Frjáls þjóð - 04.07.1968, Blaðsíða 8
Jóhann J. E. Kúld:
SÍLDVEIÐARNAR OG AFKOMA ÞJÚÐARINNAR
Það er algjör óhæfa, að
ekki skuli hafa verið gengið
frá síldarverði og ráðningar-
kjörum skipshafna á síldveið-
um, þótt komið sé langt fram
á sumar. Þegar þetta er skrif-
að liggur síldveiðiflotinn í
höfnum, þó að liðinn sé mán-
uður fram yfir þann tíma sem
flotinn hefur byrjað veiðar á
síðustu árum.
Síldarútvegsmenn héldu
fund hér í borginni nýlega,
þar sem því var lýst yfir að
allan útgerðargrundvöll vant-
aði fyrir sumarsíldveiðarnar
og ekki talið fært að hefja
samninga við sjómenn fyrr en
hann væri fenginn. Landssam-
band útvegsmanna telur að
tap á síldveiðiflotanum hafi
verið 220 milljónir króna á
s.l. ári, þar af 132 milljónir í
afskriftum. Miðað við sama
afla og sama verð og 1967
telja útvegsmenn að tap á
sumarsíldveiðum í ár mundi
verða yfir 360 milljónir kr.,
þar af 172 milljónir í afskrift
-um. Þannig hefur útgerðar-
grundvöllurinn versnað við
gengislækkunina á s.l. vetri,
um 140 millj. kr.
Við skulum gera okkur það
ljóst, að síldarútgerðin og síld
veiðisjómennirnir hafa orðið
fyrir miklu áfalli sökum mik-
illar lækkunar á bræðslusíld-
arafurðum, miðað við þann
tíma er þessar afurðir voru í
hæstu verði. En það sem veld-
ur ísienzkri fisk- og síldarút-
gerð mestum erfiðleikum og
hefur gert að undanförnu er
hin alranga efnahagsmála-
stefna ríkisstjórnarinnar.
Á meðan fisk- og síldar-
afurðir fóru hækkandi með
hverju ári, kom hvert met-
afiaárið eftir annað. En ekk-
ert dugði, því verðbólgan í
landinu sá fyrir því. Opinber
stjórnarvöld kepptust við að
ráðstafa jafnóðum arðinum
sem útgerðin dró í þjóðar-
búið, tii misjafniega þarflegra
hluta. En á meðan var útgerð-
inni haldið lengst af í bón-
bjargaraðstöðu gágnvart rík-
isvaldinu.
Það segir sig alveg sjálft,
að sjávarútvegur sem þannig
er leikinn, hann er illa fær
um að taka á sig erfiðleika,
sem verða vegna verðsveiflna
á fisk- og síldarafurðamörkuð-
um. Það virðist líka vera alger
Bakkabræðrahagfræði, þegar
stjórnarvöldin setja hækkandi
útflutningstoll á saltsíld á
sama tíma og færustu síldar-
fræðingar töldu allar líkur
benda til, að sækja yrði síld-
ina norður í íshaf á líkar slóð-
ir og s.l. ár. í stað þess, að
létta af öllum útflutningstolli
á meðan erfiðleikarnir eru 1
hámarki, var þessi útflutn-
ingstollur stórhækkaður á salt
síld. Það hefði verið liægt að
skilja þetta, ef síldarútgerðin
hefði setið uppi með gróða á
s.l. ári í stað taps. En því mið-
ur, forsvarsmenn útgerðar-
innar á Alþingi, þeir stóðu að
þessum aðgerðum með fiokks-
bræðrum sínum í ríkisstjórn-
inni, og hefði þeim þó átt að
vera kunnugt um tap síldveiði-
flotans á s.l. ári. Það er margt
skrítið í kýrhausnum! Eða er
skýringin á þessu fyrirbrigði
sú, að útflutningsskatturinn
er handhægt tæki, til að rýra
með hlut skipshafnarinnar,
því ekkert fá sjómennirnir í
sinn hlut af þessum skatti, en
það fær útgerðin í gegnum
krókaleiðir, þegar fulltrúar
ríkisvaldsins eru búnir að fara
höndum um þessa fjármuni.
Með hliðsjón af þessari fé-
flettingu á sjómönnum, þá er
það vonum seinna að þeir
reyni með einhverjum ráðum
að rétta hlut sinn. Sjómanna-
stéttin sem leggur á sig að
jafnaði miklu lengri vinnu-
dag en aðrar starfsstéttir þjóð
félagsins og stundar þar að
auki störf sem hafa mikla
áhættu í för með sér, á tví-
mælalaust að búa við betri
kjör en þeir sem léttari störf
vinna og minni áhættu hafa.
En þessu er bara ekki þannig
varið, nema síður sé. Eg hef
nú hér að framan dregið upp
smá mynd af ástandinu sem
nú ríkir og er þess valdandi að
síldveiðiflotinn liggur í höfn,
þó komið sé langt fram á
sumar.
Þetta mál er þannig vaxið,
eins og ég hef lítillega komið
inn á, að það verður ekki
leyst nema með aðstoð ríkis-
valdsins. En eftir hverju er
þá verið að bíða? Varla eftir
því að kraftaverk gerist sem
leysi ríkisstjórnina frá vand-
anum?
Það verður að koma síld-
veiðiflotanum úr höfn. Og
það verður að ganga til samn-
inga við sjómenn og tryggja
þeim kjör, sem gera þeim
fært að stunda sín þjóðnytja-
störf. Síldarútvegurinn er svo
þýðingarmikill fyrir allan
þjóðai’búskap okkar íslend-
inga, að svona vinnubrögð
eiga ekki að þolast. Til þess
höfum við ríkisstjórn, að hún
greiði fram úr vandamálum.
Eða víki ella.
LÍTIÐ FRÉTTABLAÐ
TREYSTI HANN
EKKI MORGUN-
BLAÐSMÖNNUM
Þegar Panayotis Pi-
ponellis utanríkisrá'ðh.
Orikklands var hér á
dögunum reyndi Morg
unblaðið að ná af hon
um tali. Segir svo frá
■ blaðinu:
..Tókst þó að beina
tll hans nokkrum
'—rningum m. a. um
■^hstantin konung og
kvo ástandið i Berlín
en ráðherrann neitaði
s.ð svara spurningun-
o" sagðist myndu
ahuga þaer ef honum
yrðu faerðar þær skrif-
iega. Síðan gekk hann
inn í bifreiðina og var
samstundis ekið af
stað.“
VAXANDI
MARKAÐUR
Af hálfu þeirra sem
skipulögðu kosninga-
baráttu Gunnars Thor
oddsens var lagt megin
kapp á að tryggja
stuðning svonefndra
heldrimanna og höfð-
íngja Var það talin
vænlegasta leiðin til
sigurs þótt allt kæmi
fyrir ekki. Þegar úrslit
in voru kunn, sagði
þekktur bóksali hér i
borginni: — Nú ætti
að vera vaxandi mark-
aður fyrir smásagna-
safnið hans Guðmund-
ar Danielssonar,
„Heldrimenn á hús-
gangi.“
TlZKUFRÉTTIR
Mörg hundruð skraut
búinna kvenna söfnuð
ust saman skömmu fyr
ir kosningar í síðdegis-
kaffi að Hótel Sögu til
að fagna frú Völu Thor
oddsen. Fór samkoman
hið bezta fram. Dag-
inn eftir var hópur
gesta, sem þarna hafði
verið, að ræða helztu
niðurstööur fundarins
og þó helzt hver fund-
arkvenna hefði verið
skrautlegast búin. Varð
þá nafnkunnri frú hér
í bæ að orði:
„Og í hverju var svo
séra Árelíus?"
BJARNI HRÆDD-
UR VIÐ
ÚTLENDINGA
„Þessi kvíði fékk auk
inn stuðning, þegar
það vitnaðist fyrir
nokkrum vikum, að
ungkommúnistar gerðu
beinar ráðstafanir til
þess að fá óeiröamenr
tugum saman utan-
lands frá, í því skyni,
að þeir yrðu til aðstoð
ar eða frumkvæðis að
upphlaupi hér.“
(Mbl. 30. júní.
Reykjavikurbréf).
ER ÍSLENZKA
LÖGREGLAN
SÚ BEZTA?
„Víða um heim er
efnt til óspekta og ögr
unar við löggæzlu. Vill
þá oft við brenna að
allt fari úr skorðum
og lendi í upplausn.
Hér var engu slíku til
aö dreifa og voru til-
raunir kommúnista til
að koma af stað óeirð-
um kæfðar í fæðing-
unni, án þess að beita
þyrfti hörku. einmitt
vegna þess hve lögregl
an var vel skipulögð,
róleg og staðföst."
Mbl. 28. júni.
HVERNIG VÆRI
AÐ PRÓFA
SKYNSEMINA ?
„Það er eðlilegt að
þeir séu óvissir sem
reiða sig ekki á Krist
og óhagganlegt orð
hans heldur. á eitthvað
annað, t. d. tilfinning-
ar og geðlirif enda er
slíkt heldur óstöðugur
grundvöllur."'
(Billy Graham í
Mbl. 28. júní).
Fimmtudagur 4. júlí 1968
Nýír starfsmenn
Jóhann J. E. Kúld er fædd-
ur á ökrum í Mýrasýslu 31.
des. 1902. Jóhann hefur unn-
ið margbreytileg störf á sjó
og landi. Síðastliðin 20 ár hef-
ur hann unnið fiskimatsstörf
og skrifstofuvinnu jöfnum
höndum. Hann hefur skrifað
mörg hundruð greinar í blöð
og tímarit og auk þess gefið
út 7 frumsamdar bækur. Hann
var einn af hvatamönnum
þess, að Samband íslenzkra
berklasjúklinga var stofnað og
var ritstjóri Berklavarnablaðs
ins, fyrsta málgagnsins, sem
eingöngu var helgað barútt-
unni gegn berklaveikinni og
fyrir betri berklavörnum.
Sverrir Ilólmarsson er
fæddur að Sauðárkróki 1942.
Hann fluttist ungur til Reykja
víkur og lauk stúdentsprófi
frá Menntaskólanum í Reykja
vík 1962. Næstu ár stundaði
hann nám í íslenzku og ensku
við Háskóla íslands jafnframt
enskukennslu við Mennta-
skólann. Hann lauk B.A.-prófi
1967 og stundar nú framhalds
nám í enskum bókmenntum
við Edinborgarháskóla.
★
Forsetakosningar,
síldveiðar og múrverk
Síðustu árin sem Emil Jóns-
son fór með yfirstjórn sjávar-
útvegsmála, þótti bera mjög á
því að hann væri orðinn þreytt
ur og starfslítill. Þetta mikil-
væga og vandasama ráðherra-
embælti var þá falið múrara,
sem atS vísu hafSi róiS vortíma
á trillu úr GarSinum á unglings
árum sínum. En þetta var til-
tölulega ungur maSur, og ýms-
ir SÖgcS sem svo aS tæplega
gæti stjórn sjávarútvegsmál-
anna versnaS frá því sem orS-
ið var. Nú er hins vegar svo
komið, að þeir sem Irynnzt
hafa vinnubrögðum í fjávarút-
vegsmálaráSuneytinu tala um
stjórnartíS Emils þar meS vax
andi virSingu. SamanburSur-
inn viS eftirmanninn reynist
honum næsta hagstæSur.
SíSustu vikurnar hefur allur
síldveiSiflotinn og síldariðnað
urinn beðið þess í ofvæni aS
síldin kæmi. Nú er hún komin,
aS vísu allfjarri landi, líkt og
í fyrra. En þá hreyfir sig varla
nokkur fleyta, þar eS óleyst
eru flest þau vandamál, sem
þennan mikilvæga atvinnuveg
snerta. Enn hefur síldarverS
ekki veriS ákveSiS, og engir
samningar eru gerSir milli út-
vegsmanna og sjómanna. Við
þessar aðstæSur hefur Eggert
sjávarútvegsmálaráSherra ver-
ið önnum kafinn við aS berj-
ast fyrir kosningu Gunnars
Thoroddsens í embætti for-
seta. Nú er forsetakosningum
lokiS, og telja menn þá ekki
fráleitt aS ráSherrann gefi sér
tíma til að sinna sjávarútvegs-
málunum — vonandi meS ögn
meiri árangri.