Mánudagsblaðið - 27.02.1950, Blaðsíða 4
MAigrmAflRffrjmro _ ’ MáaiHÍagiii 27. febráar 1S50
Glæpamenn leika lausnm hala
Njósnir Dr. Fuchs og málaferli
vekja heimsathygli
Fraxnliald af 1. síðu.
ðögum ekki alvarlegra mál að
rjúfa orð og eiða en að drekka
glas af vatni. Framsóknar-
menn eru si og æ að staglast
á því, að Ólafur Thors hafi
einhvern tíma í fyrndinni rof-
ið einhverja eiða við þá, en
fulltrúi þeirra í bæjarstjórn
Akraness er þá að minnsta
kosti ekkert betri. Annars er
það næsta hlægilegt, að komm
únistinn í bæjarstjórn Akra-
ness skyldi greiða Sveini
Finnssyni atkvæði. Sveinn er
yzt í hægra armi Framsóknar,
á svipaðri línu og Jónas frá
Hriflu og Helgi Lárusson, en
þeir hafa fá lofsyrði hlotið frá
kommúnistum. Akurnesingar
segja mér, að Þóra Hjartar
skólastjórafrú, sem er talin
kona ráðrik og umsvifamikil
og stundum ekki öll þar sem
hún er séð, hafi átt mestan
þátt í að troða Sveini í embætt
ið. Hún ræður lögum og lofum
í Framsóknarfélagi Akraness.
Þórhallur Sæmundsson, bæj-
arfógeti, sem reyndar hefur
aldrei verið talinn neinn þjóð-
skörungur, skelfur fyrir Þóru
eins og strá í vindi. Nú hefur
þessi athafnasama Framsókn-
arfrú fengið vilja sínum fram-
gengt' og komið Sveini vini
sínum að vestan í embættið.
Hvað gerir það svo til, þótt
það hafi kostað það, að rjúfa
nokkur hátiðleg loforð? Við
getum verið viss um, að Fram-
sóknarmenn standa á öndinni
af hrifningu yfir klókindum
frú Þóru. Þetta eru vinnu-
brögð og stjórnmálasiðferði að
þeirra skapi.
Aumingja Rannveig má fara
að vara sig, að Þóra Hjartar
skyggi ekki á hana sem kven-
dýrlingur flokksins. — Svona
nokkru hefði Rannveig líklega
aldrei haft innræti til að koma
í kring. En mér er tjáð, að al-
þýða manna á Akranesi sé
farin að dauðsjá eftir því að
hafa sparkað Guðlaugi Einars-
syni úr bæjarstjóraembættinu.
Hann er áreiðanlega góður
drengur og hrekklaus, eins og
liann á kyn til, þótt kannske
sé hann enginn stórskörungur.
Það er þó að minnsta kosti
ekki hægt að tala um hrekk-
leysi og heiðarleika í stjóm-
málum hjá klíkufólki því, sem
nú hefur leikið þennan ófagra
leik að tjaldabaki á Akranesi.
AJAX.
Þetta var þá komniúnisti, maS-
urinn, sem gat svikið landið, sem
gaf honum samastað, frelsi og
frægð; hann gat svikið beztu
vini sína, svikið heilaga eiða sína.
Þessi góSlegi, litli maður, sem
het Dr. Klaus Emil Julius Fuchs
og kallaði sig ,,mann meS tvö-
falda skapgerð, sem hann þó hafði
valdyfir“, og nú hafði hin blinda
og æðisgengna trú hans á komm-
únista gcrt hann að nútíma dr.
Jekyll og Mr. Hyde.
Hann stóð í litlu og loftþungu
brezku réttarherbergi fyrir nokkr-
um dögum og hlustaði á hinn
opinbera ákæranda lesa kafla úr
játningum hans um að hafa frá
árinu 1942 þar til fyrir ári síðan
selt Rússum í hendur leyndarmál
in um kjarnorkusprengjuna. En
það var ekki einungis sú stað-
reynd, að Stalin hefði frá byrjun
vitáS um kjarnorkuna og vetnis-
sprengjuna, sem vakti
hryllingu hins siðaða heims í síð-
ustu viku. Það var skýring Dr.
Fuchs sjálfs á þeirri persónulegu
spillingu, sem hafði fengið hann
til að fremja þessa glæpi.
Fuchs stóð ekki einn um glæpi
sína. í Frakklandi, Þýzkalandi,
Pólandi, Rússlandi, Ungverja-
landi, Kína og jafnvel í Ameríku
voru tugir milljóna jafn ofstækis-
sinnaðra kommúnista jafn-
ákveðnir í að eyðileggja og koll-
varpa hinum lýSræðislega sinnaða
heimi. Að baki þeim stóð mesta
stríðsvél, sem heimurinn hefur
þekkt á svokölluðum friðartím-
um.
Voru kommúnistar að undirbúa
styrjöld í dag — á morgun eða
næsta ár? ÞaS virtist brjálæði. En
samt sem áður, ef lýsing Dr.
Fuchs á honum sjálfum var ein-
hvers virði, þá virtust kommúnist
ar tilbúnir til þess.
T. Christian Humphreys,'
hinn opinberi ákærandi brezku
krúnunnar, skýrði hugarfar dr.
Fuchs í síðustu viku í hinum
fræga og sögulega réttarsal í BoW
Street. Hugarfar dr. Fuchs er ein-
kennilegur, nærri því ótrúlegur
hlutur. MaSurinn var annarsveg-
ar ,,geni“, en hinsvegar hálfviti.
Snillingurinn „lifði í heilbrigðum
heimi vina og kunningja með
samstarfsmönnum sínum, sem
hann sýndi mannlega tryggð“,
en hálfvitinn „lifði án hæfileika
til rökfærslu og skilnings á stað-
reyndum.“
Dr. Fuchs var „klassískt dæmi
um hið ódauðlega verk í enskum
bókmenntum, Dr. Jekyll og Mr.
Hyde“, sagði Humphreys. „Sem
Dr. Jekyll var hann venjulegur
borgari, ákaflega vel gefinn og
brúkaði iiæf ileika sína í þarfir yís-
indanna. Sem Mr. Hyde var
hann viku eftir viku að svíkja
þjóSarheit sitt, heit sitt um þag-
mælsku, öryggi landsins vegna,
og vináttu vina sinna.“
„Hann virtist vera venjulegur,
trúr Englendingur aS sjá og um-
gangast, en innri maðurinn, ó-
þekktur með öllu, var pólitískur
ofstækismaður á erlendum launa-
lista.“
Á þennan hátt skýrði Humph-
reys í aðalatriðum mál brezku
krúnunnar gegn Dr. Fuchs. Og
þessi kommúnisti hlustaði á
skýrsluna í fangapontunni án
þess að láta sér bregða. Hann
ákærði Dr. Fuchs fyrir að hafa
í sjö ár látið Rússum í té allar
brezkar og bandarískar upplýsing
ar um atom-rannsóknir. Dr.
Fuchs hafði gefið skriflega játn-
ingu um þessar njósnir, og Hum-
phreys las kafla úr játningunni
og kallaði til vitnis nokkra af
samstarfsmönnum Dr. Fuchs við
HarWell, hinn fræga kjarnorku-
vísindastað Bretlands.
Játningin var stórkostlegt plagg.
Dr. Fuchs var öflugur kommún-
isti þegar á æskuárum, en hélt
því leyndu, og hann hafði ekki
fyrr byrjað á starfi sínu við atom-
vísindin fyrr en hann ákvað að
láta Rússum í té allar upplýsing-
ar um þau mál.
„Eg náði samböndum við
Rússa gegnum meölimi kommún
istaflokksins," stóð í játningunni.
„Síðan hef ég verið í stöðugu
sambandi við persónur, sem ég
þekkti ekki að öðru leyti en því,
að þær komu upplýsingunum til
Rússlands. Eg reyndi að beina
huganum einungis að því að gefa
upplýsingar um starf mitt, en
brátt varð ég að skapa mér náinn
vinahóp, en varð jafnframt að
dylja hugsanir mínar fyrir þeim.“
„Eg notaði þekkingu mína á
heimspeki Marx til þess að dylja
hugsanir mínar í tveimur mis-
munandi geymslum huga míns.
í annarri þessari geymslu var
maðurinn, sem ég vildi verða.
Eg gat verið frjáls og rólegur í
því hugarástandi og kátur við
fólkið, sem ég umgekkst, án þess
að þurfa að óttast um að koma
upp um mig. Eg vissi, að hin
geymslan (hitt hugarfariS)
myndi grípa í taumana, ef hætt-
an kæmi í ljós.“
„Þegar ég nú athuga þetta,
f innst mér bezt að kalla það tvö-
falda skapgerÖ, sem ég þó hafi
vald yfir.“
Eftir að stríðinu lauk, fóru efa-
semdir um stefnu Rússa að koma
í Ijós í huga Dr. Fuchs. „Að lok-
um kom svo, aÖ ég var andstæður
mörgu því, sem Rússar höfðust
að.“ Hann var ennþá í þeirri trú
þó, að Rússland táknaði geisla
framtíöarinnar og var ákveðinn
í að njóta þessa geisla. „Eg var
enn þeirrar skoðunar, að Rússar
myndu skapa nýjan heim og aS
ég myndi eiga minn þátt í þeim
hcimi.“ Þar af leiðandi hélt hann
áfram að senda Rússum leyndar-
málið um kjarnorkuna.
Það var ekki fyrr en hann
þóttist viss um, að langt væri í
land þar til Rússum tækist að
ráða yfir allri Evrópu, að hann
hætti að senda þeim ieyndarmál-
ið.
Sú skoðun Dr. Fuchs, að hann
væri að selja Rússum í hendur
leyndarmál, sem kynni einhvern
tíma að eyða föðurlandi hans,
varð ekki röng, fyrr en hann sjálf
ur fór að missa trúna á stefnu
Rússa og styrkleika. Brezk yfir-
völd grunuðu ekki Dr. Fuchs um
njósnir, fyrr en seint á árinu
1949, en þá neitaði Ðr. Fuchs
öllu, sem á hann var borið. Það
var ekki fyrr en 24. janúar s. 1.,
að Dr. Fuchs byrjaði að játa, og
gekk það þá greiðlega. Hann
leysti frá skjóðunni þegar og
sagði frá því, að hann hefði allan
tímann frá 1942 gefið Rússum
eða agentum þeirra um allan
heim síðustu upplýsingar á sviðt
atom-vísindanna. Hann kynntist
þeim á ferðalögum í Bandaríkj-
unum, Frakklandi og Englandi.
sjálfu og fékk hjá þeim peninga
fyrir upplýsingarnar.
Mál þetta hefur vakið feikna
athygli um allan heim, eins og
611 þau mál, sem snerta njósna-
starfsemi Rússa eða áhangenda
þeirra í löndunum vestan járn-
tjaldsins. Allar upplýsingar, sem
Dr. Fuchs gaf Rússum, eru mik-
ils viröi, og ætla má, að þeir
standi ekkl Bretum og Banda-
ríkjamönn^ai langt að baki í
þekkingu á kjarnorku og vetnis-
sprengjunni.
í Bandáríkjunum er nú nýlega
lokið málaferlum gegn Alger
Hiss, háttsettum manni í Wash-
ington. Málaferli þau fjölluðu
um viðlíka föðurlandssvik og mál
Dr. Fuchs. Hiss var dæmdur
rækilega, eftir að sannanir feng-
ust gegn honum, og efalaust má
telja, að Dr. Fuchs fari sömu
leiðina.
(Þýtt og stytt úr NeWsweek) .
Auglýsið í
Mánudagsblaðinu
Lesið
Þríðjudaginn 28. lebrúar kl. 7 s.d.:
Hljémleikar í Dómkirkjunni
OTVARPSKÖRINN
og hljómsveit.
Einsöngvar og samsöngur.
.j Stjómandi: RÓBERT ABRAHAM.
Fjölbreyt! söngskrá.
Aðgöngumiðar seldir hjá Bákaverzlun Sigfúsar Ey-
mundssonar, Hljóðfæraverzlun Sigríðar Helgadótt-
ur Hljóðfæraverzluninni Drangey, Laugavegi 58 og
Hljóðfærahúsinu, Bankastræti.
Síðasta sinn.