Vikublaðið - 02.09.1994, Blaðsíða 5

VTKUBLAÐIÐ 2. SEPTEMBER 1994
Regnboglnn
5
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri ávarpaði fundinn: Er hún foringi nýrra tíma í
íslenskri pólitík eða fangi málamiðlunar?
sem er þaulvant umræðu á opinberum
fundum. Senniiega hefur Þórunn
Sveinbjarnardóttir vorkennt þeim
sem komu á fundinn til að heyra póli-
tík þegar hún bað um orðið til að ræða
um klásúluna í lagadrögunum sem
segir að aðalfundur skuli kjósa for-
mann og varaformann stjórnar. Þór-
unn taldi þetta píramítaskipulag
óþarft og hægt væri að halda út virkri
framkvæmdastjórn án þess að hafa tvo
toppa. Enginn bað um orðið á eftir
Þórunni og aftur myndaðist kjánalegt
andrúmsloft í salnuin. Fundarstjóri sá
sitt óvænna og dreif sig í næsta dag-
skrárlið sem var kjör bráðabirgða-
stjórnar. Stjórnin var sjálfkjörin og
enn skapaðist pínlegt ástand því Ing-
björg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri
var ekki rnætt en hún átti að ljúka
fundinum með ávarpi. Sjálfsagt hefur
borgarstjóri gert ráð fyrir að fóik
hefði eitthvað um að ræða á stofh-
fundi nýrra stjórnmálasamtaka þegar
hún skipulagði dagskrá sína þennan
laugardag.
Fundarstjóri brá útaf boðaðri dag-
skrá og gerði kaffihlé. Von bráðar
kom Ingibjörg Sólrún og hélt sína
tölu þar sem hún óskaði sér og borg-
arfulltrúum þess að stjórnmálasam-
tökin sem verið væri að stofha myndi
veita meirihlutanum „innblástur og
ferskar og raunhæfar hugmyndir." Ef
einhver hefur sagt Ingibjörgu Sólrúnu
frá því hvernig fundurinn gekk fyrir
sig hlýtur hún að hafa orðið hugsi yfir
þróun hreyfingarinnar sem hún leiddi
til valda í Reykjavík. Sérstaklega ef
hún hefúr munað eftir orðunum sem
hún lét falla á fyrsta opinbera fundin-
um sínum efitir að hún tók áttunda
sætið á Reykjavíkurlistanuin.
- Verkefnin eru ögrandi og við höf-
um heilan heim að móta. Við eigum
að hugsa upphátt og ekki vera hrædd
við að setja ffam nýjar hugmyndir.
Oft hefur 'verið stutt í svikabrigsl og
ritskoðunartilhneigingar vegna þess
að vinstrimenn „megi ekki“ hugsa
þetta eða hitt og við þurfum að af-
leggja þennan hugsunarhátt, sagði
Ingibjörg Sólrún, þá þingkona og
borgarstjórnarefni, á fundi Verðandi,
félags ungs alþýðubandalagsfólks og
óháðra, um miðjan febrúar í vetur.
Ingibjörg Sólrún var kosin sem for-
ingi hreyfingar nýrra hugmynda,
nýrra vinnubragða og nýrra siða en
andinn sem sveif yfir vötnum í Súlna-
sal Hótel Sögu vakti hugboð um að
hún væri orðin fangi málamiðlunar
sundurleitra hópa.
Tragíkómísk tilvistar-
kreppa
Akaflega margir vinstrimenn búa
við tilvistarkreppu sem stafar af því að
þeir tilheyra flestir einum af þeim
fjórum flokkum sem kenna sig við fé-
lagshyggju og jafnrétti, hafi þeir ekki
gefist upp á kerfinu, en eiga fjarska
erfitt með að koma auga á hvað það er
sem greinir flokkana að. Af þessu
draga sumir þá ályktun að ekkert vit
sé í öðru en að steypa fjórflokkunum í
eitt án þess þó að geta fest hönd á
sameiginlegum grundvelli. Samtímis
reyna menn að sýna þeim flokki holl-
ustu sem er núverandi lögheiinili
þeirra. Afleiðingin af þessu öllu getur
tekið á sig tragíkómískar myndir eins
dæmið um Tímann sýnir.
Dagblaðið Tíminn kynnir sig sem
málgagn félagshyggjufólks og reynir
að markaðssetja sig sem slíkt. Æda
mætti að Tíminn myndi grípa hvert
tækifæri fegins hendi tíl að undirstrika
félagshyggjuprófílinn. En eins og
áður kom fram reyndi Tíminn að
spilla fyrir stofnfundi Regnbogans á
laugardag með því að viðra óánægju-
raddir tveggja einstaklinga á baksíðu
undir nöldurslegri yfirfyrirsögn:
„Ekkert samráð haft við félagshyggju-
flokkana um stofnun Regnbogans.“
Tónninn er að það sé bölvuð frekja að
fólk hittist til að ræða vinstripólitík án
þess að hafa til þess leyfi flokkanna.
Þarna var samúðinni með félags-
hyggjunni ekki tíl að dreifa heldur
voru það þröngir flokkshagsmunir
Framsóknarflokksins sem réðu ferð-
inni. Snöggsoðið bandalag við ffain-
kvæmdastjóra Alþýðuflokksins á laug-
ardag sýnir bara hversu langt Tíminn
gengur í þjónkun sinni.
Svo líður helgin og flokkseigendur
Framsóknarflokksins jafha sig á hy-
steríukastinu. Það gerir Tíminn líka
og birtir á þriðjudag fjórdálka frétt
undir fyrirsögninni „Pólitískur titr-
ingur hverfur á stofnfundi.“ I fféttinni
er þessi kostulega málsgrein:
„Gagnrýnisraddir um að frekari
undirbúnings væri þörf áður en farið
yrði frarn mcð skipulagslegt form af
þessu tagi hafa þó að mestu þagnað
eftir fundinn á laugardag þar sem
skýrt kom fram að Regnboginn
væri ekki vísir að samtökum á
landsvísu og að Regnboginn væri
ekki stjómmálaflokkur. Auk þess
var fundi ekki slitið heldur ffestað urn
nokkrar vikur til að gefa flokkunum
og öðrum betra ráðrúm til að fara yfir
útfærsluna á lögum og samþykktum
félagsins." [leturbr. pv]
Hér höfum við það. Tíminn er fé-
lagshyggjublað en telur alveg út í hött
að félagshyggjufólk reyni að skipu-
leggja sig án þess að hafa blessun
Framsóknarflokksins. Það voru ekki
flokkarnir og „aðrir“ sem þurftu
meira ráðrúm, þessir „aðrir“ höfðu
rætt um stofiiun samtakanna í allt
sumar. Flokkseigendurnir þurffu að
ráða ráðum sínuin og Tíminn hrein-
lega býr til „pólitískan titring“ þegar
minnsta hætta er á að bönd kerfisins
bresti.
Tíminn og líkt þenkjandi öfl í
flokkunum fjórum sem bára ffam
Reykjavíkurlistinn vilja einangra og
draga vígtennurnar úr hreyfingunni
sein felldi meirihluta Sjálfstæðis-
flokksins í vor. Við blasir hálf-geggj-
uð staðreynd, sú að stjórnmálamönn-
um úr innsta hring vinstriflokkanna,
sem iðulega mæla fagurt um samstarf
félagshyggjufólks, stendur ógn af
hreyfingu sem getur töffað fram þrjú
til fjögur hundrað manna fund með
litíum fyrirvara. Gamla lagið var
miklu betra þar sem tveir til þrír tugir
mættu á fund og maður vissi fyrirfram
hvaða skoðanir fólk hafði. Andstæð-
ingar sem og samherjar voru skil-
greindir hópar, og það svo kyrfilega
að í sumum flokkum er til önnur kyn-
slóð innanflokksandstæðinga. Ekkert
kemur á óvart, nema kannski óendan-
legt langlundargeð þjóðarinnar gagn-
vart litlu hópunum í litlu flokkunum.
Sælir eru einfaldir.
Páll Vilhjálmsson
ERINDI GUÐMUNDAR ANDRA THORSSONAR Á
REGNBOGAFUNDINUM:
ónar, litir, ilmur
- og smjör
Nóttina eftir að Mörður Árnason hringdi í mig og bað mig um að ávarpa þennan fund dreymdi
mig að borgarstjórinn í Reykjavík, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, skipaði mig sérlegan sendimann
Reykjavikurborgar í Smugunni. Ég man ekki hvað henni gekk til: hvort ég átti að vera milligöngu-
maður brjálaðra landsbyggðarmanna í Noregi og brjálaðra iandsbyggðarmanna á íslandi eða
hvort ég átti að krefjast reykviskra yfirráða á heimshöfunum - eða hvort ég átti bara að hafa það
gott. Ég man ekki heldur hvort ég þáði starfann. Ég man ekki einu sinni hvort Sjálfstæðismenn
lögðu fram fyrirspurn í borgarstjórn um það hvort ég fengi greitt orlof og hvar skrifstofan min
ætti að vera. Þegar mig dreymir er ég yfirleitt sofandi og ekki nógu vakandi fyrirþví sem gerist.
En draumurinn er dularfullur og kannski er hann þvæla sem ekki einu sinni Njáll á Bergþórshvoli
og Gestur Oddleifsson hefðu ráðið í sameiningu - ekki einu sinni Guðlaugur og Guðrún Berg-
mann með víkingaspilunum. Mig grunarþó að draumurinn
tengist því á einhvern máta að eftir sigur R-listans í vor,
sem ég taldi ekki sist mitt verk, þá lét ég á mér skilja við
téðan Mörð, sem ég taldi þá vera áhrifamann innan sam-
takanna, að ég væri reiðuþúinn að Ijá máls á því að vera
alls ekki fráhverfur þvi að hugleiða gaumgæfilega tilboð um
að gerast menningarlegur erindreki Reykjavíkur um víða
veröld - ekki þó þannig að um væri að ræða klíkuskap og
spiHifígu, helduryrði ég fremur sem nokkurs konar Charge
d'affair í þvi að kynna mér menningu ýmissa stórborga en
einkum þó þá menningu sem kvað blómstra í þeim snekkj-
um sem sigla i karabiska hafinu. í draumnum hafði þetta
karaþíska hafbreyst í Smuguna. í draumi sérhvers manns
er fall hans falið. Draumarnir verða að martröð.
Ekki er mark að draumum sagði Sturla Sighvatsson þegar
hann vaknaði til að skunda í Örlygsstaðabardaga - og sé
einhver merking í þessum þá felur hann svo sem ekki annað i sér en jafn nauðaómerkileg sann-
indi og þau að geri maður heimskulegar og óbilgjarnar kröfur til annarra en engar til sjálfs sín,
og tengi maður drauma sína við gerðir annarra en ekki sjálfs sín, og hafi maður óraunhæfar
væntingar til annarra fremur en sjálfs sin - þá endar maður inni í verndarsvæðum annarra
siglandi undir hentifána glataðrar sjálfsmyndar.
Ég held að ég sé búinn að flækja mig í eitthvert myndmál hérna - ég held ég ætti að reyna losa
mig úr því. Allt og sumt sem ég vlldi sagt hafa erað við getum ekki ætlast til þess að smjör drjúpi
hér afhverju strái eftir fjögur ár og að hér vaxi akrar ósánir eins og löngum hefur verið draumur
þessa hirðingjaþjóðflokks sem hér býr. Við getum ekki vænst þess að þorgarstjórnarmeirihlut-
inn muni gefa blindum sýn, að öll sumur verðl sólrik sem þetta, að náttúrulögmálin gufi upp og
sjúkdómar hverfi og bensínlitrinn lækki- við eigum ekki einu sinnineina sérstaka heimtingu á að
uppfyllist jafn hógvær og sjálfsögð ósk og að verða hamingjusöm.
En við getum ætlast til þess að framkvæmdir í borginni okkar miðist við almannahag en ekki ein-
göngu verktaka, og er Elektrólúx-málið einmitt ágæt byrjun og glæsilegt dæmi um að sú tíð er
liðin að slíkir útgerðamenn á almannafé fái að moka upp óáreittir afla á verndarsvæðunum. Og
við getum ætlast til þess að eftir fjögur ár verði það liðin tíð að taugaveiklað fólk sé að hendast
með taugaveikluð börn bæjarenda á milli til að henda þeim í fangið á taugaveikluðum dag-
mæðrum fyrir stórfé; við ættum að geta vænst þess að litið verði á umönnunarstörf sem störf
en ekki köllun og þau launuð samkvæmt þvi; að gömlu fólki í sárri neyð verði fundin önnur úr-
ræði en að skrá það á biðlista; að iögreglan fari að lita á það sem sitt verkefni að fjarlægja vit-
firringa sem misþyrma saklausu fólki á kvöldin í miðbænum; að strætó verði raunhæfur farkost-
ur fyrir venjulegt fólk sem hefur engan áhuga á að montast um bæinn á einkabílum; að hjóla-
brautir komi um allan bæ svo að hjólreiðafólk þurfi ekki að hossast eftir glerstráðum syllum og
stöllum og sprungum gangstétta eða biðja til guðs um að bílstjórarnir í kringum það séu nú í
góðu skapi í dag.
Við getum ætlast til alls konar hluta af þessari borgarstjórn. Þetta er okkar stjórn. Þetta er sú
stjórn sem við knúðum fram þegar við sameinuðumst um verkefni nútiðar og framtíðar, og
gleymdum því um stund að þessi væri allaballi, þessi úr kvennó, þessi krati og þessi frammari;
allt í einu leið manni ekki lengur eins og sauðkind; allt í einu voru kosningar ekki lengur þessar
venjulegu réttir og gömlu fjaHkóngarnir stóðu álengdar og horfðu agndofa á það hvernig var
rokkað i réttunum - út úr þeim streymdi fólk sem hafði ekki við að heilsast og kynnast og brosa
vegna þess að i pólitik er aðeins eitt ánægjulegra en að þoka einhverju áleiðis, og það er að
þoka einhverju áleiðis með öðrum. Og fólkið sem við kusum tilýmissa trúnaðarstarfa á ekki að
þurfa að puða fyrir okkur í tómarúmi og einrúmi. Til þess að smjör drjúpi af hverju strái hér eftir
fjögur, átta, tólf eða fimmtíu ár, þá þarf hvert og eitt okkar að taka að minnsta kosti eitt strá ein-
hvers staðar - og smyrja það.
Mig dreymir um borg en ekki drive-in vinnu- og neytendabúðir. Mig dreymir um miðbæjarkvöld
með öðrum brag en þeim sem rikir þegar fimmhundruð full börn veltast um með landa-
pepsípela um hálsinn. Ég heyri tóna: ég vil að lögreglan hætti að handtaka þá sem spila fyrir
klinki á götum úti og hafa ekki þevís upp á að vera trúfífl. Ég vil að Lúðrasveit Reykjavíkur og
Lúðrasveitin Svanur sameinist og ganginiður Laugaveginn fyrsta laugardaginn í hverjum mán-
uði þegar ekki eru beinlínis tíu vindstig. Ég sé liti: ég vil að grámanum verði sagt stríð á hendur;
ég vil Hallgrímskirkjan verði líka máluð rauð. Ég heyri tóna, ég sé liti, ég finn ilm - áfram með
smjörið.