Mánudagsblaðið - 19.06.1950, Page 8

Sigurður Skagfield:
r
FYrstei Operu-
uppfærsla
ÞjódSeikhúsi Isiands
i
Brúðkaup Figaros eftir A. W. Mozart. — Fram-
úrskarandi söngur og leikur sænsku óperusöngv-
aranna, ásamt framúrskarandi hljómleikastjórn
herra Kui t Bendix.
Fvrst og fremst ber að
þakka herra þjóðleikhús-
stjóra, Guðlaugi Rósinkranz,
fyrir þann kjark og framsýni
á frumstigi íslenzkrar leikhús
menningar, að fá hingað
beztu söngkrafta Norður-
landa til þess að nema land,
þar sem enginn söngur var
áður, þó tindar og fjöll eigi
söngkrafta í landsins böm-
um. Það hlutverk, sem í hin-
um fáu íslenzku höndum ligg-
ur að byggja hér upp þá
menningu, sem nábúalöndin
hafa haft í hundrað ár — en,
sem aðeins vilji Einbúans í
Atlantshafi hefur á löngum
vetrarnóttum dreymt um —
er nú orðinn að véruleika. Is
lendingar hafa nú í fyrsta
sinn hlustað á óperu, og nú
getur fámennasta þjóð Ev-
rópu, sem byggt hefur eitt af
fegurstu leikhúsum Norður
landa, séð stórleita sýn fram-
tíðarinnar sem ein kvísl af
kyni hinnar norrænu, sterku,
sænsku þjóðar, sem sent hef-
ur hingað til Fróns sína beztu
sönglistarmenn og konur til
að blessa vort fámenna land
með söngsins list, og gera
okkur þátttakendur í hinum
mikla auð, sem sænska þjóð-
in er svo rík af: Söngsins og
músikkurinnar.
Hinn sænski óperu-chef,
Joel Berglund, valdi eina af
fegurstu óperum, sem hinn
heilagi Mozart hafði samið:
„Brúðkaup Figaros". Hefði
hinn mikli söngvari og leikari,
Berglund, ekki alveg eins get-
að valið einhverja aðra óp
eru, t. d. slíka, sem sýnt hefði
miklar dramatískar senur,
þar sem að leikslokum allir
stormarnir gnauða, þá koma
að landamærum hjartnanna
hinir yndislegu hljómar
sænsku söngsnillinganna, og
við fáum kraft og vilja að
byggja hér upp söngmenn-
ingu á borð við þá, sem við
urðum aðnjótandi á óperu-
kvöldum hinna skapandi og
þjálfuðu frænda vorra frá Iða-
völlum.
Hinir íslenzku hljómsveit-
armenn hafa á síðustu hljóm-
leikum, undir stjórn Dr. Ur-
Nú heyrði maður hinn
sænska óperu-dirigent stjórna
sveitinni. Herra Kurt Bendix
er afbragðs hljómsveitar-
stjóri, og minnir mjög á hinn
títóra þýzka dirigent, Fritz
Busch. Hið dásamlega For-
spil óperunnar útfærði sveit-
in hverja mozartska áherzly
með blæbrigðum og hljómfeg-
urð, svo maður undraðist,
hvað herra Bendix eftir stutt
an æfingtíma sveitarinnar,
hefur getað þjálfað hvern
meðlim sveitarinnar, að hlýða
boði sínu og banni.
Framsetning herra Bendix
á Mozart, er skýlaus, næm-
leiki hans fyrir hinni hreinu
Mozarts-músik breiðir sig yf-
ir hljómsveitina og söngvar-
ana til hins himinsstormandi
Finale ástarinnar og gleðinn-
ar.
Heimsókn sænsku óperunn
ar verður ógleymanleg. Hún
verður rituð . með gullnum
stöfum í minningabók íá-
lenzku þjóðarinnar, því hin
Mánudagsblaðið
Landsbankans
bantschitsch og Roberts, göfuga og glæsilega heimsókn
Abraham, sýnt það, að sveit-
in er fær um að spila stór og
vandasöm músikverk. Og eng-
in íslendingur mun vilja
„bregða fæti fyrir framgangi
sveitarinnar“ — síður en svo.
mesta sönglistarfólks Norður
landa, vottar vináttu þeirrar
þjóðar, sem á hinn frjálsa
anda menningarinnar.
I.
Sig. Skagfield.
Vinsælasta hljómsveitin í ferSalag
Björn R. „Hittin’ the road“
Framhald af 4. síðu.
um um Iánsfé eins og honum
hefur verið frelíast unnt, og
þó að lán’sfjárþensian sé nú
orðin mikil, þá væri hún orð-
in enn mciri og hættulegri, ef
Landsbankinn hefði ekki
veitt ásóknmni í lánsfé eins
öflugt viðnám og raun ber
vitni. Skýrast hefur afstaða
ríkisstjórnar og Alþingis ann-
ars vegar og stjórnar Lands-
banltans hins vegar komið
fram í sambandi við það ráð,
sem tekið var til að afla Stofn
lánadeild sjávarútvegsins
starfsfjár, sbr. lög nr. 41,
1948. Þrátt fyrir öílug og vel
rökstudd mótmæli stjómar
Landsbankans, var seðla-
deild hans skylduð með lög-
um til AÐ LÁNA STOFN-
LÁNADEILDINNI 100
MILLJ. KK., SVARANDI
Flokkarnir geta það ekki.
Þeir eru alltof önnum kafnir
í viðureigninni óg svikasamn-
ingunum sín á milli. Þeir geta
ekki treyst hver öðrum og
þjóðin treystir þeim ekki, það
er augljóst mál. Þeir geta
ekki einu sinni samið nýtt
stjórnarskrárfrumvarp vegna
þess að allir ætla að reyna að
græða eitthvað á því flokks-
lega. Svo að þegar einn flokk-
ur sýnist ætla að beygja sig
eitthvað til samkomulags, þá
vita hinir strax að bar hlýtur
eitthvað að búa undir.
Nei — flokkamir geta ekki
samið stjórnarskrá — slíkt er
fjarstæða og áframhaldandi
stríð, óreiða, traustspjöll og
sjálfstæðistap yfirvofandi.
Og þó er ný stjórnarskrá
og stofnun ábyrgs ríkisvalds
einmitt það, sem framtíð ís-
TIL SÖMU UPPHÆÐAR Ii lenzks sjálfstæðis veltur á.
Hin vinsæla hljómsveit’
Björns R. Einarssonar er nú
um það bil að leggja af stað
í hljómleikaferð um Norður-
og Austurland. Viðkomustað-
ir hljómsveitarinnar eru:
Skagaströnd, Sauðárkrókur,
Siglufjörður, Dalvík, Akur-
eyri, Vopnafjörður, Seyðis-
fjörður, Neskaupstaður og
Egilsstaðir.
Ætla má, að þeir félagar fái
húsfylli, þar sem þeir spila,
því hljómsveit Björns er nú
meðal vinsælustu hljómsveit-
um á landinu. I hljómsveitinni
leika, auk Björns, þeir Ámi
Elfar, píanó, Guðmundur R.
Einarsson, trommur, Gunnar
Ormslev, klarinett og sax, Vil-
leikendur hefðu velzt um í hjálmur Guðjónsson, klarinett
blóði sínu? Vissulega. — En
herra Berglund sýndi, að hann
er meira en stór sönglistar-
maður, því með vali þessarar
óperu, vildi hann gefa okkur
gleði og hamingju, sem tákn-
mynd þess, að gleði og ham-
ingja eiga að haldast í hend-
ur í allri framtíð innan veggja
hins íslenzka þjóðleikhúss.
Það er óþarfi að skrifa nokk
uð um hina dásamlegu sænsku
söngvara, að heyra-þá syngja
og leika er fullkomnun þess,
að svona á að syngja og leika
óperur hins ódauðlega Moz-
grts, og öðruvísi ekki. Arin-
inn verður hlýr, þegar vetrar-
keppni í ár, sem Jazzblaðið
efndi til meðal lesenda sinna
og ber það beztan vott þess,
hversu unga fólkið kann að
meta það, sem vel er gert.
Ferðalagið mun taka hálf-
an mánuð, en fararstjóri er
Pétur Guðjónsson.
íslandsmótið
Framhald af 7. síðu.
og sax, Guðmundur Finn-
björnsson, fiðla og sax, og
Jón Sigurðsson, trompet.
Þá fer með hljómsveitinni
Haukur Morthens, söngvari,
en hann er nú landskunnur
fyrir dægurlagasöng sinn og
í miklu uppáhaldi meðal yngri
kynslóðarinnar, og þá ekki
sízt hjá stúlkunum.
Að öllum hljómsveitum ó-
löstuðum, má telja, að hljóm-
sveit Björns sé vinsælust,
enda er ekkert til hennar spar
að, hvorki æfmgar né úrvals
menn. Nú eiga sæti í hljóm-
sveitinni sex menn, sem hlutu
fremstu sæti í vinsælda-
skoti í mark. Þriðja markið
gerði Guðmundur Jónsson út-
herji, sem lék i stað Magnús-
ar Ágústssonar.
Beztu menn hjá Fram
voru: Rikharð, sem lék nú
sinn bezta leik, sem af er
sumrinu og Jék hann meira
með sínum samherjum en
hann er vanur. Lárus var
mjög hættulegur. Haukur
hélt Halldóri Helgasyni al-
veg niðri. Adam var alltof
kærulaus í sínum úthlaup-í
um og eins voru útspörk hans
mjög léleg.
Beztu menn Vals voru þeir
Einar og Gunnar framvörð-
ur. Sveinn lék alltof aftar-
lega og veikti það mjög fram-
línu Vals. Ellert gerði ein-
tóma vitleysu allan leikinn
og Sigurður Ólafsson varj
ERLENDUM GJALDEYRI,
ER VERJA ÁTTI TIL
GREIÐSLU ERLENDS
KOSTNAÐAR VIÐ NÝBYGG
INGU SJÁVARÚTVEGSINS.
STJÓRN LANDSBANKANS
SÝNDIFRAM Á, AÐ NAUÐ-
SYNLEGT VÆRI AÐ BINDA
FÉ INNANLANDS SVAR-
ANDI TIL ÞESSARA ÚT-
LÁNA STOFNLÁNADEILD-
ARINNAR, OG SKlRSKOT-
AÐI TIL ÞESS AÐ ELLA
MUNDI VERÐÞENSLAN
FARA STÓRUM í VÖXT OG
ERLENDA GJALEYRIS-
EIGNIN NOTAST UPP
MIKLU FYRR EN ELLA.
Jafnframt voru leidd rök að
þ\í, að slík aðferð til öflunar
f jár handa Stofnlánadeildinni
færu algerlega í bág við við-
urkenndar meginreglur heil-
brigðrar peningamálastefnu.
Mótmæli og rök stjórnar
Þjóðin býr nú við bráðara
neyðarástand en henni sjálfri
er ljóst. Hér þarf við skjótra
handtaka og hraðari en svo,
að ný stjórnarskrá geti úr
bætt, þótt hún væri nú feng-
in. — Síldin bjargar okkur
heldur ekki, þó að hún kæmi.
Hún bara lengdi sjúkdóminn!
Einstak'lingur í slíku ástandi
mundi strax sækja lækni, ef
hann væri með fullu ráði. —
Þjóðin á að gera það sama
og gera það strax — annars
fáum við læknishjálp, sem
kemur óboðin og óbeðin.
Portúgalar leituðu sér sjálf
ir hjálpar undir sams konar
kringumstæðum og björguðu
trausti sínu strax og fjárhag
ríkisins á fáum árum.
Einmitt slíkan frest þurf-
um við Islendingar nú, til þess
að unnt sé að fá þjóðina til að
snúa sér að sínu aðal-sjálf-
Landsbankans voru að engu| stæðismáli, sem er að reyna
höfð. Er óhætt að fullyrða, að
engin önnur ráðstöfun á sviði
perúngamála síðustu árin hef-
ur haft eins mikil verðþenslu-
áhrif og þessi lögskipaða lán-
veiting seðladeildar Lands-
bankans til Stofnlánadeildar-
innar.“
Áf þessu, sem segir í und-
anfömum kafla úr greinar-
gei-ð Landsbankastjóraari&n-
ar, sést, að það er stefna
hinna opinberu stjómarvalda,
sem á sökina á hmni hins ís-
lenzka gjaldeyris- og f járhags
kerfis.
En hvemig á að breyta þess
óvenju lélegur.
Victor Rae dæmdi leikinn, ari stefnu, áður en þjóðin hef-
og dæmdi mjög vel.
MÓJ.
ur glatað öllu trausti sínu og
áliti?
xð eignast ábyrga heildar-
xtjórn fyrir landið.
(Leturbreytingar eru blaðsins.
Ekki þarf að taka fram, að Al-
þingi hunzaði kröfur bankans. —
Blaðið hvetur til þess að menn
útvegi sér greinargerð bankans
og lesi hana í heild. Ritstj.).
Auglýsið
Mánudagsblaðinu