Mánudagsblaðið - 15.05.1950, Blaðsíða 3

Mánudagur 15. maí 1950.
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
3
Listamannaþing og nokkur orð um

Að lokum hafa fætur mín-
ir stigið yfir þrepskjöld hins
veglega „musteris íslenzkrar
tungu“ og „andi“ minn orðið
snortinn. Þjóðleikhúsið er
vafalaust með fegurstu —
eða réttara sagt tignarleg-
ustu — byggingum hér á
landi. Þessi mikla hamraborg
mun ævinlega þykja glæsi-
legt listaverk. Ef til vill má
vera, að einhverjum finnist
hún full dimm og drungaleg;
en hvað um það, þegar inn í
þessa hamraborg er komið,
er allt líkast því sem í álfa-
höll væri; það er allt fallegt
og ljómandi — og smekkvís-
legt.
Föstudaginn 5. maí fór ég
í Þjóðleikhúsið; þar var lista
mannaþing. sMig langar til að
segja frá för minni, skemmti
atriðum og nokkrum at-
hugasemdum. Auðvitað segi
ég frá sem leikmaður, sem
er ólærður um tónlist og
danslist, sjáandi aðeins af
mínum eigin sjónarhól. Allir
menn hljóta að vita, hvað
þeim finnst faliegt og hvað
ekki.
Fyrst söng karlkórinn
„Fóstbræður“ undir stjórn
Jóns Halldórssonar lög eftir
Þórarin Jónsson. Það voru
hressileg lög og fallega sung-
in, enda „klappað upp“. Söng
kórinn aukalega hluta af sið-
asta laginu, og var það rausn
arlega gert eftir því, sem síð-
ar köhi 1 ljós. Flygill, sem
stóð á sviðinu fyrir framan
kórinn, virtist vera söng-
stjóranum til óþæginda.
Næst léku þeir Árni Krist-
jánsson og Björn Ólafsson
lög eftir Heiga Páisson fyrir
fiðlu og píanó. Síðasta lagið
„Stemma“, þótti mér
skemmtilegt. Þeim Birni og
Árna var vel fagnað, en ekki
léku þeir aukaiag.
Því miður féll söngur
Birgis Halidó) ssonar niður
vegna veikinda hans.
Tvö sönglög eftir Pál ís-
ólfsson söng Þuríður Páls-
dóttir með undirleik Jórunn-
ar Viðar. iSörígur Þuriðar
vakti ákafan fögnuð áheyr-
enda, en hún söng ekki auka-
Iag þrátt fyrir mikið lófatak.
Mér finnst Þuríður rhafa fal-
lega rödd. svo lengi ’sem hpn
reynir ekki að 'fara of hátt:
Hún er lika auðheyrilega
málhölt.
Gunnar Egilsson lék són-
ötu fyrir klarínettu og píanó
eftir Jón Þórarinsson með
undirleik Rögnvalds Sigur-
jónssonar. Eflaust hefur són-
atan verið rétt sett samán
eftir stærðfræðiformúlum
hinnar nýju tónlistar.
Einsöngur Magnúsar Jóns-
sonar með undirleik Fritz
Weisshappels tókst vel. Þau
tvö lög, sem hann söng voru
eftir Björn Franzson og var
hið síðara mjög fállegt við
„Lystihúskvæði“ eftir Egg-
ert Ólafsson. Einhver kyrk-
ingur finnst mér vera í rödd
Magnúsar.
Að lokum söng Guðmund-
ur Jónsson tvö lög eftir Hall-
grím Helgason. Fritz Weiss-
happel .lék undir. Guðmund-
ur mun vera einn vinsælasti
söngvari, sem við eigum.
Þróttmikil og fögur rödd
hans vinnur hylli hvers og
eins, er hana heyrir, Lögin,
sem hann söng, hljóta að
hafa verið fádæma erfið, bví
hann varð að nóturnar í
höndunum og lesa, gaf sér
tæplega, tíma til að líta upp.
Annars voru báðir einsöngv-
ararnir með.einhverja snepla
í höndunum, rétt eins og
Haukur Mottens, sem aldrei
kvað geta lært texta utan
bókar. En hvers vegna sungu
söngvararnir engin aukalög?
Er þð einhver ráðstöfun Þjóð
leikhússtjóra, eða voru
söngvararnir ekki undir það
búnir?
Þegar hér var komið á
skemmtiskránni, varð tutt-
ugu mínútna hlé. Gestir risu
úr sætum sínum cg fóru á
ráp um húsið. Eg ætlaði eins
og fleiri reykingamenn að fá
mér „smók“, en til þess að
geta það, varð ég að flýja
undan veggjaauglýsing-
um, (sem á stóð: Reyk-
ingar bannaðar) og fara nið-
ur í fremra anddyrið og
standa þar með minn vindl-
ing einsog hver annar útskúf
,aður dóni. Þjóðleikhússtjóri
hefur nefnilega sagt, að ég
og mínir líkar séum svo mikl
ir dónar, að okkur sé ekki
treystandi til þess að vera
annarsstaðar en þar með
vindlingana okkar — stattu
úti! En hvers vegna er ekki
hægt að setja nokkra ösku-
bakka eða sandker, sem kvað
tíðkast erlendis, í innra and-
dyrið og leyfa okkur að vera
þar? Ja, það eru teppin, mað-
ur! Eg spyr: til hvers eru
dýraverðirnir, sem sumir
é%já"að Seu sextán, ef ekkj
ti-P;þess að hafa . eftirlit með
því, að vindlingastúfum sé
ekki fleygt á teppin? Það er
vafalaust, að þegar. gestir fá
að vita, að það verði ekki lát-
ið viðgangast, að þeir kasti
stúfunum á teppin, þá gera
þeir það heldur ekki. Hver
vill láta snupra ’ sig fyfir
slæma umgengni í márgra ó-
heyrn? Nei, þesi ráðstöfun
Þjóðleikhússtjóra er óþörf.
íslendingar eru ekki algjör-
lega „ómóralskur“ skríll.
Annað er það, að ég er
.Þjóðleikhússtjóra alveg sam-
mála um að hafa engar veit-,
ingar í hinum svoríefnda
Kristalssal (mér finnst það
nafn mjög undarlega tilkom-
ið, næstum hlægilegt).
Eg vissi ekkert um köldu
veitingarnar niðri í kjallar-
anum, svo ég keypti mér
bara lítinn 8 krónu súkku-
laðipakka af fallegri kassa-
stúlku og reykti einn v-ind-
ling frammi i kuldanum inn-
an um nokkra aðra reykinga-
dóna og úrhök.
Að hléinu loknu hófst síð-
ari hluti skemmtunarinnar.
Var það listdans (ballett).
Um tvo fyrstu ballettana get
ég ekkert sagt annað en það,
að mér íánnst þeir bæði
skemmtilegir og fallegir. Sá
fyrri var kannski ekki nógu
vel æfður. í þeim síðari var
mjög skemmtilegt að sjá
litlu b(5rnin. Annars gæti ég
trúað því, að einhverjum
hafi þótt það fremur ósmekk
legt að láta smábarnahóp
sýna á Listamannaþingi; það
hefði átt betur við á nem-
endasýningu. Það er ekki
hægt að ætlast til þess, að
smábörnum fatist ekki eitt-
hvað.
Þriðji og síðasti ballettinn
sarninn eftir Sigríði Ármann
við tónlist eftir Jórunni Við-
ar hreif mig 9érstaklega, og
svo ætla ég, að hafi verið
um flesta — ef ekki alla. Sig-
ríður Ármann og Sigríður
Ólafsdóttir dönsuðu sólódans
af mikilli leikni og kunnáttu.
Þetta atriði fannst mér glæsi
legasta skemmtiskráratriðið,
enda þótti mér það heyrast á
undirtektum áhorfenda.
'(
Þar með lauk Listamanna-
kvöldinu í Þjóðleikhúsinu
föstudaginn 5. maí -1950.
Það var eitt, sem ég undr- •
aði mig á í Þjóðleikhúsinu.
Eg sat á neðri völum i sæti,
sem kostar þrjátíu krónur á
leiksýningarkvöldumí en það
er svo þröngt á milli bekkja
þar, að maður verður að
standa upp, ef einhver ætlar
að komast fram hjá honum.
Með öðrum orðum: þetta eru
dýrustu sætin í húsinu, en
eru samt ekki betur úr garði
gerð en svo, að þeir, sem
sitja þar, verða fyrir óþæg-
indum. vegna þess, hve mjótt
bilið er á milli. bekkjanna.
Finnst Þjóðleikhússtjóra
fkki þörf á því að hafa vörð
á salerninu til þess að líta
eftir hinum óþrifalegu lönd-
um sínum?
Annars er það eitt, sem
hinn góði Þjóðleikhússtjóri
ætti að gera. Hann ætti að
láta sérprenta lítinn leiðbein
ingarpésa fyrir leikhúsgesti.
Þar ætti líka að vera teikn-
ing af þeim hluta hússins,
sem fyrir gesti er. Þá gæti
hver, sem vildi, fengið sér
einn slíkan ,pésa og lesið
hann í ró og næði. heima hjá
sér og komið útlærður í
Þjóðleikhúsið, rétt eins og
hann hefði aldrei alið mann-
. inn,, annars staðar.
í hádegisútvarpinu í. dag
(sunnudag) auglýsti Þjóð-
leikhússtj., að enginn myndi
fá fleiri en sex miða á leik-
sýningu keyp.ta í einu. Þetta
er vægast sagt mjög undar-
leg ráðstöfun, og væri gaman
að fá skýringu á henni. Ert
það er ekki nóg að fá þá'
skýringu. Það verður líka að
kom skýring á því, hvers-
vegna kunningi minn, semi
fór .í biðröðina í dag og var
50. í röðinni, gat ekki fengið.
miða nema á öftustu bekkj-
unum á efri svölum á þriðju-
dagssýningu íslandsklukk-
unnar. Hvað hafði orðið umi
c. a. 300 miða, sem eftir áttui
að vera, þegar 50 manns
hafði keypt þá 300 miða, serm
þeir gátu fengið, (ef alir hafa
keypt sex mlða, sem er mjög.
hæpið)? Hefur Þjóðleikhús-
stjóri ekki lofað því, að engir
miðar skuli seldir kunningj-
um fyrirfram? Framfylgir
hann þessu loforði sínu. Eðai
eru það leikararnir og annað
starfsfólk hússins, sem kaupa
fyrirfram beztu sætin? Kunn'
ingi minn var kominn að
miðasölunni fyrir þann tímay
sem byrjað er að svara í
síma. Nei, þetta er nokkuð,
sem Þjóðleikhússtjóri ætti-
að taka til athugunar strax.
Ef það er satt, að starfsfólk'
Þjóðleikhússins sé hátt. ál
annað hundrað og allir fáí
tvo miða á sýningu, þá eru
300 miðar ekki lengi að fara!
Svo að lokum þetta: hvers
vegna hafa stúkusætin ekkí
verið auglýst? Eru þau
kannski ekki seld , almenn-
ingi? Mér er sagt, að nýlega'
hafi maður nokkur verið í
stúku með frú sína og son.
Kannski eru stúkurnar fyrir
hinn íslenzka peningaaðal.
Nei, einkunnarorð Þjóðleik-
hússtjóra ættu að vera: eng-
in klíka, aldrei klika, og þá
mun vel fara og allir verðal
ánægðir.
En eins og þar segir: Mál:
er að linni.
H. T.
Á myndinni sést Harry S. Truman, Bandaríkjaforseti, áisamt nánum kunningjvjm. — {
miðið Albin W. Barkley, varaforseti.