Mánudagsblaðið - 06.02.1950, Side 3

JÆánudagur 6. febrúar. 1950.
MÁNTDAGSBLAÐIÐ
MÁNUDAGSÞANKAR
Jóns Reykvikings
Verzlunarmenn ræða
launakjör I kvöld
VINCERE SCIS
Það verður ekki annað sagt
um Sjálfstæðisflokkinn hér í
Reykjavík en að hann kunni
að sigra. Hitt er svo annað
mál, hvort hægt verði að
segja að hann kunni að neyta
sigursins. I*að var sagt um
Hannibal hinn púnverska, að
hann kynni að sigra, en ekki
að neyta sigursins. Vincere
scis, Hannibal, victoria uti ne
scis. Þótt Hannibal ynni
hvern stórsigurinn á fætur
öðrum, var það ekki til ann-
ars en að hann þurfti alltaf á
ný að dytta að herjum sínum
til nýrrar atlögu. Hann hafði
ekki lag á að skapa sér frið til
að neyta ávaxtanna af sigrin-
um.
Það má segja um Sjálfstæð-
isflokkinn undanfarna áratugi,
að hann hafi unnið marga
sigra og komið ýmsum árum
sínum vel fyrir borð. T. d. hef-
ur flokkurinn haft fjármála-
stjórn landsins með höndum í
meira en áratug. En hvað hef-
ur flokkurinn raunverulega
unnið á? Hann virðist ekki
á neinn hátt hafa búið um á-
hrif sín, treyst þau og eflt til
varanlcgrar endingar. Flokk-
urinn þarf æ ofan í æ að
leggja til orustu, þar sem tvi-
sýnt er um tap eða vinning.
Eftir að hafa stjórnað Reykja-
vík að mörgu leyti með mik-
illi prýði, ef við annað er mið-
að hérlendis, þá er flokkurinn
þó alltaf í sífelldri hættu við
hverjar kosningar, og væntir
alltaf að nú sé komið að hinu
síðasta. Það er eitthvað Hanni-
balskt við þetta.
GULLÍÐ AUGNABLIK
Ef litið er til hinna almennu
stjórnmála, má óhætt scgja, að
langt sé síðan nokkur stjórn-
málaflokkur hefur fengið eins
gullið pólitískt tækifæri og
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
nú. Á Alþingi er allt á ringul-
reið eftir nýafstaðnar kosning-
ar, vegna þess að þjóðin hefur
ekki vit á að skipta þar um
menn. Allur almenningur
er hins vegar orðinn dauðleið-
ur á Alþingi og þó fyrst og
fremst á aðgerðaleysinu þar.
Allir þykjast skilja, að nú
þurfi að hafa hraðar hendur,
ef þjóðarskútan á ekki að far-
ast eða lenda í stórfelldum
hrakningi. En Alþingi sem
heild er máttlaust, og getur
ekki komið sér saman um
neitt. Þá er það, að Sjálfstæð-
isflokkurinn ræðst í að mynda
minniftjlutastjórn mitt í öllum
glundroðanum. En svo spyrja
menn: Tekst Sjálfstæðisflokkn
um að endurreisa Alþingi i
annað sinn? Tekst flokknum
að fá samþykktar aðgerðir í
dýrtíðarmálunum, sem bjarga
frá hruni og eymd? Hvert er
horft nú nema til þessa
flokks? Ekkert — það er ekk-
ert annað að sjá en þennan
hóp manna, sem í minnihluta
bjóða sig fram til stjórnar. En
ef Sjálfstæðisflokknum tekst
það, sem aímenningur vonast
eftir, þá þarf flokkurinn ekki
að óttast um sig í náinni fram-
tíð, og þá veit þjóðin líka, að
til er þó enn nokkur hópur
manna, sem þorir að ráðast
gegn erfiðleikunum, nefna þá
sinum réttu nöfnum og beita
því sem dugar.
En mistakist Sjálfstæðis-
flokknum það, sem hann hefur
nú tekið sér fyrir hendur, þá
giatast hið gullna tækifæri og
vondu árin koma.
HORFT UM VALINN
Skelfing ristu Reykvíkingar
annars ánægjuiega gegnum
bullið á sunnudegi kosning-
anna. Skemmtilegast var þó
að sjá þá ráðningu, sem þjóð-
vamarstóðið fékk. Sigríður
Eiríks, sem verst hefur Iátið
í þeim trippahóp, fór illa í
rekstrinum, og er Iíklegt, að
hún hafi nú fengið nóg af sín-
um pólitísku hestalátum. Lof-
ræðan, sem þessi frú hélt um
sjálfa sig í útvarpinu er ein-
hver sú andstyyggilegasta
smjaðursræða, sem lengi hef-
ur heyrzt, enda var sú ræða
borguð á þann hátt, sem hæfi-
legt var. Kommúnista dreym-
ir sjálfsagt þunga og erfiða
drauma á næstunni. Þeir eru
nógu gíöggir til að þekkja
sitt eigið eðli. Þeir vita, að
þeir mega ekki standa í stað,
hvað þá heldur tapa. Þegar
flokkur af þeirri gerð fer að
tapa, er venjulegast svo, að
ein báran er ekki stök. Ann-
ars fara afdrif kommúnista
mest eftir því, hvað gerist í
innanlandsmálum á næstunni.
Ef þar tekst að greiða úr
flækjunni og endurreisa sæmi-
lega heilbrigði, þá fækkar
núllunum aftan til í kosninga-
tölum kommúnista svo að um
munar.
STJÖRNUBÍÓ
Ríkisútvarpið flutti þá fregn
á föstudagsmorgun, að Ingrid
Bergman hefði þá um nóttina
eignazt barn í Rómaborg, og
var þess um leið getíð, að
maður frúarinnar mundi ekki
vera faðir bárnsins. Ekki er ó-
trúlegt, að lögreglan hér kynni
að telja fróðlegt að vita, hvort
séra Pétur kynni ekki að eiga
einhvern þátt i þessu.
Á s. 1. hausti gerðu laun-
þegar í verzlunarstétt og
kaupsýslumenn með sér nýj-
an viðauka við kjarasamn-
ing stéttarinnar, og var hann
undirritaður 13. okt. Þessi
viðauki fylgir hér með.
V 1 Ð A U K I
við sanxning um launakjör
Samningur um launakjör
verzlunarfólks milli sér-
greinafélaga kaupsýslumanna
og Kaupfélags Reykjavíkur
og nágrennis annarsvegar og
Verzlunarmannafél. Reykja-
víkur hinsvegar, frá 3. marz
1948, framlengist um óákveð-
inn tíma rneð þeim breyt-
ingum, er hér fara á eftir:
Heimilt er að segja upp
samningnum eftir 1. janúar
1950 með eins mánðar upp-
sagnarfresti fyrir lok hvers
ársfjórðungs.
Á laun, sem greidd eru
samkvæmt A. og B. lið samn-
ingsins á árinu 1949, greið-
ist uppbót, er nemi 8%% af
laununum.
Að því leyti, sem uppbót
hefur ekki þegar verið
greidd, skal greiðslu hennar
vera lokið fyrir 31. des. 1949.
Rvjk, 13. okt. 1949.
F. h. Félags búsáhalda- og
járnvörukaupmanna í Rvík,
Félags ísl. byggingarefna-
kaupmanna, Félags kjötverzl-
ana í Reykjavík, Félags mat-
vörukaupmanna í Reykjavík,
Félags ísl. stórkaupmanna,
Félags tóbaks- og sælgætis-
sala og Kaupmannafélag
Hafnarf jarðar.
Bergur G. Gíslason (sign),
S. Kristjánsson (sign), Lúð-
vík Bjarnason (sign),
F. h. Kaupfélags Reykja-
víkur og nágrennis: Sigfús
Sigurhjartarson (sign),
Kristjón Kristjónsson (sign),
Þorl. Ottesen (sign).
F. h. Verzlunarmannafél.
Reykjavíkur: Gyða Halldórs-
dóttir (sign), Pétur Ó. Niku-
lásson (sign), Nikulás Guð-
mundsson (sign), Ólafur
Stefánsson (sign), Sveinbj.
Árnason (sign).
KRON og öll sérgreinafé-
lög kaupsýslumanna innan
Verzlunarráðs íslands að
tveimur undanskildum, und-
irrituðu þennan samnings-
viðauka. Þessi tvö félög eru
Skókaupmannafélagið og Fé-
lag vefnaðarvörukaupmanna.
í desember undirritaði Félag
vefnaðarvörukaupmanna hins
vegar samninginn, og er því
Skókaupmannafélagið nú
eina sérgreinafélag kaup-
sýslumanna, sem ekki hefur
gerzt aðili að áðurgreindum
sammngsviðauka.
Allmörg verziunarfyrir-
tæki hér i bænum tilheyra
engu sérgreinafélagi og
standa sömuleiðis utan Verzl-
unarráðsins. Stjórn V.R. skrif
aði flestum þessum fvrir-
tækjurn bréf, þar sem far;ð
var fram á að þau gerðust
aðilar að viðaukanum. Svor
hafa borizt frá allmöm-gum
fyrirtækjum, og eru flest
þeirra jákvæð. Hins vegar
hafa enn nokkur fyrirtæki:
látið undir höfuð leggjast að
svara, þrátt fyrir ítrekuð tíl-
mæli.
Frétzt hefur, að nokkur
fyrirtæki, sem meðlimir eru
í þeim sérgreinafélögum, cr
gerzt hafa aðilar að samn-
ingsviðaukanum, hafi ekki
greitt s'.arfsfólki sínu þær
uppbætur á launin, sem sam-
ið var um að greiða. Er það
miður farið, ef rétt reynist.
en V.R. getur hinsvegar ekk-
ert aðhafzt í slíkum tilfell-
um, nema því aðeins að með-
limir þess kæri öll samn-
ingsbrot, sem upp kunna að
koma. Launakjaranefnd V.R.
ásamt stjórn félagsins hefur
ráðið lögfræðing í sína þjón-
ustu til þess að sjá um, að
enginn mistúlkun á samn-
ingum við atvinnurekendur
geti leitt til þess, að verzlun-
arlaunþegi verði sviptur
þeim kjarabótum, sem hon-
um ber samkvæmt gerðum
samningi. Væntir launakjara-
nefnd V.R. þess, að allar deil-
ur, sem upp kunna að rísa
vegna mistúlkana á samn-
ingi, verði leystar á réttum
vettvangi.
Eins og frá greinir í samn-
ingsviðaukanum, þá er heim-
ilt að segja upp samningum
eftir 1. jan. 1950 með eins
mánaðar uppsagnarfresti fyr-
ir lok hvers ársfjórðungs.
Engin endanleg ákvörðun
hefur enn’verið tekin af hálfu
launakjaranefndar og stjórn-
ar V.R. um það, hvaða
breytingar verði farið fram
á að gera við samninginn.
Hinsvegar hafa stjórn V.R.,
launakj aranefnd og stjórnir'
hinna þriggja deilda félags-
ins rætt kjaramálin sameig-
inlega, en engar viðræður
hafa enn farið fram á milli
V.R. annarsvegar og atvinnu-
rekenda (sérgreinafélaga
kaupsýslumanna og KRON)
hinsvegar.
Almennur launþegafundur
innan V.R. verður haldinn að
Félagsheimilinu í dag, 6. feb.
Á þeim fundi verða kjara-
málin til umræðu, og vænt-
anlega munu einhverjar ák-
varðanir verða teknar þá
varðandi uppsögn á samningi.
Þessi fyrirtæki hafa ekki
svarað, eða svarað neitandi
málaleitun V. R. um það,
að gerast aðilar að viðauka-*
samningnum.
Blóm & Ávextir,
Bóksalafélag íslands,
Fél. ísl. prentsmiðjueigenda,
Gísli Jónsson & Co. h. f.
Hið ísl. steinolíuhlutafélag,
Hljóðf.verzl. Sigr. Helgad.,
Litla blómabúðin,
Loftleiðir h. f.,
Lyfjabúðin Iðunn,
Lögmannafélag íslands,
Olíufélagið h. f.,
Remedia h. f.,
Stefán Thorarensen, (Lauga-»
vegs Apótek),
Vélsmiðjan Jötunn,
Verzl. O. Ellingsen h. f.
Sársaukaíausar fann-
aSgerðir
Tííraunir dansks læknis
Fundgaard Jörgensen, tann-
læknir í Kaupmannahöfn liélt ný-
lega fyrirlestur á tannlæknafundí
þar. Jörgensen skýrði tannlækn-
um frá því aS ef rétt er aS fariS,
þá megi þannig bora í tennur aS
sjúklinguririn verSi einskis sárs-
auka var.
Jörgensen benti á aS raunveru-
lega væri ekkert merkilegt vicS
þessa aSferS. Því hefur vseícS hald-
ið fram af mörgum, að sársauki
konunnar viS barnsfæSingu stafí
aðallega af því að konan er hrædd
og sé viS því búin aS kveljast. Eg;
held því sama fram í sámbandl
viS tannaSgerSir. Tannsjúklingar
eru hræddir viS tannaSgerSir
vegna þess aS þeir eru vissir unx
aS allar aSgerSir á tönnum séut
kvalafullar.
Jörgensen kvaSst þess vegn.v
skýra sjúklingum sínum fra
hvers vegna þá kenndi til vicS
tannlækningar og því næst segja
þeim hvers vegna þá ekki mundt
kenna til í framtíSinni. Sjúkling-
ar verSa aS róast — hvíla alla
vöSva og þaS er ofur auSvelt, ef
þeir bara læra aS draga andanrt
rétt. Ef læknirinn ræSir viS sjúk-
linginn og skýrir honum frá,
hvaS sé aS ske, hvernig hanrt
eigi aS ,,sla.ppa sig“ og vera ó-
kvíSinn, þá má ,,spóla“ tennur
hans án nokkurs sársauka,
Þegar Jörgensen var spurSur,
hvort margir tannlæknar brúkuSit
þessa aSferS, svaraSi hann acS
þeir yrSu fleiri og íleiri meSl
hverjum degi. *
Jörgensen byggSi fyrirlestur
sinn á tilraunpm, sem hann hef-
ur gert á 191 tannsjúklingi og;
ber þeim öllum saman um aS aS-
o-erðirnar hafi veriS meS ölltt
sársaukalausar.
Kaiipið
|
Mánudags-
blaðið i