Vikublaðið - 29.07.1994, Blaðsíða 4

4
VIKUBLAÐIÐ 29. JÚLÍ 1994
Rd§kvukyn§léðln
eða sundrungar?
Brot úr sögu róttækra stúdentafélaga við Háskóla íslands
Samtök félagshyggjufólks við Há-
skóla Islands hafa verið nokkuð
til umræðu á síðum Vikublaðs-
ins í vor og sumar. I þeirri gleðivímu
sem vinstrimenn og félagshyggjufólk í
Reykjavík komust í eftir stofnum
Reykjavíkurlistans og kosningasigur
hans hefur mönnum verið tíðrætt um
að í Háskólanum væri ungt félags-
hyggjufólk vant að vinna saman en
ekki í sundur. Og vant að sigra en ekki
tapa.
Ekki kemur þessi söguskoðun alveg
heim og saman við mína. I mínum
huga hefur saga róttækra stúdenta-
hreyfinga innan Háskóla ísland ekki
síður verið saga sundrungar og kosn-
ingaósigra en sameiningar og sigra.
Eg ætla mér þó ekki að fara að hártog-
ast um hvor skilningurinn sé réttari.
En þar sem svo viil til að inni á tölv-
unni minni á ég greinarstúf þar sem
stíklað er á stóru í sögu róttækra stúd-
entahreyfinga innan HI þótti mér við
hæfi að endurskrifa hann tíl birtingar
fyrir Vikublaðið. Og getur þá hver
dæmt fyrir sig um sameiningu og
sundrungu, sigra og ósigra róttækra
stúdentahreyfinga í áranna rás.
Greinarstúfinn umrædda skrifaði
Guðmundur Auðunsson stjórnmála-
ffæðingur í fyrsta eða annað tölublað
Röskvu, blað félagshyggjufólks í HI.
Gaf hann mér góðfúslega leyfi tíl þess
að endurskrifa hann og birta hér en
vildi taka fram að skrif sín hefði hann
fyrst og ffemst byggt á verki Páls
Björnssonar, „Saga Vöku“. Ekki hefur
hann þó þurft verk annarra til að
skrifa um atburði áranna '84 - !89 er
hann var sjálfur í forystusveit vinstri-
manna í Háskólanum.
Reyndar er það umhugsunarvert að
enn skuli saga róttækra stúdenta-
hreyfinga ekki hafa verið tekin saman
í ítarlegu máh. Væri það ánægjulegt ef
þessi skrif yrðu tíl þess að hvetja ein-
hvern sagnfræði- eða stjórnmála-
ffæðinemann til þess að gera það að
lokaverkefni sínu við HI.
Sundrung hægrimanna
Stúdentaráð Háskóla íslands var
stofnað árið 1920 en það var ekki fyrr
en 14 árum síðar, árið 1934, sem póli-
tískar kosningar voru teknar upp. Tvö
félög buðu fram í þessum fyrstu kosn-
ingum, annars vegar Félag róttækra
stúdenta, félagsskapur kommúnista,
vinstrisinnaðra ffamsóknarmanna og
jafnaðarmanna, og hins vegar Félag
þjóðernissinnaðra stúdenta, sem aðal-
lega var félagsskapur íslenskra nasista,
ásamt öðrum hægrimönnum úr ung-
liðahreyfingu Sjálfstæðisflokksins.
Róttækir stúdentar unnu nauman sig-
Nýjar fíugur daglega
Líf hins vitiboma manns á ofan-
verðri 20. öld einkennist af
hraða og eirðarleysi. 20. öldin
er öld „upplýsingamiðlunar" þar sem
meginmarkmiðið er að ná til sem
flestra á sem skemmstum tíma. Um
leið verður allur flóki, öll átök og í-
hugun að hverfa. Þetta truflar hrað-
ann. Við lifum á tíma þegar sjónvarps-
fféttir eru að leysa af hólmi dagblöð
og tímarit. Engin ffétt má vera lengri
en 2-3 mínútur. Innantóm slagorð
koma í stað raka. Auglýsingar mega
ekki hafa of mikinn texta. Bækur mega
ekki vera án mynda. Lokkandi um-
búðir eru orðnar mikilvægari en vand-
að innihald.
I slíku hraðasamfélagi verður allt að
vera grípandi. Aftur á móti skiptír
engu máli hve lengi áhrifin vara. Þess
vegna hefur líf okkar fyllst af dægur-
flugum sem samkvæmt eðli og nafhi
lifa bara einn dag og þá þarf nýjar í
staðinn. Við erum fólkið sem þarf 365
dægurflugur á ári. Nýjar flugur dag-
lega.
Að sjálfsögðu einkennist öll stjórn-
málaumræða af þessu sama. Hug-
myndaffæði og stefna eru hugtök sem
hvíla nú á ruslahaugum sögunnar.
Þetta er stjórnmálasamtökum tíl
trafala auk þess sem raunverulegar
lífsskoðanir hafa þann ókost að lifa
lengur en einn dag. Þær eru líka oftast
flóknar og leiðinlegar og ná ekki til al-
mennings. Þá eru hressileg slagorð
betri.
Sameinaðir stöndum vér
Sumar dægurflugurnar hafa raunar
meiri lífsþrótt en aðrar og lifna við
með reglulegu millibili. Þær má því
nota aftur og aftur. Ein þeirra er goð-
sögnin um sameiningu „vinstriafl-
anna“ en það hugtak er notað fyrir alla
íslenska flokka sem eru- minni en
Sjálfstæðisflokkurinn, hvaða pólitík
sem þeir annars reka. Þessi goðsögn
þrífst á tveimur alkunnum staðreynd-
um:
a. Það er ekki hægt að leggja á fólk
að hafa úr fleiri kosmm en tveimur að
velja („skýrir valkostír“ heitir þetta á
stjómmáli).
b. Það er alls ekki hægt að leggja á
venjulegt fólk að muna fleiri en tvær
stefnur, til dæmis vinstri og hægri
(sem fólk þarf hvort sem er að muna í
umferðinni).
Þess vegna er um að gera að sam-
eina eitthvað af þessu vinstradótí og
þó að fólk í þeim hópi hafi gjörólíka
stefnu í flesmm máluin gerir það ekk-
ert tíl því að það á líka við um Sjálf-
stæðismenn sem eiga ekkert sameig-
inlegt nema trú á flokkinn.
Best af öllu væri auðvitað ef Sjálf-
stæðisflokkurinn og þessi nýi „vinstri“
flokkur gæm síðan komið sér sainan
um að bjóða bara upp á eina stefnu í
hvert sinn. Þá þarf fólk bara að skoða
myndir af frambjóðendum og velja þá
sem eru myndrænastír.
Tilraunin Röskva
Nýlega las ég í blaði að sú kynslóð
sem ég telst væntanlega tíl gæti nú
loksins tekið gleði sína á ný. Megin-
vandamál þessa fólks (sem væntanlega
er milli tvímgs og þrímgs núna) er að
hafa skort vænlegt vörumerki eða
slagorð tíl að fylkja sér undir en þarna
var þetta fólk (og ég þá trúlega líka)
kallað „Röskvukynslóðin“ og kennt
við sameinaða fylkingu vinstrimanna í
Háskóla Islands (jafnvel þeir sem ekki
hafa nein kynni af þeirri stofhun). Við
gemm því tekið undir með Kól-
umbusi forðum: Leitínni er lokið.
Astæðan fyrir þessari nafngift er
væntanlega sú að fyrir sex árum var
stofnuð ný fylking vinstrimanna í Há-
skólanum og hefúr síðan boðið fram í
kosningum tíl Stúdentaráðs, samtaka
stúdenta þar. Fyrstu árin (áður en
Röskvukynslóðin hafði öðlast meðvit-
und) beið félagið raunar ósigur í þeim
kosningum en vorið 1991 bar það sig-
ur úr býtum og hefur síðan haldið
meirihluta í Stúdentaráði í þrennum
kosningum. Lærdómurinn af þessu er
auðvitað: Vinstrimenn í öllum flokk-
um, sameinist og sjá, fyrir yður mun
upp lokið verða.
Hvað hefur Röskva gert síðan ann-
að en að vinna kosningar? Félagið
hefur séð um ýmsa menningarvið-
hurði og uppákomur með miklum
myndarbrag.
Það hefur sýnt að vinstrimenn geta
rekið fyrirtæki með hagnaði. Því hefur
á glæsilegan hátt tekist að halda
nokkurn veginn sömu stefnu í lána-
málum og félagsinálum og Vaka, félag
hægrimanna, og í suinurn tílvikum
framkvæmt stefriu Vöku mun betur
en Vaka sjálf. Stefha Röskvu í
menntamálum er með öllu óráðin
gáta. Hver er þá ávinningur vinstri-
manna af sigrum Röskvu ár eftír ár?
Næsta lítill, nema auðvitað að þeir
geta gengið uppréttir og sagt: Við
erum sigurvegarar (Röskvukynslóðin
segir væntanlega: „We are the
Champions“ eins og í vinsælu dægur-
lagi).
Ungt vinstrifólk, því að til þess vís-
ar væntanlega heitið - fremur en til
formanns Heimdallar og annarra af
þessari sömu kynslóð - hefur undir
merkjum Röskvu sýnt að það getur
unnið glæsilega sigra á sameiginleg-
um lista þegar engin málefhi eru leng-
ur fyrir hendi tíl að deila um. Það get-
ur unnið saman að því að berjast fyrir
sömu málum og Vaka gerði áður.
Röskva hefur bestu slagorðin, bestu
veggspjöldin og bestu kosningaher-
ferðirnar og hún getur byggt stúd-
entaíbúðir jafh vel ef ekki betur en
Vaka, útvegað stúdentum sumarstörf
jafh vel ef ekki betur en Vaka og mót-
mælt menntamálaráðherra Sjálfstæð-
isflokksins af sama kraftí og Vaka
starfsbróður hans úr Alþýðubandalag-
inu. Það hefur líka sýnt sig að vinstri-
mönnum gengur langbest að sigra
þegar engin vinstristefna (a.m.k. eng-
in sem Arni Sigfusson gæti ekki skrif-
að undir) flækist fyrir þeim. Henni er
ekki tíl að dreifa í Stúdentaráði.
Röskvukynslóðin
Hvað einkennir þá þessa nýju kyn-
slóð vinstrimanna sem nú er búið að
skíra? Eklci þykist ég geta greint það
allt í einni grein en ætla þó að hefja
umræðuna með því að nefha nokkur
atriði.
a. Þetta er kynslóð hraðans og vinn-
ur því sína stærstu sigra í slagorðum,
umbúðum og fimm mínútna grein-
ingu á vandamálum heimsins.
b. Þetta er „póstmóderníska“ kyn-
slóðin sem trúir ekki á neitt og síst af
öllu sósíalisma eða annað sem stendur
undir nafni sem hugsjón af einhverju
tagi.
c. Þetta er lata kynslóðin sem nenn-
ir ekki að hugsa of lengi og mikið um
málin - enda hefur hún ekki tíma tíl
þess.
d. Þetta er neyslukynslóðin, draum-
ur auglýsandans. Kynslóðin sem ávallt
mun velja hlutí fram yfir hugsjónir.
e. Þetta er uinburðarlynda og opna
kynslóðin. Hún er ekki föst í neinum
hugsjónum sem takmarka víðsýni
hennar.
f. Þetta er leitandi kynslóðin en leit
hennar takmarkast ávallt af íhaldssemi
velferðarinnar.
Þetta er hið fyrsta sem mér dettur í
hug um Röskvukynslóðina. Undir
hennar forystu mun gengi „vinstri-
flokkanna“ örugglega aukast. En
raunveruleg vinstristefna á vonandi líf
sitt undir einhverju öðru.
Höfundur er íslenskunemi við HÍ.
» V
♦ •
t t 1 ,
« í >