Mánudagsblaðið - 17.04.1950, Blaðsíða 8

STROK BJÖRGVIHS BJARN&SONAR
Svikapnnsinn
Fraailiald af 2. síðu
fangamarki Romanpffs-ætt-
arinnar. Húsbændurnir bein-
línis neyddu Mike til þess að
* játa að hann væri Romanoff
prinb, og báðu hann sem
skjótasjt að flytja í gestaher-
bergiö. Seinna kornst upp, að
hann var bara svikari, en frú-
in var orðin svo hrifin af hon-
um, að hún krafðist þess að
'hánn yrði kyrr.
Mike varð nú víðfrægur,
og þegar hann kom aftur til
Hollywood, bauð næturklúbbs
eigandi lionum 75 dollara á
dag fyrir að sýna sig þar á
kvöldin. Mike neitaði tilboð-
inu af því að honum fannst
það of bindandi.
Smátt og smátt endurnýj-
aði Mike lánstraúst sitt í höf-
uðborg kvikmyndaframleiðsl-
unnar. Iiann játaði hrein-
skilnislega, að hann hefði ver
ið varhugaverður í lánsvið-
skiptum áður fyrr, og fékk
klæðskera til þess að lána sér
fyrsta flokks klæðnaði fyrir
öll tækifæri, til þess að hann
gæti komizt áfram í Holly-
wood. Hann var stundvís um
mánaðarlegar afborganir. —
Dave Chasen, gistihúseigandi,
lét skrifa mat og vín hjá
Mike, svo mánuðum skipti, og
„prinsinn" gerði upp alltaf við
og við. Stundum borgaði hann
óvænt gömlum lánardrottn-
um. Hið endurnýjaða láns-
traust gerði honum kleift að
opna gistihús sitt 1940.
Þótt Mike sé nú alveg hætt
ur að segja sig í ætt við Rom-
anoff-ættina, hefur hann
aldrei fyllilega misst aðals-
svipinn. Nú, þegar 'hann er
spurður um, hvort hann sé
raunverulegur prins, svarar
hann: ,,Um það hefur dálítið
verið rætt.“
Mike verður ef til vill alltaf
Romanoff. Þegar hann bjó í
aðeins einu litlu herbergi, þá
var það skreytt myndum af
Nicholási II. keisara og f jöl-
skyldu hans. Á éinni þeirra
var mynd af keisaranum og
fjölskyldunni, ásamt ýmsum
frændum. Mike var vanur að
benda á eina óþekkjanlega
persónu á myndinni og segja:
„Pinnst ykkur ég ekki líta
kjánalega út?“
Klassisk saga gengur enn
um Mike. Það skeði um f jög-
ur leytið um nótt, að Mike
kom á hótel sitt, eftir að hafa
eytt nóttinni á leynivínsölu-
krá. Hann varð skyndilega
veikur og vinir hans héldu að
mjólk myndi bjarga lífi hans.
Mike leit á flöskuna, henti
henni í vegginn og hrópaði:
„Eruð þið vitlausir. — Ann-
ars flokks mjólk handa Rom-
anoff!“
(Readers Digest).
Framhald af 1. síðu
vinurinn Marzelíus Bern-
harðsson liefur sent Stalin
heillaóskaskeyti á sjötugs-
afmælí lians, en óiíklegt
þætti mér það ekki.
Síða'sti þáttur í þessu
Björgvinsmáli er nú liaf-
inn. Ólafur Thors atvinnu-
málaráðherra liefur veitt
Björgvini útflutningsleyfi
fyrir bátunum, sem liann
strauk með, og veiðarfær-
um, sem fylgja þeim. —
Kváðu þessi veiðarfæri nú
vera á leiðinni frá Isafirði
til Nýfundnalands. Útflutn-
ingsleyfið er bundið því
skilyrði, að Björgvin greiði
tæpan lielming skuldar
sinnar hér á landi. Þótt
hann geri það, sem auðvit-
að er óvíst með öllu og
meira að segja ósennilegt,
ef hann hegðar sér enn líkt
og hann gerði hér heima,
sleppur hann samt með
tvær milljómr. Það er sann-
arlega hættulegt fordæmi,
sem hér er gefið. Ef ég
styngi t. d. á mig einni millj
ón króna í Landsbankan-
um og færi með hana til
útlanda, væru mér gefnar
upp allar sakir, ef ég borg-
aði 400.000 aftur. Hinum
600.000 krónunum mætti
ég eyða að vild minni og
vera fínn maður eftir sem
áður. Það er eitthvað rotið
við siðferðið í því þjóðfé-
lagi, þar sem svona nokkuð
getur komið fyrir. Hvergi
Félag rafvirkjanema
mófmælir
réftarofsóknum
Eftirfarandi ályktun var
samþykkt einróma á fundi
Félags rafvirkjanema 2.
þessa mánaðar:
„Fundur Félags rafvirkja
nema, Reykjavík, haldinn
2. apríl 1950, mótmælir
harðlega réttarofsóknum
þéim vegna atburðanna 30.
marz 1949, sem ríkisvaldið
hefur látið framkvæma.
Fundurinn heitir á allan
æskulýð landsins og Islend-
inga almennt, að berjast
fyrir, að undirréttardóm-
unum, er valdstjórnin hefir
látið kveða upp gegn Magn
úsi Hákonarsyni, Guð-
mundi Helgasyni og 18
öðrum Islendingum, verði
hrundið að fullu, svo að hið
unga lýðveldi vort beri
ekki stimpil f asismans
frammi fyrir öllum heimi.“
í lieiminum nema á Islandi
mundu stjórnarvöldin hafa
tekið þannig á svo alvar-
legu afbroti. AIIs staðar
anuars staðar en hér
mundi maður eins og Björg
vin Bjarnason hafa verið
heimtaður framseldur og
lionum stefnt fyrir dóm-
stóla. En ráðamenn á Is-
landi í dag hafa ekkert við
þessa framkomu að at-
huga. Hvcrs vegna er ver-
ið að eltast við smáþjófa-
greyin hérna í Reykjavík?
Hvað höfðingjarnir hafast
að---------Það er sannar-
lega kominn tími til, að al-
menningsálitið Iiér á landi
rumski alvarlega, ef ætlun-
in er að halda áf ram á þess-
ari braut. Annars rekur
brátt að því, að menn fái
stórriddara kross með
•stjörnu fyrir að tæma
Landsbankann að nætur-
þeli og stinga af með féð
til útlanda.
Ajax. N
Kilpur Arnórsson
Framhald af 3. síðu.
Smiður hafi fallið þannig.
Svo augsýnlegt má
þetta virðast, að þar rugla
ekki aðrir en þeir, sem eink-
anlega vantar heiður í fræða-
störfum. Þeir munu hafa
skilið það, þeir góðu menn,
að hjálmgríður væri kylfu-
kenning enda hafa þeir ekk-
ert vitað um skýringu Svein-
bjarnar Egilssonar í Lexicon
poeticum. Griður er tröll-
kona, og tröll eru einkennd
af kröftum, en síður viti eða
vélum. Hið sterkasta vopn
mundi kennt til trölla, en
það er kylfan án efa. Kylfan
mer eins og tennur, og þess
vegna tögg hún hold og bein.
Gaddakylfa getur verið hvöss
og hrein, alveg eins og' öxi
eða önnur vopn. Þeir sem
lesa kvæðið, sem prentað er
í Smiðs sögu munu sjá að hér
er rétt með farið og rétt
skýrt efni máls, en fyrirles-
arinn ræður ekki við vit sitt
fyrir afbökunarhneigðinni,
enda aldrei verið stórt í
skáldskapnum, og Steinn
Dofri hafði ekki þetta vit á
lausu eins og nöfnin 1 ætt-
fræðinni. En um kvæði
Snjólfs fór fyrirlesarinn
hinni sömu skilningslausu
orðg'eypan sem liefur verið
uppi, en þeii; sem vilja sögu-
greina kvæðið og sálskýra,
munu sjá, að kvæðið .er allt
um Smiðs menn. enda, eins
og segir í Smiðs sögu, eigi
annað verið ort, og sýnir þó
fyllilega viðhorf Helgu á
Grund til þessara atburða.
Um þetta var farið nokkrum
orðum í Smiðssögu, og mun
ekki verið hrakið.
Framh. af 4 síðu.
bíða vikum saman, áður en
fólkið gat greitt það.
Þannig voru tvær aðaltil-
lögur Hills á þá leið, að lækka
og einhæfa burðargjaldið, áð-
ur en bréfið væri sent.
Hill komst að öllum sann-
indum í þessu rnáli án þess að
fara á aðalpósthúsið, því að
þar var honum neitað um alla
fyrirgreiðslu.
Það vöru blöðin, sem neyddu
stjórnina til þess að athuga
.uppástungur Hills. Það vildi
nú svo til, að um þetta leyti
sat nefnd til þess að rannsaka
póstmálin. Hill var beðinn að
koma. fram fyrir þessa nefnd
og bera þar vitni.
Hann var spurður, hvernig
hann hugsaði sér að láta haga
fyrirframgreiðslunni, og hann
svaraði:
„Látið vera fyrirliggjandi
frímerkt umslög og pappír
handa almenningi; seljið hon-
úm hvort tveggja með því
verði, sem póstgjaldið er inni-
falið í.“
Hann játaði þó, að þeir, sem
ekki kunna að skrifa, gætu
ekki skrifað utan á bréfin á
pósthúsinu, og þess vegna
kom hann með það ráð, að
hafa bréfsnepil, svo stóran, að
hann gæti borið frímerkið, og
sendandi gæti bleytt það og
fest það aftan á bréfið, svo
að ekki yrði nauðsynlegt að
skrifa utan á aftur.
Þetta var fyrsti vísir til frí-
merkja.
Áður en Rowland Hill dó,
var búið að gefa út 24 þúsund
milljónir af þessum merkjum,
og voru þau meira og minna
stæld um allan heim.
Ekki gekk það þrautalaust
að koma hugmyndum Hills í
framkvæmd. Lichfield lávarð-
ur, sem var yfirpóstmeistari,
benti á það í þinginu, að f jöldi
bréfanna, sem flutt eru,
mundu sexfaldast, en tekjurn-
ar ekki aukast, og hann lauk
máli sþiu á þessa leið:
„Af öllum draumórum, sem
ég hef nokkurn tíma heyrt
eða lesið um, eru uppástung-
ur IIills vitlausastar."
Hill lé^ þetta ekki á sig fá.
Hann átti öfluga fylgd, þar
sem blöðin voru, og nú hófst
'harðvítug barátta.
Hill svaraði gagnrýnendum
sínum í blöðunum og gerðist
formaður öflugrar hreyfing-
ar til umbóta á póstmálunum.
I nóvember 1837 var valin
nefnd neðri deildar þing-
manna til þess að athuga til-
lögur Hills.
Tilraunir voru gerðar til
þess að þagga niður hinar há-
væru raddir almennings.
Þessi áróður hélt áfram, unz
stjórnin að lokum neyddist til
þess að hef jast handa. I f jár-
lögunum, sem samþykkt voru
í júlímánuði 1839, var gert
ráð fyrir fjárfúlgu til þess að
koma á penny póstgjaldi.
Hill var veitt staða í f jár-
málaráðuneytinu, og varð
það hans verk, að leggja á
ráðin, hvernig ætti að koma
breytingfinni á. *
Tveim mánuðum seinna var
Hill leyft að rannsaka vinnu-
brögðin við aðalpósthúsið, en
þar voru settar alls kyns
hindranir í veginn fyrir hann.
En Hill lét ekki afvegaleiða
sig, og lærði margt við þessa
rannsókn.
Penny-póstgjaldið var far-
ið að nota 10. jan. 1840, en frí-
merkin og Mauready umslög-
in, sem nú eru orðin svo fræg,
fengust ekki fyrr en 1. maí.
„Úflendinga-
hljómsveifinrr
Vegna greinar í Timanum
eftir Musikker langar mig til
að ^eggja orð í belg. Eg var
einn af þeim hundruðum eða
jafnvel þúsundum manna og
kvenna, sem lögðum peninga
í Tónlistahöll. Við trúðum á
þv. menn, sem að því fyrir-
tæki stóðu, að þeir myndu,
eftir að þeir höfðu fengið
milljónir í kassann, bæði frá
ríki, bæ, happdrætti, útgáfu
Passíusálmanna og frjálsum
gjöfum frá þúsundum af fóllti,
að þessi Tónlistarhöll myndi
rísa upp sem nokkurs konar
minnisvarði íslenzkra áhuga-
manna músikkurinnar.
En — nei, ennþá bólar ekk-
ert á Tónlistarhöll, allar millj-
ónirnar — ja, hvar eru þær?
Að því spyrjum við, sem gef-
ið höfðum þeim mönnum, sem
með óvanalegri frekju söfn-
uðu til þessarar byggingar.
Eg, og margir fleiri, erum
að velta því fyrir okkur, eins
og í Mogga stendur, hvort
ekki sé þarna eitthvert sam-
band á milli, eða jafnvel hinir
sömu menn, sem að Tónlistar-
*
hallar skandalanum stóðu, og
þeir sem nú heimta, með ekki
rninni frekju, 1,5 til 2 milljón-
ir handa „Útlendinga-hljóm-
sveitinni".
Væri ekki athugandi fyrir
ríki og bæjarstjórn, að
,,kikka“ á bak við tjöldin, t.
d. 'hjá útvarpinu og hinum 12
meðlimum Tónlistarfélagsins
og athuga, hvað þar er að
gerast, svo ekki sé í þetta sinn
meira sagt. Borgari.