Mánudagsblaðið - 20.02.1950, Blaðsíða 4
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
Mánudagur 20. fcbrúar 1950.
M Á NUDAGSBLAÐIÐ
BLAÐ FYRIR ALLA
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason
Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 1 króna í lausa-
sölu, en árgangurinn, 52 blöð, 48 krónur
Afgreiðsla: Kirkjuhvoli, 2. hæð, opin á mánudögum.
Sími ritstjóra: 3975.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Hættuleg braut
BR
Lögreglan 09 umferðarljósin - Miðs
vefrarpróf í framhaldsskólum
Eg þori aS fullyrða, að ef Reyk-
Lítil klíka í fríkirkjusöfn-
uðinum í Reykjavík hefur
klofið söfnuðinn og kallar
sig nýjan söfnuð. Mun hún þó
varla ráða yfir meiru en 5—
€ prós. af meðlimum safn-
aðarins. Þeir, sem standa að
þessari klofningsstarfsemi í
kirkjumálum Reykjavíkur
voitu stuðningsmenn Emils
Björnss. við prestskosning-
arnar á dögunum, og eru þeir
þó ekki nema lítill hluti af
af þeim, er greiddu honum
atkvæði þá. Þessi klofnings-
klíka starfar ekki að neinum;
hugsjónum né áhugamálum,
heldur er öll stefna hennar
algerlega neikvæð, hið eina,
sem sameinar hana, er ill-
girni og hatur í garð frí-
kirkjusafnaðarins og hins
löglega kjörna presta hans,
séra Þorsteins Björnssonar.
Það er leiðinlegt, að Andrés
Andrésson skuli láta sér
verri menn ota sér út í
þennan ófögnuð, því að
Andrés er bezta sál. Ekki
verður annað sagt en að það
sé ófögur kirkjustarfsemi,
sem byggist á hatri einu og
niðurrifi. Þó lætur biskup
íslands, sá hjartagóði, en trú-
gjarni og barnalegi maður,
sér sæma að vígja Emil til
prests til að stunda þessa
klofningsstarfsemi. Menn
skyldu þó ætla að eining, en
ekki sundrung kirkjunnar,
væri áhugamál hans. Ofan á
allt annað hefur klofnings-
klíkan farið fram á að fá að
stunda iðju sína í fríkirkj-
unni sjálfri og reyna þar að
grafa undan fríkirkjusöfnuð-
inum og presti hans og er
steinhissa á að fá neitun
safnaðarstjórnar við þeirri
málaleitan.
Það virðist lítill vafi geta
leikið á því, að Emil Björns-
son stendur sjálfur að baki
klofningnum. Hann sýnir
•annað innræti en séra Árelí-
us Níelsson, sem skoraði á
stuðningsmenn sína að stuðla
-að friði og einingu í söfnuð-
inum, og stóð liann þó miklu
nær því að ná kosningu en
Emil. Hið sama gerði séra
Ragnar Benediktsson. Það er
heldur ógeðslegt hugarfar,
sem lýsir sér í því að nota
trúmálin til að valda sundr-
ungu, illindum og hatri í
þeim tilgangi einum að svala
gómaskap. Það er varla ein
leikið, hvílíkur órói og ill-
indi skapast í kringum Emil
Björnsson, hvar sem hann
hann kemur fram á sjónar-
sviðið. Hann hefur kolfalið
við þrennar prestskosningar,
og allstaðar hefur sama sagan
endurtekið sig. Fyrst féll
hann í Grindavík, og þar
spratt af framboði hans órói
og ólga í söfnuðinum. Ekki
tók betra við í Mosfellspresta
kalli í Grímsnesi, en þar féll
Emil einnig. Helzti stuðnings
maður hans þar var Stefán
Diðriksson á Borg, sem með-
al annars er frægur fyrir að
hafa verið í öllum stjórn-
málaflokkum á íslandi á
einu kjörtímabili. Eftir hrak-
farir Emils í Grímsnesi
reyndi Stefán vinur hans að
kljúfa söfnuðinn og mynda
klíkusöfnuð um Emil. Átti
Emil að sitja á Laugarvatni
í skjóli venzlafólks Stefáns
og grafa þaðan undan sókn-
arpresti og þjóðkirkju. Var í
þesari herferð beitt allskon-
ar rógi gegn hinum löglega
kjörna sóknarpresti, séra
Ingólfi Ástmarssyni, og ýms
um stuðningsmönnum hans,
einkum hinum vinsæla hér-
aðshöfðingja, Halldóri Gunn-
laugssyni á Kiðjabergi. Þessi
þokkalega iðja bar þó lítinn
árangur, og varð Emil að
gefa upp alla von um að
verða klofningsprestur á
Laugavatni. Þriðji ósigur
Emils varð svo í fríkirkju-
söfnuðinum í Reykjavík, en
hér tókst honum þó það, sem
ekki heppnaðist í Grinda-
vík og Grímsnesi, að mynda
lítinn klofningssöfnuð, sem á
þó líklega eftir að verða
minni. Hversvegna unir Em-
il sér ekki við útvarpið? þar
er hánn í röð skárri starfs-
manna, þó að reyndar sé ekki
mikið sagt með því.
Þetta klofningsmál í frí-
kirkjunni vekur annars hjá
manni ýmsar hugleiðingar.
Eru íslendingar almennt að
hætta að geta sætt sig við að
vera í minnihluta? það er þó
einn helzti hyrningarsteinn
alls Iýðræðis, að minnihlut-
inn sætti sig við aðstöðu
sína og viðurkenni rétt meirí
hlutans. Ef út af þessu bregð
urýer komið úr á hættulegar
brautir. Ef hver óánægð
Hr. ritstjóri!
Eg þekki marga menn, sem
hafa valið mánudaginn til þess
að vera leiðinlegasta dag vikunn-
ár. Ekki veit ég hvort það er
vegna þess að þá er svo fjári langt
til næsta sunnudags, eða hvort
það er af því að engin dagbloð
láta sjá sig fyrri hiuta þessa dags.
Sennilega hafa menn þjáðst af
hvortveggja meininu, eða allt til
þess dags að þú bjargaðir öðru
máiinu, með því að setja á stofn
Mánudagsblaðið. Það var svo
hressilega gert, að fjöldi folks
skemmtir sér betur við tilveruna
mánudagsmorgnana heldur en
aðra daga vikunnar að jafnaði.
mynda um sig sérstakan
uppreisnarfélagsskap eins og
hér hefur átt sér stað, hlýt-
ur það að leiða til algerrar
upplausnar í þjóðfélaginu.
Hvernig hefði farið, ef séra
Árelíus Níelsson og séra
Ragnar Benediktsson hefðu
líka myndað um sig klofnings
söfnuði? þá hefðu fríkirkju-
prestarnir þegar verið orðnir
fjórir, og fríkirkjan gæti
klofnað í 15—20 klíkur á
stærð við klofningssöfnuð
Emils. Á sama veg gæti svo
farið um þóðkirkjuna. Hvern
ig yrði ástandið í kirkjumál-
um, ef eitthvað svipað þessu
skeði um land allt? þar yrði
hrein uþplausn, þó að biskup
íelands virðist ekki koma
auga á hættuna af þessari
þróun. Hvernig þætti honum
t. d. að hafa 4—5 klíkupresta
á borð við Emil í Rafnseirar-
prestakalli, þar sem búa 50—
60 sálir? Það hefði reyndar
þann kost, að allir í sókninni
gætu komizt í sóknarnefndir,
sem yrðu þá á borð við „safn
aðarstjórnina“ í klíkusöfnuði
Emils, en í henni sitja, að
Andrési Andréssyni undan-
skildum, eintómir metorða-
gjarnir ómerkingar, sem þyk
ir hinn mesti frami að svona
vegtyllum.
Afleiðingin verður algert
upplausnarástand í kirkjunni
ef ýtt er undir metorðagjarna
og ábyrgðarlausa klofnings-
menn af þessu tagi. Með
þessu framhaldi yrði íslenzka
kirkjan gerð að hlægilegi'i
skrípastofnun, en allir ís-
lendingar, sem unna kirkju
sinni, vona að svo verði ekki.
En til að koma í veg fyrir
þetta, verður að kveða nið-
ur þegar í upphafi alla klofn
ings- og klíkustarfsemi
kirkjunni. Slík iðja er hvort
sem er sprottin af valda-
græðgi, afbrýðisemi eða öðr-
um illum hvötum.
AJAX.
víkingar ættu þess kost að velja
um það, hvort þeir ættu að fá
aukaútgáfu af dagblöðunum fjór-
um á mánudögum eða þetta unga
blað, að þá myndir þú halda velli
og stæðir með pálmann og Mánu
dagsblaðið í höndunum.
Þetta er líka ekki nema eðli-
legt, því það er vægast sagt bráð-
nauðsynlegt að hafa að minnsta
kosti eitt blað, sem ekki er múl-
bundið af einni ákveðinni stjórn-
málastefnu, og þarf því ekki að
fara eftir föstum og fyrirfram
ákveðnum reglum, þegar það tek-
ur afstöðu til liinna margvíslegu
vandamála. Við sjáum það bezt á
dagblöðunum, að íslenzkir stjórn-
málamenn eru pikkfastir hver í
sínu feni og vilja sig þaðan ekki
hræra.
Það er vitað, að íslenzka þjóð-
in hefur falið þessum mönnum að
yrkja og auðga fósturjörðina og
stuðla að aukinni velmegun og
menningu þjóðarinnar í heild.
En hvernig leysa þessir
háu herrar störf sín af
hendi? jú, með því að sletta aur
og skít hver á annan, milli þess
sem þeir nota tímann til þess að
skara eld að sinni eigin köku.
Þetta er höfuðorsök þess að við
stöndum nú frammi á brattri
klettabrún og þlirfum ekki nema
óþægilegan gust til þess að þeyta
okkur fram af. Dagblöð þessa
bæjar hafa unnið dyggilega að
því að deyfa skilning manna á
ástandi liðinna ára og hvert um
sig að sýna sínum lesendahópi
fram á það, að allar hörmungar
séu pólitískum andstæðingum að
kenna. Iðja dagblaðanna og
stjórnmálamannanna undanfarin
ár, hefur verið það að blekkja
sem mest og þeyta upp mold-
viðri til þess að reyna að haida í
háttvirta kjósendur. — Og það er
mesta furða, hvað landslýðurinn
hefur látið bjóða sér í þeim efn-
um. En reyndin er sú, að það and
lega fóður, sem okkur er úthlutað
sex morgna vikunnar, hefur unn-
ið of mikið á. Þetta samansafn af
vatnsgutli, hræsni, blekkingum
og áróðri hefur ruglað heilbrigða
skynsemi manna, þeir taka því
með þökkum, sem að þeim er
rétt.
Eg er þó einn af þeim, sem
ekki kingi neinu úr þessum blöð-
um, án þess að japla á því um
stund, og geri ég lítinn greinar-
mun á því, hvaða flokksiit þessi
blöð sýna. Eg var orðinn það
svekktur á þeim, að mér fannst
það sem „hressandí svaladrykk-
ur“ að fá einu sinni í viku að rýna
í blað^ sém túlkaðisítur iigin
skoðanir á mönnum og málefn-
um, eingöngu eftir eðli þeirra og
raunverulegri framkomu, en án
tillits til þess, hvort einum eða
öðrum klæjaði undan. Meinin í
okkar þjóðfélagi eru því miður
svo mörg, að það þarf víða að
stinga á. Eg vona, að Mánudags-
blaðið haldi áfram að draga ýmis-
legt það fram í dagsljósið, sem
illu heilli hefur verið reynt að
hylja í skugganum.
Mig langar að þessu sinni að
minnast á tvennt, sem ég tel að
sé okkur bæði til skammar og
tjóns.
...5/ j. s>
Lögreglan og umferðarljósin.
Undanfarnar vikur hefur Mánu
dagsblaðið talað all digurbarka-
lega um lögregluna okkar hér í
Reykjavík, svo að mér og öðrum
hefur. jafnvel fundizt nóg um.
Þetta varð þó til þess, að ég fór
að hugsa betur um þessi mál en
áður og reyna að mynda mér
skoðun um það, hvort þetta ætti
nokkra stoð í veruletkanum. Þá
ber mér fyrst og fremst að minn-
ast þess, að reykvíska lögreglan
hefur aldrei gefið mér. utan und-
ir, aldrei beinbrotið mig og aldrei
snúið upp á handlegginn á mér,
enda hejd ég, að ég hafi reynt að
smjúga í gegnum umferðina á
götunum eins liðlega og lítið
áberandi og mér hefur verið unnt.
En satt að segja held ég, að
lögregluþjónarnir okkar séu fram
úrskarandi latir, svo að fullyrða
megi, að þeir vinni alls ekki fyrir
kaupinu sínu. Eg kalla það leti,
að nenna ekki að stjórna götu-
umferðinni 51 viku ár hvert, en
aðerns bera það við þessa einu
„umferðaryikuv, sem auglýst er
á hverju sumri, einkanlega ef frú
Theresía hefur lofað blíðskapar-
veðri næstu dægur.
Ef þér, lesandi minn, þykir ég
segja of mikið og ómaklegt, þá
virtu fyrir þér umfcrð gangandi
fólks við umferðarljósin. Það er
viðburður, ef nokkur gangandi
maður tekur umferðarreglurnar
til greina. Þegar bifreið ekur hik-
laust áfram, af því að ljósin gefa
henni rétt til þess, þá má öku-
maðurinn alltaf reikna með því að
vegfarandinn hlaupi beint fyrir
hjólin. Það er ekkcrt óryggi leng-
ur að Ijósunum, aðeins má segja,
að bifreiða-umferð er nú mun
greiðari en áður var. Það er stað-
reynd, að tíu dögum eftir að um-
ferðarljósin voru sett upp, nennti
lögreglan ekki Iengur að kenna
fólkinu að hlýða merkjunum. Eg
fer um miðbæinn oft á dag, og
hef ég aldrei undanfarnar vikur
séð lögregluþjóna blaka hendi við
Arambalkl á 7, siðu.
æaetozðagirml. sinni og hé-
xnmnihlutaklíka fer að