Frjáls þjóð - 05.12.1968, Qupperneq 8

MORGUNBLAÐK) GERIR SIG AÐ VIDUNDRI
Fær fyrir hjartað vegna greinar í skólablaði og hefur
; frami hinn dólgslegasta munnsöfnuð
Ungir menntisem ekki eru
andvana fseddirStil sálarinnar,
hafa löngum litiStheiminn fersk
ari augum, en þedr, sem orSnir
eru sigggrónir á sitjandanum
viS aS bæla hina borgaralegu
hægindastóia. Það er gamal-
kunnugt fyrirbrigði, aS ungir
menn eru oft reiSir. Þeim blæð
ir í augum ýmis konar órétt-
læti og fíflskapur, sem hinir
eldri eru löngu hættir aS sjá
vegna vanabundins sljóleika.
Stundum eru bó skoðanir unga
fólksins fáránlegar og mark-
litlar, en hitt mun bó tíSara,
áS barniS sjái fyrst aS keis-
arinn er berrassaSur.
SKÓLABLAÐ KEMUR ÚT
Fyrir nokkru kom út í
Menntaskólanum viS Hamra-
hlíð blaSið Beneventum. 1 rit-
Stjórnargrein bess er rætt á all
nýstárlegan hátt um frelsið og
valdiS, og segir bat m. a., acS
eigi frelsi og friður aS vera
raunveruleg hugtök, verSi kúg-
Og borgin hló
un og valdbeiting og allt sem
heitir lög aS hverfa, ásamt siSa
bvingunum og fordómum. Hug
myndir bessar mega aS vísu
ÓLEYFILEG FRIHEDS PRINCIPÍA
Upptök íslenzkrar leik-
listar má rekja til Herra-
nótta Latínuskólans. Skóla
piltar héldu lengi þeirri
venju að skipa sér í virð-
ingarstöður eftir sætum sín
um í skóla. Efsti maður í
Geir biskup Vídalín:
Bann til vonar og vara
efra bekk (supremus) var
krýndur konungur, en þeir,
sem næstir honum voru,
urðu stiftamtmaður, biskup
j og dómendur.
Um aldamótin 1800 urðu
þau atvik, sem leiddu til
þess, að Herranótt skóla-
pilta var bónnuð. Árni
Uplgason stiftprófastur í
Görðum segir svo frá þess-
um atburðum: „endaði há-
tíðin (þ. e. Herranóttin),
svo, að sá krýndi kóngur
lagði niður völdin, þakkaði
sínum Magnater sæmd þá,
sem þeir hefðu gert sér með
því að vekja sig til kóngs,
en sagðist nú ekki vilja
vera meiri en þeir, heldur
bara í samfélagi við þá og
eftir megni með þeim efla
ríkisins heillir. Þetta
hneikslaði, að svona var að
farið vissa menn, héldu hér
stæði til revolution eins og
þá var á ferð í París.“
Um þetta ,,reginhneyksii“
urðu bréfaskipti milli yfir-
valda skólans. Þannig segir
Geir biskup Vídalín í bréfi
til Ólafs Stefánssonar stift-
amtmanns: ,,Ég hefi lesið
conceptið ígegnum oftar en
einu sinni og segi það satt,
að ég hefi þar ekkert orð
fundið, regtandi til að lasta
monarchiska Regjering eð-
ur til að uppvekja óleyfi-
leg Friheds Principia. —
Aungvu síður hefi ég hreint
neitað þeim af piltunum,
sem nú fyrir skemmstu
báðu um mitt leyfi til nýs
herranóttarhalds að gefa
mitt samþykki til þess, þar
ég vildi að þeirra jafnvel
saklausa gaman ekki gæti
verið nokkrum til. lineixlis.“
kallast allróttækar, eða öllu
fremur settar fram á nokkuð
hressilegan hátt, enda var ætl-
un ritstjóra sú, a<5 koma af
stað umræðum um þetta mál í
skólablaðinu, þar sem hann
vissi a<S margir yrðu þessu ó-
sammála.
MORGUNBLAÐIÐ FÆR
FYRIR HJARTAÐ
Nú víkur sögunni niður í
Morgunblað. Þar sitja menn
aÖ vanda alvöruþrungnir í sál-
inni og hálfkiknaðir undir
þeirri ábyrgð, sem þeir bera á
öryggi og siðferði borgaranna.
Þeim er það ljóst, að í Mennta-
skólum landsins er að grafa
um sig átumein kommúnisma
og guðleysis. Þeir hafa lengi
haft vakandi auga á samsæris-
pukri þessara aðila. Síðast í
fyrra Ijóstuðu þeir upp um
hóp skálka á Akureyri, sem
hafði vélað þeirra eigin útburð
arbörn til að bera í hús óhróður
um líknarstörf Bandaríkjanna í
Víetnam.
Nú berast þær fréttir, að í
Menntaskólanum við Hamra-
hlíð hafi komiS út blaS, sem
boSi skoðanir, er ógna öryggi
borgaranna. Matthías ritstjóri
Jóhannessen, sem er oddviti
siSgæzlumála þar á bæ, bregS
Hinn mikli dýrbítur í
sauðahjörð drottins.
ur hart viS og sendir út af örk-
inni öruggan fulltrúa sinn til
aS hafa uppi á eintaki af blaði
þessu. Fulltrúinn þeysir úr
hlaSi, hörkulegur á svipinn,
skynjar mikílvægi sendiferSar
innar, er þó meS geig í hjarta,
því hann stefnir á'fund ilIræS-
ismanna. Eftir allmikla leit
kemur hann á kaffihús þar sem
löngum sitja síShærðir menn,
og skeggjaðir og brugga þjóS
félaginu launráS. Hjá þeim
fær hann loks eintak af blaS-
inu en Ijótt finnst honum augna
ráS þeirra og varhugavert.
MORGUNBLAÐIÐ FÆRIST
I HAM
Daginn eftir þessa atburði
birtir MorgunblaSið ritstjórnar
grein Beneventum í heilu lagi,
segir aS vísu fátt um hana, en
allur er svipur blaSsins þennan
dag þrunginn alvöru og á-
hyggjum.
Daginn eftir fer allt í upp-
nám í MorgunblaSinu. Kelling
ar af báðum kynjum lostnar
skelfingu og hneykslun biSja
blaSið aS vera sem fyrr hinn
góSa hirSi hjarðar sinnar og
vernda sig fyrir þessu skelfi-
lega samsæri alheimskommún-
ismans. Matthías ritstjóri, hinn
mikli musterisriddari lýðræSis-
ns, bregst ekki fremur en fyrri
dagnn. I leiSara blaSsins þenn
an dag verSur allt annað aS
víkja, jafnvel forsætisráSherra
fær ekki sinn venjulega
skammt af hlýjum orðum. Þess
í staS smella þar orð Matthías-
ar eins og svipuhögg á baki
HamrahlíS arritst j órans:
Hann er stimplaSur lögreglu
hatari:
„Hann lítur á þá, sem halda
uppi löggæzlu í landinu, sem
óvini skólaæskunnar og hins
íslenzka þjóSfélags.“
Efast er um geðheilsu hans:
„HvaS er aS gerast í huga
þess unga manns, sem slíkum
kenningum heldur fram?“
Reynt er aS orða hann viS
afbrotafaraldurinn í landinu:
„UndanfariS hefur verið ó-
venjumikiS um margskonar af
brot hér á landi. ÞjófnaSur og
gripdeildir, innbrot og árásir
á gamalt fólk hafa veriS svo
aS segja daglegir viðburSir . . .
Yfirleitt hafa þaS veriS ungir
piltar, sem að þessum ósköp-
um hafa staSið.‘‘
Reynt er aS etja yfirvöldum
skólans á hann:
„Það er vissulega rík ástæSa
til þess aS forustumenn þess-
arar menntastofnunar og skóla
mála yfirleitt láti greinina ekki
fram hjá sér fara án þess aS
grafast fyrir um, hvaS á bak
við hana liggur. “
Matthías lætur hér staSar
numiS, vandlætingin hverfur
úr andliti hans en yfir þaS fær-
ist friðsæll svipur þess manns,
sem þykist hafa unnið gott
verk og guSi þóknanlegt.
LIÐSAUKI BERST
Matthías ritstjóri er aS vÍ3u
um margt einstakur maSur, en
enginn skyldi þó ætla, að hann
berjist einn síns liSs hinni góSu
Grjótkast ur glerhúsi?
baráttu viS óvini ljóssins.
Skammt frá Morgunblaðshöll-
inni á annar maSur aSsetur sitt
og er hann engu óvaskari þeg
ar vinna þarf bug á níShögg-
um, sem gnaga rætur þjóð-
félagsins. Hann veit af eigin
reynslu, að fátt veldur upp-
komnum og ábyrgum mönnura
meira hugarvíH e« hug®a tíl
strákslegra skrifa sinna í æsku.
Hjarta hans fyllíst því meS-
aumkun, þegar ha-rm fr-éttrr
um þorparaleg skrif Hamaa-
hlíSarritstjórans. Þessum tragl-
ingi verSur hann að bjarga.
MorgunblaSiS tekur þeim
jafnan opnum örmum, sem
leiSbeina vilja umkomulitlum
unglingum veginn fram hjá tál
snörum alheimskommúnism-
ans. Þangað beinir hinn góSi
maSur, sem reyndar er enginn
annar en lögreglustjórinn í
Reykjavík, ferS sinni og fær
greiðlega inni á síðum blaSsins.
ÞaSan berast orð hans alvarleg
en þó full af föSurlegri mildi:
„MeS Iögum skal land byggja.
Kenningar þær, sem fram
koma í ritstjórnargreininni,
byggjast á ranghugmyndum,
sem kennurunum ber aS leiS-
rétta og löghlýSnum borgur-
um að andmæla kröftuglega.**
AS ræSunni lokinni takast
þeir Matthías þétt í hendur,
líta hvor s annan meS gagn-
Framliald á bls. 3.
Fimmtudagur 5. desember 1968