Frjáls þjóð - 22.08.1968, Blaðsíða 6

Sósíalistar
Framh. af bls. 4.
trotskyista, sem leggja mikla
áherzlu á þann huglæga
þátt sem kallast rétt forysta
samanber Lenínismann, og
,,hámaníska“ marxista, sem
aS nokkru leyti fyrir áhrif
existentialismans vilja leggja
á þaS mikla áherzlu aS maS
urinn sé herra sinnar eigin
þróunar (sbr. André Gorz).
Raunar ætti aS vera auð-
velt aS benda á þá miklu
áherzlu sem Marx og í enn
þá ríkara mæli Lenín lögSu
á nauðsyn þess aS verkalýð-
urinn skipulegði sig til aS
vinna aS afnámi auSvalds-
skipulagsinS; ekki væri nóg
aS bíSa aðgerSarlaus eftir
að söguleg þróun kæmi kapí
talisínanum fyrir kattarnef.
ViSurkenning á hlutlægum
atriðum sem meginaflgjafa
sögunnar þýSir auðvitaS
ekki afneitun þeirra hug-
lægu; hlutlæg þróun gerist
í mannlegu þjóSféiagi aS-
eins í gegnum huglæga ein-
staklinga. Vitur og mannúð-
leg forysta er þess vegna
frumforsenda þess aS hægt
sé aS þróa heppilegar þjóS-
félagsaSstæður á viturlegan
og mannúSIegan hátt.
En smám saman hefur
þessum unnendum „sögu-
legra nauðsynja" orSið Ijós
sú hræSilega staSreynd, aS
aukin menntun og aukin vel
megun í austantjaldslöndum
hefur alls ekki nauðsynlega
haft í för meS sér aukiS
frjálsræSi. Þvert á móti hef
ur harðræSiS sums staðar
aukizt. I Sovélríkjunum eru
rithöfundaréttarhöld orSin
nær daglegt brauð; Pólland,
þetta gamla „gósenland sós-
íalísks frelsis“, breyttist allt
í einu í auvirSilegt lögreglu-
ríki. Þar aS auki komu- at-
burSir í Frakklandi, sem
gerðu erfiðara en áSur aS
tengja alþjóðlega stefnu
skrifstofuvelda austantjalds-
landa viS sósíaliska hugsjón.
HLUTVERK I LISTANS
í Ijósi ofanritaSra stað-
reynda þarf engan aS undra
þótt Þjóðviljinn skyndilega
og flestum aS óvörum tæki
rækilegast allra íslenzkra
dagblaSa málstaS Tékkó-
slóvakíu gagnvart sovézku
stjórninni. Þögn þeirra „upp
lýstu“ var rofin. Loksins þeg
ar eitt austantjaldslandiS
ætlaSi aS þróast samkvæmt
lögmálum sögunnar komu
Sovétríkin ....
En enginn skyldi halda,
að erlendir atburðir einir
hefSu getað valdiS þessum'
umsvifum. FramboS I-list-
ans í fyrra sýndi öllum, sem
vildu sjá, að þaS var ekki
góS stjórnlist aS réttlæta er-
lenda atburði sí og æ meira
eSa minna gegn betri vit-
und. Eitthvert uppgjör viS
fortíðina var nauðsynlegt.
Kosningarnar 1967 sýndu
svo ekki var um villzt, aS
kjósendur Alþýðubandalags
ins voru orSnir langþreyttir
á allri þögninni, allri lág-
deySunni, allri lítilvægu
meSalmennskunni. Athyglis
vert er, að fyrsta hvassa
gagnrýni ÞjóSviljans á at-
burSi austantjalds er skrif-
uS hálfum mánuSi eftir þess
ar kosningar.
ÁLYKTUN SÓSÍALISTA-
FÉLAGSINS
Þegar hefur efni hennar
allt veriS rætt að einhverju
leyti. Ljóst er t. d. áð gagn-
rýni stjórnar Sósíalistafélags
ins á ritstjórn ÞjóSviljans
núna á sér ekkert fordæmi;
aldrei fyrr en nú hefur Sós-
íalistafélagið taliS ÞjóSvilj-
ann reka ranga stefnu aS því
er virðist. Annars er megin-
efni ályktunarinnar endur-
speglun á þeim hugsunar-
hætti aS: 1. telja stofnunina
Sovétríkin og hugmyndakerf
iS sósíalismann nær óaSskilj
anleg fyrirbæri, 2. aS telja
tímabundna stefnu Sovét-
stjórnarinnar og stofnunina
Sovétríkin óaðskiljanleg fyr
irbæri. Þetta er sá hugsunar
háttur, Sem ríkjandi var
meSal sósfalista fyrir 1956,
og hann er enn þá meira
eða minna ríkjandi meSal
eldri kynslóða sósíalista,
þótt þeir flíki honum mis-
munandi mikiS. Við hverju
öSru er að búast eftir alla
þessa þögn? Og var hægt
\ aS búast' viS aS allir sósíal-
istar væru viSbúnir kúvend
ingu þeirra „upplýstu"?
Ég er ekki sammála því,
sem Gunnar Karlsson segir
í síðasta tbl. Frjálsrar þjóS-
ar, aS hæpið sé aS kalla
þessa menn sósíalista. Þessir
menn eru sósíalistar á sinn
hátt, þeir halda í úrelt við-
horf, þeir eru íhaldsmenn í
röSum sósíalista, fremur en
„þjónar Brésneffs'*. Þeir
halda í sín gömlu viðhorf
þrátt fyrir ræSu Krúséffs
1956, þrátt fyrir deilu Kína
og Sovétríkjanna (þar sem
Mao skilgreinir Sovétríkin
sem ríki á hraSri leiS til kapí
talisma). Þrátt fyrir deilur
Kastrós Og Sovétstjórnarinn
ar, Títós og Sovétstjórnar-
innar, Rúmeníu og Sovét-
stjórnarinnar, allra vaxandi
vinstrihreyfinga vestrænna
landa og Sovétstjórnarinnar.
Þetta er ekki svo lítiS.
Slíkar skoSanir eiga ekk-
ert skylt viS maóismann eins
og sumir ungir „vinstrisósíal
istar“ hafa viljað halda
fram; hún felur ekki í sér
neitt nýtt, hún er íhaldssam-
ur Stalínismi — ekkert ann-
aS.
Annars er skýrasta ein-
kenni ályktunarinnar, hve
mótsagnakennd og órökrétt
hún er. Deilt er á Þjóðvilj-
ann fyrir aS taka afstöðu til
þessa „viSkvæma máls‘‘,
síðan tekur stjórnin afstöSu
meS Rússum og hleSur lofi
á kommúnistaflokk Sovét-
ríkjanna. Setningin „ÞaS er
furSulegt yfirlæti af mál-
gagni lítils flokks á hjara
veraldar með mjög takmark
aða fréttaþjónustu og ekki
yfirgripsmikla sérþekkingu
á alþjóðamálum . . (lbr.
mínar) er á vissan hátt gulls
í gildi við rannsókn á óvenju
legum hugsanagangi. Hér er
t. d. fullyrt að stærS flokks-
ins segi til um hvort hann
megi segja álit sitt á ákveSn
um hlutum; hér er talaS um
„á hjara veraldar“ sem sönn
un þess að Island sé einangr
aS sérfyrirbæri; og ráSizt
er harkalega á utanríkis-
fréttaþjónustu ÞjóSviljans
og þá einkum á þann blaSa-
mann, sem þessi sama stjórn
Sósíalistafélagsins hefur allt
af veriS að leita til um fyrir-
lestrahald fyrir „óbreytta"
félaga sína!
MEÐFERÐ ÁLYKTUN-
ARINNAR.
MeS birtingu ályktunar
Sósíalistaf élagsstj órnarinnar
hefur nokkuð útbreiddum
sjónarmiSum verið komiS á
framfæri. Slíkt er frumfor-
senda þess aS einhverjar um
ræðúr verSi um þessi „viS-
kvæmu mál‘‘.
íhaldssöm sjónarmiS í
sósíalfskri hreyfingu eru auð
vitaS óæskileg nema þau
komi fram í íhaldssömum
og ólýSræðisIegum vinnu-
brögSum. Hið svonefnda
Stalínstímabil er t. d. ekki
alræmt fyrir ólýSræSislegar
yfirlýsingar heldur ólýSræS
isleg vinnubrögð.
Gott dæmi um ólýSræSis
leg vinnubrögS er hvernig
farið var með þessa ályktun
Sósíalistafélagsins.
Löglegur stjórnarfundur
samþykkir hana og sendir
ÞjóSviljanum. Ritstjórn
blaðsins tekur þessa harSvít-
uSu ádeilu á sig til birtingar,
greinin er sett og hún er aS
fara í prentun, þegar fram-
kvæmdastjóri Sósíalista-
flokksins stöSvar birtingu
hennar. Eftir þetta mun
framkvæmdastjórinn hafa ■
sett sig í samband viS með-
limi í framkvæmdanefnd
Sósíalistaflokksins, æSstu
stjórn hans, og viS meðlimi i
stjórnar Sósíalistafélagsins
og tilkynnt, að meirihluti -
þeirra væru hlynntir bann-
inu. — Eklci er ljóst, aS
nokkur formlegur fundur
hafi tekiS um þetta ákvörS-
un, en miðaS viS venjulegan
sumardvala Sósíalistaflokks
ins er þaS ólíklegt. Þannig
hefur þessi merka ályktun
ekki fengizt birt í ÞjóSvilj-
anum, en gekk hins vegar
milli manna, handrituS eSa
vélrituð, líkt og rithöfundar.
í Sovétríkjunum gera til aS.
koma á framfæri verkum,
sem stjórnarvöld hafa sett
í bann! .
Þetta er alvarlegasta bliS /
þessa máls. Þessi vipnubrogS
sýna, aS voldug öfl í Sósfa-
listaflokknum, sem einnig .
eru voldug í AlþýSubanda-.
laginu, ólíkt semjendum á-
lyktunarinnar, telja frjálsar
umræSur um vandamál ó-
æskilegar og hika ekki við.
aS beita Iágkúrulegustu.
brögðum til aS hindra þær. •
Allir verSa að hafa sömu •
skoSun, aS minnsta kosti á
yfirborSinu, þegar ÞjóSviIj- ‘
inn ver Sovétríkin, má eng-
inn gagnrýna þau; þegar
ÞjóSviIjinn gagnrýnir Sovét
ríkin, má enginn verja þau.
Þessi lærdómur ætti aS
vera öllum Alþýðubanda-
lagsmönnum minnisstæSur;
þau öfl, sem hindra frjálsar
umræSur í Sósíalistaflokkn-
um, munu einnir reyna að
hindra þær í Alþýðubanda-
laginu. Þessi öfl eru hættu-'
leg. Þeir, sem semja íhalds ’
sama yfirlýsingu til birting-
ar og umræSna, eru hættu •
litlir. Því 'eina grundvallar- ,
kröfu verSur aS gera til allra •
meSlima nýs, sósíalísks
flokks: AS þeir allir séu fús
ir til aS leggja viShorf sín
og vinnubrögð viS mæli- .
stiku lýSræðisins. Þetta á
ekki síður viS á Islandi en í
Tékkóslóvakíu.
1 9. ágúst 1958.
Gísli Gunnarsson.
Auglýsing
um lausar lögregluþjónsstöður
í Reykjavík
Nokkrar lögregluþjónsstöður í Reykjavík eru laus-
ar til umsóknar.
Byrjunarlaun samkvæmt 13. flokki launakerfis
opinberra starfsmanna, auk 33% álags á nætur-
og helgidagavaktir.
Upplýsingar um starfið gefa yfirlögregluþjónar.
Umsóknarfrestur er til 15. september n.k.
Lögreglustjórinn í Reykjavík,
14. ágúst 1968.
Tækniskóli íslands
Undirbúningsdeild
Raungreinadeild
1« hluti
Meinatæknadeild
Umsóknir nýrra nemenda þurfa að berast fyrir
næstu mánaðamót. Umsóknareyðublöð má biðja
um í símum 19665, 81533 og 51916, einnig fást þau
að Skipholti 37, bæði í Tækniskóla íslands og í
Iðnaðarmálastofnun íslands.
SKÓLASTJÓRI.
6
Frjáls þjóð. — Fimmtudagur 22. ágúst 1968