Mánudagsblaðið - 23.01.1950, Side 4
'i
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Máaodagur 23. janúar 1950
MÁNUDAGSBLAÐIÐ}
BLAS FYRIR ALLA j
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason
| Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 1 króna í lausa- 1
sölu, en árgangurinn, 52 blöð, 48 krónur |
Afgreiðsla: Kirkjuhvoli, 2. hæð, opin á mánudögum.
Sími ritstjóra: 3975. =
|
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
IIICZiHHIIIHIICiHl
HaHIIII«Utl{<»
i
Frelsi skélanna í hæítu
Á stúdentafélagsfundinum
5a dögunum, þar sem-rætt var
,um andlegt frelsi, var ffelsi
skólanna talsvert til umræðu,
enda er það veigamikill þátt-
,nr andlegs frelsis. "Það kom
Igreinilega í ljós hjá ræðu-
tmönnum kommúnista, að
jþeir óskuðu þess af alhug,
Sið skólarnir hér á landi yrðu
imeð sama sniði og skólarn-
■ 5r austan járntjalds. Þar eru
jþeir hættir að vera frjálsar
imennta- 'og rannsóknarstofn-
anir, en eru orðnir áróðurs-
ftæki einræðisherranna.
Hugsanafrelsi er þar bann-
ífært með öllu, en allt miðar
>að þvi að gera, börn og
funglinga að andlegum þræl-
íim, sem allir eru steyptir í
pama mótinu, sálarlausum
lágkúrulýð, sem ekki getur
fhugsað neina sjálfstæða
fhugsun, en trúir í blindni
jöllu, sem að honum er rétt.
Áróður kemur að mestu
fféyti í stað hiutlægrar
ffræðslu í þessum skólum. Vel
jnenntaðir kennarar hafa
firerið reknir úr. embættum
tí þúsundatali í Póllandi,
/Tékkóslóvakiu og Ungverja-
landi og í staðinn settir
itryggir flokksrakkar, sem
yarla kunna að draga til
Stafs. Má því nærri geta, á
(hvaða stigi menntun ungl-
ínganna verður. Þeim er t.
Sd. kennt, að Rússar hafi ein-
5r unnið öll menningar- og
yísindaafrek í sögu maun-
(kynsins. Það er kennt í þess-
fum skólum, að Rússar hafi
ffundið upp á undan öðrum
gufuvélar, járnbrautir, gufu-
skip, síma, útvarp, kvik-
jnyndavélar, flugvélar og at-
prnsprengjur, og að rúss-
ncnkir vísindamenn, en ekki
iNiels Finsen hafi fundið uppj
Ijóslækningar. Rússar eiga að
,(hafa fyrstir komizt á bæði
íheimskautin, og öll önnur
[fræðsla er eftir þessu. Þaðl
)er ekki að furða, þótt ís-
[lenzkir kommúnistar vilji
jélmir koma svona skólakerfi
S hér á landi. Við skulum
flíta á það fræðslukerfi, sem
|þeir mundu koma á, ef þeir
[fengju að ráða. Þá yrði t. d.
5Á.rna Guðnasyni og Svein-
[birni Sigurjónssyni sagt upp
istörfum, en iðnskólapiltar úr
[Æskulýðsfylkingunni settir í
Btað þeirra. Ólafur Björnsson
jfig Gylfi Þ. Gíslason yrðu
'feknir frá Káskólanum, en
Forystumenn S.I.S. víðurkenndu ekki
verkalýðssamtökin
Eðvarð Sigurðsson, Hannes
Stephensen eða einhverjir á-
líka gerðir að hagfræðiprófes-
sorum. Þá yrði ekki hægt að
þola frjálslyndan mann eins
og Steingrím Þorsteinsson
sem kennara í bókmennta-
sögu tíeidur yrði að fela það
starf Bjarna frá Hofteigi eða
svipuðum spekingum. Bjarnil
mundi svo kenna, að Sig-
urður Róbertsson, Sigfús
Daðason, Elías Mar og
Kristján frá Djúpalæk væru
í tölu mestu stórskálda ís-
lendinga, en Matthías Jo-c-
humsson og Einar Bene-
diktsson hefðu verið borg-
aralegir leirbullarar. Sögu-
kennarar í . framhaldskólum
fengju líklega að sitja kyrr-
ir, því að þar hafa kommún-
istar komið ár sinni svo vel
fyrir borð, að þeir eru ann-
að hvort opinberlega æðis-
gengnir Stalinsdýrkendur,
eins og við Gagnfræðaskóla
Vesturbæjar og Verzíunar-
skólann eða hálfkommúnist-
ar úr Þjóðvarnarliðinu eins
og við Menntaskólann og
Gagnfræðaskóla Austurbæj-
ar. Hins vegar mundi Þor-
kell Jóhannesson auðvitað
verða sviptur embætti og
fræðimenn eins og Halidór
Pétursson eða Rosinkrans
ívarsson settir í staðinn.
Ekki er að vita, hvort Sig-
urður Þórarinsson er nógu
sterkur á Lysenkolínunni,
eða hvórt hann er smitaður
af bíólógiskum titóisma.
Kannske yrði að setja Jón
Rafnsson í stað hans. Þá yrðií
að hreinsa til í verkfræði-
deild Háskólans, því að hinir
borgaralegu prófessorar þar
væru vísir til að halda því
fram, að James Watt, en ekki
Rússar, hefðu fundið upp
gufuvélina. Líklegá fengi
ekki einu sinni Fiiinbogi
Rútur Þorvaldsson að vera í
friði, úr því að Sigríður
kona hans sveik kommúnista
og fór yfir til Framsóknar.
En kommúnistar væru ekki
í vandræðum með að gera
menn eins og Sigurð Guð-
geirsson og Snorra Jonsson
járnsmið að verkfræðiprofes-
sorum.
Þetta þykja kannske ýkt-
ar. myndir, en nákvæmlega
sams konar atburðir ha{a
verið að gerast fyrir aust-
an járntjald síðustu árin og
gerast þar enn í dag. Eitt-
AstæSan lyrlr óvinsælduan
aniia í.Reykjavík
Hannes nokkur Jónsson,
sem titlar sig félagsfræðing,
var nýlega ráðinn að millj-
ónafyrirtækinu S. í. S. til
þess eins að skrifa „propag-
anda“ í Tímann fyrir þá
stofnun. Eru þegar nokkur
afkvæmi hans búin að prýða
það sómablað. Menn héldu
almennt, að enginn gæti
slegið Halldór sálmaskáld út
í ósvífnum blekkingum og
lygum í því blaði, en hér er
komirsp einn, sem gerir það
vissúlega, og þó kallar sálma-
skáldið ekki allt ömmu sína.
Halldór má þó eiga það, að
hann lætur ekki skapið fara
með sig í gönur og missir
ekki jafnvægið eins og þessi
hvað svipað þessu mundi
ske hér, ef kommúnistar
yrðu algerlega einráðir. Qg
þeir gætu undirbúið jarð-
veginn undir slíkt ástand, ef
þeir fengju yfirráð yfir
menntamálaráðuneytinu á
ný, eins og þeir þrá svo
mjög. Að svo færi, mun hafa
legið nærri síðastliðið haust,
þvi að sagt er, að Hermann
Jónasson hafi þá m. a. boð
ið þeim Menntamálaráðu-
neytið, ef þeir vildu styðja
sig til stjórnarmyndunar.
Það eru þó ekki kommún-
istar einir, sem hafa hug á
því að binda endi á frelsi
skólanna og gera þá að á-
róðursstofnunum í sína þágu.
Slíkrar viðleitni hefur tals-
vert orðið vart í Sjálfstæðis-
flokknum. Heimdellingur
einn sagði í blaðagrein í sum-
ar, að í skólunum yrði að
kenna nemendum að gera
greinarmun á réttu og röngu
í þjóðfélagsmálum. Allir
vita, hvað þetta þýðir í
munni Heimdellinga. Það á
að kenna í skólunum, að
fjármálastjórn Sjálfstæðis-
flokksins undanfarinn ára-
tug sé hámark stjórnvizku,
hagsýni og heiðarleika í
fjármálum og að Jónas Rafn-
ar og Gunnar Helgason séu
stjórnskörungar á borð við
Skúla . Magnússon og Jón
Sigurðsson.
Það er augljóst, að úr
tveimur áttum er sterkur
vilji fyrir hendi til að gera
skóla íslendinga að einhliða
áróðursstofnunum, en draga
alla sanna menntun og
frjálsa hugsun niður í svað-
ið. Það er því ekki vanþörf
að allir frjálshuga íslend-
ingar, og þá einkum mennta-
menn, geri sér þessa 'hættu
fyllilega ljósa. A j ax.
saaivinnuskólapiltur gerir í
ii*feföm. seinustu greinum.
VIÐURKENNDU EKKI
VERKALÝ&fS-
SAMTÖKIN
í einni af fyrstu greinum
Hannesar var hann að býsn-
ast yfir því, hve litla samúð
samvinnufélögin hefðu í höf-
uðstaðnum og að reykvísk al-
þýða kynni ekki að meta
þessi .„frjálsu verzlunarsam-
tök alþýðunnar“. Hann kom
með nokkrar ástæður fyrir
þessu samúðarleysi höfuð-
staðsbúa. Hann taldi t. d., að
lélegir forystumenn hefðu
valizt fyrir kaupfélögin hér
í bæ og einnig að
rótgróin einstaldingshyggja
Reykvíkinga hefði staðið
fyrir framgangi málanna. En
hann gekk fram hjá þeirri
meginástæðu, að forystu-
menn 3ÍS, menn úr innsta
ráði Framsóknar, n e i t u ð u
að viðurkenna verka-
lýðssamtökin, þegar
allir aðrir atvinnu-
rekendur í Reykja-
vík viðurkennduþau,
o g þeir gerðu meira,
þeir sýndu þessum
u ng u s amtökum f u 11-
an fjandskap. Héðinn
sálugi Valdimarsson, einn
skeleggasti verkalýðsfröm-
uður hér á landi, ritaði bók,
sem nefnist „Skuldaskil Jón-
ásar Jónssonar við Socialism-
ann“. í þessari bók segir
Héðinn, að um 1930 hafi for-
ystumenn SÍS neitað að við-
urkenna verkalýðssamtökin
á sama hátt og aðrir atvinnu-
rekendur, og þeir neituðu
einnig algjörlega að semja
við Verkakvennafél. Fram-
sókn um vinnu kvenna 1
garnastöðSÍS. Dagsbrún aðst.'
verkakonurnar, og varð úr
því hin alkunna garnadeila,
þar sem forustumenn S.Í.S.
hinna „frjálsu verzlunar-
samtaka alþýðunnar“ beittu
verkfallsbrjótum og lögreglu-
liði, sem þá var undir stjórn
Hermanns Jónassonar. Það er
vegna þessara fyrirlitlegu að-
gerða, að alþýða Reykjavík-
ur ber rótgróið hatur út í
þessi „frjálsu neytendasam-
tök“. í öðru lagi eru Reyk-
víkingar lítið hrifnir af
Framsóknarflokknum, enda
hefur sá flokkur staðið gegn
öllum framfaramálum bæj-
arbúa. Ekki getur Hannes
félagsfræðingux mótmælt því,
að Framsóknarflokkurinn á
S.Í.'S. með húð og hári, og
er sú stofnun nokkurskonar
mjólkurkýr 'og kosningasjóð-
ur fyrir þann flokk. S.Í.S.
rekur dagblaðið Tímann
með milljónatapi, jafnvel
þótt að því blaði sé neytt
upp á flesta félaga í hinum
svokölluðu „frjálsu verzlun-
arsamtökum alþýðunnar“.
SKATTFRÍÐINDl
OG FORRÉTTINDI
Svo ósvífinn er Hannes
Jónsson í blekkingavaðli
sínum, að hann segir blá-
kalt ,að sarrwinnufélögin
greiði skatta til jafns við
aðra atvinnúrekendur og
ennfremjur, að S.Í.S. njóti
engra forréttindá í þeim
málum. Það vill svo vel til,
að hver og einn getur flett
upp í samvinnulögunum,
sem voru lögfest á Alþingi
1931, og séð þar svart á
hvítu hvílíkra ■ skattfríðinda
samvinnufélögin njóta, enda
sagði einn Framsóknarþing-
maður það meira að segja,
Syrir nokkrum árum, „a ð
skattfrelsi félag-
anna væri svo víð-
tækt, a ð til vandræða
horfði fyrir bæjar-
o g sveitarf élög, þar
sem félögunum tekst
a ð útrýma kaup-
rriannav, erzlun“. Jafn-
vel fyrrverandi kennari
Hannesar, Jónas Jónsson frá
Hriflu, einn helzti frumkvöð-
nll samvinnúverzlunarinnar
hér á landi, viðurkenndi
þennan mikla ágalla á sam-
vinnulögunum, í tímaritinu
Ófeigur í fyrra. Sem dæmi
um hið geysilega skattfrelsi
samvinnufélaganna skal
nefna það, a ð e i n s k i p s-
höfn, skipshöfnin á
nýsköpunartogaran-
u m Kaldbak, greiðir
hærri skatta samt. en
öllfyrirtæki KEAog
SÍS samanlögð á Ak-
ureyri, og eiga þeir
þó flest atvinnutæki
þ a r í b æ . Þetta birtist í
blaðinu íslendingur á Akur-
eyri fyrir rúmu hálfu ári, og
hefur ekkert Framsóknarblað
ennþá mótmælt því. Finnst
mönnum nokkurt réttlæti í
því, að sjómennirnir á Kald-
bak, sem leggja svo mikið
að sér til að afla verðmikils
gjaldeyris fyrir þjóðina,
skuli þurfa að borga hærri
skatta en þessi milljónafyrir-
tæki.
Annað dæmi um forrétt-
indi S.Í.S. Á Alþingi í fyrra
skýrði þáverandi viðskipta-
Ti'wn n t*líXtt