Mánudagsblaðið - 03.04.1950, Qupperneq 3

Mánudagur 3. apríl 1950.
MÁNUDAGSKLADIÐ
HÁNUDAGSÞANKAR
Jóns Reykvikings
HORROR-DRAMA
Það, sem einkennir komm-
únistana hér hjá okkur,
eins og raunar annars stað-
ar líka, er hinn afdráttar-
lausi „kynismi“ þeirra. I
þessu efni eiga þeir sam-
leið með ýmsum voldugum
„hreyfingum“ í veraldar-
sögunni. Bertrand Russel
hefur bent á, hve saga þess
kommúnisma, sem útgeng-
ur frá Rússlandi og á sína
miðstöð þar, sé Iík sögu
Islams, meðan hún var á
byrjunarstigi og á þeirn
tíma, þegar hinn múham-
eðski liálfmáni ruddi kross-
markinu úr vegi í djörfum
herförum í Suðurvegi. Það
var í skuggum hljóðra
klausturhvelfinga, sem
minntu á riddaraborgir, að
Jesúítar bundust svardög-
um og mynduðu á fegurstu
munkalatínu setninguna:
Tilgangurinn helgar meðal-
ið; sem síðan hefur verið
kjörorð allra kynista.
Blóðferill íslamíta og
jesúíta var fagurrauður og
trú þeirra eldheit. Þessir
riddarar fasismans brutu
undir sig borgir og lönd
undir rauðum fánum í bloss
andi trú á hin háleitustu
markmið, sem allt — lif-
andi og dautt — ætti að
þjóna allt til endaloka.
Islamitar, jesúítar og
konimúnistar eiga trúna og
bardagaaðferðina að sam-
eign. Sá einn er munurinn,
að saga islamita og jesúíta,
sem voldugra bardaga-
manna, er Jægar skráð, en
saga kommúnista er enn
ekki öll. Engu skal um það
spáð, hver endir hennar
verður. Sumir segja, að
kommúnisminn sé að kom-
ast á stig sjálfseyðilegging-
arinnar, eins og svipaðar
hreyfingar áður f; :r, og
eigi eftir að granclast í óg-
urlegum styrjal ’areldi. Eg
leiði alveg hest minn frá
slíkum spádónium, en ég
get ekki neiíað því, að þeg-
ar ég lít yfir feri! rússnesku
kommúnistanna, sem allur
hefur gerzt á minni ævi, er
mér svipað innan brjóstí
e i n m i 11 n ú og væri cg
í stóru leikliúsi að hagræða
mér í ftólnum til að heyra
sem brri síðasta þáttinn af
horror-drama, byggðu t. d.
á mótívum frá tímum þrjá-
tíu ára stríðsins, þar sem
ekkert er eítir annað en
sýna liaglega gerða drama-
tíska lokabyggingu, eftir
að fyrri þættir hafa leitt til
fulls í ljós allt eðli persón-
anna og veitt fullan grun
um afdrif þeirra.
MÍR-AFKVÆMI
HRÆSNINNAR
Það voru greinar í Þjóð-
viljanum um- hið nýja fé-
lag, Mír, til verndar rétt-
arfarinu, sem fengu mig,
nú, eins og svo oftar, til að
hugleiða hið kjniska of-
stæki kommúnistanna. Að
sjalfsögðu hafa kommún-
istarnir okkar margsinnis
afneitað borgaraíegu rétt-
arfari og dómstólum okkar
þjóðfélags, því þeir eiga
fátt sameiginlegt kommún-
istísku réttarfari og dóma-
skipan, þar sem ekki er far-
ið eftir öðru en því, hvað
valdhöfimum er þægilegast
I það og það skiptið. Það
kostaði langa baráttu að
skilja sundur dómsvald og
framkvæmdarvald og gera
dómsvaldið að sjálfstæðum
aðila, eins og nú tiðkast
meðal vestrænna þjóða, og
fyrsta verk kommúnista er
alls staðar að leggja dóm-
stólana aftur undir fram-
kvæmdavaldið. Það er tæp-
lega stafkrókur í okkar
réttarfari, sem kommúnist-
ar mundu láta standa, ef
þeir kæmust til valda, en
þó stofna þeir nú til félags-
skapar til vérndunar þessu
fyrirlitna réttarfari. Þarna
er kommúnistum rétt lýst,
og þarna koma aðferðir
þeirra svo glöggt fram
sem orðið getur. Takmarka
laus kynismi konimúnist-
anna lýsir sér þarna vel í
því, hve hræsni þeirra er
djúp og hve afdráttarlaust
þeir kasta burtu öllu tilliti
til þess, hvað þeir hafa
sjálfir sagt og fyrirhugað,
ef það þjónar tilgangi
þeirra í augnablikinu.
ALDARSVIFUR
Það er engin tilviljun,
hve ítaískir og spænskir
málarar á tímum inkvisiti-
ónarinnar voru leiknir í að
•jýna á málverkum haturs-
fullt og skuggalegt augna-
tillit, þar sem ofstækið
skýtur eldingum undir slút-
ancli munkahettu. Þetta
va:.’ svipur áldarinnar. —
Sams konar aldarsvipur
sést á myndum Þjóðviljans
af hinuni stríðandi komm-
ÚrJstum, sem Mír á að
vernda. Ef vel er skoðað,
hefur ljósmyndin náð sama
svipnum í einu vetfangi og
miðaldamálararnir drógu
Listamaður kom í þorpsbúð
og sagði:
„Hafið þið nokkra bursta úr
úlfaldahári ?“
Afgreiðslustúlkan hristi
höfuðið og sagði:
.„Því miður. Enginn verzlar
með úlfalda hér um slóðir.“
Maður: Eg hef verið að fá
hótunarbréf með póstinum nú
í nokkra daga. Era ekki til
lög gegn öðru eins?
upp með þolinmæði snill-
ingsins. Það er aðeins eitt,
sem einkennir svip komm-
únista og ekki kernur fram
hjá gömlu málurunum; það
er kæruleysið, því það var
ekki til í allri alvöru mið-
aldanna. Að öðru leyti eru
sjálfir svipimir „stereo-
typ“.
ISLENZKIR
TÍTÓISTAR? ,
Þjóðvarnarstóðið er nú
alltaf meir og meir að nálg-
ast hið fyrirheitna hjá
kommúnistum. Sú stað-
reynd birtist m. a. í því, að
Hallgrímur Jónasson barna
kennari, er nú einn af höf-
uðpaurunum í Mír, ásamt
Jóhannesi úr KÖtlum. Sig-
ríður Eiríks valdi Fram-
sókn; Hallgrímur hefur
valið kommúnista, og svona
stokkast þetta fólk saman
eins og það á að vera, þang-
að til spilin verða endan-
lega gefin handa flokksfor-
ingjunum til að láta þau út.
Þar með er ein af okkar
mörgu pólitísku blöðrum
að springa. Okkar stjórn-
mál hafa alltaf verið full
af slíku. Á fyrstu tveim
áratugum aldarinnar voru
það alltaf mismunandi af-
staða til Dana og deilurnar
þar um, sem blésu þessar
blöðrur. Eftir það hafa þær
orðið aimars eðlis og eru
orðnar margar — Bænda-
flokkur, Þjóðernissinnar,
Sigurðar Jónassonar flokk-
urinn, Þjóðólfsflokkur, og
iiú loks Þjóðvarnarmenn.
AHar hafa Jiessar bólur
sprungið á nefi foringj-
amia, og alltaf hefur manni
fundizt sú síðasta vera ljót-
ust, og eins er það nú með
Þjóðvömina. — Eftir ein-
hvera tíma munu nýjar
risa. Hvenær fáum við
formlegan flokk Titoista?
Hann hlýtur að verða til,
og Héðinsmennirnir, sem á
sínum tíma gengu í Sam-
einingarflokkinn, eru upp-
lagt efni í þann flokk.
Póstmaðurinn: Auðvitað eru
til Iög gegn því. Það er mjög
alvarlega tekið á því að senda
hótunarbréf. — Hafið þér
nokkra hugmynd um frá
hverjum þau eru?
Maðurinn: Auðvitað, það er
hann IJlfur, húsgagnasmiður.
Forstjórinn var fokvondur,
því að hann var að bíða eftir
skristofustráknum, og skálm-
aði fram og aftur um skrif-
stofuna. Stráksi kom.
„Hví hefur þetta ekki verið
gert?“ hreytti forstjórinn úr
sér. „Nú er komið að jólum,
og ég sagði þér fyrir mánuði
að gera það.“
„Eg gleymdi því,“ sagði
drengurinn og varð mjög
skjálfraddaður.
„Gleymdir — gleymdir!“
öskraði forstjórinn. „Ef ég
skyldi gleyma að borga þér,
hvað mundir þú þá gera?“
„Eg mundi koma og skýra
þér frá því undir eins,“ svar-
aði syndaselurinn, „en ekki
bíða fyrst í lieilan mánuð og
fara svo að rífast út úr því.“
Einu sinni skrifaði lánar-
drottinn eiganda smáverzlun-
ar og kvartaði um, hve lengi
hann drægi að borga skuld
sína, sem var fyrir löngu fall-
in í gjalddaga.
Hann svaraði um hæl:
„I lok 'hvers árs stafla ég
öllum ógreiddu reikningunum
í hrúgu eða haug. Svo kippi
ég sex þeirra út úr hrúgunni
Þessa sex reikninga greiði ég.
En ef þér sýnið mér frekari
ósvífni, þá skuluð þér alls ekki
búast við því að þér komizt í
greiðsluflokkinn þetta ár.“
Maður fór inn í búð til k'aup
manns, sem seldi gömul föt,
og spurði eftir yfirfrakka. —
Hann fór í hann í búðinni og
hljóp svo út. Kaupmaðurinn.
hljóp til byssusmiðs, sem bjó
þar rétt hjá, og bað hann að
skjóta á strokumanninn.
Byssusmiðurinn greip upp
byssu og miðaði. Allt í einu
datt fatasalanum í hug nokk-
uð hræðilegt.
„Heyrðu!“ hrópaði hann,
„Skjóttu í lappirnar á honum.
Eg á yfirfrakkann."
Frábærlega skemmtileg
mynd í Nýja Bíó
Páskamynd Nýja Bíós verð
ur „Allt í þessu fína . .. . “
(Sitting Betty).
Óhætt er að fullyrða, að
þessi mynd er með alskemmti-
legustu myndum, sem enn
hafa komið frá Hollywood.
Efnið, kvikmyndunin og
leikurinn er 1. flokks, enda
virðist sem stjórnendur hafi
lagt sig fram til þess að fram-
leiða úrvalsmynd að þessu
sinni.
Stjarna myndarinnar er
Clifton Webb (Belvedere),
„barnfóstran" og snillingur-
inn. Leikur hans er ekki ein-
ungis góður og „kómiskur“,
heldur um leið svo tignarleg-
ur og kátlegur, að vart mun
sá daufdrumbur til, sem ekki
veltist um af hlátri af tilburð-
lunum, svipbrigðunum og öllu
því, sem þessi einstæða barn-
fóstra gerir.
| Stóran þátt í að gera þetta
að afburða góðri skemmti-
mynd eiga Robert Young og
Maureen O’Hara (hjónin
Harry og Tacey), sem bæði
gera hlutverkum sínum frá-
bær skil.
Richard Haydn (Appleton)
er frábær, og svo má segja
um flesta aðra leikara mynd'
arinnar.
Það er ekki of sagt, þótt
allir, sem vetthngi geta vald-
ið, geri sér ferð í Nýja Bíó og
sjái páskamyndina „Allt í
þessu fína ....“.
Nisheppnuð mynd j
í Gamla Bíó
i
Þrátt f yrir tilraunirRoberts
Young og Franks Morgan, þá
er myndin „Fjárhættuspilar-
inn“ mjög misheppnuð.
Þau atriði, sem gætu verið
góð, missa herfilega marks
vegna lélegs samtals og
„standard“ setninga, sem
heyra má í hverri 2. flokks
mynd.
Manni finn^t einna helzt
sem leikarar myndarinnar
hafi vitað fyrirfram, að hér
var um hlutverk og efni að
ræða, sem var fyrir neðan
virðingu þeirra. Svo slælega
leysa jafnvel menn eins og R.
Young og F. Morgan hlutverk
sín af hendi. Hvert atriðið á
fætur öðru „fer í hundana“,
svo að maður fer jafnvel að
óska eftir að í þetta skipti
verði „hlé“.
Sem efnislítil gamanmynð
hefði þetta getað verið ein-
hvers virði, en þvi miður er
svo ekki.
A.B.