Mánudagsblaðið - 23.01.1950, Side 6

16
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagnr 23. janúar 1950
V
rl
FRAMHALDSSAGA:
Astf anginn
af dauðanum
1.
eftir Louis Bromfield.
Það var músikkinni að
|)akka. Hún var úr C a v a 11-
eria Rusticana. Spilar-
arnir voru þrír. Einn var
með berkla, og lék á víólon-
cello; einn var kona um fim-
tug*. Hún lék á fiðlu, hún
-var ákaflega þunnnefjuð, og
Rafði gleraugu, og sá þriðji
;var karlmaður og lék á pí-
anó. Hann hafði einu sinni
verið allfeitur.
Hann vissi, að þau voru
leigð, án þess að þau réðu
nokkru um það mál. Það var
:skipun frá héraðsstjóranum,
að á öllum fyrsta flokks hót-
elum skyldi vera hljómlist-
arflokkur. Það héldi uppi
ihugrekkinu. Das macht
f r e u d i g . Það gleður. 'Mús-
ikk var tálmynd kátínu og
aigraði sorg.
Ekki vissi hann hverjum
þessi sýning eða látalæti voru
ætluð, nema ef það væri fyr-
ir erlendu blaðamennina, sem
bjuggu í Grand Brunswic
Hotel. Vissulega hafði það
einu sinni verið fyrsta flokks.
Einu sinni hafði líka verið
-frábært hotel de luxe,
mjög sótt af ríkum útlend-
ingum, sem komu frá hátíða-
leiknum til þess að skoða hin
fögru hús 1 þessari fornu
borg, sem nu var eyðilögð.
Það var vissulega ekkert
við músikkina, sem gerði
hana gleðilega. Vesalingarn-
ir þrír, sem hömruðu á pí-
anóið og söguðu dapurlega á
cellóið og fiðlima í básnum
bak við pálmana.
Það var auðséð, hvemig
þetta fólk hafði verið valið.
Ungi, berklaveiki, maðurinn
var ófær til vninu í her-
gagnaverksmiðju. Hann hafði
ekki getað unnið hálfs dags
verk. Konan var yfir fimm-
túgt. Eftir útliti, hefur hún
eftilvill, getað verið söngkenn
au, áður en Þjóðevrjar
■sýeimuðu inn í landið og
eyddu bæði eignum og mönn-
um. Gamli maðurinn við pí-
anóið hafði líklegast leikið
i bjórstofu (bierhalle) og
fitnað á gjöfum þeirra, sem
þangað sóttu og geðjaðist
að músikk hans. En sú tíð
vr aliðin. Nú sóttu mjög
fáir bjórstofur, og bjórinn,
sem þeir drukku, var svo ó-
nýtur, að enginn mundi
fitna af honum. Því var það,
að skinnið á andliti gamla
mannsins, sem nú var orð-
inn horaður, hékk í gulum
fellingum. Nakinn mundi
hann vera hræðilegur á að
sjá! „Sulturinn nær þeim,
sem pilsner drekkur“.
Svo að þessi þrjú, sem
skipunina fengu frá sveitar-
stjóranum að iðka þá list,
sem þau höfðu öll virt og
elskað einu sinni. En það
var ekki svo mikil beizkja
og uppreisnarandi í sál
þeirra, að þau léku illa. Það
var aðeins örvænting þess
fólks, sem lífið hefir verið
eyðilagt fyrir, og voru svo
nærri dauðanum, að þau
skeyttu ekki um neitt fram-
ar annað en brauðbita og
kaffi.
„Músikk“, hugsaði hann,
og horfði á þau, kunna þeir
að geta samið, sem líður illa,
en hinir aldrei, sem örvænta.
Það var svo sem rétt eft-
ir þjóðverjum að halda þrjár
daprar hræður, sem með hin-
um sorglegu hljóðum sínum,
gátu ekki blekkt fréttarit-
arana og fengið þá til að
trúa því, að glatt væri í
borginni og hún auðug. Þjóð-
verjar voru alltaf með bolla-
leggingar og ráðagerðir, en
skeyta minna um andann og
veruleikann. Það er ein af á-
stæðunum til þess, að þeim
hefir alltaf mistekizt, fyrr
og síðar. Hann óskaði þess
eitt augnablik, að hann ætti
gáfur Raemaekrs til þess að
lýsa sem napurlegast útliti
söngvaranna þriggja. Hann
kallaði það: Sveitarstjórinn
segir að músikk veki gleði.
Þótt hann hel'ði aldrei séð
þau fyrr, þekkti hann þau
jafnskjótt sem þau fóru að
leika. Þau höfðu verið með
honum í langan tíma. Nú
sátu þau þarna og léku
Cavalleria rusticana.
Þau höfðu dvalið í meðvit-
und hans, eins og fólk, sem
hann hafði kynnzt í öðru
lífi. Það þurfti ekki annað
en músikkina til þess að
láta hann líta upp úr blað-
inu Qg véita þeim eftirtekt,
þar sem þau sátu í stíunni
bak við óhreina pálma og
glugga, serri sýndu sigurför
Bakkusar. Hann vissi ná-
kvæmlega, hvernig þau
mundu líta út. Hann þekkti
pálmana og hinar viðbjóðs-
legu myndir á gluggarúðun-
um-. Öll forstofa hótelsins
var alveg eins og hann vissi,
að það mundi wera — með
gamla skrifarann bak við
'bqrðið, ftvo þýzka liðsfor-
ingja að skrifa bréf, og feitu,
gömlu kerlinguna prjónandi
í körfustól við dyrnar. Það
var öldungis eins og hann
hafði séð þetta, með brotna
stólnum og skelluna á loft-
inu, þar sem gillingin var
horfin. Hann hafði ekki kom-
ið í þetta hótel, síðan fyrir
þann tíma er ráðizt _var inn
í Ungverjaland, síðan í þá
daga er þetta fordyri var
fyllt af bankastjórum og
músikkmönnum, höfðingjum
og vændiskonum, sem voru
að koma frá gleðileiknum.
Hann hafði aldrei séð ann-
að eins, en jafnskjótt sem
orkestrað tók að leika, þekkti
hann það þegar. Hann hafði
verið hér áður og lifað þetta
allt saman. Hann hafði komið
hér, því að hann hafði fund-
ið, að netið var smátt og
smátt að dragast saman, og
hann vissi, að Grand Hotel
Brunsvick mundi verða síð-
asti staðurinn, þar sem ha?:3
yrði leitað. Grand Brunsvick
mundi verða síðasti staður-
inn, þar sem þeir mundtt
leita að brezkum fulltrúa,
sem þeir höfðu að lokum
hremmt. Þeir mundu vera
að leita í öllum byggingum í
hverfinu og í öllum öðrum
hótelum, en þeir mundu varla
svipast um í höfuðstöðvurn
Gestapo sjálfrar. Hann hafði
komið hér inn til að kasta
mæðirmi og hugsa, hvað gera
yrði til þess að korr.ast und-
an. Dirfska hans hafði bjarg-
að honum úr vondri klipu,
og það á síðasta augnablini.
Og því hafði hann setið her
í svartri skyrtunni, með hsr-
mannabelti um sig, alveg eins
og egta þjóðverji að sjá, og
var að hugsa hvað h .mn ætti
að gera, áður cn þeir kæmu,
þekktu hann og byrjuðu hin-
ar hræðilegu spurnmgar sín-
ar.
Þegar fyrstu tónjrnir af
Cavalleria heyrðust, þá lcit
hann upp úr blaðinu og sá
orkestrað og svo skrifarann
bak við borðið og herforingj-
ana tvo, sem voru að skrifa
heim til sín, og gömlu kon-
una, sem sat í sprungna, lága
stólnum við dyrnar, og vissi,
að nú var öllu lokið. Það
var gagnslaust að halda á-
fram með ráðagerðirnar. Nú
var öllu lokið. Etfir litla
stund mundi Zosha koma inn
úr snjónum og ganga fram
hjá gömlu konunni og fara
að skrifborðinu og spyrja
skrifarann um eitthvað. Þá
mundi hún ganga að auða
skrifborðinu, og á leiðinni
mundi hún fara rétt fram-
hjá honum og hrasa um fot
hans. Svo mundi hún líta
á hann án nokkurs merk.'s
um að hún þekkti hann og
segaj „Bitte entschul-
dige.n Sie mich! Ich-
muss an den Bahnhof
g e h e n“. (fyrirgefið mér.
Eg verð að fara á járnbraut-
arstöðina). Svo leit hún á
skrifborðið, og eins og hún
hefði skyndilega breytt á-
formi sínu, sneri hún við og
fór út á snjóuga götuna. Og
stundu seinna elti hann hana
og mundi hitta hana þar sem
hún beið á götuhorni eins
og skækja, og þegar hann
kom til hennar, stakk hún
hendinni undir hönd ’nonum
og þau gengu til Central-
járnbrautarstöðvarinnar.
Kosningahugleiðing
Framh. af 7. síðu.
og 21. sæti. B-listi, 1 maður
í 22. sæti. C-listi, 1 maður í
11. sæti, og D-listi, 2 menn,
í 19. og 24. sæti.
Skal nú ekki rætt um þetta
frekar að sinni, en samkv.
því, sem hér hefur verið sýnt
fram á, þá vantar hér senni-
lega flokk fyrir nokkrar
fjölmennustu stéttirnar, og
er það umhugsunarefni fyr-
ir pólitíska spekúlanta.
Iðnaðarmaður.
Lengra gat hann eki séð.
Þá. var allt eins og í þoku,
og járnbrautarstöðin hvarf
síðast. En lengra burtu, ein-
hvers staðar úti í mistrinu
voru handtökur og dauði. Það
væri sigurhrós Gestapo —
að þeir hefðu nú loksins
fundið og gripið Eric North,
öðru nafni Henrich Hostaet-
ter ,öðru nafni Emile van der
Hoeven og öðrum ótal fleirr
um; hann var hættulegasti
maðurinn í leyniþjónustunni.
Hann gengi þetta í nokkra
daga enn, en svo kæmi vegg-
urinn, skothríð og myrkur,
— gleymska og hvíld.
Það var skrítin hugsun, að
dauðinn skyldi vera ungur
og fallegur eins og Zosha og
eins sæll og blíður eins og
hún. Það skrítið, að hann,
sem var slyngnastur af þeim
öllum, skyldi hafa látið blekkj
ast af elzta bragðinu sem not-
að hefur verið, fallegum kven
njósnara. Einu sinni eða
tvisvar, upp á síðkastið, hafði
hann grunað. Einu sinni eða
tvisvar upp á síðkastið —
á skýrleiks augnablikum, er
aftur dró úr þreytunni, hafði
hann sagt við sjálfan sig:
„Ég verð að fara í burtu í
kvöld, láta mig týnast og
sjá hana aldrei framar“. En
hann var orðinn ástfanginn
— nokkuð, sem hann hafði
vonað, að aldrei mundi koma
fyrir, því að það gerði mann
gagnslausan sem góðan
njósnara. Og því hafði hann
ekki skeytt um aðvarirnar,
sem vit hans hafði gefið
honum, heldur sífellt haldið
áfram ..unz allt var um sein-
an.
Því að hann skildi sann-
leikann jafn skjótt sem litla,
óhreina orkestrað fór að
spila. Zosha var í njósnar-
flokknum á móti honum.
Hún mundi brátt koma til
dyranna, og þegar hún færi
aftur, mundi hann elta hana
og úti í myrkrinu einhvers
staðar milli hótelsins og
Central-járnbr.stöðvarinnar
mundu tveir eða þrír menn
læðast aftan að honum,
grípa hann og fara burt með
hann.....
En af því að hann var
svo þreyttur og af því að
hann var svo ástfanginn af
henni, þá vákti þetta honum
enga beiskju eða reiði. Hann
hafði verið flón, mesta flón,
rétt eins og hver annar ný-
Þvt ekki á
islandi?
Robert', Riich, þingmaður
repúblikana frá Pennsylvan-
iu, hefur horið upp þá til-
lögu, að allir opinberir starfs-
menn Bandaríkjanna frá for-
setanum og niður, gangi und-
ir geðbilunrapróf til þess að
hægt sé að skilja þá frá, sem
ekki eru með fullu viti.
„Það eru margir í stjórn-
inni og þinginu, sem ekkert
hugsa um annað, en að eyða“
sagði Rich blaðamönnum,
þegar hann skýrði frá hug-
mynd sinni.
Síldarbræðslu-
stöðvar og
olíugeymar
Framhald af 3. síðu.
um standa, eigi ekki til neina
ábyrgðartilfinningu.
Þessi hugmynd (sjá fyrstu
síðu) sem hér, birtist,
ætti að vekja Reyk-
víkinga af svefni áhugaleys-
is og kæruleysis um höfuð-
stað sinn, og láta það ekki
lengur viðgangast, að nokkr-
ir menn stofni þannig Reykja
vík í stórhættu með sinni
skammsýnu stjórnsemi eða
eiginhagsmuna-s j ónarmið-
um, eins og hér er nú að ger-
ast, með því að leyfa tveim
erlendum átórgróðafélögum
að koma upp olíustöðvum í
Örfirisey.
Setjið þið, bæjarbúar, þess-
um ráðamönnum ykkar kosti
um að hætta við þetta á-
form sitt fyrir fullt og allt,
svo að ekki komi til frekari
framkvæmda, ella endur-
gjaldið þeim á viðeigandi
hátt með því að greiða eng-
um, sem að því stendur, at-
kvæði við þær kosningar,
sem nú fara í hönd, í hvaða
flokki sem þeir eru.
Allir ráðandi flokkar í
bæjarstjórn voru ginkeyptir
fyrir síldarverksmiðju í Ör-
firisey og urðu einnig sam-
mála um olíustöðvar i eyj-
unni, svo að þessar glæp-
samlegu framkvæmdir yrðu
fullkomnaðar.
Höfuðstaðarbúar, mótmælið
nú um kosningarnar!
i Eigi veldur sá er varir.
ÓL. J. HVANNDAL.