Frjáls þjóð - 03.10.1968, Blaðsíða 2

Gísli Gunnarsson:
Lærdómar vegna innrásar Sovétríkjanna
5. G R EI N Framtíðarstjórnlist sósíaiista
Hvaða lærdóma eiga sós-
íalistar aS draga af innrás
RaucSa hersins í Tékkóslóva
kíu fyrir eigin stefnu? Með
hliðsjón af fyrri greinum
mun ég koma hér meS
nokkrar ályktanir; rökstuðn-
ingur þeirra felst í þeim skil
greiningum, sem ég hef gert
á austantjaldslöndunum.
SkiIyrSisIaus andstaSa við
stalínismann hvar sem er.
Stalínisminn, stjórnkerfi
skriffinnskuvaldsins, er and-
stæSur sósíalisma og hags-
munum verkalýSsins. Af-
hjúpa verSur alla glæpi stal
ínískra valdhafa og allt mis-
ferli stalínískra flokka. Enga
,,bróSurlega samvinnu" má
eiga viS stalíniska flokka og
skriffinnskuvald austan-
tjaldslandanna; gegn þess-
um fyrirbærum verSur að
heyja þrotlausa baráttu með
orSi og sverði ef þess er
þörf.
Þessi andstaða á ekkert
skylt viS .andkommúnisma;
hún þvert á móti felur í sér
andstöSu viS svikara komm
únismans eins og hann
raunverulega á aS túlkast,
sem sameignarstefna. En
vegna andstöSu auSvaldsafl
anna viS kommúnismann er
nauðsynlegt fyrir SÓsíalista
aS aðgreina sig vel frá þeim;
þeir mega aldrei „sam-
fylkja" með auSvaldsöflun-
um gegn verkalýðsríkjunum.
I þessari andstöSu viS
stalínismann þarf að hvetja
verkalýS Austur-Evrópu-
landa til aS hefja á einn veg
eSa annan skipulagSa bar-
áttu og það þarf að hvetja
sósíalíska menntamenn þess
ara landa til aS leyfa eng-
um aS reka fleyg milli sín
og verkalýðsstéttarinnar.
Vegna þess einræðisstjórnar
fyrirkomulags, sem ríkir í
þessum löndum, hlýtur slík
andstaSa ávallt aS vera ,,ó-
lögleg‘‘ frá sjónarmiSi vald
hafanna; þeim mun meiri
verSur þá þörfin á öflugum
stuSningi sósíalista í Vestur-
Evrópu viS þessa andstöSu.
Hvetja þarf þjóðir Tékkó
slóvakíu til öflugrar baráttu
gegn innrásarliðinu; skæru-
hernaS, þar sem slíkt er
hægt; skemmdarverkastarf-
semi annars staSar. Slík bar
átta hlýtur óhjákvæmilega
að vera ýmsum leiðtogum
landsins, sem nú njóta þar
vinsælda, mjög á móti
skapi; þegar allt kemur til
alls eru þessir leiStogar upp
runnir í sjálfu skriffinnsku-
valdinu. Vinslit viS þessa
leiStoga eru því óhjákvæmi
leg. ÞaS er t. d. hæpin
stefna aS biSja tékkóslóva
kískan verkalýS sí og æ að
sýna Dubcek og nánustu fé-
lögum hans skilyrðislausan
stuSning. ValdiS virðist að-
eins eitt og þaS er vald.
En til aS baráttan gegn
stalínismanum í Austur-Evr-
ópu nái árangri þarf jafn-
framt aS heyja miskunnar-
lausa baráttu gegn auSvalds
öflum á Vesturlöndum. —
Þessi barátta er tengd, án
annars nær hitt ekki árangri.
Ekkert er hættulegra sov-
ézka skriffinnskuvaldinu en
aS sósíalískt skipulag rísi
upp utan áhrifasvæSis þess,
einkum ef um háþróuð lönd
er aS ræða, og ekkert er
hættulegra heimsveldisstefn
unni en byltingarsinnuS sós-
íalísk hreyfing, sem er óháð
skriffinnskuvaldi austan-
tjaldslandanna. Ef einhvers
staSar á Vesturlöndum skap
ast þjóSfélag meS sósíalískt
efnahagskerfi og lýSræSi í
starfsháttum er stalínismi
Austur-Evrópu meira og
minna dauSadæmdur og
auSvaldsöfl Vestur-Evrópu-
landa í verulegri hættu.
En einnig til að hægt sé
að vinna aS þessu marki er
nauðsynlegt að gera glögg
reikningsskil viS stalínism-
ann á Vesturlöndum; svik
eins og þau, er framin voru
í Frakklandi nýlega, þar
sem aSeins borgarastéttin
reyndist hafa nothæfa for-
ystu á örlagaríkum augna-
blikum, mega ekki endur-
taka sig. Leysa verSur for-
ystukreppuna innan verka-
lýSshreyfingar Vesturlanda;
í staS sósíaldemókrata og
stalínista þarf aS koma raun
veruleg sósíalísk forysta.
Verkalýðurinn hefur bæSi í
Austur-Evrópu og í Vestur-
Evrópu sýnt , greinilega á
þessu ári að hann er bylting
arsinnaSur, og allar kenn-
ingar ,,nýmarxista“, eins og
Marcuse og Fenans um að
þjóðfélagsbreytingar gerist
Samvinnuskólinn Bifröst
var settur 26. sept. 1 hátíða
sal skólans. Guðmundur
Sveinsson skólastjóri flutti
setningarræðu og bauð
nemendur, starfsfólk og
kennara velkomin til starfa.
í ræðu skólastjóra kom
fram, að skólinn er 50 ára
í næsta mánuði og er nú
hafið 51. starfsár skólans
frá stofnun, en hið 14. frá
flutningi skólans að Bif-
röst. Skólastjóri minntist
sérstaklega Jónasar Jóns-
sonar frá Hriflu, fyrrum
ráðherra, en stofnanda Sam
vinnuskólans og skólastjóra
hans í áratugi, þakkaði
störf Jónasar og bað við-
stadda minnast hins látna
með því að rísa úr sætum.
Skólastjóri skýrði frá að
76 nemendur myndu stunda
nám við skólann í vetur,
39 í 1. bekk og 37 í 2. bekk.
Hafa nemendur aldrei ver-
ið jafn margir í skólanum
frá því hann var fluttur að
Bifröst. Um skólavist í 1.
aðeins fyrir tilstuSlan minni
hlutahópa eins og stúdenta
á Vesturlöndum eða fyrir
tilstuSlan fátækra bænda
„þriSja heimsins“, er aSeins
enn þá ný tilraun til aS flýja
frá raunverulegri baráttu.
Markviss, þrotlaus barátta
gegn kapítalisma og stalín-
isma verSur að vera á dag-
skrá hvers einasta sósíalísks
flokks.
Einhverjum kann aS finn
ast þetta byltingartal óraun
hæft og rómantískt og bera
keim af „úreltum kennisetn
ingum“. Sömu aðilum finnst
gjarnan sjálfsagt að alþýða
og menntamenn austan-
tjaldslanda sætti sig viS alla
kúgunina þar meS aSgerSar
leysi, láta fangelsa sig án
mótspyrnu, fyrst friSsam-
lega þróunin virSist ekki not
hæf. Og sömu aSilum fannst
fráleitt að 10 milljónir
verkamanria legSu niSur
vinnu í mótmælaskyni við
auðvaldsskipulagið fyrst og
fremst í einu af löndunum,
þar sem verkalýSurinn átti
aS teljast „saddur og ánægS
ur‘‘, til þess eins aS vera
sviknir um pólitíska forystu
bekk á þessu hausti sóttu
288 ungmenni, eða sjö sinn
um fleiri en hægt var að
taka í skólann.
Á starfsliði Samvinnuskól
ans Bifröst verða þær breyt
ingar í haust að Húnbogi
Þorsteinsson, sem verið
hefur kennari í hagnýtum
skrifstofu- og búðarstörfum
lætur af starfi og gerist
sveitarstjóri í Borgarnesi.
Við starfi hans tekur Hrafn
Magnússon, sem um nokk-
ur ár hefur unnið hjá Sam-
vinnutryggingum. — Þá
hætti Jón Sigurðsson, hús-
vörður skólans starfi, en
við tók Rafn Guðmundsson.
Skólastjóri þakkaði þeim
sem burtu hurfu fyrir störf
í þágu skóla og staðar og
bauð hina nýju starfsmenn
velkomna til Bifrastar.
Á námstilhögun skólans
verður sú breyting gerð að
bókleg kennsla og verkleg
verður aðskilin meira en
áður. Verður gert hlé á bók
legri kennslu á miðju skóla
með þeim árangri að margir
þeirra kusu flokk hægri afl-
anna, þegar vonbrigðin urðu
ljós. Og eru ekki sömu aS-
ilar sem segja aS öll bar-
átta gegn spillingu íslenzks
auðvaldskerfis og ríkisvalds
þess sé gagnslaus, „allt sé
vonlaust“, „spillingaröflin
séu svo sterk“, ,,að það
þurfi fyrst og fremst aS sýna
ábyrgS á þessum erfiSu
tímum“ gagnvart íslenzka
mafíuþjóSfélaginu. AS þaS
sé eina rétta stefnan að
verSa hluti af kerfinu.
ASstaSan er auðvitað mis
jöfn frá einu landi til ann-
ars, en eitt er löndum hvar
sem er sameiginlegt; að
vandinn til aS skapa betra
þjóSfélag, þjóSfélag, sem
byggist á sameign og lýS-
ræSi, á jafnrétti og ábyrgS
þegnanna, liggur fyrst og
fremst í skorti á góðri for-
ystu. ÞaS er þessa forystu-
kreppu sem þarf aS leysa,
og öll væmni í því sam-
bandi er óþörf.
Einhverjum kann einnig
að virSast aS þessi síðasta
grein mín í greinaflokknum
Framhald á bls. 6
ári og þá haldið fjögurra
vikna námskeið í hagnýt-
um verzlunarfræðum.
í tilefni 50 ára afmælis
Samvinnuskólans verður
haldin ráðstefna í næsta
mánuði um skólamál sam-
vinnusamtakanna. Á þeirri
ráðstefnu verður gerð grein
fyrir könnun, sem nú fer
fram á vegum skólans, á
verzlunarfræðslu nágranna
landanna, en eldri nemend
ur skólans lögðu fram all-
mikið fé, sem hagnýtt er í
þessu skyni. Á ráðstefn-
unni mun fjallað um fram-
tíð Samvinnuskólans og
þarfir íslenzkrar æsku fyrir
skóla, er rækja hlutverk á-
þekk því, sem verzlunar-
skólar landsins hafa nú
með höndum.
í niðurlagi ræðu sinnar
gat skólastjóri um hugsan-
lega skipan verzlunar- og
viðskiptafræðslu á íslandi
á næstu áratugum.
☆
FYLGIST
VEL
MEÐ
VERÐLAGINU
Eigum ennþá flestar vörur á gamla verðinu
Kaupfélag Reykjavíkur
OG NÁGRENNIS
Samvinnuskólinn 50 ára
2
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 3. október 1968