Vikublaðið - 01.07.1994, Blaðsíða 9
VIKUBLAÐIÐ l.JULI 1994
Víðtalið
9
Svefnbæir
þurfa ekki
að vera
leiðinlegir
- segir Guðný Halldórsdóttir
Laxness, nýkjörinn bæjarfulltrúi
Alþýðubandalagsins í
Mosfellsbæ
Davíð og flokkurinn hans héldu Reykjavík á ráðhúsi og
Perlu á sínum tíma. Flokksbrœður hans í Mosfellsbœ
vildu gera slíkt hið sama. Þeir voru stórhuga og hófu
smíði margra hœða ráðhýsis. En draumurinn breyttist
í martröð. Ráðhúsið stendur hálfklárað og hvorki pen-
ingar né vilji til að klára það. Og það sem meira er -
sjálfstœðismenn misstu meirihluta sinn í kosningunum
nú í maí. Fylgi þeirra fór úr 64% niður í 43%. Þeir
fengu einungis 3 af 7 mönnum í bœjarstjórn, höfðu 5
áður. Alþýðubandalagið og Framsóknarflokkurinn,
sem fengu 2 menn hvor, hafa myndað nýjan meirihluta
í bœnum og búið er að auglýsa eftir nýjum bœjar-
stjóra.
Vikublaðinu lék forvitni á að
heyra hljóðið í alþýðubanda-
lagsmönnum í „sveitinni" eft-
ir þennan sæta sigur. Því sóttum við
Guðnýju Halldórsdóttur Laxness,
annan rnann á lista Abl. og nýkjörinn
bæjarfulltrúa Mosfellinga, heim og
byrjuðum á því að forvitnast eilítið
um hana sjálfa.
Guðný er borinn og barnfæddur
Mosfellsbúi, ólst upp hjá föður sínum,
nóbelsskáldinu á Gljúfrasteini. Eftir
að hafa unnið við sjónvarp og kvik-
myndagerð hér heima í nokkur ár hélt
hún utan til að nema kvikmyndagerð.
Hún var í tvö ár í London og lauk
prófi ffá „International Shool of
Filming" árið 1981. Eftir að Guðný
kom heim stofnaði hún, ásamt fleir-
um, kvikmyndafélagið Umba og hefúr
unnið að öllum myndum þess sem
handritshöfundur, framkvæmdastjóri
eða leikstjóri. Myndirnar þekkja allir
landsmenn, Skilaboð til Söndru,
Stella í orlofi, Kristiúhald undir Jökli
og Karlakórinn Hekla.
Og nú þegar ys og þys kosninganna
er að baki lokaði Guðný sig inni til
þess að vinna að nýju handriti eftir
smásögu Halldórs Laxness.
„Nú þýðir ekkert annað en vera
kominn með fúllsmíðað handrit eigi
að fást fjármagn til að kvikmynda
það,“ segir Guðný. „Það þýðir ekki
lengur að koma með tíu síðna uppkast
og gera ráð fyrir að peningar fáist út á
það eins _og dæmi voru úm í árdaga ís-
lenskrar kvikmyndagerðar."
íþróttir
„Við gengum út frá því að Jónas
Sigurðsson, sem var í fyrsta sætinu,
Margrét
Einarsdóttir
kæmist inn en yrðum ósköp glöð ef
við fengjunt fleiri. Við vorum mjög
ánægð með að fella þennan meirihluta
.en.nú er bara að fá næði til að vinna og
breyta áherslunum og forgangsröð-
inni á verkefnum hér,“ segir Guðný
þegar hún er innt eftir því hvort úrslit
'kosninganna hafi komið alþýðu-
bandalagsmönnum á óvart. „Fyrrver-
andi meirihluti ér reyndar búinn að
setja okkur í mjög erfið mál í næstu
framtíð. Með ráðhússbyggingunni og
skuldbindingum vegna íþróttamann-
virkja."
Guðný kemst í ham þegar talið
berst að íþróttum: „Ég get ekki skilið
til hvers eyða á öllum þessum pening-
um í skemmtun fýrir fólk, eins og
íþróttir eru. Það var byggður hér úti-
völlur fýrir einhverjum árum, m.a.
fyrir frjálsar íþróttir, sem alltaf virðist
vera tómur. Iþróttamannvirki virðast
vera það eina sem kemst að. Þegar ég
var krakki var einn lftill íþróttasalur
látinn duga og svo vorum við bara
send.út í boltaleiki.
Mér finnst það loða við allsstaðar
þar sem Sjálfstæðisflokkurinn ræður
ríkjum að það þurfi einhverja voða-
lega íþróttaleikvanga. Ég hef mikla
óbeit á íþróttaleikvöngum, veit ekki
betur en hroðaleg fjöldamorð hafi
verið ffamin á slíkum stöðum."
Er þitt starf ekki leikur líka, bara
annars konar leikur? getur blaðamaður
ekki stillt sig unt að skjóta inn í.
,Já, ég veit það ekki. Ilér eru skólar
allir löngu sprungnir. Mér finnst frek-
ar að það eigi að leggja áherslu á að
byggja skóla heldur en íþróttahús og
íþróttainannvirki. Af því að pening-
arnir eru ekki endalausir," segir Guð-
ný og lætur ekki athugasemd blaða-
manns slá sig út af laginu.
„Það eru svo miklir þrýstihópar í
þessum íþróttafélögum. Það er eins
og menn þar hafi ekkert annað að gera
heldur en að þrýsta á stjórnvöld til
þess að fá fleiri velli til þess að leika
sér á. Þessir hópar hafa svo gróna
íþróttahreyfingu í ríkiskerfinu til þess
að styðja við bakið á sér. Mér finnst að
ef Afturelding hefur svona mildnn
tíma til þess að vera í boltaleikjum þá
eigi bara að gera þetta í sjálfboða-
vinnu.
Það er búið að yfirfæða þetta fólk í
íþróttahreyfingunni af góðgerðum og
gera að ffekjudollum. Það er fullt af
börnum og fullorðnum líka sem hafa
ekkert gaman af íþróttum, og hvað er
gert fýrir þau? Ekki neitt, unglingarn-
ir hér í Mosfellsbænum hanga fýrir
utan sjoppurnar og enga aðstoð er að
fá. Það er haldið að öllu sé reddað
með íþróttamannvirkjum. Þetta tekur
ffumkvæðið frá börnununt, að fá allt
upp í hendurnar."
Andlegt fóður
Andleg menning er Guðnýju meira
að skapi heldur en líkamleg. „Fólk
þarf að fá eitthvert andlegt fóður líka.
Andlega fóðrið hefur að nokkru legið
niðri hér í sveitinni út af þessum yfir-
gengilega íþróttaþrýstingi. Það er
ekkert skákfélag, ekki bridge, fáar
tómstundir aðrar en þetta djöfuls
hopp og hí, sviti og táfýla. Ég vil að
hér séu fleiri valkostir. Þetta er orðið
öf einstefnulegt, þessar miklu keppn-
isgreinar. Að sumu leyti finnst mér
þær ýta undir ofbeldi hjá krökkum.
Foreldrar koma að horfa á leiki og
standa þarna og hvetja börnin áfram
eins og grýlur í áhorfendastúkunum.
Ég get ekki séð einhverja fiigra hugs-
un á bak við þetta.“
Guðný tekur fram að í „sveitinni“
sé reyndar mikið tónlistarlíf sem sé
einkum að þakka einum manni, Birgi
T. Sveinssyni, núverandi skólastjóra.
Hann stofúaði skólahljómsveit þegar
hann flutti í Mosfellssveitina fýrir ein-
um 30 árum og lyfti tónlistarlífi stað-
arins, sem lá í láginni, upp í hærri
hæðir.
„Og hér eru margir kórar. Hug-
myndin að Karlakórnum Heklu
kviknaði einmitt hér. Ég hef oft verið
spurð að því erlendis í ferðum með
myndina hvort það sé algengt hér á
landi að svona stór kór finnist í ekki
stærra bæjarfélagi. Þá segi ég sem satt
er að ég komi úr um 4000 manna bæj-
arfélagi og hér séu 6 starfandi kórar.
Það er svo fallegt bræðralag í kór. Þar
syngja rnenn sarnan sem deila annars
hart, t.d. í pólitíkirini."
Ráðhús eða skóli
Frá íþróttunum og andlega fóðrinu
til þeirra verkefna sem eru á döfinni
hjá nýja meirihlutanum í Mosfells-
bænum.
„Það verður byggður nýr skóli. Það
eru svo margir í grunnskólanum hér
að það er ekki forsvaranlegt að bæta
við þar. Það er verið að gera vísinda-
lega úttekt á því hvar best sé að reisa
þann skóla. Uppi á Reykjum eða á
Vestursvæðinu svokallaða. Vandamál-
ið við Vestursvæðið er að þá verða
báðir skólarnir sörnu rnegin ‘við Vest-
urlandsveginn.
Það væri eðlilegra að bæjarstjórnin
væri í einhverjum bjálkahúsum heldur
en að láta krakkarna hírast í slíku
bráðabirgðahúsnæði, eins og nú er
gert. Þetta er þeirra vinnustaður í 6 - 7
tíma á dag. Það væri nær að þau fengju
sæmilegt húsnæði.
Það vill brenna við að yfirbygging-
in sé svo flott, samanber ráðhúsið, en
það sem mestu máli skiptir, börnin,
séu látin mæta afgangi. Þetta er ekki
bara svona hér heldur í mörgum öðr-
um sveitarfélögum í landinu þar sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ráðið
löguni og lofúm. Það virðist vera eitt-
hvert hugmyndaleysi á ferðinni þar.
Byggingiri á þessu ráðhúsi er éitthvað
voðalegt frumhlaup. Ég skil ekki í
fýrrverandi meirihluta að hafa dottið
þetta í hug. Þetta er svo ljótt líka, er
þvílíkt umhverfisslys, gín hér yfir bæj-
arbúum eins og einræðisherra sé að
byggja yfir sig musteri."
Ný vandamál
„Hér vantar heilsdagspláss fýrir
börn á leikskólaaldri. Það eru rniklu
færri heilsdagspláss heldur en þörf er
fýrir. Það þarf ekki endilega að byggja
meira heldur breyta skipulaginu.
Fjölga heilsdagsplássum á kostnað
hálfsdagsplássanna."
Guðný telur margt hafa breyst í
Mosfellsbænum á síðastliðnum-4 - 5
árum. „Margt fólk á í miklu basli,
konur eru eihar með börn sín og fólk
er að missa íbúðir sínar en það er ekki
nóg gert fyrir fólk sem á bágt. Hér er
skortur á leiguhúsnæði, auk skóla- og
leikskólaörðugleika. Þetta er nýtt
vandamál sem verður að taka á. Það er
stór hópur hér sem varla skrimtir.
Hér er líka nýtt vandamál á ferð-
inni, sem eru málefni aldraðra. Sveit-
arfélagið bólgnaði allt í einu út, upp
úr Vestmannaeyjagosinu.'73. Bólgan
er ekki enn horfin. Hér voru bara
stórfjölskyldur og sveitaheimili. Áður
fýrr var hægt að stóla á Reykjalund til
að taka við öldruðu fólki sem ekki gat
séð um sig sjálft en nú er hann bara
spruriginn. Hér var byggt elliheimili
fyrir sjálfbjarga fólk en eftir að stór-
fjölskyidan sprakk og allt það vantar
aðstöðu fyrir ósjálfbjargá fólk. Það er
stórt mál. Þar erurn við með allt til
endurskoðunar og umhugsunar.
Reykjalundur mun taka þátt í þeim
umræðftm.“
Umhverfisvernd og
minjasafn
„Það er mitt hjartans mál að stoppa
þá kerfisbundnu landeyðingu sem á
sér stað hér í kring, segir Guðný. „Það
er verið að keyra hér um með ein-
hverja kónga en ásarnir hér fýrir ofan
eru eins og eftir kjarnorkustyrjöld."
Guðný á hér við grjót- og rnalar-
nám landeigenda við Köldukvísl.
„Þetta er svo ljótt og vanþróunarlegt.
Þetta er í þjóðleið og það hlýtur að
rnega gera þetta einhvern vegipn
öðruvísi heldur en að spæna allt upp
þannig að ekki sést glóra vegna mold-
viðris þegar blæs að norðan. Ég vil
stoppa þetta áður en Oddseyrarbrekk-
urnar, garnla þjóðleiðin til Þingvalla,
verða eyðilagðar.“
A stríðsárunum var Mosfellssveitin
einn stór kampur, með bíói, spítala og
öllu saman. Þessar stríðsminjar hafa
svo til allar verið jafnaðar við jörðu.
Guðnýju þykir það miður og viil líka
koma í veg fýrir minjaeyðingu. „Það
þarf að skilja eitthvað eftir af öllu því
sem þjóðin verður fyrir, hvort sem um
er að ræða góðar minningar eða vond-
ar.li
í framhaldi af þessari umræðu tekur
Guðný fram að nýi meirihlutinn hafi
áhuga á að koma upp minjasafni.
Minjar frá stríðsárunum gætu verið
hluti af því safni.
Svefnbæir þurfa ekki að
vera leiðinlegir
Eins ogvera ber spyrjum við Guð-
nýju að því í lokin hvernig sé að búa í
Mosfellssveitinni eða Mosfellsbæ eins
_og hann heitir orðið opinberlega þótt
það orð sé hvorki Guðnýju né blaða-
manni tamt í munni.
„Þetta er svona tiltölulega þægileg-
ur svefúbær,“ svarar Guðný. „Það þarf
að nýta svefúbæiná á skemmtilegan
hátt. Svefúbæir þurfa ekki endilega að
vera leiðinlegir. Það þarf að gera eitt_-
hvað í því að fólk sé sér meðvitað um
sinn eigin svefúbæ. Hér er inikið um
að fólk fari í vinnu á morgnana og
koini heim á kvöldin og viti ekki hvað
er að gerast. Margir sjálfstæðismenn,
sent hafa kosið flokkinn blint ár eftir
ár, hafa ekki fylgst með ráðhússbygg-
ingunni eða öðru því sem hefúr verið
að gerast hér. Allt í einu gein þessi
sveppur yfir fólkj inni í miðri byggð
og það varð svo hissa og reitt en gerði
sér því miður ekki grein fyrir því fyrr
en of seint -að þetta var ekki það sem
það vi!di.“