Vikublaðið - 07.10.1994, Blaðsíða 5
VIKUBLAÐIÐ 7. OKTOBER 1994
Forstjórarnir og hátekjufólkið
eru þjóð Davíðs
I stelnuræðu Davíðs Ddds-
sonar torsæfisráðherna á
Olafur Ragnar Grímsson for-
maður Alþýðubandalagsins
sagði í eldhúsdagsumræð-
unni á mánudagskvöld það vera
fi'fldirfsku hjá forsætisráðherra að
taka sér orðið þjóð í munn þegar
hann ræddi efnahagsbatann.
„Kannski eru til forstjórar nokk-
urra stórfyrirtækja sem geta talið
hagnaðinn í 50 eða 100 milljónum á
þessu ári og hinu liðna og vissulega
er til hátekjufólk í landinu með 400
þús., 600 þús. og jafhvel milljóri kr. á
mánuði sem fá þann fagnaðarboð-
skap að hátekjuskatfurinn verði
felldur niður í árslok sem geta talað
um bata. En ég spyr fiskvinnslukon-
una í ftystihúsinu, kennarann í
grunnskólanum, iðnverkafólkið í
verksmiðjunum, skrifstofufólldð og
þjónustufólkið, ungu fjölskyldurnar
með bömin og þunga byrði húsnæð-
islánanna: Hafið þið skynjað þennan
bata sem forsætisráðherra var að tala
um í kvöld? Nei, þjóðin í landinu
skynjar ekki þennan bata. Hún er
hneyksluð á þeirri skattastefriu sem
birtist í því að á sama tíma og há-
tekjufólkið í landinu á að fá sérstaka
skattalækkun og fjármagnseigendur
eiga áfram að búa við skattffelsi
verður sett á þessu ári og hinu næsta
met í skattbyrði tekjuskatts á fólki
með 50-60 þús. kr. í mánaðarlaun og
ungu barnafjölskyldunum sem þurfa
að glíma við húsnæðislánin með
sameiginlegar tekjur á bilinu 100-
150 þús. kr.
Nei, misréttið, óréttlætið í þessu
þjóðfélagi er orðið slíkt að ekki er til-
efrii til þess að halda sjálfshólsræður
á Alþingi. Stjórnarstefnan skilur við
þetta þjóðfélag með rneiri skulda-
bagga á einu kjörtímabili en sést hef-
ur áður. Hún skilur eftir sig meira
misrétti hjá fólkinu í landinu en við
höfum áður þekkt. Hún skilur eftir
sig þúsundir atvinnuleysingja. Hún
skilur efrir sig tugi milljarða í aukinni
skuldastöðu heimilanna við banka-
kerfið. Hún skilur efrir sig þúsundir
fjölskyldna sem nú þegar em orðnar
gjaldþrota eða em að verða gjald-
þrota vegna byrða af húsnæðislánun-
um. Hún skilur eftir sig ungt náms-
fólk sem er nánast örvæntingarfullt
vegna erfiðleika af námslánum. Hún
skilur efidr sig aldraða og sjúka, fatl-
aða og öryrkja sem búa nú við kjör
sem em á barmi hreinnar fátæktar.
Forsærisráðherra kemur svo hér í
kvöld og hælist um og talar um bata.
Þessi ríkisstjórn mun sein betur fer
fara senn frá. Þá verður að taka við
ný tíð með nýrri stefriu og öðmm
viðhorfum.“
Skattahækkanir á
launafólk
Kristinn H. Gunnarsson þing-
maður Alþýðubandalagsins gerði
skattahækkanir ríkisstjórnarinnar að
umtalsefrii, en skattar og gjöld á
launafólk hafa hækkað umtalsvert á
kjörtímabilinu.
„Persónuafsláttur hefrir Iækkað
um tæp tíu prósent eða tæplega sex
þúsund krónur á mánuði í tíð núver-
andi ríkisstjórnar. Þetta er bein
skattahækkun og hún kemur þyngst
niður á láglaunafólki. Sem dæmi má
nefna að fyrir mann með áttatíu þús-
und krónur í tekjur á mánuði þýðir
lækkun persónuafsláttarins um 35%
prósent hækkun á staðgreiddum
sköttum.“
Kristinn benti á að tekjuskattur
einstaklinga og útsvar hefur hækkað
verulega samtímis sem vaxtabætur
hafa lækkað.
„Hinsvegar er haldið hlífiskildi
yfir hátekjumönnum og þeim sem
hafa tekjur af fjármagni. Það er
frirðulegt að enn skuli það vera
þannig að eignamaður sem hefrir
eina milljón krónur í tekjur af verð-
bréfum skuli engan skatt greiða af
þeim tekjum, en launamaður með
sömu tekjur greiði ríflega 40%
þeirra tekna í skatt. Það verður ekki á
þessa ríkissjóm borið að hún leggi
sig efrir því að leggja skatta á efrir
efrium og ástæðum," sagði Kristinn.
Trúnaðarbrestur í ríkis-
stjórninni
Steingrímur J. Sigfusson varafor-
maður Alþýðubandalagsins rifjaði
upp að strax í upphafi kjörtímabilsins
hafi orðið ljóst að hvernig samfélagi
ríkisstjórn Davíðs Oddssonar
stefridi.
„Við alþýðubandalagsmenn höf-
um á öllu þessu kjörtímabili barist
hart gegn þessari frjálshyggjustefriu.
Við vömðum við afleiðingum henn-
ar. Við spáðum því að hún mundi
innleiða atvinnuleysi og lífskjörin
mundu versna, að hér yrði stöðnun í
atvinnu- og efriahagsmálum og það
hefur orðið raunin á. Því miður. Það
þarf að koma þessari ríkisstjóm frá.
Hún er ekki starfhæf. Annar stjórn-
arflokkurinn er í tætlum. Alþýðu-
flokkurinn er rjúkandi rúst og finnur
sér helst huggun í þrí að jafriaðar-
menn í Svíþjóð hafi komið vel út úr
kosningum. Þinginenn flokksins
eyddu stómm hluta af ræðutíma sín-
um hér í kvöld, kratar, í að gleðjast
yfir því að krataflokkurinn í Svíþjóð
hefði komið vel út. Það er von að
þeir tali ekki mikið um stöðuna í eig-
in flokki. Alþýðuflokkurinn er klof-
inn. Við heyrðum fyrrverandi vara-
fonnann hans, Jóhönnu Sigurðar-
dóttur, hér tala utan flokka áðan og
ég verð að segja það alveg eins og er
að ef ég á einhver ein ráð handa Al-
þýðuflokknum núna, þá era það þau
að hugleiða vandlega að bjóða ekki
fram í næsm kosningum, velta því
fyrir sér hvort það sé ekld hyggilegt
fyrir Alþýðuflokkinn að stefria ffekar
á framboð í kosningunum 1999,
hvíla þjóðina á sér í eins og eitt kjör-
tímabil og'fara í góða endurhæfingu
á meðan. Þetta væm mín ráð til
þeirra leifa sem Alþýðuflokkurinn
Fall hugmyndakerfanna
Eflaust hafa margir fagnað svo-
nefndu falli kommúnismans
eða öllu heldur að það hug-
myndakerfi, sem hafði verið kennt
við hann af fávísu menntafólki í
sjötíu ár, skyldi hafa verið lagt niður
og fyrir bragðið hafi nokkur ríki
farið á hausinn. Eflaust hafa þeir ekki
orðið jafri glaðir þegar ekki varð
ffam hjá því litið að jafn skjótt og til
urðu í Evrópu allmörg „fyrrverandi
ríki“, fóm að koma undan rósótta
stofuteppinu meira en litlir vankant-
ar á auðvaldsstefriunni á sigur-
hæðinni.
Fólk sem hafði áður búið í her-
bergjunum á neðri hæðum hússins,
eða í kjallaranum við rokk og ham-
borgara og „hæ og bæ!“, byrjaði að
missa vinnuna og hljómflutnings-
tækin. I staðinn fyrir að geta rokkað,
reykt hass og farið stöku sinnum inn
á stofnanir sér til tilbreytingar, byrj-
aði það brattasta að spá í fjallgöngur,
éta kartöfluhýði og lofsyngja heilsu-
rækt, ef þau örþrifaráð kynnu að
bjarga því í sainkeppni á markaði þar
sem var næstum jafri lítið „lífsmögu-
leikaval“ og matvælin höfðu verið af
skornum skammti í ömurlegu hill-
unum í ríkjum kommúnismans.
Jafnvel sljóustu menn gerðu sér
grein fyrir að auðvaldið hafði líka
Guðbergur
Bergsson
haldið sér upp á örvandi pillum og
sjálfslygum.
Það er algengt í sögu mannsins að
þjóðfélög falli og fræði sem kennd
eru við hugmyndir skolist til uin
stund, uns þau finna á ný farveg. Oft
þann sama en í breyttri mynd og
með misjafrilega tæm vatni. Þjóð-
félögum hættir til að falla alltaf á
sama hátt: vegna sjálfsánægju og yf-
irbyggingar. Menn reisa sér hallir,
píramíta eða flugskeyti sem fara um
himinhvolfið, en á meðan þeir þenj-
ast út af bjartsýni og hroka yfir afrek-
unuin þarf ekki annað en að litlar
breytingar verði í nátnírunni, að
vindar og straumar taki upp á tilvilj-
unarkenndum fjanda, þá hrynji stytt-
urnar yfir húllumhæið og merji hetj-
urnar undir sér.
Á þeim síendurteknu tímum þegar
menn og atvinnan em í mörðu
ástandi, hætta stjórnmálin að vera
andlegs eðlis. Ekkj er rætt um heims-
viðskipti, vísindalegan sósíalisma eða
alþýðulýðveldi sem ná yfir hálfan
heiininn. Auðinagnið gortar ekki
heldur yfir að það sé síbreytilegt og
geti þess vegna glímt við og sigrast á
sérhverjum vanda, það festist ekki í
stöðnuðum formum og geri ein-
staklinginn að mildlmenni sem hann
á skilið að verða með frjálsu fram-
taki, fái hann að standa í samkeppni
og losna við skussa.
í „mörðu ástandi" fara jafrivel vitr-
ustu menn að æsa sig yfir útlendri
skinku eða hnakkrífast um hvort
beljumar hafi bitið grasið á réttum
stað. Guðfræðingar í háskólunum
deila um það hvort englar séu kven-
eða karlkyns. Þeir leysa niður um
guð og sjá: Hann er kona! I staðinn
fyrir að mala í sigurvissri mollu
karlapunga í kommasellu á Sauðár-
króki sem sögðu að helmingur
mannkynsins væri orðinn komm-
únískur, hoppa bakpokakonur núna í
ámóta innfjálgum fögnuði yfir að
helmingur mannkynsins séu þær.
Menn em mikið fyrir helminga-
skiptin og finnst þau alltaf vera jafn
framleg, gáfuleg og ný undir sólinni
á meðan atvinnulífið og menningin
verða útþynnt, lík gutli á gítar frá
fyrri tíð.
manudag var ofuráhersla
lögö á þau skilaboö að
efnahagur þjóðarinnar
færi batnandi. Stjórnar-
andstaðan var osammala
þessu og benfl á að al-
menningur nyfl ekki efna-
hagsbatans. Þjóðin sem
Davíð hefur í huga er ekki
íslenskur almenningur
heldur efnafólkið.
í lok ræðu sinnar ræddi
Steingrímur um stöðu ríkis-
stjórnarinnar og samskipti
stjórnarflokkanna.
,Alvarlegastur er sá algeri
trúnaðarbresmr sem orðinn er
milli forasmmanna stjórnar-
flokkanna. Forsætisráðherra
hefur opinberlega lýst van-
trausti á utanríkisráðherra.
Gengur það í lýðræðisríki og í
þingbundinni ríkisstjóm að ut-
anríkisráðherra sem hefur
fengið á sig vantrauststillögu
frá forsætisráðherra sitji áfram
eins og ekkert hafi í skorist?
Ætlar forsætisráðherra virki-
lega að bjóða þjóðinni upp á
það að sitja uppi ineð ríkis-
stjórnina svona á sig komna í
allan vetur? Það er hreint á-
byrgðarleysi á viðkvæmum tím-
um, þegar meðal annars allir
kjarasamningar era lausir, að
standa þannig að málum,“ sagði
Steingrímur J. Sigfusson.
Hjörleifur með ðrjú frumvörp
Hjörleifur Guttormsson þing- fái forgangsrétt til nýtingar á jarðhita
maður Alþýðubandalagsins á eigin landi.
lagði á fyrsta starfsdegi Alþingis fram - Ríkisstjórnin ætlaði sér sam-
þrjú frúmvörp til laga. Fmmvörpin kvæmt stjórnarsáttmála að flytja
taka til orku fallvatna og nýtingu frumvarp um þetta eírii þegar á öðm
hennar, jarðhitaréttindi og rétt laun- . ári kjörtímabilsins en það hefur enn
þega til launa í veikindaforföllum. ekki séð dagsins ljós og er staðfestur
Fminvörpin hafa áður komið f}TÍr gmndvallarágreiningur milli stjórn-
þingið en ekki fengið afgreiðslu. í arflokkanna um málið, segir Hjör-
frumvarpi Hjörleifs til laga um orku leifur.
fallvama ognýtingu hennar er kveð- Þriðja frumvarpið sem Hjörleifur
ið á um í 1. grein að orkan í fallvötn- leggur fram er um rétt launþega og
um sé eign íslenska ríkisins sem eitt sjómanna til launa í veikindaforföll-
hafi heimild til nýtingar hennar. um. Með frumvarpinu á að jafria rétt
Undanþágur em um smávirkjanir og launþega hér á landi til launa í veik-
gagnvart þeim sem þegar hafa virkj- indaforföllum, svo sem vegna að-
að. Gert er ráð fyrir að aðlögunar- gerða, rannsókna og annarrar með-
tími verði tíu ár. Þingflokkur Al- ferðar að læknisráði, enda þótt laun-
þýðubandalagsins stendur í heild að þegi eða sjómaður hafi ekki verið ó-
þessu máli og telja flutoingsmenn að vinnufær við upphaf læknismeðferð-
brýnt sé að lögfesta ákvæði frum- ar. Einnig er kveðið á um rétt heil-
varpsins út frá almennum sjónarmið- brigðra sem gefa líffæri til að fá
um en einnig vegna breyttrar réttar- greidd laun í forföllum frá vinnu
stöðu erlendra ríkisborgara hér á vegna líffæragjafar.
landi vegna samningsins um Evr- - Lögbundinn réttur sjómanna og
ópskt efriahagssvæði. verkafólks til veikindaforfalla hefúr
Hjörleifur leggur einnig fram verið túlkaður þröngt af dómstólum,
framvarp til laga um jarðhitaréttindi segir Hjörleifur, og bætir við að
og er með því mörkuð sú stefria að frumvarpinu sé ætlað að tryggja al-
ríkið eigi allan rétt til jarðhita sem mennum launþegum og sjómönnum
sækja þarf með bomn á hundrað sama rétt og opinberir starfsmenn
metra dýpi eða meira, en sveitarfélög hafa notið.
FLOKKSSTARFIÐ
Aðalfundur
kjördæmisráðs Alþýðubandalagsfélaganna í Reykjavík verður hald-
inn 12. nóvember nk. Nánari tímasetning og dagskrá auglýst síðar.
Stjórnin
Skólamálahópur miðstjórnar Alþýðu-
bandalagsins
Eftirtaldir fundir eru fyrirhugaðir:
1. Fimmtudaginn 13. október kl. 17: Grunnskólafrumvarpið
2. Fimmtudaginn 20. október kl. 17: Grunnskólinn til sveitarfélaga?
3. Fimmtudaginn 27. október kl. 17: Framhaldsskólafrumvarpið
Allir fundirnir eru á Laugavegi 3.
Frá FRAMSÝN
í síðasta mánuði var stofnað nýtt Alþýðubandalagsfélag í Reykjavík,
Framsýn. Þeir sem áhuga hafa á að gerast félagar í því geta orðið
það með því að hringja og skrá sig í síma 18020 á milli kl. 17 og 19
alla næstu viku.