Mánudagsblaðið - 09.01.1950, Blaðsíða 6

B
fiC.
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 9. janúar 1950.
Framhaldssaga:
Guð sér sannleikann; en hann þegir
eftir LEO TOLSTOY
haíðir hann undir höfðinu? Þú
mundir vissulega hafa vaknað?“
Þegar Aksenov heyrði þessi
orð, þóttist han viss um, hvcr
hefði drepið kaupmanninn.
Hann stóð upp og fór út. Alla
nxstu nótt lá hann vakandi.
Honum leið afarilla, og allskon-
ar myndir svifu honum fyrir
hugskotssjónum. Fyrst var
myndin af konu hans, eins og
hún leit út, þegar hann skildi við
hana og lagði af stað til markaðs-
ins. Hann sá hana, eins og hún
vxri hjá honum. Hann sá and-
lit hennar -og augu fvrir sér.
Hann heyrði hana tala og hlæja.
Svo sá hann börnin sín, mjög
smá vexti, eins og þau voru þá;
annað með litla skikkju yfir sér,
hitt við brjóst móður sinnar. Og
svo mundi hann eftir sjálfum
sér eins og hann var áður — ung-
ur og kátur. Hann mundi, þegar
hann sat og lék á gítarinn í for-
dyri gistihússins, þar sem hann
hafði verið. Hann sá í huga
sér staðinn þar sem hann
hafði verið hýddur og hann
sá böðulinn og fólkið, sem
stóð umhverfis, hann sá líka
járnin og sakamennin og öll
tuttUgu og sex árin ævi sinn-
ar og elli sína um aldur
fram. Af hugsuninni um allt
þetta leið honum svo illa, að
honum lá við að fyrirfara
sér.
„Og það er allt þessum
þorpara að kenna“, hugsaði
Aksenov. Og hann var svo
reiður Makar Seménich, að
hann þyrsti eftir hefnd, jafn-
vel þótt það kostaði sjálfan
hann lífið: Hann var að lesa
bænir alla nóttina, en fékk
engan frið. Um daginn kom
kom hann ekki nálægt
Makar Seménich, og leit
ekki við honum heldur.
Á þennan hátt leið hálfur
mánuður. Aksenov gat ekki
sofið um nætur og leið svo
illa að hann gat ekki á
heilum sér tekið.
Eina nótt er hann var að
ganga um fangelsið, tók
hann eftir því að mold kom
veltandi út undan einni hill-
unni, sem fangarnir sváfu á.
Kom Makar skríðandi undan
hillunni og leit á Aksenov
hræddur á svipinn. Aksenov
reyndi að komast fram hjá
án þess að líta á hann, en
Makar greip í hönd honum
og sagðist hafa grafið göng
undir vegginn og komið
moldinni í burt með því að
setja hana í vaðstígvél hinna
fanganna og láta þá bera
'hana út á veg á hverjum
degi, þegar þeir voru reknir
til vinnu.
„Þegi þú bara, gamli karl,
og þá skaltu líka komast út.
Ef þú kjaftar frá, verð ég
hýddur til bana, en þó skal
ég drepa þig áður.“
Aksenov titraði af reiði, er
hann leit á þennan óvin
sinn. Hann dró að sér hönd-
ina og sagði: „Mig langar
ekkert til að komast burt, og
ekki þarftu að drepap mig,
þú gerðir það fyrir mörgum
árum, það getur verið að ég
segi til þín, en líka getur
verið að ég geri það ekki —
allt eftir því sem guði þókn-
ast.“
Daginn eftir þegar farið
var með fangana til villu,
tóku varðmennirnir eftir því
að ýmsir fanganna helltu
mold úr stígvélum sínum.
Fangelsið var rannsakað og
göngin fundust. Fangavörð-
urinn kom og spurði alla
fangana til þess að komast
að því, hver hefði grafið
göngin. Þeir neituðu allir,
að þeir vissu nokkuð um það.
Þeir, sem vissu það, vildu
ekki koma upp um Makar
Seménich af því að þeir vissu
að hann mundi verða hýdd-
ur til bana eða því nær. Að
lokum sneri fangayörðurinn
sér að Aksenov, því að hann
vissi, að hann var. réttlátur
maður, og sagði
„Þú ert sannorður mað-
ur, ég særi þig við guð að
segja mér, hver gróf göng-
in.“
Makar Seménich var rétt
eins og honum kæmi þetta
mál ekkert við, því að hann
horfði á fangavörðinn, en
gerði ekki svo mikið sem líta
á Aksenov. Varirnar titruðu
á Aksenov og hendurnar
skulf u og um langa
stund gat hann engu orði
upp komið. Hann var að
hugsa: Hví ætti ég að hlífa
maninum, sem eyðilagði líf
mitt? Það er rétt að hann
borgi fyrir þjáningar mínar.
En ef ég segi frá verður hann
sennilega hýddur til bana,
og verið getur, að ég gruni
hann að ástæðulausu. Og
hvað hefði ég svo sem gott
af þessu, þegar á allt er lit-
ið?“
„Jæja, gamli maður“, end-
urtók fangavörðurinn, „segið
okkur sannleikann. Hver hef
ur verið að grafa göng undir
vegginn?“
Aksenov leit snöggvast á
Makar Semenich og sagði:
„Eg get ekki sagt um það,
herra minn. Það er á móti
guðs vilja, að ég segi nokkuð.
Danir kvarta yíir
Gerið við mig, það sem yður
sýnist. Eg er á yðar valdi.“
Hvernig sem fangavörður-
inn reyndi við Aksenov vildi
hann ekkert segja frekar, og
þannig varð því að skiljast
við málið.
Nóttina eftir, þegar Aksen-
ov lá í rúmi sínu- og var að
byrja að dotta, kom einhver
inn hljóðlega og settist á
rúmið hans. Aksenov skimaði
í náttmyrkrinu og þekkti
Makar.
„Mvað vilt þú mér fleira?“
spurði Aksenov. ,Hví ertu
kominn hingað?“
Semenich þagði, svo að Ak-
senov settist upp og sagði:
„Hvað viltu? Farðu burt, eða
ég kalla á verðina.“
Makar Semenich laut nið-
ur að Aksenov og hvíslaði:
„Ivan Dimitrich, fyrir gefðu
mér.“
„Hvað?“ sagði Aksenov.
„Eg var sá, sem drap kaup
manninn og faldi hnífinn í
farangri sínum. Eg ætlaði
líka að dreppa þig, en þá
heyrði ég hávaða úti fyrir,
svo að ég faldi hnífinn í far-
angri þínum og flýði út um
gluggann."
Aksenov þagði og vissi
ekki, hvað hann átti að segja.
Makar Seménich rendi sér
niður af fjalarúminu og
kraup á gólfinu: „Ivan Dmit-
rihc,“ sagði hann. „Fyrir-
gefðu mér! í guðs bænum
fyrirggfðu mér! Eg skal játa
að það var ég, sem drap
kaupmannin, og þú verður
látinn laus og getur farið
heim til þín.“
„Þú getur talað,“ sagði Ak-
senov, „ég hef hef þjáðst fyr-
ir þig í tuttugu og sex ár.
Hvert gæti ég farið núna?
Konan mín er dáin, og börn-
in eru búin að gleyma mér.
Eg get ekkert farið.“
Makar Seménich stóð ekki
upp, en barði höfðinu við
gólfið. „Ivan Dmitrich, fyrir
gefðu mér!“ hrópaði hann.
„Þegar þeir hýddu mig með
hnútasvipunni, var ekki eins
erfitt að þola það eins og að
sjá þig núna. Samt vorkennd-
ir þú mér og komst ekki upp
um mig. í nafni Jesu Krists,
fyrirgefðu mér, vesælum
mannræfli.“ Og hann fór að
kjökra.
Þegar Aksenov heyrði
hann kjökra, fór hann líka
að gráta.
„Guð mun fyrirgefa þér,“
sagði hann. ,Hver veit nema
ég sé þúsund sinnum verri
en þú.“ Og af þessum orðum
varð honum létt um hjartað
Fraxnhald af .1. síðu,
sér, þegar þeir koma til
Reykjavikur. Vegimir eru
ekki alltaf góðir, hvorki í
Reykjavík né utan hennar.
Mjög sjaldan eru þeir asfalt-
eraðir, og hentugasta farar-
tækið er vissulega jepparnir,
en ekki fínu bílarnir. En auð
vitað eru það fínu bílamir,
sem íslendingar vilja hafa.
Það em mjög fáir bílskúrar
í Reykjavík. Bílarnir standa
úti allt árið og alla daga.
Afleiðingin er sú að gerðirn-
ar frá 1948 og 1949, eru
alveg eins hörmulega leiknar
og sjá má í stórborgum
Ameríku. Menn gera ekkert
úr smáárekstmm. Beygluð
bretti eru sem ör eftir hina
hröðu umferð, sem er óhjá-
kvæmileg, er bílarnir fara.
hoppandi og dansandi yfir
ójöfnur og polla á götun-
um. Stundum heyrist brot-
hljóð, og tveir fínir bílar eru
algjörlega úr sögunni.
Islendingar hafa fyrirlitn-
ingu á því að aka varlega.
Danskir ökusérfræðingar
mundu fölna, ef þeir færu
ökuferð um Reykjavíkurgöt-
ur í mikilli umferð. Bílarnir
þeysa um án [>ess að taka
mikið mark á umferðarregl-
um, og það er athyglisvert,
að efnisskenundir eru miklar
en að þehn, sem aka bílum,
verður þó ekki margt. Það
eru ekki til vegstólpar á ís-
landi.
(Þýtt úr danska blaðinu
B. T.)
Orðsend ing
frá Samvinnutryggingum
um greiðslu arðs
Samvinnutryggingar haía ákveðið að
greiða arð af bruna- og bifreiðatryggingum
á árinu 1950, og verður hann sem hér segir:
'1. Greiddur verður 5% arður af ið-
gjöldum brunatrygginga ársins
1949, sem endurnýjaðar verða
árið 1950.
2. Ennfremur verður greiddur 5%
arður af iðgjöldum bifreiðatrygg-
inga ársins 1949, sem endurnýjað-
ar verða árið 1950, án tillits til
þess, hvort bifreiðar hafa orsakað
skaðabótaskyldu eða ekki.
Fyrirkomulag greiðslu arðs verður
þannig, að hann verður dreginn frá iðgjöld-
um á endurnýjunarkvittunum.
Reykjavík, 2. jan. 1950.
Samvinnutryggingar.
var ðhonum létt um hjartað
og heimþráin hvarf honum.
Hann langaði nú eMei lengur
að fara úr fangelsinu, en von
aði að eins, að lífi hans
mundi nú brátt lokið.
En þrátt fyrri allt, sem
Aksinov sagði, játaði Makar
Seménich á sig glæpinn. En
þegar skipunin kom að láta
Aksenov lausan, var hann
þegar látinn.
ENDIR.
• fh
cc
ÖD
s
kk
V)
o