Mánudagsblaðið - 13.02.1950, Qupperneq 5

Mánudagur 13. fsbrúar 1940
MÁNUDAGSBLAÐIÐ

Gaman, gaman
hjá tannlækninum! ?
Einhverntíma minntist ég
á angist þá og ótta, sem oftast
nær er ríkjamli á biðstofum tann-
lækna. Slík angist er mér í barns-
minni, og hef ég mikla samúð
með henni.
En nú hefur dr. Joel Freed-
man, tannlæknir í NeW York,
sem er sérfræðingu.r í því að gera
við tennur barna, fundið ráð til
þess að reka angist litlu tann-
sjúklinganna sinna á brott. I stað
biðstofu hefur hann leikherbergi
fyrir krakkana, og þar geta þau
farið í alls konar leiki og leikið
sér með ýmis konar leikföng, eins
og t. d. rugguhesta og rafmagns-
járnbrautir, meðan þau bíða eftir
því að komast inn til tannlækn-
isins.
Þegar aðstoðarstúlkan kallar,
labbar krakkinn inn með henni
inn í tannlæknastofu eina, þar
sem hún hreinsar tennur hans. í
herberginu er dimmt, og meðan
stúlkan er að hreinsa tennur
barnsins, getur það horft á bíó-
myndir með Mickey mús og öðr-
urn álíka uppáhalds-,,Ieikurum“
sínum. Barnið venst líka við það
að fá ,,spóluna“ upp í munninn,
meðan tennurnar eru hreinsaðar,
en finnur ekkert til og er því ó-
hrætt við ,,spóluna“, þegar ballið
byrjar hjá lækninum sjálfum.
Að fimmtán mínútum liðnum
birtist læknirinn og útskýrir hann
nú fyrir barninu, hvað hann ætl-
ar að gcra við það. En þá er barn-
ið orðið svo rólegt »og ánægt af
því, sem á undan hefur gengið,
að það sezt möglunarlaust í stól-
inn og lætur sér vel lynda, að
læknir bori og spóli í tennur þess.
Að aðgerðinni lokinni fær það
síðan glas af ,,límonaði“.
Sem sagt, þessi aðferð ku vera
sársaukalaus fyrir alla aðila, —
nema þá kannske foreldra barns-
ins. Því að þau borga reikning-
inn!
Ekki veit ég, hvort gerlegt eða
ráðlegt væri fyrir íslenzka tann-
lækna að fara að dæmi dr. Freed-
mans, — en þó er ég því tví-
mælalaust fylgjandi, að tannlækn
ar geri sér ljóst, hvílíkur hrvll-
ingur fylgiir því að heimsækja þá
og reyni eftir megni að létta fólki
þær heimsóknir.
Allt er betra en það, að eiga
kvalræðið víst!
Gaman, gaman á biðstofum!?
Nú upp á síðkastið hefur það
orðið mitt hlutskipti að þurfa að
ganga til læknis — ekki tann-
lælcnis — nókkrum sinnum, og
eins og ge'ngur, þarf ég oft að
hanga lon 02; don á biðstofu hans,
eftir því að komast inn til hans
andartak í hvert skipti.
Og ég gat ekki annað en tekið
eftir því, hvað andrúmsloftið er
ólíkt frjálslegra og angistarlausara
þatna, en á biðstofum tannlækna.
Þar eru allir hinir borubröttustu,
en ekki eins framlágir og hjá tann
lækninum. Þar brenna allir í
skinninu eftir því að hefja sam-
ræður við náungann og fá að vita
allt um hann, ef hægt er, — en
hjá tannlækninum steinþegja all-
ir. Hér brenna allir í skinninu
eftir því að fá tækifæri til þess að
lýsa hinum ýmsu kvillum sínum
út í æsar og grobba af þeirn, en
hjá tannlækni bera allir sínar þján
ingar með þögn og Játillæti — þó
að varla megi segja ,,með þolin-
mæði.“
Biðstofuseturnar geta oft verið
stórmenntandi, því að oft felst
mikil speki í biðstoíusamtölum,
— sérstakilega speki urn veðurfar
og sjúkdómseinkenni. Og varla
geta seturnar verið leiðinlegar,
D D
því að fjöldi fólks hangir dag eft-
ir dag á biðstofunum, — kannske
tvo til þrjá klukkutíma — til þess
að láta bera í augu sín (sem það
gæti gert sjálft heima) eða til þess
að fá eina af þessum líf- og aflgef-
andi sprautum (sem þeir líka
geta gefið sér sjálfir heima). Slíkt
fólk öðlast auðvitað vissan bið-
stofukúltúr, — og nú skulum við
athuga, hvernig ein meðal löng
biðstofuseta fer fram:
Eins og allir vita, er það siður
á biðstofum, að þegar einhver
kemur inn, þá stara allir, sem fyr-
ir sitja, fast á hann, meta hann
og vega og skoða í krók og kring.
Þykir þá tilheyra fyrir þann ný-
komna að spyrja út í bláinn:
„Ætli læknirinn sé kominn?“
með lotningarfullu hvísli.
Biðstofumenn líta þá spurnar-
augum hver á annan, unz ein-
hver framtakssöm sála með bið-
stofu-,,kúltúr“ tekur sig til og
svarar. Allt fer þetta mjög hátíð-
lega fram, því að flestir líta á
lækni sinn sem einhverja al-
máttka guðaveru.
Síðan er setið þegjandi um
stund. Menn gjóta augum hver
til annars, athuga, skoða og
,,spekúlera“, og hver aðhefst það,
sem honum þóknast. Sumir
teygja sig efcjr blaðslitrunum á
borðinu, blaða annars hugar í
þeim og geispa stórum:
„A-a-ah-h-eighhhh! “.
Aðrir gera sér það til dundurs
að sjúga geypilega upp í nefið,
renna niður og dæsa á eftir. Þó
eru oft einhverjiir viðstaddir, sem
þykjast kunna sig betur en svö,
að sjúga upp í nef. Þeir draga
upp rauðan snýtuklút oft illa
mulda), snýta í þá vænni hrepp-j
stjórasnýtu og vefja klútnum síð-
an vandlega utan um snýtuna og
stin^a öllu saman í vasann til
géymslu. Þessi snýtuklútategund
fær sér líka venjulega strax í nef-
ið á eftir snýtunni og rymur
ánægjulega, því að ekki rná „trýn
ið tómt vera“, eins og þar stend-
ur. Enn eru líka aðrir, sem sífellt
eru að ræskja sig og hrækja, — án
þess þó nokkru sinni að hrækja
nokkru út úr sér. Menn heyra
bara eitt ,,glúpppp!‘V er þeir
renna öllu niður aftur. Þetta er
leiðinlegasta tegund biðstofu-
gesta, en sem betur fer sjaldgæf.
Og loks eru svo þeir, sem flauta
eða segja við og við upp úr þurru:
„Jahá,. þaðvarnúþað! “
Sem sagt alls konar ,,músík“
og búkhljóð manni til dægra-
styttingar.
En er þessu hefur farið fram
um hríð, er talið, að menn séu
búnir að kynnast hver öðrum nóg
af ræskingum og snýtum og því
tími til kominn að byrja sam-
ræður. Margur mærðarbelgurinn
á oft erfitt með að stilla sig svona
lengi, — en þetta tilheyrir nú
samt biðstofu-,,kúltúrnum“.
Samtölin hefjast undantekn-
ingarlítið á athugasemdinni um
veðrið eða þá það, hver sé á und-
an hverjum í röðinni inn til lækn-
isins. (Þess má geta, að í hvert
skipti, sem læknirinn birtist í dyr-
unum, líta allir á hann auðmjúk-
um og tilbiðjandi augum). —
Síðan fara samtölin að verða per-
sóiiulegri, og margt er nú spjall-
að. En eitt er öllum biðstofugest-
um Sameiginlegt: þeir þrá það
eitt að fá að gefa sem skýrastar
og nákvæmlegastar lýsingar á sín-
um eigin kvillum og útskýra þar
með, hvers vegna þeir séu á bið-
stofunni mættir. Þeir al-fínustu
sletta latínu í sjúkdómsgreiningu
sinni, og gapa þá allir auðvitað af
undruii og aðdáun.
Sem dæmi upp á það, hve
margs maður getur orðið vísari á
biðstpfum, skal ég segja vkkur
um hvað ég fræddist í gær.
E<t fékk allt að vita um melt-
D
ingarleysi og þar tilheyrandi tepp
ur í gær, — bæði orsakir slíks og
ýmsar læknisaðgerðir gegn slíku.
Við hlið mér sátu sem sé tvær
konur, sem ræddu þessi mál út í
æsar og kepptust um það, hver
um sig, að gefa sem nákvæmleg-
astar (og nálegastar!) lýsingar af
erfiðleikum sínum. Annarri
reyndist ,,krúska“ bezt, hin helt
með
,pipum
Veðrið var al-
Framhald af 1. síðu. •
hann því upp á því furðu-
lega athæfi að elta sölu-
bömin um gmndirnar!
kringum skólann og reyna 1
að reka þau á burt. Börn-!
unum þótti gaman aðj
þessu, og færðist leikur-
inn mjög í aukana. Kom
svo um síðir, að einn
krakkinn kallaði „viltu
kaupa Mánudagsblaðið?41,
en Halldór rann eftir hon-
um og vildi handsamg.
hann, en þá kallaði sá
næsti það sama, og hljóp
þá Halldór eftir honum,
en síðan koll af kolii. Varð
af þessu hið mesta gaman, j
og hópuðust menn sarnan
og hlógu aUtftjög. Minnti
þetta eidri r^rean á matm-
ýgt naut I ,gh;ðfnigu, sem
abbast upp .á alit og alla,
en yngri kypslóðin minnti
ist nautaatanna i bíó!
Hugði nú Halldór á
hefndir stórar, en varð
erfitt um ‘ framkvæmdir,
því að ekki var hægt um
að hrekja skýringar blaðs
ins á starfsferli Framsókn
ar.
I síðustu viku þóttist
þó Halldór sjá tilefni til
þess’ að gagnrýna greir
blaðsins um starfsemi lög-
reglunnar í heild. Grein
þessi varð að vonum fá-
tæklegt plagg, byggt á
þekkingarleysi, illgirni og
viljandi misskilningi á
greininni í þessu blaði.
Meðal annars heldur Hall-
dór því frain, að þetta sé
eina dæmið um lögleystu’
lögreglunnar og þess
vegna dæmi blaðið alla
sáJmaskáiáslns
lögreglunc. í grein blaðs-
ins var hinsvegar tekið
fram, að of mikið væri um
hrotta innan lögreglunn-
ar og biðu betri menn
hennar í heilcl skaða af
því. Dæmi um hrottaska.p
lögreglunnar eru nóg, og
er óþarfi að rekja þau hér
En svokemur Halldór
ao einu atriði og segir:
„Við skulum snúa dæminu
við, c 5 sr. Pétur yrði sa-nn
ur að gluggagægjum."
Ja, Halldór minn, stund
um verður þeim það á,
sem mikið skrifa, að þeir
vilja gleyma. Menn muna
það, þegar Halldór ritaði
heile grein um efni, sezn
hann sá gegnum giugga
hér uppi í sveit, þar sem
hann var hvorki boðinn
né velkominn. Það var
gert að umræðiuefni hér á
sínum tima, og þar sem
Halldór hefur bókað þr-5
á síður Timans, þá ætti
lögreglunni að vera hægt
um vik að fá tilefni til
„heimsóknar".
Seinna í greininni vík-
ur Halldór'sér að ritstjóra
þessa blaðs og blaða-
mennsku almennt og telur
að ekki megi dæma blaða-
mónn eftir honum eð'a
hans líkum. Jæja, Halidór
minn/ það hefur enn ekki
verið kallaður saman fund
ur í Blaðamannaféiaginu
til þess eíns að ræoa skrif
in hér eins og þegar þú
fylgdir dauðum samstarfs
manni að gröfinni me5
eituxpenna þeim, sem þú
stýrir.
mennt álitið gott, og yfirleitt
spáð, að það myndi haldast gott
fyrst um sinn. Alitið var, að allt
væri að fara á hausinn vegna síltl-
ar- og fiskileysis. Gamli maður-
inn í horninu var frá Skagaströnd
og var hingað kominn til þess að
leita sér lækninga við (nákvæm-
lega útlistaðri) nýrnaveiki. Það
hafði heyjazt sæmilega í Skaga-
firði í fyrra. LitJa. stúlkan með
flétmrnar var tól&tára ög ekki
dóttir hans Stgurðært eins og spyrj
andi hélt, heldiír Var Eún Björns-
dóttir. Frænka-maiihs kpnunnar
t rauðu kápuúni háfði nýlega ver-
ið skcrin upp við alveg riáMvam-
lega sama sjúkdómj og stúlkan í
grænu kápunni þjáðist af, — og
hafði verið úsköp veik, — ósköp
veik .... (Sú grænklædda föln-
aði og ók sér í sætinu, er hún
reyrði hinar ácakanlegu lýsingar,
eins og vonlegt var). Maðurinn
í leðurjakkanum lét sér fátt um
bæjarstjórnarkosningarnar finn-
ast, en gamli maðurinn með gráa
yfirskeggið -sagðist nú „aldrei
hafa getað hugsað sér að fá annan
borgarstjóra en blessaðan borg-
arstjórann!“
Þcgai' röðin var komin að mer
að fara inil til læknisins (bless-
aðs), þá var ekki lausc við, að ég
hálfsxi eftir þvt að yfirgera bið-
stofusamræðurnar, því ao þá voru
einmitt allir kpmnir t hávaða-
„diskússíón" um það, hvort séra
Pétur hefði aðeins rjálað við
gluggann hjá stúlkunni; eða
hvort harm hefði aðeins kíkt þar
, inn; eða hvort hann hefði skriÖið
þar inn um gluggann(i); eða
j hvort hann hefði þar hvérgi nærrt
í komið, heldur sofið svefni hinna
! réttlátu, eins og auð vitað ö lium
Ío
góðum sálusorgurum bar.
Já, biSstofusetur eru stórmennt
j andi.
i Þó er þar tvennc, sern alltaf
! fer ítau^arnar á mér. Það eru
! °
jíitlu krakkarnir, sem öskra . og
' sle'.a cgvetná, — ekki af sársauka
, eoa veikindum, 'hcldur af ein-
I skærri óþekkt. Og sú tegund
‘kvenna, sem sAelIc er að spvrja
þá, sem á undan hennt éru konin-
ir, hvort hún megi ekki „skreppa
snöggvast inn á undan þeim —
hún eigi kara að fá eina litla
sprautu, tekur ekki augnablik“.
Slíkt er pirrandi, því að oft eru
þeir, sem fyrir sitja, líka komnir
aðeins til þess að fá ,,eina, litla
sprautu", en kunna samt ekki
almennilega vio þao að neita
betðni þeirrar freku.
Og rétt skal yera rétt, eins og
viÖ segjuxn á biðstofunum!
Clio.