Morgunblaðið - 05.01.2005, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 5. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Alls fóru 38 sjúklingar ogaðstandendur þeirrameð flugvél LoftleiðaIcelandic frá Bangkok
sem lenti í Stokkhólmi í gærkvöldi.
Sem kunnugt er var flugið á veg-
um íslenskra stjórnvalda sem buðu
Svíum aðstoð sína. Með flugvélinni
fór sérhæft teymi lækna og hjúkr-
unarfræðinga frá Landspítala –
háskólasjúkrahúsi auk fleiri sér-
þjálfaðra einstaklinga. Flugvélin
fór frá Bangkok laust eftir hádegið
að staðartíma og átti að lenda í
Stokkhólmi eftir 16 klukkustunda
flug, með millilendingu í Dubai.
Nær allir höfðu misst ástvin
Að sögn Pouls Webers, aðalræð-
ismanns Íslands í Bangkok, voru
18 sjúklinganna sem fóru með
flugvélinni á sjúkrabörum og 20
gátu setið í sætum. Af þessum kom
31 af sjúkrahúsum og með fylgdu 7
aðstandendur og aðstoðarmann-
eskjur. Upphaflega hafði verið
gert ráð fyrir 20 fleiri farþegum í
ferðinni til Stokkhólms en þeir
komu ekki í tæka tíð. Ástæðu þess
vissi ræðismaðurinn ekki. Talið er
að í einhverjum tilvikum hafi fólk
viljað vera áfram í landinu til að
leita að týndum ástvinum. Nær all-
ir sem fóru með flugvélinni höfðu
misst einhvern sér nákominn í
náttúruhamförunum og orðið fyrir
áfalli.
Hrósaði Íslendingunum
„Það var gott að þetta fólk gat
notið aðstoðar sérfræðinga á heim-
leiðinni,“ sagði Weber. „Sænski yf-
irlæknirinn, Klaas Kaspersen, bað
mig að skila því til Íslands að það
hafi verið stórkostlegt að vinna
með jafn fagmannlegu og hæfu
teymi og kom frá Íslandi. Hann
var ákaflega hrifinn og sagði: Ef
ég yrði beðinn um að mæla með
einhverjum til að annast brott-
flutning sjúkra myndi ég tafar-
laust mæla með Íslendingum.
Þetta er það fagmannlegasta sem
ég hef kynnst.“
Ferðaskjöl útbúin á staðnum
Nokkrir farþeganna höfðu tapað
öllum ferðaskilríkjum. Weber ræð-
ismaður sagði að taílenska útlend-
ingaeftirlitið hefði verið einkar
hjálplegt. „Það komu allir til flug-
vallarins í sjúkrabílum eða fólks-
flutningabílum frá sjúkrahúsum.
Skyldmenni og fylgdarmenn hinna
sjúku komu einnig með bílunum
þaðan. Það ferðuðust allir saman á
flugvöllinn. Fólkið beið fyrir fram-
an brottfarardeild flugstöðvarinn-
ar meðan gengið var frá ferða-
skjölum innandyra. Þeir sem höfðu
vegabréf framvísuðu þeim. Fyrir
hina sem tapað höfðu skilríkjum
voru sérstök eyðublöð og fingraför
farþeganna sett á þau. Starfsfólk
úr sænska sendiráðinu vann papp-
írsvinnuna og gekk frá öllum nauð-
synlegum skjölum. Starfsmenn
flugfélagsins Thai International
fór síðan með þessi skjöl og brott-
fararspjöld til útlendingaeftirlits-
ins. Þá var sjúkrabílunum og
smárútunum leyft að aka beint að
flugvélinni, sem er mjög óvenju-
legt. Öryggisgæsla er mjö
á Bangkok-flugvelli því ha
ir bæði hlutverki herflugv
farþegaflugvallar.“
Poul Weber sagðist ha
að áhöfn flugvélar Loftle
landic, sem hefði staðið si
vel, og einnig sérfræðinga
Fluttu 38 sjú
aðstandendur t
Slösuðu Svíunum komið um borð í íslensku vélina áður en haldið
Sænsku læknarnir Pia Olafsson og Klaas Kaspersen (í gulum ves
ásamt íslenskum læknum og hjúkrunarfræðingum.
Aftar í f
Morgunblaðið/Sverrir
Fremst í flugvélinni var útbúin gjörgæslustofa.
Þóttu standa fagmannlega að undirbúningi flu
FLUGELDAR OG SLYS
Yfirleitt er eins og ekki séhægt að ganga of langt í aðvernda almenning fyrir
bæði sjálfum sér og hvers kyns
hættum umhverfisins, en síðan
eru tilvik þar sem engar hömlur
gilda. Slíkt ástand skapast í ís-
lensku þjóðfélagi á hverju ári rétt
fyrir áramót og stendur fram á
þrettándann. Á baksíðu Morgun-
blaðsins í gær sáust afleiðingarn-
ar. Þar blasti við ljósmynd af
bólgnu andliti 15 ára drengs, Sig-
urgeirs Hannessonar, sem var
ásamt félaga sínum að taka í
sundur flugelda og endaði með
því að púðrið sprakk framan í þá.
Báðir voru drengirnir án hlífð-
argleraugna. Sigurgeir slasaðist
alvarlega. Hornhimnan skaddað-
ist talsvert og flísar stungust inn
í hægra augað. Hann var svæfður
meðan gert var að augum hans og
kemur fram í fréttinni að eftir að-
gerðina hafi hann getað greint
bókstafi með slasaða auganu.
Vonandi grær hann sára sinna.
Alls slösuðust átta drengir á
augum vegna flugelda um áramót-
in, ýmist við að skjóta þeim upp
eða taka þá í sundur. Sá elsti var
átján ára og yngsti níu ára.
Margir hafa slasast vegna
ógætilegrar meðferðar flugelda
og ná sér jafnvel aldrei. Dæmi
eru um að menn hafi skaðað sjón
sína varanlega, misst fingur og
skaddast alvarlega á höndum.
Verstu slysin verða þegar fiktað
er í flugeldum og þeir teknir í
sundur, en við hefðbundna með-
ferð flugelda er hættan mest þeg-
ar bograð er yfir þeim. Mikill
áróður hefur verið rekinn fyrir
því að bera hlífðargleraugu þegar
flugeldar og aðrar sprengjur eru
sprengdar og leikur enginn vafi á
því að þau hafa bjargað mörgum
frá hræðilegum slysum.
Í grein eftir Maríu Soffíu Gott-
freðsdóttur, lækni og starfandi
sérfræðing í augnlækningum við
Landspítala – háskólasjúkrahús,
sem birtist í Morgunblaðinu 30.
desember kemur fram að sam-
kvæmt tölum frá Íslandi, Svíþjóð
og Bandaríkjunum eru 80%
þeirra, sem slasast við ógætilega
meðferð flugelda og púðurkerl-
inga, karlar á aldrinum tíu til
tuttugu ára. Hún bendir á að slys-
in eigi sér stað langt fram í jan-
úar vegna þess að börn safni sér
púðurleifum og búi til sprengjur
og bætir við: „Augnabliks óvar-
kárni og óvitaskapur getur breytt
lífi fólks ævilangt. Það er erfið
upplifun að horfa á barnið sitt
missa sjón á auga.“ Það er vert að
taka undir þessi varnaðarorð og
hvetja til varkárni og eftirlits með
börnum bæði á morgun, þrett-
ándanum, og út mánuðinn. Það er
falleg sjón þegar flugeldar lýsa
upp næturhimin, en þeir eru
hættuleg skemmtun og ekki þess
virði að fórna fyrir sjón eða útlim-
um.
EKKERT LÆRT?
Í Morgunblaðinu í gær birtistfrétt um lækkun bensínverðs.
Þar sagði m.a.:
„Verð á 95 oktana blýlausu bens-
íni á heimsmarkaði var 362,97
Bandaríkjadalir fatið í desember
en 432,4 Bandaríkjadalir í nóvem-
ber. Þar með lækkaði meðalverð
um tæpa 70 Bandaríkjadali eða
16,06% á milli mánaða … Í desem-
ber hefur algengasta verð á bens-
íni í sjálfsafgreiðslu á Íslandi
lækkað úr 104,40 krónum í 98,70
krónur eða um 5,45%. Um ástæð-
una fyrir þessum mun, þ.e. af
hverju bensínverð hefur ekki
lækkað meira, vildi enginn tals-
maður olíufélaganna tjá sig í gær-
kvöldi.“
Hvers vegna ekki? Telja tals-
menn olíufélaganna að viðskipta-
menn þeirra séu ekki þess virði, að
þeir fái skýringar á því, hvers
vegna bensín lækkar meira í út-
löndum en á Íslandi? Hafa þeir
ekkert lært af þjóðfélagsumræðu
undanfarinna vikna og mánaða?
Staðreyndin er sú, að viðskipta-
vinir olíufélaganna eiga kröfu á því
að þessari einföldu spurningu
verði svarað. Það má vel vera, að
olíufélögin hafi algerlega lögmætar
ástæður fyrir því að lækka bens-
ínverð á Íslandi ekki eins mikið
milli mánaða og gerzt hefur í út-
löndum. En þeim ber að svara.
Og svari olíufélögin ekki eiga
stjórnvöld að sjá til þess, að við-
skiptavinir olíufélaganna fái þessi
svör. Það hljóta að vera einhverjar
skýringar á þessum mun. Verið
getur um eðlilegar skýringar að
ræða og engin ástæða til að ætla
fyrir fram að svo sé ekki. Ef skýr-
ingarnar eru hins vegar þær, að ol-
íufélögin séu svifasein að lækka en
fljót til að hækka verður málið al-
varlegra.
Sá tími er liðinn, að talsmenn ol-
íufélaganna geti svarað á þann
veg, sem þeir gerðu allir, þegar
Morgunblaðið hafði samband við
þá í fyrradag.
Bensín er dýrt á Íslandi um
þessar mundir, eins og raunar um
heim allan. Olían er dýr. Bens-
ínverð og olíuverð skiptir bæði ein-
staklinga og fyrirtæki miklu máli.
Samkeppni er takmörkuð á þessu
sviði eins og svo mörgum öðrum.
Ef ómögulegt reynist að tryggja
eðlilega samkeppni á þessu sviði
verður að grípa til annarra ráð-
stafana.
Allt er þetta alvarlegt umhugs-
unarefni fyrir olíufélögin.