Frjáls þjóð - 31.10.1968, Blaðsíða 3

HVAÐ BÍÐUR ÞÍN?
Rltstjórnargrein
Skólarnir hafa nú byrj-
að starf sitt á nýjan leik
við hið margrómaða hlut-
verk sitt að efla menningu
og mennt íslenzku þjóðar-
innar.
Mikið hefur verið rætt
um nauðsyn á breytingum í
skólakerfinu; móðursýki
hefur verið sköpuð vegna
landsprófs; örlitlar skóla-
rannsóknir hafa verið fram
kvæmdar og síðan ræki-
lega auglýstar; sýnt hefur
verið fram á hve skammt
íslendingar eru komnir á
ýmsum sviðum mennta-
mála, einkum í greinum
raunvísinda og samfélags-
fræða.
Mikið hefur verið rætt
um vandamál æskunnar;
um nauðsyn þess að hún
fái næg tækifæri til að
þroskast við heilbrigð skil-
yrði bæði í leik og í starfi.
Eftir margra ára athugun
var s.l. vetur lagt fram
frumvarp um æskulýðsmál
á þingi og síðan á sama
þingi látið daga uppi. Með
miklum fyrirgangi var til-
kynnt að byggja ætti sér-
staka æskuJ.ýðshöll Reykja-
víkurborgar og lýst var eft-
ir teikningum; SAMTÍM-
IS seldi forkólfur í Sjálf-
stæðisflokknum Reykjavík-
urborg skemmtistað, verð
12 miUjónir króna, fyrir
æskulýðsstarf!
Og síðan hefja skólarnir
starf aftur. Hvaða róttækar
breytingar gerast?
Fjármálayfirvöld ákveða
að spara í skólastarfi. í vél-
ritun er kennslustundum
fækkað þannig að 30 nem-
endur þurfa að sækja þar
kennslu í einu í stað 15 áð-
ur; kennslan breytist óhjá-
kvæmilega í kák. Sparnað-
ur: Nokkur hundruð þús-
und krónur á ári.
Jafnframt er kennsJ.u-
stundum, sem nemendur
þurfa að sækja, fækkað.
Þetta er oft látið bitna á ein
hverri grein samfélags-
fræða sem skólarannsóknir
liöfðu áður sannað að væru
of lítið kenndar.
Fjárframlög til félags-
starfs í skólum cru lækkuð
stórlega. — Þetta táknar
minni tækifæri til félags-
starfs, færri skólaskemmt-
anir og aukna sókn ung-
linga í það skemmtanalíf,
sem einkaframtakið skipu-
leggur í gróðaskyni. Starf-
semi Æskulýðsráðs Reykja-
víkur minnkar einnig þrátt
fyrir (eða e. t. v. vegna) fyr-
irhugaða æskuJ.ýðshöIl og
kaup skemmtistaðarins af
íhaldsgæðingnum fyrir 12
milljón kr.
Dregið er úr skólabygg-
ingum. Nauðsynleg við-
bygging Menntaskólans við
Hamrahlíð er stöðvuð og
með því er tryggt algert
öngþveiti í málum mennta-
skólanna innan skamms; —
á sama tíma kaupir ríkis-
valdið hús af Sjálfstæðis-
flokknum fyrir 16 milljón-
ir kr. — Dýrar voru forseta
kosningarnar.
— Þannig hefja skólarn-
ir starf sitt. Þannig fær
unga kynslóðin að líta inn
í heim hinna fullorðnu.
—O—
Aldraður íhaldsmaður og
læknir hélt sl. vetur út-
varpserindi. Meginefni þess
var að virðulegir borgarar
fengu ekki lengur að hafa
sumarbústaði sína í friði
fyrir unglingaskríl. Úrræði
hans voru: Einangra skríl-
inn, helzt á Breiðafjarðar-
eyjum, og vinna með því
einkum þrcnnt: Sumarbú-
staðir fengju að vera í friði;
skríllinn fengi að púla, og
kostnaður þjóðféJ.agsins við
þetta yrði sáralítill.
Morgunblaðið hrósaði
þessu erindi Ófeigs Ófeigs-
sonar læknir sérstaklega í
J.eiðara og í Velvakanda
greinum var hrifning yfir
því margendurtekin. Vegna
urgala er Ófcigskan ríkj-
andi afstaða þjóðfélagsins
til unglinga. „Þessi upp-
vöðsluskríll skal fá það
borgað.“ Það er Ófeigskan,
sem nú ræður stefnu ríkis-
valdsins í félagsmálum og
menntamálum.
—O—
Ein af fyrirhuguðum
sparnaðarráðstöfunum rík-
isstjórnarinnar er að
minnka starfskraft á geð-
sjúkrahúsinu Kleppi. Á
sama tíma ríkir algert öng
þveiti í málcfnum geð-
sjúkra á íslandi. Röksemd-
in fyrir þessari ófarnaðar-
ráðstöfun er, að sjúklingar
geti betur notazt sem vinnu
afl. I
FRiÁLS ÞJÓÐ
Útgefandi HUGINN HP.
Ritstjóri:
Sverrir Hólmarsson (ábm.)
Pramkvæmdastjóri:
Jóhann J. E. Kúld
Ritnefnd:
Einar Hannesson, Gils Guðmundsson,
Guðjón Jónsson, Gunnar Karlsson, Haraldur Henrýsson,
Magnús Torfi Ólafsson. Sigurður Guðgeirsson,
Þórir Danielsson, S vavar Sigmundsson.
Áskriftargjald kr 400,00 á ári. Verð í lausasölu kr 10,00.
„fjölmargra áskorana“ var
erindinu útvarpað aftur. En
engin mótbára gegn því
kom fram, — þrátt fyrir
allt talið þann vetur um
nauðsyn á aukinni mennt-
un og auknu æskulýðs-
starfi. Nú er skýring á því
komin: Þrátt fyrir allan fag
AJ.lir sérfróðir menn vita
live fráleitt er að ætla að
byggj3 nokkuð starf á
vinnu geðsjúkra. Að vísu
er oft gott að láta þá vinna;
slíkt getur hjálpað við lækn
ingu þeirra; en sjúklingur,
sem getur í eina viku verið
tveggja manna maki getur
verið óstarfhæfur næsta
mánuð. Auk þess verður
að teljast all vafasamt að
ætla að spara með því að
nota ókeypis vinnuafl ósjálf
bjarga einstaklinga.
En hvað kemur slíkt rík-
isvaldinu við ef hægt er að
spara í heiJ.brigðismálum?
Siðferðið liggur í buddunni.
Ófeigskan er alls ráðandi.
Á sama tíma hefur ungt
fólk byrjað starfsemi til að-
stoðar geðsjúkum. Piltar og
stúlkur á aldrinum 17—21
árs, scm hefur skipulagt sig
í samtökunum „Tenglar“
hafa haft á hendi sjálfboða-
starf til að hjálpa geðsjúk-
um að tengjast umheimin-
um á nýjan leik og almennt
öðlast betri líðan. Núna er
þetta fóJ.k að skipuleggja
sérstaka geðheilbrigðisviku
til að auka skilning almenn
ings á málum geðsjúkra og
vangefinna. Að sjálfsögðu
veita opinber yfirvöld hér
enga aðstoð. Áliugamál op-
inberra yfirvalda virðist
núna fyrst og fremst vera
að græða á vinnu geðsjúkra
og vangefinna.
—O—
Hvað á æskan að bíða
lengi? Hvað mun æskan
bíða lengi? Hve lengi get-
ur hún þolað það spillingar-
þjóðfélag, sem eldri kyn-
slóðir hafa skapað?
Svarið fæst þegar ung-
lingar hætta að skemma
sumarbústað Ófeigs Ófeigs-
sonar læknis og fara að ein-
beita sér að því að brjóta
fúnar stoðir íslcnzka mafíu-
þjóðfélagsins.
Gísli Gunnarsson.
\
:
:
BINDINDISDAGURINN 1968
Hinn almenni bindindis-
dagur verður sunnudag. 10.
nóv. n.k. Það er Landssam-
bandið gegn áfengisbölinu,
er gengst fyrir því að dag-
urinn er haldinn, en aðild-
arsamtök í bandalaginu eru
tæplega 30 talsins, og í
þeim hópi eru fjölmcnn-
ustu landssamtök hérlend-
is, eins og ASÍ og ÍSÍ.
Stjórn Landssambandsins
hefur beðið blöð og útvarp
að vekja athygli á bindind-
isdeginum þannig að með
því megi öllum verða ljós
nauðsyn þess að ráðin sé
bót á þeim mikla ófarnaði,
sem áfengisneyzla veldur
þjóðinni. í seinasta tölu-
blaði Frjálsrar þjóðar var
birt frétt um áfengissöluna
hér á landi, en þar kom
fram, að hún hefur numið
fyrstu níu mánuði þessa árs
rúmlega 424 milljónum kr.
Þetta er mikið fé og það er
mikið böl, sem á bak við
býr. Um það geta vitnað
þeir mörgu, sem sinna
læknaþjónustu, sálgæzlu,
löggæzlu og margskonar
mannúðarstarfi.
í fréttatilkynningu frá
stjórn Landsambandsins
gegn áfengisbölinu er þess
getið, að stjórn sambands-
ins treysti því, að félög
áfengisvarnarnefnda, stúlk
urnar og önnur þau félags-
samtök, sem sérstaklega
vinna að uppeldi æskunn-
ar, bindindi og áfengisvörn-
um, geri sitt ítrasta til þess
að bindindisdagurinn verði
áhrifamikill og ná tilgangi
sínum. Sérstakt traust er
borið til prestanna, að þeir
noti sín góðu tækifæri í
ræðustólnum sunnudaginn
10. nóv. og minni þjóðina á,
að afleiðingar áfengisneyzl
unnar séu eitt allra sárasta
mein þjóðarinnar. — Um
þetta mál þurfi að takast
samhugur og samstarf allr
ar þjóðarinnar. Með sam-
takamætti sé unnt að koma
miklu góðu til vegar.
—O—
Kaupin
á Sjálfstæðishúsinu
Lögð hefur verið fram í
neðri deild Alþingis tillaga
til þingsályktunar um skip-
un rannsóknarnefndar vegna
kaupa á Sjálfstæðishúsinu.
Flutningsmenn eru Magnús
Kjartansson og Geir Gunn-
arsson. I greinargerð segir:
,,Kaup Landssíma Islands
á SjálfstætSishúsinu í Reykja
vík og lóS þess fyrir 16
milljónir króna hafa sætt
mikilli gagnrýni. Hafa menn
dregiS í efa, að þessi viS-
skipti séu í samræmi vitS
framtíSarhagsmuni Lands-
símans, auk þess sem verSiS
hefur veriS talið miklum
mun h.ærra en eðlilegt sé.
Mestri gagnrýni hefur það
þó sætt, aS menn hafa átt
erfitt meS aS gera mun á
kaupanda og seljanda í þess
um viðskiptum, annars veg-
ar póst- oa símamálaráShr.
og öSrum ráSherrum Sjálf-
stæSisflokksins hins vegar
helztu stjórnmálaleiStogum
sama flokks. Hafa þessi við
skipti ýtt mjög undir þá
gagnrýni. aS stjórnmála-
flokkum og valdamönnum
hætti við að misnota aS-
stöSu sína, svo aS ekki sam
rýmist hagsmunum almenn-
ings. Er það augljós skylda
Alþingis aS rannsaka, hvort
slík gagnrýni sé á rökum
reist. og ætti aS vera mönn
um kappsmál, hvort sem
þeir telja aS kaupin á Sjáif-
stæSishúsinu séu eGlileg eia
annarleg. “
Frjáls þjóð — Fimmtudagur 31. október 1968
3