Mánudagsblaðið - 17.01.1949, Blaðsíða 3

Múniidag'ur 17. janúár 1949.
3
MÁNUDAGSBLiAÐIÐ
Mánudagsþankar
Jóns Revkvíkings
Mannréiiindi I
skýlukiúi
Ameríkumenn eru
„smart“. Þeirra eftirlætis-
orð er: „smartness“. Það
er einn ávöxturinn af þess
um hæfileika, þegar þeir
finna upp á að þrykkja
eða prenta aðalslagorðin
úr mannréttindayfirlýs-
ingu UNO á skýluklúta.
Slíkir skýluklútar sjást
hér stundum í Reykjavík.
Einstöku reykvískar stúlli
ur ganga með þessar mann
réttindayfirlýsingar UNO
á höfðinu eða nánar sagt
í skýluklút, sem þær binda
undir kverkina. Þetta er
amerískur „smartness“,
splunkunýr, og er í raun-
inni táknrænn að því leyti,
að þær stúlkur í veröld-
inni, sem ganga með þessa
svonefndu mannréttinda-
yfirlýsingú A höfðinu
munu vera miklu fleiri en
þær persónur, konur eða
karlar, ’sem ganga með
hana I höfðinu.
Við vitum öll, að þessar
mannréttindayfirlýsingar
eru tómt húmbúkk, hæfi-
legar til prentunar á skýlu
klúta. Þær eru margar yf-
lýsingarnar, er hafa reynzt
lialdlitlar. Hvort man nú
enginn Snorra Sturluson?
Hvort man nú enginn At-
lantshafsyfirlýsinguna, er
þeir Churchill og Koose-
velt undirrituðu á styrj-
aídarárunum, verandi um
borð á herskipi víst við
New Foundland ? Þegar
sáttmálinn var undirritað-
ur var sálmasöngur,
Rooscvelt, Churehill og
allur {>eirra herforingja-
skari söng sálminn „On-
wards Christian soldiers“,
enda var þetta afskaplega
kristileg yfirlýsing.
Svo fór Roosevelt heim
og svo fór Chisrchil! heim
og koin við í Rvík á leið-
inr:. Reykvíkingar fengu
að sjá Chúrchill ganga
upp Sprengisand með vind
il-jcn í annarri hendmni.
Hann vaggaði upp bryggj
uua og tottaoi vindiiinn
ánægjulega. En yfirlýsing-
in? Hún er gersamlega
gleymd. Það minnist eng-
inn á hana, en eitt megin-
atriði liennar var, að Bret-
land og Bandaríkin lofuðu
að vernda rétt smáþjóð-
anna — allra smáþjóða.
Hvað eru það margar smá
]>jóðir, sem þessar stór-
þjóðir hafa ofurselt, síð-
an þessi yfirlýsing var
gefin ? Margar smáþjóðir
hafa að nafninu til sjálf-
stæða st jórn, eins og Aust-
ur-Evrópunlfin, þó það sé
ekki nema yfirskyn. Aftr-
ar eru týndar, afináðar
algerlega af kortinu og að
nokkni leyti af yfirborði
jarðar eins og Eystrasalts-
löndin smáu, þtysi lönd,
sem voru einmitt SMÁ —
nógu smá til að gleymast.
Þau voru innlimuð „hljóða
laust“ og raunar með
samþykki Bretlands og
U.S.A., því þá var yfixlýs-
icgin gleymd. Atlantsliafs-
yfirlýsingin komst aldrei
svo langt að verða prent-
uð á skýluklúta. En mann-
réttindayfirlýsing UNO er
meira að segja tekin SVÓ
alvarlega, að liún er notuð
til kvenskrauts. Eða er
hún kannske sett þarna til
háðvs ? Það væri reyndar
trúlegast. Eitt er víst, og
það er að yfirlýsingin
sjálf er miklu minna virði
en klútamir, sem hún er
prentuð á. Svona klútar
geta kostað yfir 100 krón-
ur.
Skýluklútarnir og
utanferðir íslendinga
Það liefur fátt lcomið
mér meira á óvart í seinni
tíð en að sjá ritdeilur í
blöðimum um mannrétt-
indayfirlýsingu UNO og
utanferðir Islendinga. Það
kom í Ijós í þeim deilum,
að til er svo einfaldur
maður, að iiann telur
mannrq ítindayfirlýsmgu
UNO gildara plagg og í
hærra-rétti en þá löggjöf,
sem segir að tilíekín skil-
ríki þurfi frá yfirvöldœi-
um íil ]>ess að ferðast úr
landi á íslandi. Ó, saneta
simplicitas! Viðskiptamála
ráðherrann svaraði og
hefur auðvitað rétt svör
og tilhlýðileg á taktemum.
Alþýðublaðið sagði eitt-
hvað í ]>á áttiiía, að það
sem vekti fyrir manniaum,
sém vitaaði í UNO yfir-
lýsinguna, væri að afnemá
|:ær hömlur, sem nú eru
á frjálsum ferðum lands-
manna til útlanda, svo ís-
lenzkir gjaldeyriseigendur
gfetu búið, þegar þeir vildu,
á Savoy eða Waldorf-
Astoria. Hvað annað ?
Maður, sem er svo einfald-
ur að vitna í skýluklúta, á
ekki betri fsvör sliilið. Ilafa
menn nokkurn timann séð
annað eins? Maður með
fullu viti og í ]>okkabót
lögfræðingur leyfir sér að
telja að íslenzk lög eigi að
víkja fyrir skýiuklútum!
Gluggi Masaiyks
Það er ómögulegt að
tala eða skrifa um skjöl á
l>orð við Atlantshafsyfir-
lýsinguna og mannréttinda
yfirlýsingu UNO öðruvísi
en í gremjufullum hæðn-
istón. Þetta er rauna-
legt, en ]>ó eðliJegt. Hafa
Bússar eltki undirritað
þessa yfirlýsingu ineð há-
tíðlegheitum, og hvernig
liafa þeir ekki hagað sér?
Um þeirra liegðun hef ég
ekki mörg orð, en mér
dettur í hug kýmnisaga,
ein af þessum sorglegu
kýmnisögur, sem í skop-
spegli bregða upp mynd
af lieilli veröld þjáninga
og kúgunar.
Útlendiugur spyr tékk-
neskan lögregluþjón í
Prag, hvort það sé satt,
að Masaryk hafi framið
sjálfsmorð með því að
Iienda sér út um glugga á
stjórnarráðsbyggingu þar
í borginni. Lögregluþjónn-
inn klóraði sér í höfðinu,
en sagði svo: „Ja, ég veit
það ekki. Skrítið finnst
mér þó, að hann skyldi
loka glugganum á eftir
sér, áður en hann hoppaði
út.“
Og Hollendingar. Und-
irrituðu þeir ekld yfirlýs-
inguna með sama hátíðleik
og aðrir? Vissulega. Þó
ráðast þeir á Indónesíu-
menn án fyrirvara, fang-
elsa forystumenn þeirra
og segjast svo aðspurðir
af UNO aðeins liafa fram-
kvæmt LÖGREGLUAÐ
GERÐ5R!!
Allt er þctta látið gott
heita, en fyrst annað eins
og þétta telst í samræm?
við skýluklútinn, má nærri
geta, hvort hégómi eins
og gjaldeyrisreglur Emils
Jónssonar muni brjóta í
bágá við harn; Nei — það
er áreiðanlegt, að þær eru
í fyllsta samræmi við
skýluklútínn.
Síðustu fimm ár hefur Bing
Crosby verið launahæstur
allra Hollywoodleikara. Á
þessu ári, 1948, var hann enn
efstur, Betty Grable nr. 2,
Abbot og Costello nr. 3 og
svo Gary Cooper, Bob Hope,
Humphrey Bogart, Clark
Gable, Cary Grant, Spencer
Tracy og Ingirid Bergman.
Menn eru beðnir að athuga,
að þetta eru aðeins launa-
hæstu leikararnir, en langt
því frá að vera þeir beztu.
. Mörg Hollywood-félög eru
að hugsa um að filma síð-
ustu daga Hitlers og Evu
Braun í Berlín. Þykja nú
hafa komið fram nægar
sannanir þess, að þau hafi
fyrirfarið sér þar.
Ann Sheridan hefur und-
anfarið legið í brjósthimnu-
bólgu í London, en þar hefur
hún verið að leika í mjmd
fyrir 20th century Fox félag
ið. Dick Haymes og frú hafa
nú skilið, og litlar líkur benda
til þess að þau reyni að sætt-
ast ... George Sanders er
nú orðinn amerískur borgari
•.. Ray Milland braut á sér
þrjá fingur, þegar hann var
að reyna að læra baseball
fyrir næstu mynd sína, ,,It‘s
spring again“ ... Errol
Flynn og Robert Young ríf-
as tþessa dagana um hvor
þeirra eigi að leika eigin-
mann Greer Garson í mypd-
inni ,,The Forsyte Saga“ ...
Ákveðið hefur verið ’að Ro-
bert Taylor leiki aðalhlut-
verk í myndinni ,,Ouo Vad-
is?“, sem hyrjað verður á,.i
júlí :.. Það er nú ráðicWvð
Ava Gardner leiki aýialhlut-
verkið í myndinni „The Wcst-
ern Story“, en á móti henni
mun leika Howard Dudd,
sem er henni allra karlmanna
fylgisamastur þessa dagana.
Ekki má búast við að pessi
mynd verði góð . . . George
Montgomery fær líklega að-
alhlutwrkið í myndinni
„Anna Lucasta“ á móti Paul-
ette Coddard . . . Doris Day
er ástfangin aftur, en enginn
veit í hverjum . .. Charley
Chaplin hefur ákveðið að
gera eina mynd á þessu ári,
en hann hefur einnig ákveð-
ið að leika.ekki í henni sjálf-
ur . . . David Selznick og
Jannifer Jones giftast, strax
og hún hefur lokið myndinni,
sem hún nú er að leika í ...
„The snake pit“, sem dæmd
hefur verið bezta mynd árs-
ins í Bandaríkjunum, hefur
verið bönnuð í Englandi,
vegna þess að lögin í Bret-
landi banna að sjúklingar á
geðveikraspítölum séu sýnd-
ir í kvikmyndum ... Greer
Garson gengur nú með svo
fallegt armband, að ekki 'hef
,ur annað eins sézt í Holly-
wood. Það er allt þakið gim-
steinum og safírum og mesta
dýrindisþing. Buddy Fogel-
son, sem alltaf er með henni,
gaf henni það.
Vonlaust
<
stríð
Kínverska stjórnin er nú að
endurskipuleggja heri sína um
50 mílur frá vígstöðvunum.
Chang Kai Sék hefur hvatt-hcr-
menji sína tjl J>csií» að ^ standa
saman, sem einn triáður 'gegn
vfifgangi kommúnista.
Almennt er talið, að þetta sé
vonlaust verk og innan skamms
muni öll Kína vera á valdi
kommúnista.
Asifein við—
BEITVSlLD
Þeir, sem hafa beðið mig að útvega sér frysta
beitusíld frá Noregi, verða að senda mér nú þegar í
símskeyti eða bréfi staðfestingu á því magni, sem
þeir ætla að kaupa.
1 samráði við beitunefndina mun ég ganga frá
gjaldeyris- og' innflutningsleyfum fyrir síldina.
Frystiskip verður leigt til flutnings strax og
Bretar og Belgíumenn ræða
j nú aukin viðskipti á þessu ári.
; Hafa viðskipti milli þessara
: landa ekki verið eins góð á
! þessu ári og áður var.
Talið er, að einn liðurinn, í
þessum auknu viðskiptum verði
að auka ferðamannastraum
milli þessara landa.
Kolumbus sjó-
ræningi?
síld byrjar að aflast í Noregi.
Óskar Halldórsson.
Sími 2298.
Tivadar Acs, prófessor í sögu
við ungverskan háskóla lýsti
því nýlega yfir, að Kristofer
Kolumbus, sá sem fann Amer-
íku, hafi verið sjóræningi í
þjónustu Frakka. Acs hefur at-
hugað mjög gaumgæfilega og
kveðst hafa 130 skjöl til sönn-
unar máli sínu.