysti
húsa í einkaeign neita harð-
lega að taka karfa til vinnslu
í sumar, þar eð þau telja
vinnslu hans ekki gróðavæn-
lega eins og sakir standa.
Hér er mjög alvarlegt mál á
ferð. Eigendur hraðfrystihúsa
sem njóta margvíslegra
styrkja af öpinberu fé, virð-
ast telja það algert einkamál
sitt„ hvort þeir hafa þessi
dýru og afkastamiklu fram-
leiðslutæki í eðlilegum rekstri
eða setja þar slagbranda fyrir
hverjar dyr. Atvinnuástandið
í landinu skiptir þá engu máli,
afkoma togaranna enn síður,
þörf þjóðarinnar fyrir dýr-
mæta útflutningsvöru minnst
af öllu. Þannig hljóta menn
að álykta, þegar höfð eru í
huga síðustu viðbrögð þess-
ara herra.
Þetta er í annað skipti á
fjórum mánuðum, sem eigend
ur hraðfrystihúsa bindast alls
herjarsamtökum um lokun
húsa sinna. í bæði skiptin eru
það bæjarútgerðirnar einar,
sem telja það þjóðfélagslega
skyldu sína að hafa atvinnu-
tækin í gangi. Það er svo ekki
nema í samræmi við annað,
að talsmenn „einkaframtaks-
ins“ herði nú á kröfum sínum
um að leggja bæjarútgerðir
niður, svo að eignir þeirra
komist í hendur „athafna-
manna“.
Hvert einasta hraðfrystihús
í einkarekstri er aðili að þess-
ari nýju framleiðslustöðvum.
Það er því ljóst, að hér eru
harðsvíruð samtök á ferðinni,
og leiðandi menn í þeim sam-
tökum telja sig auðsjáanlega
hafa litlar skyldur að rækja
við þjóðfélagið. Morgunblað-
ið og önnur íhaldsmálgögn
voru fljót að reikna út fjár-
hagstjón þjóðarinnar af verk- j
fallinu í vetur og skella allri !
skuldinni á verkfallsmenn. i
Enn hefur ekkert heyrzt úr !
þeirri átt um útreikninga á i
því verðmætatapi sem nýjasta j
vinnslustöðvun hraðfrystihús- i
anna kann að hafa í för með ;
sér. Þar eiga aðrir en kauplág- j
ir verkamenn hlut að máli. ■
Þessi síðasta ógnun sam-
taka hraðfrystihúsanna við at-
vinnulífið í landinu er þess
eðlis, að hið opinbera verður
að skerast í leikinn. Eins og
atvinnuástandið er nú, getur
þjóðin ekki þolað það, að til-
tekinn hópur atvinnurekenda
stöðvi enn á ný einhver mikil-
vægustu vinnslutæki þjóðfé-
lagsins. Ríkisvaldið hefur ým-
is ráð til að grípa .hér í taum-
ana. Þjóðarnauðsyn krefst
þess, að til þeirra verði gripið.
NJQSNIR Á ÍSLANDI
Alkunnugt er, hve ýmsar þjóðir leggja mikla áherzlu
á njósnastarfsemi ýmiskonar í öðrum löndum. Þetta á
ekki sízt við stórveldin, Sovétríkin og Bandaríkin. bó að
flestar þjóðir, sem einhvers mega sín stundi þessa iðju
af miklum krafti hjá öðrum þjóðum, ekki sízt á hern-
aðarsviðinu. Hér á landi hefur þessum málum verið lít-
ill gaumur gefinn af hálfu landsmanna. Þó er vitað að
stórveldin reka hér ýmsa starfsemi, sem miðast að því
að útbreiða þekkingu um viðkomandi þjóðir í máli og
myndum og á annan liátt, og fram fer allskonar upp-
lýsingasöfnun. Það er á vitorði margra, að erlend ríki
reki hér njósnastarfsemi, er miðast að því að afla upp-
lýsinga um- menn og málefni, m. a. með tilliti til stjórn-
máJ.askoðana þeirra og önnur viðhorf til alþjóðamálefna.
Fyrir nokkrum árum urðu hér töluverðar umræður
um njósnamál af þessu tagi, en síðan hefur verið hljótt
um þessi mál. Það myndi þó ekki benda til þess, að
þessi þáttur í starfsemi hinna erlendu ríkja sé niður
lagður. Hitt er líklegra, að menn séu orðnir sinnulausir
um þessi mál og telji þau ekki mikilsvirði.
Mál af fyrrnefndu tagi gætu komið upp, hvenær sem
er. Fyllsta ástæða er fyrir landsmenn að vera á varð-
bergi í þessum efnum og láta erlenda aðila ekki kom-
ast upp með það að brjóta freklega af sér í íslenzkri
landhelgi.
SJOMANNADAGUR
Á sunnudaginn verður Sjó I legur. Þá verður opnuð mikil
mannadagurinn lialdinn hátíð- sýning í Reykjavík, sem ber
nafnið: fslendingar og hafið.
Er ætlað að sýna þróun ís-
lenzks sjávarútvegs og minna
á gildi hans fyrir þjóðina. Um
þau efni fjallar forystugrein
blaðsins á blaðsíðu 3.
ÞJÓÐKUNNUR SKEMMTIKRAFTUR VELDUR HNEYKSLUN
Fyrir skömmu kom út blaðið
,,Unga fólkið“, málgagn til
stuðnings Gunnari Thoroddsen
vitJ forsetakjörið í sumar. Efni
þessa blaðs hefur vakið mikla
athygli og hneykslatS marga.
ÞatS, sem valdið hefur fjatSrafoki
sérstaklega, er grein eftir einn
þekktasta skemmtikraft lands-
manna, Ómar Ragnarsson, er
fjallar um það, sem höfundur
kallar „hin göfuga íþrótt, kjafta
sagnalistina“. Þarna skýrir Ómar
Ragnarsson á afskaplega bersögl
an hátt frá hinum ýmsu slúður-
sögum, er hann segir að gengið
hafi manna á metSal um forseta-
efnin og þeirra nánustu.
Við höfum ekki geð í okkur
til að endurprenta nokkuð af
því, sem þarna stendur, enda
væri þá hætt við því að ýmsir
lesendur hlaðsins teldu sig hafa
farið hlaðávillt, er þeir læsu
þennan hroða. Óhætt er að
segja, að með grein þessari liafi
komið fram nýjung í blaða-
mennsku hér, sem telja verður
ekki líklega til langlífis. Er
furðulegt, að sú smekkleysa,
sem grein þessi sýnir, skuli koma
í blaði, sem ætlað er það hlut-
verk að afla fylgis manni til
forsetakjörs. Sýnir þetta ein-
stakt virðingarleysi fyrir forseta
kjörinu. Og vafasamur greiði
við Gunnar Thoroddsen.
Sumum kann að virðast sjálf
sagt og eðlilegt, að þessi mál
séu rædd hispurslaust, ef með
því mætti takast að slá á þann
óheilbrigða áróður, sem óneit-
anlega er á ferðinni í sambandi
við kosningaundirbúninginn. En
að kynna fyrir þjóðinni ýmsar
sögur af fyrrnefndu tagi, sem
flestir hafa aldrei heyrt um, hlýt
ur að flokkast undir útbreiðslu
slíkra sagna, Við því væri ekk-
ert hægt að segja, ef stuðnings-
menn Gunnars Thoroddsens
teldu það vera rétt að flytja
slíkan boðskap, hvað snertir
þeirra mann. En það er fráleitt,
að gera hinum aðilanum sömu
skil. Ómar Ragnarsson hefur
ekki leyfi til þess að draga hitt
forsetaefnið inn í þessar ógeð-
felldu hugleiðingar sínar, eins
og hann hefur gert sig sekan um.
—★—
i