Frjáls þjóð - 18.07.1968, Blaðsíða 8

Guðjón Jónsson:
Meginorsök atvinnuleysisins
Ástand íslenzkra atvinnu
vega er nú og hefur lengi
verið ofarlega í hugum al-
mennings og ekki að á-
stæðulausu. Hundruð
manna voru atvinnulausir í
Reykjavík s.l. vetur og nú
er stór hópur skólafólks al-
gerlega atvinnulaus. Því er
eðlilegt að almenningur sé
uggandi um nánustu fram-
tíð, einkum þegar stjórn-
arvöld og sérfræðingar
þeirra virðast aðeins sjá
framundan enn verra á-
stand, þ. e. samdrátt í at-
vinnu og minni atvinnutekj
ur samfara hækkandi verð-
lagi.
Ástand höfuðatvinnuveg-
anna, sjávarútvegs, land-
búnaðar og iðnaðar, er jafn
bágborið, og ríkisstjórnin
og sérfræðipgarnir segja á-
stæðuna vera slæmt ár-
ferði, minnkandi afla og
lækkandi verð á ' útflutn-
ingsframleiðslu.
Hvað landbúnað og sjáv-
arútveg snertir er þetta að
nokkru leyti rétt skýring,
en þegar að hinu bághorna
ástandi íslenzks iðnaðar
kemur, er þessi skýring al-
ger fjarstæða. Orsökin fyr-
ir samdrætti í iðnaði, lokun
verksmiðja og fækkun
starfsfólks hjá þeim iðn-
fyrirtækjum sem enn
starfa, er nær eingöngu
heimatilbúin, orsökin er
stefna ríkisstjórnarinnar.
Megininnihald stefnu
„viðreisnarríkisstjórnarinn-
ar“ er og hefur verið al-
gert frelsi innflytjenda til
innflutnings á hverri þeirri
vöru sem markaður er fyr-
ir hérlendis, án tillits til
þess hvort innlendur iðnað-
ur hafi áður framleitt eða
smíðað sambærilegár vörur
og tæki. Þetta megininni-
hald stjórnarstefnunnar er
höfuðástæðan fyrir hinu al-
varlega atvinnuleysi s.l. vet
ur og atvinnuleysi skóla-
fóliks nú.
Minnkandi atvinnutekj-
ur, minni fjárráð og minni
neyzla almennings verka
með samdrættinum til að
gera ástandið en'n verra.
Framleiðsla margskonar
iðnaðarvarnings, klæðnaðar
og matvæla og smíði hús-
búnaðar, tækja, véla og
jafnvel verksmiðja og
skipa, hefur verið undir-
staða atvinnu og afkomu-
möguleika að minnsta
kosti þriðjungs lands-
manna.
Með hinum stjórnlausa
innflutningi á erlendri iðn-
aðarframleiðslu, sem stjórn
arvöldin hafa sem grund-
völl stefnu sinnar, hefur at-
vinna og afkoma þessa
þriðjungs þjóðarinnar
breytzt í atvinnuleysi og
tekjumissi. í öllum verzlun
um landsins má sjá erlend-
an iðnaðarvarning standa
við hlið hins innlenda, eða
hann hefur þar komið í stað
innlendrar framleiðslu.
Víðast hvar þar sem ein-
hverjar meiriháttar fram-
kvæmdir standa yfir blasa
við augum tæki, vélar og
verksmiðjuhlutar af erlend-
um uppruna sem áður var
smíðað hér innanlands.
Þetta má greinilegast sjá
við byggingarframkvæmdir
í Straumsvík. Jafnvel bátar
og skip sigla til útlanda til
einföldustu viðgerða á
sama tíma og dráttarbraut-
ir og viðgerðastöðvar
standa verkefnalausar.
Þegar keypt er erlend
framleiðsla er keypt um
leið sú vinna sem til fram-
leiðslunnar þurfti. Með inn-
flutningi erlends iðnaðar-
varnings er verið að flytja
inn vinnuafl. Það er furðu-
leg stefna að kaupa og
flytja inn erlent vinnuafl
til lands þar sem atvinnu-
leysi er fyrir hendi' og
stjórnarvöld kvarta um
gjaldeyrisskort.
Gífurlegt fjármagn frá
bönkum og lánastofnunum,
sem ríkið leggur fé til, er
bundið í húsum og vélum
iðnstöðva og verksmiðja.
Þessi fjárfesting skilar
engum arði og stendur jafn
vel ekki undir greiðslu af-
borgana og vaxta, þegar iðn
fyrirtækin hafa ónóg verk-
efni og markaðurinn er yf-
iríullur af erlendum iðn-
varningi.
Vegna erfiðleika útflutn
ingsframleiðslunnar hafa
gjaldeyristekjur þjóðarinn-
ar minnkað.' Eðlileg við-
brögð við slíku er efling ís-
lenzks iðnaðar, þannig að
allt sem hægt er að fram-
leiða og smíða innanlands
verði unnið þar. Með því að
tryggja íslenzkum iðnaði
næg verkefni og markaði
fyrir framleiðslu sína má
bæta mikið úr ófullnægj-
andi atvinnu nú og koma
Frh. á bls. 2.
GUÐRLJN HELGADÓTTIR:
AÐ SEUA TEYGJU I METRATALI
I nýafstöðnum forseta-
kosningum heyrðist oftléga
minnzt á pólitíska þreytu
landsmanna, og m. a. talaði
sendiherrann í Kaupmanna-
höfn um þessa þreytu í sjón
várpsviðtali. Hér held ég
áð sé um dáiítinn misskiln-
ing að ræcSa. Sá er grunur
minn, að þreytukennd þessi
búi fyrst og fremst í brjósti
stjórnmálamannanna sjálfra.
Islenzkur almenningur getur
tæpast verið mjög þreyttur
á stjórnmálalegum umræð-
um, þar sem þær hafa svo
til engar veriS um árabil.
Sánnleikanum nær væri a<S
segja, að íslenzka þjóðin
þarfnast nú sem aldrei fyrr
ítarlegra umræðna um
stjórnmál, innanríkismál
jafnt sem utanríkismál. Hin
Stóra og brennandi spurning
er hins vegar: hvaSan eiga
þær aS koma?
Málgögn stjórnmálaflokk
anna eru fyrir löngu komin í
blindgötu með allar stjórn-
málalegar umræSur, og á
þetta jafnt viS um blöSin
öll. Stærsta dagblað lands-
ins er á því menningarstigi,
aS allar umræSur eru löngu
vonlausar meS öllu. Hingað
til hefur enginn orðiS til aS
benda mönnum á, hver áhrif
þaS hafi hugsanlega haft á
úrslit forsetakosninganna, að
MorgunblaSiS þagSi þar til
á síðustu stundu. ÞaS atriSi
ber hins vegar ekki að van-
meta, því aS þá fyrst er
hægt aS hefja vitsmunalíf
á Islandi, þegar mönnum
verSur Ijóst, að þangaS
hafa þeir ekkert þess háttar
að sækja. Dómgreind al-
mennings hefur um áratuga-
skeiS veriS haldin og trufl-
uð af ómerkilegum og ósvífn
um málflutningi þeirra
manna, sem þar hafa ráSiS
húsum. Og aldrei hefur það
verið augljósara en nú, aS
jafnvel á þá sjálfa sækir
nú þreyta, og ástand kollega
þeirra í hinum stjórnmála-
flokkunum er litlu betra.
,,ÞaS þarf skapfestu til aS
selja teygju í metratali‘‘, seg
ir danski vitringurinn Storm
P. einhvers staðar.
I AlþýSublaðinu hefur
ekki veriS minnzt á stjórn-
mál um langt skeiS, og held
ur nú ekkert því blaSi á lífi
annaS en greinar Ólafs Jóns
sonar. Tilraunir hafa veriS
gerðar um stjórnmálaskrif í
Tímanum, t. d. meS grein-
um Ólafs Ragnars Grímsson
ar sl. vetur, en við þeim
fengust ekki önnur svör en
þau, aS móSgaðir foringjar
úr flokki Ólafs klöppuðu
honum á kollinn og báSu
hann vera stilltan. Svo héldu
menn áfram aS ræSa tíSar-
fariS í Flóanum.
Allir stjórnmálaflokkarn-
ir leika á reiSiskjálfi um
þessár mundir af ólgandi
óánægju flokksmanna, bó
að hvergi hafi soSið upp úr
eins og innan Alþýðubanda-
lagsins, enda er því hættast,
þar sem félagar þess eiga
minnstra persónulegra hags-
muna aS gæta. En þó aS öll-
um væri Ijóst, að AlþýSu-
bandalagiS stóS á meira eSa
minna ótraustum grundvelli
missti þaS síSur en svo fylgi
í síðustu borgarstjórnarkosn
ingum. ÖrþrifaráS það, sem
i gripið var til viS framboS
til alþingiskosninga sl. sum-
ar, gat heldur ekki fælt fylgi
kjósenda frá AlþýSubanda-
laginu. Vald Sjálfstæðis-
flokksins hefur hins vegar
veriS á undanhaldi síSustu
ár og menn fremur hallazt
á sveif meS vinstri flokkun-
um. Gallinn er hins vegar
sá, aS menn eru ráSþrota
um, hvert þeir eigi að halla
sér á tímum, þegar afkomu
þjóðarinnar er alvarlega ógn
aS af fullkomnu úrræSa-
leysi stjórnarvalda. Menn
bíSa með óþ reyju eftir því,
aS stjórnarherrar flokkanna
láti frá sér heyra, en þreytan
virðist algerlega hafa yfi-
bugaS þá. Og þaS er sú eina
þreyta, sem nú herjar á ís-
lenzk stjórnmál.
ÞaS er enginn vafi á því,
aS íslenzkt æskufólk er aS
vakna til vitundar um afl
sitt. Það sýndu forsetakosn-
ingarnar ljóslega, eins og all
ir þeir, er við þær unnu,
vita. MótmælaaSgerSir
vegna NATO-ráðstefnunnar
sýndu þetta líka, þó aS ým-
iss konar klaufaskapur setti
mark sitt á þær. Aldrei hef-
ur jafnstór hópur ungra
manna og kvenna tekiS þátt
í Keflavíkurgöngu og nú í
sumar, og aldrei hafa sézt
jafnmörg ný andlit í þeim
hópi. Þetta unga fólk er orð-
iS leitt á þreytuvaSli gam-
alla og útþvældra stjórn-
málaforingja. ÞaS er orSiS
leitt á siðleysi þess þjóðfé-
lags, sem viS lifum í, leitt á
aS verða sér til skammar á
erlendum vettvangi. Þó aS
þetta fólk kunni aS greina á
um margs konar málefni, er
miklu fleira, sem tengir það
saman. Og þetta fólk þarf
og getur sameinazt til margs
konar átaka. Vísir aS því
gerSist þegar hópur manna
tók saman höndum og bauS
fram lista, þegar sýnt var,
aS AlþýSubandalagið ætl-
aði aS bregðast í síSustu al-
þingiskosningum. Þeim hópi
varS á ein skyssa, sem virS-
ist ætla að verSa örlagarík.
Sóttur var gamall og „reynd
ur‘ stjórnmálaforingi, Hanni
bal Valdimarsson, sjálfsagt
í því augnamiSi aS finna
þessum hópi forustu. Það
getur varla veriS feimnismál
lengur, aS foringinn sá er
jafnþreyttur og jafnaldrar
hans annars staSar. Ævin-
týramennska sú, sem þeir fé-
lagar, Hannibal og Björn
Jónsson, hafa haft í frammi
á Alþingi íslendinga á yfir-
slandandi kjörtímabili,
krefst skýringa^ 3500 ein-
staklinga, sem veittu I-list-
anum fulltingi sitt. Þeir ein-
staklingar eru fúsir til að
veita þeim félögum hvíld-
ina, en vandamál þeirra eru
> óleyst sem fyrr. Þessi vanda
mál eru ekki einkavandamál
I-Iistans, heldur vandamál
AlþýSubandalagsins í heild,
og þessi vandamál krefjast
lausnar sem fyrst. Alþýðu-
bandalagiS ætti aS gera sér
Ijóst eins og aSrir stjórnmála
flokkar, að menn eru löngu
sárleiSir á þeim skollaleik,
Frh. á bls. 6.