Frjáls þjóð - 26.09.1968, Blaðsíða 8

Þórir Daníelsson:
BREYTING Á SKIPULAGI ALÞÝÐUSAMBANDSINS
Á NÆSTA LEITI ?
Skipulagsmál verkalýðs-
hreyfingarinnar hafa verið
mikið til umræðu síðasta
áratuginn og rösklega það.
Má og segja, að knýjandi
nauðsyn sé orðin á því fyr-
ir verkalýðshreyfinguna að
taka allt skipulag sitt frá
grunni til endurskoðunar
og leiða má að því veiga-
mikil rök að beinar aðgerð-
ir í þeim efnum hafi dregist
úr hömlu lengur en gott er,
verkalýðshreyfingunni til
tjóns.
Liðin eru nú rösk 50 ár
síðan heildarsamtök verka-
fólks, Alþýðusamband ís-
lands var stofnað. Enn
þann dag í dag býr það að
meginstofni til við sama
skipulag og því var búið
við stofnun. Eina umtals-
verða breytingin er aðskiln
aður Alþýðusambandsins
og Alþýðuflokksins. Aðrar
breytingar á skipulagi Al-
þýðusambandsins eru litl-
ar, stundum deilt um, hvort
þær hafi komið verkalýðs-
hreyfingunni í landinu bezt.
Sú staðreynd, að skipulag
ASÍ er í dag hálfrar aldar
gamalt og tveimur árum
betur, og að á þessari hálfu
öld hafa orðið meiri og
gagngerðari breytingar og
byltingar á atvinnuháttum
okkar og þjóðlífi heldur en
á þeim rösklega 10 öldum,
sem landið hafði verið
byggt áður hlýtur að gera
ýmsar grundvallarbreyting-
ar öldungis óhjákvæmileg-
ar og það er verkalýðshreyf
ingunni og hverjum ein-
stökum félagsmanni verka-
lýðsfélaganna til tjóns hvað
þessar óhjákvæmilegu
breytingar hafa dregist. En
nú sýnist sjást til lands.
Milliþinganefnd sú um
skipulagsmál, sem fram-
haldsþing 30. þings ASÍ,
sem haldið var í janúar
sl., kaus, hefur nú skilað
frumvarpi að nýjum lögum
fyrir Alþýðusambandið til
allra sambandsfélaganna og
hefur nefndin orðið sam-
mála um þær tillögur. Er
það út af fyrir sig gleðilegt
að nefndin skyldi verða sam
mála þó að sjálfsögðu séu
skiptar skoðanir um ein-
stök atriði í tillögum nefnd
arinnar. Meginþorri þeirra
breytinga, sem nefndin ger
ir tillögur um kom frá milli-
þinganefnd, sem starfaði
fyrir fyrrnefnt framhalds-
þing 30. þings ASÍ og hlaut
þar samþykki yfirgnæfandi
fiölda fulltrúa (22.938:4.089
rætt um helztu atriði breyt-
atkv.). Skal nú lauslega
inganna.
í stað þess að í dag er
ASÍ samband einstakra
verkalýðsfélaga að megin-
stofni, gerir frumvarpið ráð
fyrir hvorttveggja, beinni
aðild einstakra verkalýðs-
félaga og landssambanda
sérgreina. Greinilegt er þó,
að landssambandaaðildin er
talin aðalatriðið, því að í
4. gr. b lið segir það eitt af
markmiðum Alþýðusam-
bandsins að ,,beita sér fyr-
ir því, að launafólk sé skipu
lagt í verkalýðsfélögum og
að félögin séu aðilar að
landssamböndum innan
ASÍ“. Þá eru og reistar við
því verulegar skorður að í
Alþýðusambandið geti geng
ið ný félög sem beinir að-
ilar. Er það ekki hægt nema
félagsmenn viðkomandi fé-
lags séu 50 eða fleiri og
„verksvið þess falli ekki
undir neitt þeirra landssam
banda og félaga, sem fyrir
eru í Alþýðusambandinu”.
Hér er óumræðanlega
stefnt í rétta átt og hlýtur
framtíðin að verða sú, að
ASÍ verði einvörðungu sam
band landssambanda. Sú
þróun tekur án efa nokkurn
tíma og verður engu um
það spáð nú, hve lan'gur
hann verður.
í 11. gr. frumvarpsins er
gert ráð fyrir því, að eitt
af hlutverkum landssam-
banda innan Alþýðusam-
bandsins sé að „vinna að
stækkun félagseininga“.
Þróunin undanfarin ár hef-
ur nokkuð stefnt í þessa
átt, þó að hægfara hafi ver-
ið. Ekki fer það á milli
mála, að að öðru jöfnu. er
stórt verkalýðsfélag meira
megnugt heldur en mörg
smá. Ber því að stefna að
því að sameina verkalýðs-
félög þar sem landfræðileg-
ar aðstæður og önnur ytri
skilyrði eru fyrir hendi til
þess. Þó verður að fara að
öllu þessu með nokkurri
gát og sjá um, að samein-
ing verkalýðsfélaga t. d.
nokkurra byggðarlaga,
verði ekki til þess að deild
ir þess, sem væntanlega
yrðu á hverjum stað, verði
ekki starfslausar eða starfs
íitlar, en rekstur félagsins
færist um of í það horf að
verða hálfgildins fyrirtæki
þar sem allar ákvarðanir
eru teknar af starfsmönn-
um og öðrum örfáum for-
ystumönnum.
Ein meginbreytingin á
lögum ASÍ samkvæmt frum
varpi nefndarinnar er sú,
að þing sambandsins skuli
haldið fjórða hvert ár, í
stað annað hvert, svo sem
nú er, og stjórn sambands-
ins kosin til jafnlangs tíma.
Nú kann einhverjum að
sýnast í ljósi þeirra öru
breytinga sem verða á þess
um tímum, að fráleitt sé
að láta> svo langan tíma
líða milli þinga. Svo er þó
ekki þegar nánar er að gáð.
Hvorttveggja er, að gert er
ráð fyrir að sambandsstjórn
in, sem verður allfjölmenn,
komi saman a. m. k. einu
sinni á ári og ennfremur að
þing landssambandanna
verði haldin annað hvert ár
og yrði það því að bera í
bakkafullan lækinn að
halda þing ASÍ líka jafn ört
og að auki alltof kostnað-
arsamt. Þá er og ráð fyrir
því gert, ef sérstaklega
stendur á, að hægt sé að
kalla saman aukaþing ASÍ.
Sambandsstjórn, sem kos-
in er til fjögurra ára, á þar
að auki að geta markað sér
ákveðnari og fastmótaðri
stefnu heldur en sú sem
einungis situr í tvö ár.
En það orkar hinsvegar
meira tvímælis, að gert er
ráð fyrir því, að hvert ein-
Framh. á bls. 6.
SAMSKIPTIVIÐ SOVÉTRÍKIN
Á fundi í síÖuslu viku sam-
þykkti framkvæmdastjórn Al-
þýðubandalagsins eftirfarandi
ályktun:
Ljóst er að valdhafar í Sov-
étríkjunum og fylgiríkjum
þeirra eru ráðnir í að hundsa
meS öllu þá öldu mótmæla og
fordæmingar, sem risin er um
víða veröld, ekki sízt af hálfu
verkalýcSshreyfingarinnar og
þeirra flokka sem henni eru
tengdir, svo og frjálshuga og
róttækra menntamanna, gegn
hernaðarofbeldi og kúgunarað-
gerðum þessara ríkja, sem bein
ast gegn allri viðleitni til frjálsr
ar hugsunar og raunverulegs
lýSræðis, ekki aðeins í Tékkó-
slóvakíu og fleiri ríkjum Aust
ur-Evrópu, heldur einnig og
ekki síSur í eigin löndum.
Því samþykkl.r framkvæmda
stjórn Alþýðubandalagsins, aS
£*-lgja eftir fyrri mótmælayfir-
Ivsingu með því aÖ ákveða, að
þangað til sú breyting hefur
orðið á stjórnarháttum í þess-
um löndum að telja má öruggt
að atburðir eins og innrásin í
Tékkóslóvakíu eigi sér ekki
staS af þeirra hálfu og lýSræð-
isleg framkvæmd sósíalismans
sé þar tryggS, mun AlþýSu-
bandalagið og stofnanir þess
alls engin samskipti eða sam-
band hafa, beint eða óbeint,
við kommúnistaflokka og aðra
valdaflokka hlutaðeigandi ríkja
né nein samtök á þeirra vegum
eða í tengslum við þá.
Framkvæmdastjórn Alþýðu
bandalagsins skorar á félaga
sína og fylgismenn í verkalýcSs
samtökum og samtökum
menntamanna, að beita sér fyr-
ir að þessi samtök forðist, acS
óbreyttum aðstæðum, öll þau
samskipti við hliðstæð samtök
í árásarríkjunum, sem á nokk-
urn hátt væri unnt að túlka sem
samþykki eSa stuðning viS ár
ásarstefnuna.
FramkvæmdastjcSrn AlþýSu
bandalagsins telur sjálfsagt og
þýSingarmikiS aS ákvarSanir
félagssamtaka í þessu efni
verSi tilkynntar flokkum og fé
lagasamtökum í árásar- og of-
beldisrikjum, einnig öðrum
flokkum og félagssamtökum
eftir því sem viS verður komið.
Framkvæmdastjórn AlþýSu
bandalagsins telur ennfremur,
að engin félagssamtök innan
AlþýSubandalagsins né einstak
ir flokksmenn eigi aS hafa nein
samskipti eSa sambönd viS
valdaflokka árásar- og ofbeld-
isríkjanna.
Hún telur einnig, aS einstak-
ir flokksmenn AlþýSubanda-
lagsins eigi ekki heldur aS
starfa, í samtökum, sem til
slíkra samskipta stofna eða
þiggja heimboð eða aSra fyrir-
greiSslu af hálfu þessai a valda-
flokka, unz frjáls og lýðræSis-
leg framkvæmd sósíalisma er
tryggS í hlutaSeigandi lönd
um.
Framkvæmdastjórnin telur
einnig sjálfsagt, aS í stelnuskrá
AlþýSubandalagsins sem
Lærdómar
Framh. aí bls. 6.
um, sem líta á mótmælend-
ur gegn þjóðfélagslegu rang
læti meS sömu fyrirlitningu
og bandarískir góSborgarar
líta gjarnan á mótmælendur
í sínu landi. Um þetta veit
skriffinnskuvaldiS, og þess
vegna þarf þaS aS fram-
kvæma hluti eins og innrás-
flokks séu tekin af öll tvímæli
um aS þaS sem flokkur for-
dæmir eins flokks kerfi, og al-
ræðisstjórnir fámennra hópa
eSa jafnvel eins manns í skjóli
þess, sem stjórnarform á leið til
sósíalisma.
ina í Tékkóslóvakíu og þéss
vegna eykst stöSugt áhugi
þess á friðsamlegri sambúS
viS auðvaldsöflin í vestri.
I lok bókar sinnar ,,Ani-
mal Farm“ eftir George
Orwell (.Félagi Napóleon')
í íslenzkri þýSingu), lætur
hann svínin (skriffinnskuöfl
in) skála við nágrannabænd
urna (auðvaldsöflin) í mik-
illi veizlu meSan kúguSu
dýrin (verkalýSurinn)
horfSu á furSu og skelfingu
lostin inn um glugga. —r
„Skepnurnar fyrir utan
horfðu á svín og mann,
rriann og svín, en það var
þegar ómögulegt aS segja
hver var hvað.“